فیلم کودا (CODA) درامی درخشان به کارگردانی و نویسندگی «سیان هیدر» است که توانسته جوایز بسیاری از جمله بهترین فیلم اسکار ۲۰۲۲، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد اسکار ۲۰۲۲ را از آنِ خود کند. داستان فیلم همانطور که از اسم آن مشخص است (Child of Deaf Adults) درباره‌ی دختری شنوا در خانوداه‌ای ناشنوا است. «روبی راسی» (امیلیا جونز) دختر نوجوانی است که در طول داستان با مشکلات زیادی در زندگی شخصی و خانوادگی خود دست و پنجه نرم می‌کند. برای خواندن نقد فیلم کودا و نظر منتقدان مشهور درباره فیلم با سرویس هنر و سینما در مجله کوروش همراه باشید.
مشخصات فیلم CODA
ژانر: درام، کمدی
کارگردان و نویسنده: سیان هیدر
بر پایه: La Famille Bélier
بازیگران: امیلیا جونز، اوگینو دربز، مارلی متلین، تروی کوتسور، فردیا والش پیلو، امی فورسیت، کوین چاپمن، دنیل دورانت
موسیقی: ماریوس د وریس
محصول کشور: امریکا و فرانسه
اکران: ۱۳ آگوست ۲۰۲۱ (۲۲ مرداد ۱۴۰۰)
مدت زمان فیلم: ۱۱۱ دقیقه
زبان فیلم: انگلیسی و زبان اشاره امریکایی
امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۱ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: %۹۴
امتیاز متاکریتیک: ۷۴%
توزیع‌کننده: اپل تی وی
خلاصه داستان فیلم کودا (CODA)
«روبی» دختری است هفده ساله که همزمان مشغول تحصیل و کار در کنار پدر (تروی کوتسور) و بردار خود (دنیل دورانت) است. او صبح‌ها به همراه آنها بر روی قایق کار می‌کند و بعد از آن به دبیرستان می‌رود. از آنجا که «روبی» تنها فرد شنوای خانواده است، در بسیاری از موقعیت‌ها همچون زمان فروش ماهی‌ها، در دادگاه، مطب دکتر و هنگام مصاحبه با خبرنگاران مانند یک مترجم به آنها کمک می‌کند.
از طرفی دیگر چون روبی استعداد و علاقه‌ی زیادی به موسیقی دارد، معلم سختگیر و حمایتگرش (اوگینو دربز) که مشغول تمرین با روبی است، او را تشویق می‌کند تا برای دانشگاه برکلی تست دهد و با کمک بورسیه در آنجا به تحصیل ادامه دهد.
او برای این کار باید خانواده، کار و شهر خود را ترک کند. اما از آنجا که خانواده‌ی روبی همیشه با کمک او با دیگران ارتباط داشته‌اند، زندگی در چنین شرایطی برایشان بسیار سخت می‌شود. روبی که در دوراهی میان تحقق رویاهایش و پیشرفت در رشته مورد علاقه‌اش یا ماندن در کنار خانواده‌اش و کمک به آنها است، نمی‌داند کدام مسیر را برای آینده خود انتخاب کند.
نقد و بررسی فیلم کودا
در فیلم کودا بیننده با داستان آشنای قابل پیش‌بینی نوجوانی در سن بلوغ و احساسات و مشکلاتش در دبیرستان مواجه می‌شود که در بسیاری از فیلم‌ها شاهد آن هستیم. اما ترکیب آن با موضوعی دیگر که برای مخاطب تازگی دارد به داستان فیلم رنگ و بوی تازه‌ای بخشیده و بیننده را با خود همراه می‌کند. این مسئله از تکراری بودن موضوع فیلم تا حد زیادی کاسته و تماشای فیلم را چندین برابر لذت‌بخش می‌کند.
بازی درخشان «امیلیا جونز»، «تروی کوتسور» و سایر بازیگرانی که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند از عواملی است که کودا را به یکی از تماشایی‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۲۲ تبدیل کرده است. ایجاد حس همدردی در مخاطب با روبی و خانواده‌اش از دیگر نقاط قوت فیلم به حساب می‌آید.
بیننده علاوه بر اینکه می‌تواند با «روبی» همذات‌پنداری کند، در برخی موقعیت‌ها نیز خود را به جای والدین او می‌گذارد، با مشکلاتی در زندگی و کار آنها آشنا می‌شود و در بعضی لحظات می‌خواهد صدایی برای آنها باشد تا بتوانند حق خود را اعاده کنند.
حتی در برخی سکانس‌ها مخاطب نمی‌تواند تصمیم بگیرد حق را به روبی بدهد یا به خانواده‌اش. برای مثال سکانسی که در آن روبی باید برای تمرین موسیقی به خانه‌ی معلمش برود و به خاطر تاخیرهای گذشته‌اش در صورت تکرار، تمرین‌هایش قطع می‌شود. در همان زمان خبرنگاران برای مصاحبه با خانواده روبی به محل کار آنها آماده‌اند و در نبود روبی آنها نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
از دیگر عوامل موفقیت فیلم CODA می‌توان به طنز هوشمندانه‌ای اشاره کرد که اکثرا در دیالوگ‌های میان روبی و برادرش یا صحبت‌های پدرش به چشم می‌خورد و تا حدودی از میزان تلخی داستان کم می‌کند.
CODA؛ بهترین فیلمنامه اقتباسی اسکار ۲۰۲۲
«سیان هیدر» که در کارنامه خود فیلم «Tallulah» را دارد، با فیلم کودا در اسکار سال ۲۰۲۲ توانست جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی را از آنِ خود کند. داستان فیلم coda برگرفته از فیلمی فرانسوی به نام «La Famille Bélier» محصول سال ۲۰۱۴ است. البته تفاوت‌هایی هم بین این دو فیلم وجود دارد. در فیلم کودا تمام اعضای خانواده‌ی روبی در زندگی واقعی خود خارج از فیلم هم ناشنوا هستند، که همین مساله آن را از نسخه اصلی فرانسوی‌اش متمایز می‌نماید.
پیوند میان موسیقی و ناتوانی در شنیدن در فیلم‌های دیگری همچون «sound of metal» نیز مطرح شده بود. با این تفاوت که در کودا، روبی که علاقه زیادی به موسیقی دارد فردی است شنوا، اما در فیلم «صدای متال» شخصیت اصلی فیلم «روبن» با بازی «ریز احمد» نوازنده درامی است که از این راه امرار معاش می‌کند به مرور دچار مشکل شنوایی می‌شود و به همین دلیل در زندگی عاطفی و حرفه‌ای خود به مشکلاتی جدی برمی‌خورد.
به لحاظ شباهت نقش اصلی فیلم و اتفاقاتی که در طول داستان برایش رخ می‌دهد هم می‌توان به فیلم «columbus» اشاره کرد. در آنجا هم شخصیت اصلی «کیسی» با بازی «هیلی ریچاردسون»، دختری است شیفته‌ی معماری که برای تحصیل در این رشته ناچار به ترک خانه و مادر خود می‌شود. اما «کیسی» هم نگران مادرش است و تصمیم‌گیری برایش دشوار می‌شود. تا اینکه در انتها او هم مانند «روبی» در راستای رسیدن به آرزوها و علایقش قدم برمی‌دارد.
روبی، شخصیتی آشنا برای مخاطب
در فیلم کودا علاوه بر پرداختن به مشکلات ناشنوایان در جامعه و محیط کاری آنها، موضوع مهم دیگری نیز که بسیاری از انسان‌ها در زندگی خود با آن مواجه می‌شوند مطرح می‌گردد. «روبی» برای آن دسته از مخاطبانی که در برهه‌هایی از زندگی از تصمیم‌گیری میان خود و دیگری عاجز می‌مانند شخصیتی آشناست.
انتخاب سختی است میان تحقق آرزوها و ساختن آینده‌ای رویایی یا ماندن، فداکاری و ازخودگذشتگی. بازی بی‌نظیر «امیلیا جونز» در نقش روبی، بیننده را در غم و شادی‌های او، سختی‌هایی که متحمل می‌شود، بی‌رحمی‌های هم سن و سالانش، تردید در انتخاب‌هایش و به طور کلی احساساتش شریک می‌کند.
جوایز اسکار ۲۰۲۲، بفتا ۲۰۲۲ و اولین فرد ناشنوای برنده جایزه اسکار برای فیلم کودا
فیلم CODA علاوه بر اینکه توانست برنده بهترین فیلم در اسکار ۲۰۲۲ شود، جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و بهترین فیلمنامه اقتباسی اسکار ۲۰۲۲ را نیز از آن خود کرد. همچنین در جوایز آکادمی فیلم بریتانیا (بفتا)، جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به فیلم کودا رسید. «تروی کاتسر»، بازیگر ناشنوایی که ایفای نقش پدر روبی را بر عهده داشت اولین فرد ناشنوا در تاریخ سینماست که توانسته جایزه اسکار را برای بازی در این فیلم به دست آورد.
نظر منتقدان درباره فیلم کودا (CODA)
فیلم کودا نقدهای مثبت زیادی را از منتقدان دریافت کرده است. وب‌سایت گردآوری دیدگاه «راتن تومیتوز» بر اساس ۲۷۹ نقد و بررسی، امتیاز ۹۴ از ۱۰۰ را به این فیلم داد. اجماع نقدهای منتقدان این وب‌سایت به این صورت است: «داستان CODA غافلگیری‌های کمی را ارائه می‌دهد، اما نمایش قدرتمند و بازیگران فوق‌العاده – با اقتدا به اجرای خیره کننده امیلیا جونز – به این داستانِ دوران بلوغ جان می‌بخشد.»
وب‌سایت متاکریتیک نیز به فیلم کودا امتیاز ۷۴ از ۱۰۰ را بر اساس ۴۵ نقد و بررسی داده است، که آن را در بین نقدهای عموما مطلوب قرار می‌دهد. «جان فروش» از «هالیوود ریپورتر» کودا را فیلمی بسیار دلگرم‌کننده می‌داند که لذت و خلوص را در خود جای می‌دهد.
«تامریس لافلی» از سایت «راجر ایبرت»، خانواده‌ی «راسی» را یک خانواده‌ی واقعی می‌داند که هم منحصر به فرد و هم مانند هر خانواده‌ی دیگری است. منتقد دیگری به نام «جانی اُلکسینسکی» از «نیویورک پست»، کودا را از آن نوع فیلم‌هایی می‌داند که مخاطب هنگام تماشای آن همیشه در آستانه گریه کردن است.
«فیل د سملین» از «تایم اوت» با اشاره به اینکه غافلگیری‌های زیادی در داستان این فیلم وجود ندارد، علاقه و محبت عمیق کارگردان نسبت به خانواده راسی را مسری می‌داند. در مجموع اکثر نقدهای منتقدان نسبت به فیلم کودا مثبت بوده است و همانطور که منتقدی به نام «میک لاسال» از «سان فرانسیسکو کرونیکل» در نقد خود به آن اشاره کرده، اگر به دنبال فیلمی هستید که تماشای آن باعث شود احساس خوبی داشته باشید، کودا را از دست ندهید.
منابع: metacritic و rottentomatoes
