کشمش آفتابی یکی از تنقلات پرطرفدار و بسیار مقوی در رژیم غذایی ایرانی‌ها است. کشمش آفتابی در واقع حاصل خشک کردن انگور با نور آفتاب است و برای تهیه آن می‌توان از انواع انگورها استفاده کرد. البته روش‌های تهیه کشمش خشک سبز قلمی یا کشمش پلویی متنوع هستند و می‌توانید در خانه به روش آفتاب خشک، سایه خشک، طرز تهیه کشمش با دستگاه میوه خشک و همچنین در فر، انگور را خشک کنید. اما از قدیم یکی از ساده‌ترین روش‌های خانگی برای درست کردن کشمش، کمک گرفتن از نور خورشید بوده است. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش ما طرز تهیه کشمش آفتابی و رازهای خوشمزه شدن کشمش آفتابی بدون شکرک و کپک را به شما آموزش می‌دهیم.
مواد لازم برای تهیه کشمش آفتابی
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| انگور سالم و رسیده | به مقدار دلخواه |
مدت زمان آماده‌سازی مواد: ۲۰ دقیقه
مدت زمان آماده شدن کشمش آفتابی: ۲ هفته
مراحل طرز تهیه کشمش آفتابی در خانه
کشمش آفتابی یا کشمش پلویی را مثل کشمش سبز قلمی می‌توانید در کنار چای یا انواع دمنوش سرو کرده یا در تهیه انواع شیرینی، شکلات، دسر و حتی انواع غذاها مثل کشمش پلو، عدس پلو و … استفاده کنید. در ادامه طرز تهیه کشمش آفتابی مرحله به مرحله را دنبال کنید.
مرحله اول: انگورها را بشویید
در ابتدا برای درست کردن کشمش آفتابی با انگور، سعی کنید از انگورهایی استفاده کنید که ترجیحا بدون هسته باشند (مثل انگور عسکری)، سالم، رسیده، بدون خرابی و زدگی باشند. برگ‌های شاخه‌های انگور و دیگر ناخالصی‌ها را جدا کنید. سپس در خوشه‌های انگور را با شاخه در یک دیگ یا قابلمه بگذارید و روی آنها را آب بریزید تا خوشه‌ها را بپوشاند.
مرحله دوم: انگورها را آبکش کنید
حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه صبر کنید تا گل و لای انگور شسته شود و ناخالصی‌های داخل خوشه‌ها، روی سطح آب بیاید. سپس خوشه‌ها را از آب بیرون بیاورید و در یک آبکش بگذارید. روی خوشه‌ها را آب بگیرید تا کاملا تمیز شوند. اجازه دهید خوشه‌های انگور کمی در آبکش بمانند تا آب اضافی خود را از دست بدهند.
مرحله سوم: خوشه‌های انگور را در آفتاب بگذارید
در یک محیط باز و جایی که نور آفتاب بتابد، یک پارچه نخی تمیز پهن کنید. سپس خوشه‌های انگور را با فاصله روی دستمال بچینید. هر ۲۴ ساعت یک بار، خوشه‌ها را پشت و رو کنید تا آفتاب به همه قسمت‌های انگورها بتابد و به صورت هماهنگ، خشک شوند. این کشمش‌ها در نهایت، رنگ تیره‌ای می‌گیرند.
مرحله آخر: کشمش آفتابی را نگهداری کنید
بعد از اینکه کشمش‌ها به اندازه کافی خشک شدند و کمی رطوبت هم در آنها بود، خوشه‌ها را از روی پارچه نخی جمع کنید. شاخه‌ها را جدا کنید و دانه‌های کشمش آفتابی را در یک بطری دربسته یا پاکت فریزری بریزید. کشمش‌های آفتابی را در یخچال قرار دهید تا تازه بمانند.
در ضمن در صورت تمایل می‌توانید انواع کشمش و مویز را به روش‌های خرید حضوری یا اینترنتی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه مویز به روش های مختلف در خانه
روش تهیه کشمش آفتابی به روش آویزان کردن
معمولا کشمش‌های سایه خشک به روش آویزان شدن درست می‌شوند، اما با آویزان کردن کشمش‌ها در آفتاب، دیگر نیازی به زیر و رو کردن آنها وجود ندارد. در صورتی که می‌خواهید کشمش آفتابی آویزان تهیه کنید، یک طناب را ۲ طرف دیوار ببندید و خوشه‌های انگور را روی طناب بچینید.
در این روش، باید جایی که انگورها را می‌گذارید، تهویه خوبی داشته باشد و در مدت خشک شدن کشمش‌ها، باران نبارد یا رطوبت به انگورها نرسد. همه قسمت‌های انگورها که خشک شدند، آنها را از روی طناب بردارید و در جای خشک، خنک و تاریک نگهداری کنید.
دستور تهیه کشمش آفتابی با آب جوش
درست کردن کشمش آفتابی با آب جوش یکی از روش‌های متداول برای تهیه کشمش است. در این روش، کشمش زودتر خشک می‌شود و مواد مغذی آن بیشتر می‌ماند. برای تهیه کشمش در آب جوش، خوشه‌های انگور را با آب بشویید و در یک قابلمه بگذارید. روی انگورها مقداری آب بریزید و اجازه دهید آب شروع به جوشیدن کند. از زمان جوشیدن آب، به مدت ۵ دقیقه صبر کنید و بعد شعله را خاموش کنید.
خوشه‌ها را آبکش کنید و مانند روش قبل، آنها را روی یک پارچه نخی تمیز در مجاورت نور خورشید بگذارید. در این روش، انگورها بعد از حدود ۱ هفته خشک می‌شوند و می‌توانید آنها را از خوشه جدا کرده و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های خشک کردن انگور بدون تیزاب
ارزش غذایی کشمش برای میان وعده و تنقلات بچه‌ها
کشمش آفتابی خانگی را می‌توانید به عنوان یک تنقلات سالم و خوشمزه در کیف مدرسه بچه‌ها قرار دهید. همچنین می‌توانید انواع کیک خانگی درست کرده و در تهیه آنها، از کشمش هم استفاده کنید.
کشمش حاوی مقادیر زیادی فسفر، کلسیم و پتاسیم است که این مواد معدنی، برای رشد ذهنی و جسمی سالم بچه‌ها ضروری هستند. کشمش به بهبود حافظه کمک موثری می‌کند.
کشمش دارای فیبر بالایی است، به رفع یبوست و همچنین به پاکسازی دستگاه گوارش نیز کمک می‌کند. این تنقلات به عنوان یک ملین عالی، هضم را در کودکان تسهیل خواهد کرد.
هر دانه کشمش در خود مقداری آب، پروتئین، کربوهیدرات، شکر، آهن، کلسیم، منیزیم، فیبر، فسفر، سدیم، ویتامین C، زینک، تیامین، ویتامین B1، B2 و B6، پتاسیم، نیاسین، فولات، منگنز، چربی، ویتامین E و K دارد.
ترکیب این مواد معدنی و ویتامین‌ها، کشمش را به یکی از ارزشمند‌ترین تنقلات برای کودکان تبدیل می‌کند که می‌تواند سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت کرده و از بروز بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های ویروسی، جلوگیری می‌کند.
نکات مهم در انتخاب انگور برای تهیه کشمش آفتابی
- در زمان انتخاب انگور برای تهیه کشمش آفتابی به نکات زیر دقت کنید:
- انگورهای درشت و آبدار برای درست کردن کشمش گزینه‌های بهتری هستند.
- سعی کنید انگورهای بدون دانه را انتخاب کنید. انگور عسکری جزو بهترین انگورهای بی‌دانه برای درست کردن کشمش هستند.
- انگورهای زرد نسبت به انگور یاقوتی، محتوای قند و شیرینی بیشتری دارند.
- به هیچ عنوان انگورهایی را که در آنها آثاری از خرابی، فاسد شدن و کپک زدگی وجود دارد، برای درست کردن کشمش، به کار نبرید.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن و نگهداری کشمش آفتابی
چرا کشمش آفتابی کپک می‌زند؟
- اگر در زمان خشک کردن انگور در آفتاب، انگورها کپک داشته باشند، بعد از خشک شدن میزان کپک آنها بیشتر می‌شود.
- اگر در زمان خشک کردن انگورها، هر ۱ روز یکبار آنها را زیر و رو نکنید، کپک می‌زنند.
- اگر بعد از درست کردن کشمش، آنها را در محیط مرطوب نگهداری کنید، احتمال کپک زدن آنها وجود دارد.
چرا کشمش شکرک می‌زند؟
دلیل شکرک زدن کشمش، کریستالیزه شدن قند انگور است. اگر کشمش‌ها برای مدت طولانی در یخچال بمانند، ممکن است شکرک بزنند. در این صورت کشمش خراب نشده است و می‌توانید آن را به صورت تازه مصرف کنید یا در تهیه انواع دسر یا کیک به کار ببرید.
چرا کشمش آفتابی سفت می‌شود؟
- زمانی که کشمش آفتابی را از جلو آفتاب برمی‌دارید، باید مقداری رطوبت داشته باشند.
- کشمش را باید در مکانی سرد، خشک و تاریک نگهداری کنید.
- اگر فضای کافی در یخچال ندارید، می‌توانید آنها را در کابینت تاریک بگذارید.
- کابینت یا جایی که کشمش‌ها را در آن نگهداری می‌کنید، نباید نزدیک گاز یا یک منبع گرمایی باشد.
- اگر روی کشمش‌ها باز باشد یا هوا به آنها نفوذ کند، زود خشک و سفت می‌شوند.
اگر کشمش سفت شد، چه کنیم؟
قرار دادن کشمش به هر روشی که خشک شده، برای طولانی مدت (بیش از ۶ ماه در یخچال یا ۱ ماه در محیط باز)، ممکن است باعث خشک و سفت شدن کشمش شود. در این صورت کشمش‌ها را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در مقداری آب جوش بجوشانید و آبکش کنید. سپس با دستمال خشک آب اضافی آنها را بگیرید و استفاده کنید.
می‌توانید کشمش‌ها را در یک ظرف مناسب مایکروویو بریزید. به ازای هر ۲۵۰ گرم کشمش، ۱۰ سی سی آب روی کشمش‌ها بریزید و به مدت ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه، آنها را در مایکروویو قرار دهید. ۳ بار این کار را تکرار کنید. سپس کشمش‌ها را بیرون بیاورید و آب اضافی آنها را بگیرید.
چرا کشمش پلویی چرب است؟
اگر در تهیه کشمش پلویی از تیزاب استفاده شده باشد چرب به نظر می‌رسد. تیزاب یا روغن سبزه یک ماده قلیایی حاوی روغن است و برای حفظ رنگ و بافت انگورها بعد از خشک شدن استفاده می‌شود.