فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس (The Texas Chainsaw Massacre) یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما به کارگردانی «توبی هوپر» است. در این فیلم گروهی از دوستان نشان داده می‌شوند که در منطقه متروکه‌ای در ایالت تگزاس به دام خانواده‌ای آدم‌خوار می‌افتند. سازندگان فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس ادعای اینکه فیلم بر اساس رویدادهای واقعی ساخته شده، توانستند مخاطبان زیادی را روانه سالن‌های سینما کنند. با این حال، پیرنگ اصلی فیلم تا حد زیادی تخیلی بود و تنها برخی جنبه‌های شخصیت قاتل مخوف آن «صورت چرمی» از قاتل معروف «اِد گین» الهام گرفته شده بود. با سرویس هنر و سینما در مجله کوروش همراه باشید تا نگاهی به یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما داشته باشیم.
مشخصات فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس (The Texas Chainsaw Massacre)
ژانر: ترسناک
کارگردان: توبی هوپر
تهیه‌کنندگان: توبی هوپر، جی پرسلی، کیم هنکلی، ریچادر سینز
فیلمنامه‌نویسان: کیم هانکل، توبی هوپر
بازیگران: مارلین برنز، پاول پاتین، ادوین نیل، جیم سایداو، گونار هانسن
راوی: جان لاروکت
موسیقی: وین بل، توبی هوپر
فیلمبرداری: دنیل پرل
تدوین: لری کارول، سالی ریچاردسن
شرکت تولیدکننده: ورتکس
توزیع‌کننده: براینستون پیکچرز
مدت زمان: ۸۳ دقیقه
محصول کشور: ایالات متحده
زبان: انگلیسی
اکران: ۱۱ اکتبر ۱۹۷۴ (۱۹ مهر ۱۳۵۳)
بودجه: ۸۰-۱۴۰ هزار دلار
فروش گیشه: ۳۰،۹ میلیون دلار
آی‌ام‌دی‌بی (IMDb): ۷،۵
راتن تومیتوز: ۸۹٪
متاکریتیک: ۷۸٪
خلاصه داستان:
پنج دوست برای بازدید از قبرستانی به روستایی در تگزاس می‌روند. آن‌ها در راه به خانه‌ای برمی‌خورند که ظاهرا متروک است. اما خیلی زود مشخص می‌شود در این خانه‌ی پدیده‌ای شوم زندگی می‌کند که به سلاح کُشنده هراسناکی به نام «ارّه برقی» نیز مسلح است.
نقد و بررسی فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس
توبی هوپر فیلم را با بودجه ناچیز کمتر از ۱۴۰ هزار دلار (۷۰۰ هزار دلار فعلی) ساخت و در آن از بازیگران ناشناخته‌ای استفاده کرد و تمام روزهای هفته نیز فیلمبرداری انجام گرفت تا هزینه‌های فیلم بالا نرود. نهایتا فیلم پس از کش و قوس‌های فراوان اکران شد و توانست موفقیت بی‌نظیری در گیشه از آن هوپر و دست‌اندرکاران فیلم کند. فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس با بیش از ۳۰ میلیون دلار فروش توانست سودآوری فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
کشتار با اره برقی در تگزاس تا سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۵۰،۸ میلیون دلار در جهان فروخت. در کنار این، نمی‌توان به راحتی از تأثیرگذاری کشتار با اره برقی در تگزاس بر سینمای وحشت خصوصا فیلم‌های «اسلشر (سلاخی)» گذشت. کشتار با اره برقی در تگزاس نهایتا به ایجاد فرنچایزی دامن زد که در آن دنباله‌های زیادی بر داستان صورت چرمی و خانواده‌اش در قالب فیلم‌های سینمای، بازی‌های ویدئویی و حتی کتاب‌های مصور ساخته شدند.
فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس با دوربین ۱۶ میلی‌متری فیلمبرداری شده است. به همین دلیل این فیلم دارای واقع‌گرایی به سبک فیلم‌های مستند است. هوپر برخی از عناصر فیلم‌نامه را از قاتل زنجیره‌ای مخوف اهل ویسکانسین «اِد گین» گرفته بود. این قاتل الهام‌بخش فیلم‌های «روانی» اثر آلفرد هیچکاک و «سکوت برّه‌ها» نیز بوده است.
«کیم هنکل» همکار هوپر در نوشتن فیلم‌نامه نیز از یکی از جنایت‌های محلی که در ایالت تگزاس رخ داده بود الهام گرفته است. هنکل در مورد این پرونده گفته بود: «مسلما ماجرای گین را مطالعه کرده بودم، اما در آن زمان پرونده قتلی در شهر هیوستون نیز رخ داد که توجهم را جلب کرد. نام قاتل نیز چنانچه به خاطر دارم «المر وین هنلی» بود. او مرد جوانی بود که قربانیان را برای یک مرد همتاخواه مسن می‌برد. برخی از گزارش‌های خبری را نیز خواندم که المر وین پس از دستگیری گفته که من مرتکب این جنایات شدم و مانند یک مرد پای آن ایستادم و قبولشان می‌کنم. خب، این جنبه از اخلاقِ شیزوفرنی به نظرم جالب آمد.»
از آنجایی که شخصیت‌ها و پیرنگ داستان بر اساس رویدادهای زندگی واقعی هستند، اینها به فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس کمک می‌کند تا بیننده هر چه واقع‌گرایانه‌تر دیوانگی که بر پرده‌ی سینما نقش بسته را به چشم ببیند. وقتی آخرین بازمانده‌ی قتل عام‌ها «سالی (مریلین بِرنز)» به دست اعضای خانواده صورت چرمی می‌افتد، زن بیچاره را دست و پا و دهان بسته روی میز غذاخوری می‌گذارند تا به عنوان شام خورده شود.
در این موقع سروکله پدر بزرگ پیر و فرتوت پیدا می‌شود که از فرط کهولت به جنازه‌ای می‌ماند. اما وقتی شروع به مکیدن خون انگشت «سالی» می‌کند، می‌بینیم که چندان هم فرتوت نیست و شهوت هراسناکی برای خون دارد. از آنجایی که پدر بزرگ در جوانی بهتر قصاب کشتارگاه بود، از او می‌خواهند کار سالی را خودش تمام کند. اما او آنقدر توش و توان ندارد که با چکش جمجمه سالی را در هم بکوبد.
بدون شک این یکی از دلهره‌آورترین صحنه‌های سینمای وحشت است. البته نه به دلیل تلخی آن، بلکه آنقدر سورئال است که لحظه‌ای از وحشت واقعی را روی پرده‌ی نقره‌ای نشان می‌دهد. تردیدی نیست که زندگی واقعی از هر چیزی که فیلم‌سازان در سینما به نمایش می‌گذراند وحشت‌آورتر است.
با این حال، هوپر توانست با بهره بردن از یک جنون سورئالیستی خاص تصاویری به قدری واقع‌گرایانه بسازد که تا مدت‌ها در ذهن مخاطب بماند. همین ویژگی‌ها باعث شدند تا فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس به یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما تبدیل شود.
ترس‌های نهفته در شهرهای کوچک
شهرهای کوچک به دلیل داشتن مردمانی مهمان‌نواز، مؤمن و خدا ترس شناخته شده‌اند، اما در این شهرها ساکنانی نیز زندگی می‌کنند که رازهای هولناکی را مخفی کرده‌اند. انزوا و تنهایی قطعا اصلی‌ترین خطری است که مسافران و غریبه‌ها را در این شهرها تهدید می‌کند.
«هوپر» واقعا این موضوع را با طراحی صدای فیلم به طرز آزاردهنده‌ای به تصویر کشیده است، به ویژه صدای غرش اره برقی و فریادهای التماس‌آمیز سالی در حال فرار. هر دوی این صداها بسیار بلند هستند و همین نیز تأکیدی بر این موضوع است که در یک شهر کوچک کسی نیست که به شما کمک کند.
هوپر همچنین از ذات مهمان‌نواز مردمان شهرهای کوچک به عنوان تهدیدی خوفناک استفاده کرده است. وقتی سالی برای اولین بار از دست صورت چرمی فرار می‌کند، به یک پمپ‌بنزین می‌رسد و از صاحبش کمک می‌خواهد. ولی در حالی که مرد ادعا می‌کند به او کمک خواهد کرد، اما از آنجایی که او یکی از اعضای خانواده آدم‌خوارها است دوباره او را به کشتارگاه می‌برد.
در حالی که بسیاری عقیده دارند زندگی در یک شهر بزرگ به دلیل تعداد جرم و جنایت‌هایش خطرناک‌تر است، هوپر در فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس نشان می‌دهد که شهرهای کوچک نیز دست‌کمی از کلان‌شهرها ندارند.
صورت چرمی، یک قاتل تمام‌عیار
«صورت چرمی» یکی از مخوف‌ترین دیوانه‌هایی است که در سینما به نمایش درآمده است. «صورت چرمی» بر اساس شخصیت «اد گین» خلق شده است. گین سارق قبرستان‌های ویسکانتین بود که از پوست، جمجمه و استخوان اجساد لوازم منزل از کاسه سوپ تا میز و صندلی و حتی آباژور و جوراب شلواری می‌ساخت.
اد گین یک «فرانکنشتاین مدرن» بود، اما برخلاف هیولایی که دکتر فرانکنشتاین خلق کرد، صورت چرمی واقع‌گرایی هولناکی دارد که در زندگی واقعی نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. او به یک اره برقی مسلح است که می‌تواند گوشت انسان را پاره‌پاره کند و نقابی نیز از پوست انسان ساخته و همین نیز او را به شخصیتی این چنین ترسناک تبدیل کرده است.
اگرچه مخاطبان هیچ‌وقت چهره واقعی صورت چرمی را نمی‌بینند، اما در یکی از دو نگاه اجمالی او را در برخورد با سایر اعضای خانواده‌اش می‌بینیم که نشان می‌دهد او شخصیتی کودکانه نیز دارد. او همچنین در حین صرف شام لباس‌های زنانه نمی‌پوشد که نشان می‌دهد یکی از آدم‌های اصطلاحا «مبدل‌پوش» است. و وقتی نیز که سالی از دست او فرار می‌کند، با یک رقص عجیب اره برقی را در هوا تکان می‌دهد.
تمام این ویژگی‌ها به این حس را به بیننده انتقال می‌دهد که هیچ چیزی نمی‌تواند مانع از کشت‌وکشتارهای این مرد مخوف شود. «صورت چرمی» همچنین یکی از اولین فیلم‌های ترسناکی بود که آدم معمولی را نشان می‌داد که به یک هیولا تبدیل می‌شد. «مایکل مایرز» از مجموعه فیلم‌های «هالووین» و « جیسون ورهیز» از فیلم‌های«جمعه سیزدهم» دیگر قاتلان هراس‌آوری هستند که به وضوح با الهام از صورت چرمی ساخته شدند.
توبی هوپر، کارگردانی بی‌همتا
«توبی هوپر» در کنار ساخت فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس به دلیل کارگردانی مشترک فیلم «ارواح خبیثه» یا «پولترگایست (۱۹۸۲)» نیز شهرت دارد. در اینکه آیا او واقعا تمام فیلم را کارگردانی کرده نیز شبهات زیادی وجود دارد. در حال حاضر وب‌سایت «آی‌ام‌دی‌بی» اعتبار ساخت این فیلم را به «استیون اسپیلبرگ» داده است. هرچند واضح است که اسپیلبرگ می‌دانست چسباندن نام هوپر به هر فیلم ترسناکی در دهه ۱۹۸۰ می‌تواند باعث توجه مخاطبان به آن شود.
هوپر مدت‌ها قبل از عصر طلایی تلویزیون مینی سریال «سالمز لات» را از روی رمان «استیون کینگ» ساخته بود که مورد علاقه‌ی خود کینگ نیز بود. یکی دیگر از بهترین و دست‌کم گرفته‌شده‌ترین فیلم‌های هوپر «نیروی زندگی (۱۹۸۵)» است که در آن تلفیق هوشمندانه‌ای از داستان‌های علمی تخیلی، خون‌آشامی و آخرالزمانی را می‌بینیم.
از میان تمام فیلم‌های او، فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس بزرگ‌ترین دستاورد کارنامه‌ی هنری او است که همچنان پس از گذشت نزدیک به ۵۰ سال تماشای آن تجربه‌ی هراسناکی است.
دهه ۱۹۷۰ و دوران طلایی فیلم‌های ترسناک
به عقیده بسیاری از منتقدان و کارشناسان دهه ۱۹۷۰ دوره‌ای آغازگر برخی از بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما بود. «جن‌گیر»، «طالع نحس»، «هالووین»، «سوسپیریا» و البته کشتار با اره برقی در تگزاس برخی از شاخص‌ترین فیلم‌های آن دهه بودند. در دهه ۱۹۷۰ هدف فیلم‌های ترسناک بیشتر از خیال‌پردازی، واقع‌گرایی بود.
در این فیلم‌ها کارگردانانی پشت صحنه نشسته بودند که بیشتر از اینکه فیلم‌ساز باشند یاغی بودند. این کارگردان‌های شورشی تمام محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌های استودیوهای هالیوودی را با خشونت تمام زیرپا گذاشتند. هرچند ممکن است به نظر بینندگان فعلی کشتار با اره برقی در تگزاس نسبت به فیلم‌های ترسناک اخیر کمتر خون‌وخونریزی و خشونت بی‌بندوبار داشته باشد، اما هوپر با هوشمندی خود جلا و تجملات سینمایی را کنار گذاشته بود تا تصویری عمیقا مستندگونه و واقع‌بینانه پیش‌روی تماشاگران بگذارد.
کشتار با اره برقی در تگزاس برای همیشه ژانر وحشت را دستخوش تغییر کرد، چرا که برای اثرگذاری نیازی به جلوه‌های ویژه، جامپ‌کات و خون‌ریزی و خشونت نداشت. این فیلم نشان داد که بی‌تفاوتی و بی‌رحمی نسبت به انسان بزرگ‌ترین وحشت است.
در حالی که بسیاری از مردم با بی‌تفاوتی اخبار تلویزیون را تماشا می‌کنند، اما این هوپر بود که نشان داد خشونت‌های انسان‌ها بر علیه هم می‌تواند ترسناک‌ترین پدیده‌ی ممکن باشد. این همان چیزی است که فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس را به فیلمی جاودانه تبدیل می‌کند. زیرا ما می‌توانیم به راحتی پس از تماشای سایر فیلم‌های ترسناک از دست خون‌آشام‌ها، هیولاها، اجنه و ارواح خبیث فرار کنیم، اما هیچ‌وقت نمی‌توانم از دست همدیگر راه گریزی داشته باشیم.
نظر منتقدان درباره فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس
فیلم کشتار با اره برقی در تگزاس در اکران نخست خود واکنش‌های مختلفی را برانگیخت. «لیندا گراس» منتقد نشریه «لس‌آنجلس تایمز» این فیلم کلاسیک را «نفرت‌انگیز» خواند. «راجر ایبرت» از «شیکاگو سان تایمز» نیز در نقد خود عنوان کرد: «این فیلم همان مقدار خشونت و خون و خون‌ریزی که عنوانش وعده داده را دارد.» این منتقد مشهور در ادامه از بازیگری‌های قوی و نکات فنی فیلم تحسین کرد.
«دونالد بی. بریگان» از «سینسیناتی اینکویرر» نیز به تمجید از بازی حیرت‌انگیز مریلین بِرنز پرداخت. او نوشت: «برنز در نقش (سالی) شایسته دریافت جایزه اسکار ویژه‌ای بود، چرا که یکی از ماندگارترین و باورپذیرترین دستاوردهای بازیگری سینما را ارائه داده بود.»
«پاتریک تاگارت» نیز کشتار با اره برقی در تگزاس را یکی از مهمترین فیلم‌های ترسناک از زمان «شب مردگان زنده (۱۹۶۸)» به کارگردانی «جرج رومرو» دانست. «ورایتی» نیز علی‌رغم آنچه آن را «میزان بالای خون و خون‌ریزی» توصیف می‌کرد فیلم را اثر خوش‌ساختی دانست. «جان مک‌کارتی» نیز متل «نورمن بیتس» در فیلم روانی هیچکاک را در مقایسه با کشتارگاه کشتار با اره برقی در تگزاس «مکان مطلوبی» توصیف کرد.
با این حال، «استفان کوک» در مقاله ۱۹۷۶ خود در مجله «هارپرز» فیلم را به دلیل خشونت سادیستی افراطی و بدون تخیلش به شدت کوبید. اما منتقدان از زمان اکران فیلم در سال ۱۹۷۴ تا به حال بارها بر جنبه‌های قدرت فنی و زیبا‌یی‌شناختی آن تأکید کرده‌اند. در واقع، در اغلب نظرسنجی‌ها و فهرست‌ها کشتار با اره برقی در بین بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما جای دارد. «رکس رید» آن را ترسناک‌ترین فیلمی که تا به حال دیده توصیف کرد. نشریه «امپایر» نیز آن را «هولناک‌ترین فیلم ترسناکی که تاکنون ساخته شده» وصف کرده است.
«وِس کریون»، خداوندگار ژانر ترسناک نیز با یادآوری اولین باری که به تماشای فیلم نشسته بود عنوان کرده بود: «ساخت این فیلم از دست کدام آدمِ روانی منحرفی بر‌آمده است!» استیون کینگ، رمان‌نویس و نویسنده برخی از مشهورترین کتاب‌های ترسناک جهان نیز بارها از کشتار با اره برقی تمجید کرده است. «رابین وود» نیز آن را یکی از معدود فیلم‌هایی دانست که دارای کیفیت «کابوس‌های واقعی» هستند.
منبع: tasteofcinema
