پسوریازیس یک بیماری پوستی خودایمنی است که باعث ایجاد خارش و ناراحتی روی پوست میشود. در بین انواع پسوریازیس، «پسوریازیس پلاکی» شایع‌ترین نوع است. این بیماری باعث ایجاد مناطق ضخیم و پوسته پوسته روی پوست میشود. متاسفانه درمانی نیز برای آن وجود ندارد و تنها برای درمان بیماری پسوریازیس می‌‌توانید علائم آن را مدیریت کنید. البته ممکن است پزشک، کرم یا پماد خاصی را برای کاهش علایم پسوریازیس تجویز کند. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش به درمان بیماری پسوریازیس، علل، علائم و هر آنچه را که باید درباره بیماری پوستی پسوریازیس بدانید، خواهیم پرداخت.
پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب در پوست میشود. پسوریازیس باعث ایجاد نواحی ضخیم، پوسته پوسته و بی‌رنگ روی پوست میشود. این مناطق ضخیم و پوسته پوسته «پلاک» نامیده میشوند.
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است، به این معنی که میتواند به طور غیر منتظره‌ای روی پوست پخش شود و مناطق وسیعی را درگیر کند. درمان بیماری پسوریازیس هنوز مشخص نیست، این یعنی هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد اما می‌توان با روش‌های مختلف شدت و وخامت پسوریازیس را کاهش داد.
انواع پسوریازیس کدامند؟
انواع مختلفی از بیماری پسوریازیس وجود دارد، از جمله:
*پسوریازیس پلاکی: پسوریازیس پلاکی شایع‌ترین نوع پسوریازیس است. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به پسوریازیس، پسوریازیس پلاکی دارند.
*پسوریازیس معکوس: این نوع از بیماری، پسوریازیس در چین‌های پوست ظاهر شده و باعث ایجاد پلاک‌های نازک بدون فلس میشود.
*پسوریازیس روده‌ای: پسوریازیس روده ممکن است پس از گلودرد ناشی از عفونت استرپتوکوک ظاهر شود. در این نوع، لکه‌های پوسته پوسته، کوچک، قرمز و قطره‌ای شکل هستند و اغلب کودکان و بزرگسالان در سنین جوانی را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد.
*پسوریازیس پوسچولار: پسوریازیس پوسچولار دارای برجستگی‌های کوچک و پر از چرک در بالای پلاک‌ها است.
*پسوریازیس اریترودرمیک: این یک نوع شدید پسوریازیس است که ناحیه وسیعی (بیش از ۹۰ درصد) از پوست را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد. همچنین باعث تغییر رنگ گسترده پوست و ریزش آن میشود.
*سبوپسوریازیس: این نوع معمولا روی صورت و پوست سر به صورت برجستگی‌ها و پلاک‌هایی با پوسته‌های چرب و زرد ظاهر میشود. این بیماری، تلاقی بین پسوریازیس و «درماتیت سبورئیک» است.
*پسوریازیس ناخن: پسوریازیس ناخن باعث تغییر رنگ پوست، ایجاد حفره و تغییر در فرم ناخن‌های دست و پا میشود.
پسوریازیس چه قسمت‌هایی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد؟
بثورات پسوریازیس میتواند در هر نقطه از پوست ظاهر شود. پسوریازیس در موارد زیر شایع است:
• آرنج و زانو
• صورت و داخل دهان
• پوست سر
• ناخن‌های دست و پا
• اندام تناسلی
• پایین کمر
• کف دست و پا
در بیشتر افراد، پسوریازیس ناحیه کوچکی از پوست را می‌‌پوشاند. ولی در موارد شدید، پلاک‌ها به هم متصل میشوند و ناحیه بزرگی از بدن را می‌‌پوشانند.
آرتریت پسوریاتیک چیست؟
«آرتریت پسوریاتیک» نوعی آرتریت است که باعث ایجاد درد و تورم مفاصل میشود. مشابه پسوریازیس، آرتریت پسوریاتیک یک بیماری خود ایمنی است که باعث میشود سیستم ایمنی بدن عملکرد غیر طبیعی داشته باشد و علائم ایجاد کند.
از هر ۳ نفری که پسوریازیس در‌آنها تشخیص داده میشود، ۱ نفر به دلیل التهاب، دچار آرتروز میشود. درمان زودهنگام آرتریت پسوریاتیک میتواند آسیب به مفاصل را کاهش دهد.
پسوریازیس چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد و چقدر شایع است؟
افراد در هر سن، جنس و نژاد ممکن است به پسوریازیس مبتلا شوند. پسوریازیس میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد. بیش از ۳ درصد از جمعیت ایالات متحده به پسوریازیس مبتلا هستند.
آیا پسوریازیس همان اگزما است؟
پسوریازیس و اگزما دو بیماری پوستی متفاوت هستند. هر دو بیماری علائم مشابهی مانند تغییر رنگ پوست، بثورات و خارش ایجاد می‌‌کنند. پلاک‌های پسوریازیس باعث ایجاد مناطقی از پوست ضخیم میشوند که با فلس پوشانده شده است.
اگزما باعث ایجاد بثورات پوستی خشک و ناهموار میشود. همچنین معمولا اگزما باعث ایجاد خارش شدیدتر از پسوریازیس میشود.
پلاک پسوریازیس چگونه است؟
علائم پسوریازیس روی پوست شامل پلاک است. پلاک‌ها به این صورت هستند:
• راش یا ناحیه برجسته روی پوست
• ضخیم شدن پوست
• تغییر رنگ پوست روی پلاک
• پوسته پوسته‌های ناشی از پلاک، به راحتی می‌‌ریزد.
نشانه اولیه پسوریازیس، «برجستگی‌های کوچک» است. سپس برجستگی‌ها رشد می‌‌کنند و فلس‌ها در بالا تشکیل میشوند. سطح پلاک ممکن است ریزش کند، اما فلس‌های زیر آنها به هم می‌‌چسبند. اگر بثورات پوستی خود را بخراشید، ممکن است فلس از پوست جدا شود که ممکن است باعث خونریزی شود.
با ادامه رشد بثورات، ممکن است ضایعات پوستی (مناطق بزرگ‌تر آسیب پوست) ایجاد شوند. علائم پسوریازیس میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم پسوریازیس چیست؟
علاوه بر پلاک‌ها یا بثورات پوستی، ممکن است پسوریازیس علائم دیگری داشته باشد که عبارتند از:
• خارش پوست
• پوست ترک خورده و خشک
• درد پوست
• ناخن‌هایی که سوراخ، ترک خورده یا خرد شده‌اند
• درد مفاصل
اگر پلاک پوستی را خراش دهید، می‌‌توانید پوست خود را بشکنید که میتواند منجر به عفونت شود. فراموش نکنید که این عفونت‌ها خطرناک هستند. در ضمن اگر درد شدید، تورم و تب دارید، نشانه‌های علائم عفونت است. اگر این علائم را دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
چه چیزی باعث بروز و ایجاد پسوریازیس میشود؟
یک سیستم ایمنی بیش از حد واکنشی که باعث ایجاد التهاب در پوست میشود، باعث بروز پسوریازیس خواهد شد. اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، سیستم ایمنی بدن قرار است مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها را از بین ببرد تا بدن شما را سالم نگه دارد و از بیمار شدن جلوگیری کند.
در عوض، سیستم ایمنی بدن میتواند سلول‌های سالم را با مهاجمان خارجی اشتباه بگیرد. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن التهاب یا تورم ایجاد میکند که روی سطح پوست خود به صورت پلاک‌های پوستی می‌‌بینید.
معمولاً تا ۳۰ روز طول می‌‌کشد تا سلول‌های جدید پوست رشد کنند و جایگزین سلول‌های قدیمی پوست شوند. سیستم ایمنی بیش از حد واکنشی باعث میشود که جدول زمانی رشد سلول‌های جدید پوست به سه تا چهار روز تغییر کند. سرعت بالای جایگزینی سلول‌های جدید با سلول‌های قدیمی باعث ایجاد پوسته‌ها و ریزش مکرر پوست در بالای پلاک‌های پوستی میشود.
پسوریازیس همچنین ممکن است ریشه در ژنتیک خانوادگی داشته باشد. والدین مبتلا به پسوریازیس بیولوژیکی ممکن است این بیماری را به فرزندان خود منتقل کنند.
چه چیزی باعث شیوع پسوریازیس میشود؟
شیوع پسوریازیس یا شعله‌ور شدن آن در نتیجه تماس با یک محرک، که میتواند یک محرک یا یک آلرژن باشد، باعث تشدید علائم پسوریازیس میشود. شیوع پسوریازیس از فردی به فرد دیگر متفاوت است. محرک‌های رایج برای شیوع پسوریازیس عبارتند از:
• استرس عاطفی
• عفونت (عفونت استرپتوکوک)
• آسیب پوستی مثل بریدگی، خراش یا جراحی
• برخی داروها مانند لیتیوم و بتا بلوکرها
• تغییر دمای بدن به دلیل تغییر آب و هوا
آیا پسوریازیس مسری است؟
نه. پسوریازیس مسری نیست. با تماس بثورات پوستی پسوریازیس، شخص دیگری به پسوریازیس مبتلا نخواهد شد.
پسوریازیس چگونه تشخیص داده میشود؟
یک پزشک یا یک متخصص پوست، میتواند پسوریازیس را پس از معاینه فیزیکی برای بررسی پوست و بررسی علائم آن تشخیص دهد. پزشکان در این مواقع، از فرد سؤالاتی می‌‌پرسند که میتواند شامل موارد زیر باشد:
• آیا سابقه بیماری‌های پوستی در خانواده خود دارید؟
• اولین بار چه زمانی متوجه علائم شدید؟
• آیا برای درمان پوست خود از داروهای خانگی استفاده کرده‌‌اید؟
• آیا این اولین باری است که روی پوست خود علائم بیماری را دیده‌اید؟
• از چه نوع صابون یا شامپویی استفاده می‌‌کنید؟
ظاهر پلاک پوستی به تشخیص و تسریع روند درمان بیماری پسوریازیس کمک میکند، اما علائم آن میتواند به سایر بیماری‌های پوستی مشابه شبیه و حتی مرتبط باشد. بنابراین پزشک ممکن است آزمایش بیوپسی پوست را برای تأیید تشخیص، تجویز کند. در طول این آزمایش، پزشک نمونه کوچکی از بافت پوست را از پلاک پوست خارج کرده و آن را زیر میکروسکوپ بررسی میکند.
پسوریازیس چگونه درمان میشود؟
چندین راه درمان بیماری پسوریازیس، می‌‌توانند علائم این بیماری را تسکین دهند. انواع روش درمان بیماری پسوریازیس عبارتند از:
• کرم‌های استروئیدی
• مرطوب کننده‌های مخصوص پوست خشک
• دارو برای کند کردن تولید سلول‌های پوست (آنترالین)
• لوسیون‌ها یا شامپوهای دارویی
• پماد ویتامین D3
• ویتامین A یا کرم‌های رتینوئید
کرم یا پماد برای درمان پسوریازیس ممکن است برای بهبود بثورات در نواحی کوچک پوست کافی باشد. اگر بثورات نواحی بزرگ‌تری را تحت تأثیر قرار دهد، یا اگر درد مفاصل نیز دارید، به درمان‌های دیگری نیاز خواهید داشت. درد مفاصل ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به «آرتریت» باشد.
پزشک در مورد یک برنامه درمانی بر اساس موارد زیر تصمیم میگیرد:
• شدت بثورات
• جایی که بثورات روی بدن ظاهر شده‌اند
• سن فرد مبتلا به بیماری
• سلامت کلی بدن
اگر درمان‌های رایج پسوریازیس مؤثر نباشند، چه کنیم؟
اگر علائم، پس از درمان بیماری پسوریازیس بهبود نیافت، یا اگر نواحی زیادی درگیر هستید (۱۰٪ پوست یا بیشتر)، پزشک ممکن است درمان‌های زیر را توصیه کند:
*نور درمانی: چراغ‌های LED در طول موج‌های خاص می‌‌توانند التهاب پوست را کاهش دهند و به کاهش سرعت تولید سلول‌های پوست کمک کنند.
*PUVA: در این روش درمان بیماری پسوریازیس، دارویی به نام «پسورالن» تجویز میشود همچنین بدن در معرض نوع خاصی از اشعه ماوراء بنفش قرار میگیرد.
*رتینوئیدها: این داروهای حاوی ویتامین A می‌‌توانند به کاهش علائم پسوریازیس کمک کنند. اما ممکن است عوارض جانبی از جمله نقص مادرزادی برای جنین مادران باردار ایجاد کنند.
*درمان‌های ایمنی: داروهای جدیدتر ایمنی درمانی (بیولوژیک‌ها و مهارکننده‌های مولکولی کوچک) با متوقف کردن سیستم ایمنی بدن از بروز واکنش خود ایمنی جلوگیری کنند.
*متوترکسات: معمولا پزشکان، این دارو را برای موارد شدید پسوریازیس توصیه می‌‌کنند. چون عوارض زیادی دارد و ممکن است باعث بیماری‌های کبدی شود. اگر آن را مصرف کنید، پزشک پیشرفت درمان بیماری پسوریازیس را با آزمایش خون کنترل میکند. ممکن است برای بررسی سلامت کبد خود به بیوپسی دوره‌ای کبد نیاز داشته باشید.
*سیکلوسپورین: این دارو میتواند به درمان بیماری پسوریازیس شدید کمک کند اما ممکن است باعث فشار خون بالا و آسیب کلیه شود.
قبل از شروع درمان پسوریازیس، با پزشک خود در مورد عوارض جانبی آن صحبت کنید و هر دارو یا مکملی را که در حال حاضر مصرف می‌‌کنید، برای جلوگیری از تداخل دارویی ذکر کنید.
آیا پسوریازیس عوارض خاصی دارد؟
در مورد برخی از افرادی که پسوریازیس در آنها تشخیص داده میشود، این بیماری بیش از خارش، پوسته پوسته شدن پوست و تغییر رنگ روی آن را ایجاد میکند. پسوریازیس میتواند منجر به ایجاد تورم مفاصل و آرتریت شود. اگر پسوریازیس دارید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری زیر باشید:
• بیماری دیابت
• چاقی
• کلسترول بالا
• سکته مغزی
• حمله قلبی
اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، پزشک به طور منظم فشار خون را بررسی کرده و پیشرفت درمان را برای جلوگیری از عوارض، نظارت میکند. برای جلوگیری از عوارض احتمالی پسوریازیس می‌‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
• پیروی از یک رژیم غذایی متعادل
• ورزش منظم
• داشتن خواب کافی
• سیگار نکشیدن
چقدر بعد از درمان بیماری پسوریازیس، علائم خفیف میشود؟
تشدید علائم پسوریازیس میتواند از چند هفته تا چند ماه طول بکشد. پزشک میتواند با تجویز برخی داروها، روند بهبود پوست را تسریع بخشد. پس از برطرف شدن علائم، پسوریازیس در حال بهبودی است. این بدان معنی است که ممکن است در آینده علائم دیگری را تجربه کنید.
جدول زمانی بهبود این بیماری ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد. اگر متوجه شدید علائم هنگام تماس با محرک‌های خاصی تشدید میشوند، اجتناب از این محرک‌ها منجر به بهبودی سریع‌تر میشود.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های خودایمنی در بارداری و نکات مهمی که باید بدانید
چگونه می‌‌توانم از پسوریازیس پیشگیری کنم؟
راهی برای پیشگیری کامل از پسوریازیس وجود ندارد. می‌‌توانید با پیروی از توصیه‌های درمانی پزشک خود، داشتن یک سبک زندگی سالم، مراقبت صحیح از پوست و اجتناب از محرک‌هایی که میتواند باعث شیوع علائم شود، خطر آن را کاهش دهید.
آیا درمانی برای پسوریازیس وجود دارد؟
هیچ درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد. پسوریازیس یک بیماری مزمن است، به این معنی که علائم ممکن است در طول زندگی ظاهر شوند و از بین بروند. درمان میتواند علائم را تسکین دهد تا بتوانید بهترین ظاهر و احساس را نسبت به خود داشته باشید.
چگونه از خودم در مقابل پسوریازیس مراقبت کنم؟
برای اینکه با پسوریازیس بهترین احساس را داشته باشید:
• داروها را طبق دستور مصرف کنید.
• به طور مرتب از مرطوب کننده، مخصوصا بعد از حمام استفاده کنید.
• از استعمال صابون‌های تند، خودداری کرده و انواع ملایم را انتخاب کنید.
• از شامپوی دارویی برای فلس‌های روی پوست سر خود استفاده کنید.
• با پزشک خود در مورد کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط مانند بیماری قلبی، افسردگی و دیابت صحبت کنید.
• استرس خود را با مدیتیشن، ورزش یا مراجعه به یک متخصص سلامت روان کاهش دهید.
برای درمان پسوریازیس چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
به طور منظم خودآزمایی پوست را انجام دهید تا متوجه هر گونه تغییر در پوست خود شوید. اگر تغییرات پوستی دارید، راش‌ها از بین نمی‌روند یا وضعیت آنها بدتر میشوند، با پزشک خود تماس بگیرید.
چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟
برای درمان بیماری پسوریازیس و کاهش علائم آن، سوالات زیر را از پزشک خود بپرسید:
• چگونه می‌‌توانم از شیوع بیماری جلوگیری و علائم را مدیریت کنم؟
• چه دارویی برای من بهتر عمل میکند؟
• برای بهبود علائمم چه کار دیگری باید انجام بدهم؟
• اگر کرمها کار نکنند، گزینه‌های دیگر برای من چیست؟
• آیا پسوریازیس هرگز از بین خواهد رفت؟
سوالات متداول
آیا پسوریازیس خطرناک است؟
پسوریازیس، به عنوان یک بیماری با علائم خارش پوست، میتواند در طول زندگی ظاهر شود و از بین برود. این بیماری، نتیجه ایمنی بیش فعال است و مسری نیست. اگر تغییرات پوستی دارید که از بین نمی‌روند، با پزشک خود صحبت کنید.
درمان قطعی پسوریازیس چیست؟
درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما انواع روش درمان بیماری پسوریازیس میتواند علائم را بهبود بخشد.
بهترین کرم یا پماد برای درمان پسوریازیس چیست؟
پزشک ممکن است یک کرم یا مرطوب کننده خاص یا دارو را بنا بر وضعیت بیماری شما تجویز کند. معمولا این پماد یا کرمها، خاصیت مرطوب‌کنندگی قوی پوست را دارند. اما اگر کرمها یا داروها مؤثر نباشند، سایر روش‌های درمانی در دسترس هستند. حفظ سلامت کلی نیز به بهبود علائم کمک میکند.
منبع: clevelandclinic
