فواید و خواص شاه بلوط موجب شده تا مصرف این میوه لذیذ و منحصر به فرد در برخی کشورها بسیار رایج باشد. اما شما چقدر در مورد خواص درمانی شاه بلوط می‌دانید؟ آیا می‌دانید شاه بلوط میوه بومی کجای ایران است و چطور می‌توان آن را تهیه کرد؟ چقدر با طریقه مصرف شاه بلوط آشنایی دارید؟ در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش می‌توانید با خواص شگفت انگیز شاه بلوط آشنا شوید. در انتهای مقاله به سوالات متداول در مورد شاه بلوط پاسخ خواهیم داد.
شاه بلوط چیست؟
شاه بلوط یک نوع بلوط خوراکی است که طعم لذیذ و شیرینی دارد. اگر نگاهی به عکس درخت شاه بلوط بیندازید و یا آن را از نزدیک ببینید، متوجه می‌شوید که چقدر میوه شاه بلوط خاص و جذاب است. درخت شاه بلوط از خانواده درخت راش است و میوه‌های آن در پوسته‌هایی سبز با تیغ‌هایی نرم رشد می‌کند.
برای استفاده از شاه بلوط باید پوست سبز آن را جدا کنید و میوه قهوه‌ای رنگ آن را بردارید. سپس برای خوردن آن، پوست قهوه‌ای شاه بلوط را جدا می‌کنید و مغز نرم و خوشمزه سفید میوه را میل می‌کنید. برخلاف سایر مغزها شاه بلوط بسیار کم چرب و سرشار از آب است و از همین رو بافت نرم و منحصر به فردی دارد.
این میوه هم به صورت خام و هم به عنوان چاشنی و برای تهیه انواع سالاد و انواع سوپ استفاده می‌شود. از رایج‌ترین انواع شاه بلوط می‌توان به شاه بلوط آمریکایی، شاه بلوط چینی، شاه بلوط چینی یا کره‌ای و شاه بلوط اروپایی اشاره کرد.
ارزش غذایی شاه بلوط
شاه بلوط یک میوه کوچک سرشار از مواد مغذی است. هر ۱۰ عدد میوه شاه بلوط (۸۴ گرم) حاوی ۲۰۶ کالری است. در ادامه به ارزش غذایی ۸۴ گرم شاه بلوط بو داده اشاره شده است.
- پروتئین: ۲/۷ گرم
- چربی: ۱/۹ گرم
- کربوهیدرات: ۴۴/۵ گرم
- فیبر:۴/۳ گرم و حدود ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن
- مس: ۴۷ درصد از نیاز روزانه بدن
- منگنز: ۴۳ درصد از نیاز روزانه بدن
- ویتامین B6: 25 درصد از نیاز روزانه بدن
- ویتامین C: 24 درصد از نیاز روزانه بدن
- تیامین: ۱۷ درصد از نیاز روزانه بدن
- فولات: ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن
- ریبوفلاوین: ۱۱ درصد از نیاز روزانه بدن
- پتاسیم: ۱۱ درصد از نیاز روزانه بدن
طبع شاه بلوط و مصلح آن
طبع شاه بلوط سرد و خشک است و بهترین مصلح آن عسل، سکنجبین و نبات است.
فواید و خواص شاه بلوط چیست؟
شاه بلوط سرشار از مواد مغذی و مفید برای سلامت است و از همین رو مصرف آن مزیت‌های بی‌شماری برای بدن دارد. در ادامه به مهم‌ترین فواید و خواص شاه بلوط اشاره شده است.
۱- شاه بلوط، سرشار از آنتی اکسیدان
شاه بلوط دارای طیف گسترده‌ای از انواع آنتی اکسیدان‌ها است. آنتی اکسیدان‌های موجود در این میوه از سلول‌های بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. مصرف منظم آنتی اکسیدآن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن همچون بیماری قلبی، بیماری دیابت و انواع سرطان را کاهش دهد.
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شاه بلوط به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌هایی مثل گالیک و اسید الاژیک خطر بیماری قلبی و گسترش تومورها را کاهش می‌دهند. از مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های شاه بلوط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ویتامین C گالیک اسید
- اسید الاژیک
- تانن‌ها
- آلکالوئیدها
- پلی فنل‌های مختلف
- لوتئین
- زآگزانتین
۲- سلامت قلب از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط سرشار از مواد مغذی برای سلامت قلب است. مطالعات نشان می‌دهد که آنتی اکسیدان‌های موجود در شاه بلوط می‌تواند از قلب ما در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت کند و خطر سکته قلبی و مغزی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
شاه بلوط سرشار از پتاسیم است و ۱۱ درصد از نیاز روزانه پتاسیم بدن را تأمین می‌کند. پتاسیم نقش مهمی بر سلامت قلب دارد و به تنظیم فشار خون کمک زیادی می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم می‌تواند تا ۲۷ درصد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و تا ۲۴ درصد خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهد.
۳- درمان از یبوست از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط مقدار فیبر زیادی دارد. مصرف فیبرها موجب افزایش حجم مدفوع و جلوگیری از یبوست می‌شود. به علاوه فیبر موجود در شاه بلوط به روده بزرگ منتقل می‌شود و به سلامت روده‌ها نیز کمک زیادی می‌کند.
۴- کاهش وزن از فواید شاه بلوط
شاه بلوط یک میوه کم کالری و سرشار از فیبر است و فیبر موجب می‌شود تا ما احساس سیری بیشتری را تجربه کنیم. از طرف دیگر فیبرها کالری بسیار پایینی دارند و از همین رو می‌تواند به کاهش مقدار کالری روزانه دریافتی و کاهش وزن و لاغری کمک زیادی کند.
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف فیبر زیادی می‌تواند منجر به تولید هورمون‌هایی شود که اشتها را کاهش می‌دهد. از طرف دیگر شاه بلوط یک میوه کم کالری است و چربی پایینی دارد و از همین رو برای افرادی که به دنبال خوراکی‌های کم کالری برای کاهش وزن و تناسب اندام هستند، بسیار مفید است.
بررسی‌های انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهد که مصرف شاه بلوط می‌تواند به کاهش میزان کلسترول و چربی‌های شکمی نیز کمک کند.
۵- کنترل قند خون از خواص میوه شاه بلوط
شاه بلوط برای افراد دیابتی و کسانی که قند خون بالایی دارند، بسیار مفید است. این میوه شگفت انگیز به کنترل میزان قند خون کمک کند و عوارض دیابت را کاهش می‌دهد. میزان کربوهیدرات موجود در شاه بلوط بیشتر از سایر مغزها است و از طرفی فیبر بیشتری دارد. از همین رو خوردن شاه بلوط می‌تواند در جلوگیری از قند خون مؤثر باشد.
مطالعات نشان می‌دهد که آنتی اکسیدان‌های شاه بلوط مانند گالیک و اسید الاژیک به مدیریت سطح قند خون کمک می‌کنند. از سوی دیگر توجه داشته باشید که شاه بلوط علیرغم فوایدی که برای کنترل قند خون دارد، دارای قند هم هست و از همین رو افراد دیابتی باید از آن به مقدار کم استفاده کنند و در مصرف آن دقت کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین مواد غذایی برای کنترل و درمان دیابت نوع ۲
۶- کاهش التهاب از بهترین فواید شاه بلوط
یکی از خواص فراوان میوه شاه بلوط کاهش میزان التهاب در بدن است. التهاب به عنوان عامل بسیاری از بیماری‌ها مثل بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان شناخته می‌شود. آنتی اکسیدان‌های موجود در شاه بلوط می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند و اثر رادیکال‌های آزاد را خنثی کند. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که تانن و فلاونوئیدهای موجود در شاه بلوط نقش مؤثری برای سرکوب سیگنال‌های التهابی دارد.
۷- جلوگیری و سرکوب تومورهای سرطانی از خواص شاه بلوط
یک خاصیت دارویی شاه بلوط سرکوب کردن سلول‌های سرطانی و جلوگیری از رشد تومورها است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شاه بلوط یا عصاره آن می‌تواند از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. این میوه در درمان انواع سرطان مثل سرطان پروستات، سرطان سینه و سرطان روده بزرگ بسیار مفید است.
۸- افزایش عملکرد مغز از فواید شاه بلوط
شاه بلوط سرشار از ویتامین B است و از همین رو مصرف این میوه می‌تواند به تولید گلبول‌های قرمز و بهبود عملکرد مغز کمک زیادی کند.
۹- افزایش سطح انرژی از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات است و به همین دلیل یک ماده فوق العاده برای تأمین انرژی کوتاه مدت و بلند مدت محسوب می‌شود.
۱۰- استحکام استخوان‌ها از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط شیرین حاوی مس و مواد معدنی فوق العاده مفید است. مصرف این میوه موجب استحکام استخوان‌ها و قوی‌تر شدن آن‌ها می‌شود.
۱۱- افزایش سیستم ایمنی بدن از خواص شاه بلوط
شاه بلوط حاوی آنتی اکسیدان‌های فراوان و مقدار زیادی ویتامین C و مواد معدنی کمیاب همچون منگنز است. مصرف این میوه می‌تواند خطر ابتلا به انواع بیماری را در بدن کاهش دهد و سیستم ایمنی بدن ما را تقویت کند.
۱۲- بهبود هضم از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط یک میوه بی‌نظیر برای بهبود هضم غذا است. فیبر فراوان موجود در این میوه موجب بهبود حرکات روده و عملکرد بهتر سیستم گوارشی می‌شود. شاه بلوط فاقد گلوتن است و از همین رو برای افراد مبتلا به سلیاک نیز گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
۱۳- کنترل فشار خون از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط سرشار از پتاسیم است. پتاسیم موجب کاهش اثرات سدیم در بدن می‌شود و به عنوان یک گشاد کننده عروق عمل می‌کند. از همین رو مصرف شاه بلوط برای افرادی که فشار خون بالایی دارند، بسیار مفید است.
۱۴- محافظت از بدن در برابر بیماری‌های میکروبی از خواص شاه بلوط
شاه بلوط دارای آنزیم‌های ضد میکروبی است و از همین رو مصرف آن می‌تواند از بدن ما در برابر ابتلا به بیماری‌های میکروبی و باکتریایی محافظت کند.
۱۵- تسکین گلو درد و سرفه از فواید و خواص شاه بلوط
شاه بلوط خلط آور است به دلیل مواد مغذی و ویتامین‌هایی که دارد، در تسکین سرماخوردگی، گلو درد و درمان خانگی سرفه بسیار مؤثر است. مصرف این میوه موجب درمان خشکی و خارش گلو می‌شود.
۱۶- درمان کم خونی از فواید شاه بلوط
شاه بلوط سرشار از مس، منیزیم و کلسیم است و از همین رو نقش مؤثری بر انعقاد خون دارد. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شاه بلوط می‌تواند در درمان کمبود آهن و یا هموگلوبین پایین مؤثر باشد.
۱۷- تعادل الکترولیت‌های بدن از خواص شاه بلوط
شاه بلوط در حفظ تعادل الکترولیت‌های بدن بسیار مؤثر است. مطالعات نشان می‌دهد که پتاسیم، منیزیم و کلسیم موجود در شاه بلوط می‌تواند به حفظ تعادل الکترولیت‌های بدن به خصوص در افراد مسن کمک کند. این موضوع منجر به مدیریت فشار خون، قند خون و سایر بیماری‌های مضر برای سلامت بدن می‌گردد.
۱۸- درمان اسهال از خواص شاه بلوط
شاه بلوط یکی از بهترین میوه‌ها برای درمان اسهال است. تانن موجود در شاه بلوط در درمان اسهال بسیار مؤثر است و نقش مؤثری بر رفع اسهال دارد.
عوارض و مضرات شاه بلوط
*شاه بلوط سرشار از کربوهیدرات است و از همین رو باید به میزان کم تا متوسط مصرف شود. مصرف بیش از حد شاه بلوط می‌تواند برای سلامتی بدن مضر باشد و منجر به افزایش قند خون شود.
*شاه بلوط خام حاوی مقدار تانن زیادی است. هر چند که مصرف این میوه به صورت خام برای اکثر افراد بدون مشکل است، اما به هر حال افرادی که معده حساسی دارند و یا به تانن آلرژی دارند، ممکن است با مصرف شاه بلوط خام دچار مشکلات شوند.
*برخی افراد ممکن است به شاه بلوط آلرژی داشته باشند. از همین رو اگر برای اولین بار از این میوه استفاده می‌کنید، حتماً مقدار کمی از آن را بخورید و در صورتی که دچار مشکل نشدید، می‌توانید از شاه بلوط استفاده کنید.
*شاه بلوط در دروان بارداری و شیردهی باید با احتیاط مصرف شود.
بیشتر بخوانید: میوه های مضر برای مادر و جنین در دوران بارداری
طریقه مصرف شاه بلوط
شما می‌توانید از شاه بلوط هم به صورت خام و هم بو داده و پخته استفاده کنید. برای کاهش مشکلات گوارشی و مصرف راحت‌تر بهتر است از شاه بلوط برشته شده یا پخته استفاده کنید. در ادامه می‌توانید بیشتر با طریقه مصرف شاه بلوط آشنا شوید.
برشته کردن شاه بلوط در فر
بهترین روش مصرف شاه بلوط این است که آن را در فر برشته کنید. برای این کار باید شاه بلوط‌ها را روی سینی فر بریزید و با استفاده از یک چاقوی تیز روی پوست شاه بلوط‌ها شکاف یا سوراخی ایجاد کنید. این کار از منفجر شدن شاه بلوط در فر جلوگیری می‌کند. سپس سینی را برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه با دمای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد در فر قرار دهید.
آب پز کردن شاه بلوط
یکی دیگر از روش‌های مصرف شاه بلوط آب پز کردن آن است. برای این کار باید بلوط‌ها را داخل یک قابلمه آب جوش بریزید و برای ۳۰ دقیقه با حرارت ملایم بجوشانید. در این روش مصرف شاه بلوط هم حتماً قبل از جوشاندن آن‌ها حتماً پوست شاه بلوط‌ها را برش دهید یا سوراخ کنید. بعد از پخته شده، پوست شاه بلوط به راحتی جدا می‌شود و می‌توانید از آن به عنوان یک میان وعده خوشمزه و مفید استفاده کنید.
هر چند که برای ما ایرانی‌ها شاه بلوط ترکیه شهرت بیشتری نسبت به سایر مکان‌ها دارد، اما باید بدانید که این میوه در ایران نیز رشد می‌کند. اما شاه بلوط در کجای ایران است؟ تنها رویشگاه درخت شاه بلوط در ایران در غرب گیلان و در جنگل‌های تالش، قلعه رودخان و شفت است.
از همین رو قیمت شاه بلوط به دلیل کم بودن آن در کشور و وارداتی بودن آن معمولاً زیاد است. در پاسخ به این سوال که شاه بلوط را از کجا تهیه کنیم، باید بدانید که شاه بلوط فصل خاصی برای برداشت دارد. از اوایل شهریور تا اواخر مهر ماه زمان برداشت شاه بلوط است. شما می‌توانید شاه بلوط را از طریق فروشگاه‌های معتبر سراسر کشور و یا فروشنده‌های محلی در گیلان خریداری کنید.
سخن پایانی
شاه بلوط یک میوه مفید و خوشمزه است که شاید خیلی از ما تجربه خوردن آن را نداشته باشیم. باید بدانید که شاه بلوط همانند سایر مغزها بسیار مفید است و طعم نسبتاً شیرین و شیره مانندی دارد. شما می‌توانید برای بهره‌مند شدن از فواید و خواص شاه بلوط، این میوه را هم به صورت خام و هم پخته مصرف کنید.
سوالات متداول
طبع شاه بلوط چیست؟
طبع شاه بلوط سرد و خشک است.
شاه بلوط چگونه موجب کاهش وزن می‌شود؟
شاه بلوط یک میوه کم کالری و سرشار از فیبر است و مصرف آن موجب کاهش وزن می‌شود.
طریقه مصرف شاه بلوط چگونه است؟
شما می‌توانید شاه بلوط را هم به صورت خام و هم برشته شده و آب پز مصرف کنید.
منابع: healthline، hunimed، webmd، bbcgoodfood
