نان شیرین کوزوناک (cozonac) یا (kozunak)، یک نان شیرینی اصالتا بلغارستانی است که در رومانی به عنوان نان شیرینی مخصوص کریسمس و عید پاک پخته می‌شود و شبیه نان آلمانی مغزدار «اشتولن» است. نان شیرین کوزوناک شباهت زیادی به «کیک زبرا» دارد و بعد از پخت به صورت دو رنگ درمی‌آید. همچنین این نان شیرین، به «نان مغزدار کوزوناک» هم معروف است. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش طرز تهیه نان شیرین کوزوناک، به عنوان یک نان سنتی کریسمسی و مقدس، تاریخچه و فوت و فن‌های پخت و سرو آن را به شما آموزش خواهیم داد.
مواد لازم برای تهیه نان شیرینی کوزوناک
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| آرد گندم یا آرد همه منظوره | ۱ کیلوگرم |
| مخمر تازه یا خمیر مایه | ۵۰ گرم |
| شیر | ۵۰۰ میلی‌لیتر |
| شکر | ۳۵۰ گرم |
| وانیل | نوک قاشق چای‌خوری |
| کره نرم شده در دمای اتاق | ۱۰۰ گرم |
| روغن آفتابگردان | ۱۰۰ میلی‌لیتر |
| زرده تخم مرغ | ۵ عدد |
| نمک | ۱ قاشق چای‌خوری |
| پوست لیمو | پوست ۱ عدد لیمو |
| پوست پرتقال | پوست ۱ عدد پرتقال |
مواد لازم برای فیلینگ نان کوزوناک مخصوص کریسمس
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| مغز گردو ریز خرد شده | ۴۰۰ گرم |
| سفیده تخم مرغ | ۵ عدد |
| شکر | ۵ قاشق غذاخوری |
| پودر کاکائو | ۳ قاشق غذاخوری |
| کشمش | به مقدار دلخواه |
| زرده تخم مرغ | ۱ عدد (برای رومال شیرینی) |
| شیر | ۲ قاشق غذاخوری (برای رومال شیرینی) |
مدت زمان آماده‌سازی مواد: ۳۰ دقیقه
مدت زمان مورد نیاز برای پخت نان شیرین کوزوناک: ۱ ساعت
مراحل طرز تهیه نان شیرین کوزوناک برای کریسمس
نان شیرین کوزوناک، یکی از کیک‌های کریسمسی است که به آن کیک کلیسایی هم می‌گویند. کوزوناک بافت بسیار نرم و لطیفی دارد و تکه‌های مغز گردو در آن، لذت خوردن این کیک را بیشتر می‌کند. با دنبال کردن دستور تهیه این شیرینی کریسمسی، می‌توانید کیک کوزوناک را خودتان در خانه تهیه و سرو کنید.
مرحله اول: مواد کوزوناک را آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه نان شیرین کوزوناک، مواد یخچالی لازم برای تهیه نان شیرین را از ۳۰ دقیقه قبل از شروع کار، از یخچال بیرون بیاورید تا به دمای محیط برسند. آرد را هم ۲ تا ۳ بار از الک ریز رد کنید. خمیر مایه را طبق دستورالعمل، در یک لیوان بریزید و روی آن را به اندازه نصف لیوان، آب ولرم بریزید تا خمیر مایه عمل بیاید. اگر از خمیر مایه فوری استفاده می‌کنید، لازم نیست این کار را انجام دهید و مستقیما به آرد اضافه کنید.
در صورت تمایل می‌توانید آرد را به روش‌های حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله دوم: شیر، شکر و وانیل را با هم مخلوط کنید
در یک قابلمه کوچک، شیر، شکر و وانیل را بریزید و روی حرارت قرار دهید و مدام هم بزنید تا همه مواد با هم مخلوط شوند. دقت کنید که مخلوط نباید بجوشد، فقط باید گرم شود، در حدی که وقتی انگشتتان را در شیر فرو می‌برید، دستتان نسوزد. سپس حرارت را قطع کنید.
برای خرید وانیل، شکر و شیر می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
مرحله سوم: خمیر نان را آماده کنید
در ظرفی که آرد را الک کرده‌اید، وسط آرد یک گودال ایجاد کنید و خمیر مایه به عمل آمده را در آن بریزید. روی خمیر مایه را آرد بپاشید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بگذارید تا مایه خمیر مایه حباب بزند.
مرحله چهارم: تخم مرغ‌ها را آماده کنید
در یک کاسه، پوست یک لیمو و پوست یک پرتقال را با قسمت ریز رنده، رنده کنید، طوری که قسمت سفید پوست رنده نشود. زرده و سفیده تخم مرغ‌ها را با دقت جدا کنید. سفیده‌ها را کنار بگذارید.
زرده‌های تخم مرغ و پوست‌های پرتقال و لیموی رنده شده و نمک را با هم بزنید تا کاملا یکدست شوند. این مخلوط را طی چند مرحله، به آرد و خمیر مایه اضافه کنید و هر بار خمیر را ورز بدهید. یک باره مخلوط تخم مرغ را اضافه نکنید چون ممکن است نمک، اثر خمیر مایه را از بین ببرد.
برای خرید تخم مرغ و نمک می‌توانید از فروشگاه‌های افق کوروش به روش‌های حضوری و اینترنتی اقدام کنید.
مرحله چهارم: مخلوط شیر را اضافه کنید
مخلوط شیر و شکر را که حل کرده بودید و از دما افتاده است، به خمیر اضافه کنید و با قاشق، شروع به هم زدن کنید. کره و روغن را در یک ظرف دیگر روی حرارت ملایم بگذارید تا ذوب شوند ولی داغ نشوند. دست خود را در مخلوط کره و روغن بزنید و خمیر را با دست چرب شده، ورز دهید تا روغن، به تدریج به خورد خمیر برود و نرم شود. حدود ۳۰ دقیقه خمیر را ورز دهید و هر بار دستتان را در روغن بزنید و ورز دادن را انجام دهید.
کره و روغن مایع را می‌توانید به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله پنجم: خمیر نان را استراحت دهید
در این مرحله از طرز تهیه نان شیرین کوزوناک، خمیر را به طور کامل آماده کنید، در حدی که خمیر به دست نچسبد. خمیر را در یک ظرف که کف و دیواره‌های آن را چرب کرده‌اید، بگذارید و روی آن را با سلفون بپوشانید. خمیر را در جای گرم (محیط خانه و خارج یخچال) قرار دهید تا خمیر مایه عمل کرده و حجم خمیر دو برابر شود. به مدت ۱/۵ ساعت، خمیر را استراحت دهید تا آماده شود. در این فاصله، فیلینگ نان را درست کنید.
مرحله ششم: مایه فیلینگ نان شیرین کوزوناک را درست کنید
در این مرحله از طرز تهیه نان شیرین کوزوناک، سفیده‌های تخم مرغ را که کنار گذاشته بودید را با شکر هم بزنید. مغز گردوها را ریز خرد کنید و به مایه سفیده و شکر اضافه کنید. پودر کاکائو را هم به مواد بیفزایید و هم بزنید تا یکدست شود. این مخلوط را کنار بگذارید.
پودر کاکائو و مغز گردو را به روش‌های اینترنتی و حضوری می‌توانید از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله هفتم: خمیر‌های نان کوزوناک را قسمت کنید
خمیر که ور آمد و آماده شد، از ظرف بیرون بیاورید و روی یک سطح آردپاشی شده بگذارید. خمیر را به ۴ قسمت تقسیم کنید و هر قسمت را به شکل توپ دربیاورید. سپس با دست، آنها را به شکل مستطیل روی سطح کار پهن کنید. روی هر کدام از خمیرها را با برس از مایه تخم مرغ بزنید و مقداری کشمش بریزید. خمیرها را رول کنید.
مرحله هشتم: خمیر‌های نان کوزوناک را در قالب بگذارید
دو رول خمیر را روی هم قرار دهید و به هم ببافید. به طوری که دو تا رول پیچیده، داشته باشید. داخل دو قالب نان کره‌ای (قالب مستطیلی) را کاغذ روغنی بگذارید. رول‌ها را در دو قالب بگذارید. روی آنها را بپوشانید و برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه دیگر صبر کنید تا حجم آنها بیشتر شود. در این مدت، فر را روشن و روی ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد گرم کنید. بعد از آماده شدن خمیرها، در یک کاسه، یک زرده تخم مرغ را با ۲ قاشق شیر مخلوط کنید و با برس روی نان‌ها بمالید.
مرحله نهم: نان شیرینی کوزوناک را بپزید
قالب‌ها را در این مرحله، در فر گرم شده به مدت ۴۰ تا ۵۰ دقیقه بپزید. در ۲۰ دقیقه اول، درب فر را باز نکنید تا پف کیک کوزوناک نخوابد. برای اینکه روی کوزوناک خیلی قهوه‌ای نشود، می‌توانید روی آنها را با فویل آلومینیومی بپوشانید.
بعد از ۵۰ دقیقه با خلال دندان، پخته شدن نان را تست کنید. اگر خمیر، به خلال دندان نچسبید، نان کوزوناک شما آماده است. سپس قالب‌ها را بیرون بیاورید و در دمای محیط بگذارید تا سرد شوند. نان شیرینی کوزوناک را از قالب بیرون بیاورید و با چاقو، به قطعات دلخواه برش بزنید و سرو کنید. نوش جان!
تاریخچه نان مغزدار کوزوناک
اولین دستور پخت کوزوناک در سال ۱۷۱۸ در یک کتاب آشپزی، در بریتانیای کبیر، پیدا شد. در این کتاب به پخت این شیرینی در اندازه‌های باریک و دراز، توصیه شده است. نقطه شروع کوزوناک یا مبدأ کوزوناک را یک دسر ایتالیایی مشابه یا نام پنتون «Panettone» که دستور پخت آن در اروپای شرقی و بعد از اشغال رومیان به اشتراک گذاشته شد، می‌دانند. البته برخی اصالت این نان شیرینی را متعلق به مصر می‌دانند.
رومانیایی‌ها کاکائو، گردو و شیرینی ترکی را به ترکیب نان کوزوناک اضافه کردند، بنابراین یک نسخه اصلی از این نان را ایجاد کردند که صدها سال به همین شکل در سفره عید پاک یا کریسمس به عنوان یک کیک و نان شیرینی سنتی جای خود را در کنار سایر غذاهای کریسمس محکم کرد.
امروزه این نان شیرین با قدمت طولانی، عمدتا در کشورهای جنوب شرقی اروپا به ویژه مقدونیه شمالی، رومانی، مولداوی و بلغارستان تهیه می‌شود که یک غذای سنتی محبوب برای عید پاک و کریسمس به حساب می‌آید.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن نان شیرین کوزوناک
روی نان کوزوناک را با چه چیزی تزیین کنیم؟
معمولا این نان شیرینی، به صورت ساده سرو می‌شود و روی آن با چیزی تزیین نمی‌شود ولی می‌توانید به دلخواه، از انواع مغزها یا پودر قند برای تزیین استفاده کنید.
کوزوناک بلغارستانی برای عید پاک و کریسمس شامل چه موادی است؟
مواد تشکیل‌دهنده کوزوناک بلغارستانی، شیر، مخمر، تخم مرغ، شکر، کره و پوست لیمو است.
