آش هدیح یا آش هدیک یک آش لذیذ، ساده و خوشمزه محلی است که برای تهیه آن از گندم پخته استفاده می‌شود. آش هدیح متعلق به شهر خوی در آذربایجان غربی است که طرز پخت و طعم آن شباهت زیادی به آش دندونی دارد و ارومیه‌ای‌ها به آن «دندونی دیشلیق» می‌گویند. هر چند آش هدیح کمی سفت‌تر و لایه‌ای تر از آش دندونی است و مردم خوی این آش را به عنوان نذری ماه محرم و صفر و برای شام شب‌های سرد زمستانی تهیه می‌کنند. در این مقاله از مجله کوروش می‌توانید با طرز تهیه آش هدیح خوی آشنا شوید. با سرویس آشپزی همراه باشید.
طرز تهیه آش هدیح خوی
مدت زمان پخت: ۳ ساعت
مدت زمان آماده‌سازی غذا: ۱۰ دقیقه
مواد لازم برای تهیه آش هدیح (برای ۴ تا ۵ نفر)
- نخود: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- لوبیا چیتی: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- کشمش: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- بادام و گردو برای تزئین: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- نمک، فلفل: به مقدار لازم
- آب قلم یا آب گوشت چرب: ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار (اختیاری)
- گندم پوست کنده: ۲ تا ۳ لیوان فرانسوی دسته‌دار
- شیر یا آب: ۶ تا ۸ لیوان فرانسوی دسته‌دار
بیشتر بخوانید » طرز تهیه آش شله قلمکار نذری و مجلسی «
مراحل طرز تهیه آش هدیح
مرحله اول؛ خیساندن نخود و لوبیا
در اولین مرحله از طرز تهیه آش هدیح خوی باید حبوبات را برای ۶ تا ۱۲ ساعت بخیسانید. برای این کار نخود و لوبیا را به صورت جداگانه یا با هم در ظرفی بریزید. مقداری آب روی حبوبات بریزید. سپس در این مدت چند بار آب حبوبات را عوض کنید تا نفخ آن‌ها به طور کامل گرفته شود. این کار موجب می‌شود تا حبوبات سریع‌تر و بهتر پخته شوند.
مرحله دوم؛ خیساندن گندم
در دومین مرحله از طرز تهیه آش هدیح خوی باید به سراغ پخت گندم بروید. این مرحله درست همانند طرز تهیه آش دندونی ساده و خوشمزه انجام می‌شود. برای این کار ابتدا گندم‌ها را پاک کنید و به خوبی بشویید. سپس گندم‌ها را در یک کاسه بزرگ بریزید و کمی آب به آن اضافه کنید. اجازه دهید گندم‌ها برای چند ساعت خیس بخورند. این کار موجب نرم شدن گندم می‌شود.
مرحله سوم؛ پختن گندم آش هدیح
بعد از اینکه گندم‌ها را چند ساعت خیساندید، باید آن‌ها را بپزید. اما ممکن است با خودتان فکر کنید گندم را چگونه بپزم؟ طرز تهیه گندم پخته بسیار راحت است. باید گندم را به همراه مقداری آب یا شیر روی حرارت ملایم گاز قرار دهید. مقدار شیر و آب نباید بیشتر از ۶ تا ۸ لیوان باشد و زمان پخت نیز باید به اندازه‌ای باشد تا گندم‌ها نرم و له نشود.
اگر گندم‌ها را با آب پختید، می‌توانید زمانی که گندم حالت نیم‌پز پیدا کرد، آب قلم را به آن اضافه کنید. این کار موجب می‌شود تا گندم‌ها طعم بهتری بگیرند و آش شما خوشمزه‌تر شود. سپس صبر کنید تا گندم به طور کامل پخته شود.
برای پخت گندم بهتر است ابتدا شعله گاز را زیاد کنید تا به جوش بیاید. سپس شعله را کم کنید و درب قابلمه را روی آن قرار دهید تا به آرامی پخته شود. توجه داشته باشید که در انتهای پخت باید حدود نصف لیوان آب یا شیر در قابلمه باقی بماند. بعد از پخت گندم می‌توانید کمی نمک به آن اضافه کنید تا مزه بگیرد.
بیشتر بخوانید » طرز تهیه آش رشته مجلسی و نذری «
مرحله چهارم؛ پختن حبوبات آش هدیح
بعد از اینکه حبوبات برای چند ساعت خیس خوردند، باید آن‌ها را در یک قابلمه بریزید و با شعله زیاد روی گاز قرار دهید. بعد از اینکه آب به جوش آمد، حرارت گاز را روی شعله متوسط تنظیم کنید. سپس صبر کنید تا حبوبات آش هدیح به طور کامل پخته شوند.
بعد از پخته شدن حبوبات برای مزه‌دار شدن آن‌ها کمی نمک و فلفل به آن اضافه کنید. به طور معمول در طرز تهیه آش هدیح خوی لوبیا و نخود را جداگانه می‌پزند تا به صورت مجزا روی گندم قرار دهند. شما می‌توانید طبق سلیقه خودتان لوبیا و نخود را جدا یا با هم بپزید و از آن برای تهیه این آش استفاده نمایید.
مرحله پنجم، سرو کردن آش هدیح خوی
برای سرو کردن آش هدیح باید ابتدا گندم را در یک ظرف بزرگ بریزید. سپس مقداری از آب گندم را روی آن بریزید. حالا روی گندم را با نخود و لوبیای پخته به همراه مقداری کشمش، گردو و بادام تزئین کنید. معمولاً برای تزیین آش هدیح از گردو و بادام درسته استفاده می‌شود. اما شما می‌توانید طبق سلیقه خودتان از گردوی خرد شده نیز استفاده کنید.
نکات و فوت و فن‌های طرز تهیه آش هدیح خوی
*اگر گندم ها را با آب پختید و دوست دارید آش هدیح شما رژیمی و بدون چربی باشد، می‌توانید به جای آب قلم از آب گوشت استفاده کنید.
*برای خوش طعم شدن گندم می‌توانید آن‌ها را به جای آب در شیر خیس کنید. پختن گندم با شیر موجب خوش طعم شدن آن می‌شود و نیازی به آب قلم ندارد. می‌توانید برای خوشمزه‌تر شدن گندم‌ها در طرز پخت هدیح از شیر محلی پرچرب استفاده کنید.
*گندم پخته شده کمی سنگین است و از همین رو زیاده‌روی در مصرف این آش می‌تواند معده شما را سنگین کند.
*شما می‌توانید برای تهیه این آش از گندم با پوست نیز استفاده کنید. زمان پخت گندم پوست‌دار از گندم پوست کنده بیشتر است.
*به جای استفاده آب قلم و یا آب گوشت می‌توانید مقداری استاک گوشت نیز به گندم در حال پخت اضافه کنید.
*در صورت تمایل می‌توانید در طرز پخت آش هدیح از بلغور گندم به جای گندم پوست کنده استفاده نمایید.
*مواد مورد استفاده برای طرز تهیه آش دندونی تهرانی شبیه به آش هدیح است اما در این آش گندم له نمی‌شود و به صورت کامل و سالم سرو می‌شود.
*پخت گندم معمولاً ۳ تا ۴ ساعت طول می‌کشد و پختن گندم بیشتر از این مقدار موجب له شدن کامل آن می‌شود.
*برخی افراد در مراحل پخت گندم مقداری شکر و نبات نیز به آن اضافه می‌کنند. اما به هر حال اضافه کردن کشمش فراوان به این آش موجب می‌شود که شیرین و خوشمزه شود.
*آش هدیح را می‌توانید تا چند روز را در یخچال قرار دهید. هر زمان که قصد خوردن آش را دارید می‌توانید چند قاشق شیر به آن اضافه کنید و آن را گرم کنید.
*طرز تهیه آش دندونی تبریزی با شیر درست همانند آش هدیح خوی است، تنها تفاوت این است که با گندم له شده تهیه می‌شود. برای درست کردن آش هدیح با گندم له شده باید گندم‌ها را همراه با نخود و لوبیا برای حدود ۷ ساعت روی گاز قرار دهید تا کاملاً نرم و یکدست شوند. سپس روی آش را با کشمش، گردو و بادام فراوان تزئین و میل کنید.
*در طرز تهیه آش هدیح به صورت رژیمی می‌توانید تنها از ترکیب نخود، لوبیا چیتی، کشمش، بادام و گردو استفاده کنید. سپس همه حبوبات را به صورت جداگانه بپزید و سپس در ظرفی مواد را با هم ترکیب کرده و با کشمش، گردو و بادام تزیین کنید.
*برای تزیین آش هدیح می‌توانید از مقداری خامه در کنار مغزها استفاده کنید.
سوالات متداول
در طرز تهیه هدیح از چه ترکیباتی استفاده می‌شود؟
برای درست کردن آش هدیح یا گندم پخته باید از ترکیب نخود، لوبیا چیتی، کشمش، بادام، گردو، آب قلم، گندم پخته و شیر استفاده کنید.
چرا برای تهیه هدیح گندم را می‌خیسانند؟
خیساندن گندم برای چند ساعت موجب نرم شدن آن می‌شود و پخت آن را سریع‌تر می‌کند.
چرا نباید در مصرف آش هدیح زیاده‌روی کنید؟
در طرز تهیه آش هدیح از گندم پخته استفاده می‌شود. زیاده‌روی در خوردن گندم پخته موجب سنگین شدن معده و مشکلات گوارشی می‌شود.
