بیماری آنفولانزا چیست؟ عوامل اصلی ابتلا به آنفولانزا انواع ویروس آنفولانزا هستند. اما علائم آنفولانزا چیست؟ درمان قطعی آنفولانزا کدام است؟ چگونه آنفولانزا را درمان کنیم؟ اصلا فرق آنفولانزا با سرماخوردگی در چیست؟ در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش به بررسی بیماری آنفولانزا، علت و علائم آنفولانزا، راههای پیشگیری و درمان این بیماری ویروسی میپردازیم.
بیماری آنفولانزا چیست؟
آنفولانزا یک بیماری حاد ویروسی معمول در بین مردم جهان است. بیماری آنفولانزا منشأ ویروسی داشته و از طریق وارد شدن قطرات حاوی این ویروس به بدن، منتقل میشود. این ویروس به سرعت در بدن رشد میکند و تکثیر میشود. فصل زمستان و به صورت ویژه، ماه بهمن، آنفولانزا شیوع بیشتری دارد.
آنفولانزا انواع مختلفی دارد و شامل آنفولانزای مرغی یا آنفولانزای پرندگان، آنفولانزای خوکی و آنفولانزای اسپانیایی میشود. واکسن آنفولانزا میتواند از بسیار از بیماریها و مرگهای ایجاد شده توسط آنفولانزای فصلی جلوگیری کند.
فرق آنفولانزا فصلی و آنفولانزا H1N1 با سرماخوردگی
بسیاری افراد بین تشخیص آنفولانزا و سرماخوردگی دچار سردرگمی میشوند و با بروز علت و علائم آنفولانزا این سوال برای آنها به وجود میآید که فرق این دو بیماری ویروسی چیست؟ برای تشخیص صحیح به طور مختصر با علائم هر دو بیماری آشنا شوید.
علائم سرماخوردگی چیست؟
علائم اولیه «سرماخوردگی» سوزش و درد گلو هستند و در ادامه سرفه، آبریزش بینی و برخی مواقع خروج خلط بینی هم اتفاق میافتد. این در حالی است که در مورد کودکان سرماخوردگی گاهی با تب هم همراه است اما این امر در بزرگسالان با سیستم ایمنی سالم کمتر رخ میدهد. علائم بیماری سرماخوردگی تا ۳ روز شدید و سپس خفیف میشود اما معمولا ۵ تا ۷ روز طول میکشد که سرماخوردگی بهبود پیدا کند.
عامل اصلی سرماخوردگی ویروسی به نام «راینوویروس» است. علاوه بر این ویروسهای دیگر و در برخی موارد عفونتهای باکتریایی هم ممکن است علائم سرماخوردگی را تشدید کند که در این صورت سرماخوردگی باعث عفونت سینوسها، گلو و گوش هم میشود. در سرماخوردگی معمولا سردرد مشاهده نمیشود.
در سرماخوردگی، درد بدن ضعیف و خفیف است و سرفه کوتاه و زیاد همراه با خلط امری طبیعی است. افراد سرماخورده معمولا دچار لرز نمیشوند، گلودرد طبیعی است و ناراحتی قفسه سینه متوسط است. عطسه کردن هم جزئی از علائم سرماخوردگی محسوب میشود.
گرفتگی بینی نیز طبیعی است و به مرور رفع میشود. تشخیص سرماخوردگی ویروسی از میکروبی در تخصص پزشک است و در صورت لزوم باید آنتیبیوتیک با نسخه پزشک مصرف شود.
علت و علائم آنفولانزا چیست؟
در مورد «آنفولانزا» قضیه فرق میکند. در واقع تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی در این است که ویروسهای عامل آنفولانزا از گروهی دیگر هستند و توسط ویروسهای خانواده «ارتومیکسو ویروس» ایجاد میشود. این ویروسها خودشان به سه گروه A ,B و C تقسیم میشوند.
علائم اولیه آنفولانزای فصلی در بزرگسالان و کودکان شامل تب، عرق کردن، گلو درد، درد مفاصل و عضلات، گرفتگی بینی و سردرد است. در آنفولانزای فصلی بدن درد، سرفه خشک و کوتاه، لرز متوسط، خستگی متوسط، گلو درد و درد قفسه سینه به صورت متوسط وجود دارد. دوره آنفولانزای فصلی معمولا ۴ تا ۷ روز است.
علائم شروع آنفولانزا، مواردی مثل درد شدید بدن، لرز، تب و سرفه خشک، سردرد و ناراحتی قفسه سینه هستند که در آنفولانزا H1NA یا همان آنفولانزا نوع a متداول است. اما در این نوع آنفولانزا معمولا گلو درد مشاهده نمیشود. افرادی که به نوع خاصی از آنفولانزا موسوم به آنفولانزای خوکی یا همان H1N1 یا آنفولانزای پرندگان که جزو گروه A است مبتلا میشوند، ممکن است دچار اسهال و استفراغ هم بشوند.
بد نیست بدانید که آنفولانزای پرندگان (H5N1) معمولا پرندگان را درگیر میکند. اما ویروس آنفولانزای پرندگان میتواند انسانهایی را که با پرندگان در تماس هستند نیز درگیر کند. طول دوره درمان این نوع از بیماری آنفولانزا ۲ تا ۷ روز و مسری است.
در برخی موارد علائم آنفولانزا به خصوص آنفولانزای H1N1 در کودکان، سالمندان و کسانی که مشکلات قلبی – عروقی یا مشکلات تنفسی دارند، ممکن است با عفونت ریه (پنومونی یا ذات الریه) همراه باشد که معمولا در افراد بزرگسال با سیستم ایمنی قوی این موارد رخ نمیدهد.
دلایل بروز آنفولانزا چیست؟
ویروسهای آنفولانزا با سرفه، عطسه یا حرف زدن فرد مبتلا، به صورت قطراتی در هوا انتقال مییابند. فرد میتواند با استنشاق مستقیم قطرات یا لمس یک شیء مثل تلفن یا صفحه کلید رایانه، میکروبها را به خود جذب کرده و سپس آنها را به چشمها، بینی یا دهان خود منتقل کند.
افراد مبتلا به ویروس آنفولانزا احتمالا از روز شروع علائم یا حتی تا حدود ۵ روز پس از شروع علائم، ناقل هستند. کودکان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ممکن است برای مدت زمان طولانیتر ناقل باشند.
ویروسهای آنفلوانزا به طور مداوم در حال تغییر هستند و مرتبا سویههای جدیدی در حال ظاهر شدن هستند. در صورتی که فرد در گذشته به آنفلوانزا مبتلا شده باشد، بدن وی قبلا آنتیبادیهایی را برای مبارزه با آن سویه خاص ویروس ساخته است.
اگر ویروسهای آنفلوانزای آینده مشابه به مواردی باشد که فرد قبلا از طریق بیماری یا به واسطه واکسیناسیون با آنها روبهرو شده باشد، این آنتی بادیها ممکن است از بروز عفونت جلوگیری کنند یا از شدت آن بکاهند.
اما آنتی بادیها ضد ویروسهای آنفولانزایی که فرد در گذشته با آنها روبهرو شده است، نمیتوانند فرد را در برابر سویههای جدید آنفولانزا که از نظر ایمنی بسیار متفاوت از گذشته هستند، محافظت کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض آنفولانزا هستند؟
آنفولانزا در برخی افراد زودتر بروز میکند که خطر بروز عوارض جانبی در آنها بیشتر است. این گروهها عبارتند از:
- کودکان خردسال زیر ۵ سال و به ویژه کودکان زیر ۱۲ ماه؛
- بزرگسالان با سن بالای ۶۵ سال؛
- ساکنان خانههای سالمندان و سایر مراکز مراقبت طولانی مدت؛
- زنان باردار و تا مدت زمان دو هفته پس از زایمان
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف؛
- افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مثل آسم، بیماری قلبی، بیماری کلیوی، بیماری کبد و دیابت؛
- افراد بسیار چاق که شاخص توده بدنی (BMI) آنها ۴۰ یا بالاتر است.
در مورد آنفولانزا h1n1 که از نوع آنفولانزای a است و معمولا بیشتر گروههای آسیبپذیر و حساس مثل کودکان زیر ۵ سال، افراد بالای ۶۵ سال، زنان باردار و کسانی که ناراحتی ریه، قلب، دیابت و نقص ایمنی مادرزادی یا بیماریهای مثل ایدز دارند را درگیر میکند نیاز به مراقبتهای تخصصیتر و حتی در مواردی بستری شدن در بیمارستان است.
ویروس آنفولانزا فصلی چطور به دیگران سرایت میکند؟
ویروس آنفولانزا در قطرات ریزی که همراه عطسه، سرفه و حرف زدن با دیگران به هوا پرتاب میشوند، به بقیه سرایت میکند، به همین راحتی. در واقع این قطرات ریز، وارد دهان و بینی شده و ویروس را وارد بدن میکنند.
پس برای جلوگیری از انتقال آنفولانزا اولین گام این است که در صورت بروز بیماری ارتباط خود را با دیگران به خصوص گروههای حساس مثل کودکان و سالمندان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند به کمترین میزان ممکن برسانید.
طول دوره بیماری آنفولانزا چقدر است؟
یکی از مهمترین سوالها این است که آنفولانزا تا کی ادامه دارد؟ یادتان باشد اغلب بیماران مبتلا به آنفولانزا فقط با درمانهای عادی سرماخوردگی، استراحت در منزل، گرم نگه داشتن بدن و خوردن مواد غذایی مقوی و مایعات به اندازه کافی و استفاده از داروهای تببُر درمان میشود و اگر تمام موارد فوق را رعایت کنید نباید باعث نگرانی شما شود.
با رعایت این موارد آنفولانزا را میتوانید درمان کنید. البته معمولا تا پایان فصل سرما، نشانهها و علائم آنفولانزا فصلی ادامه دارد. بیماری آنفولانزا، چه آنفولانزای فصلی و چه آنفولانزای جدید در ۳ یا ۴ روز نخست ابتلا، بیش از هر زمان دیگری امکان سرایت و انتقال به دیگران را دارد و حتی تا ۷ روز بعد از ابتلا هم ممکن است واگیر داشته باشد.
علائم بیماری آنفولانزا در بزرگسالان و کودکان گاهی چند روز پنهان است اما معمولا ۱ یا ۲ روز بعد از ابتلا به ویروس علائم آن هم شروع میشوند.
برای درمان آنفولانزا چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در بیشتر افراد، آنفولانزا به خودی خود برطرف میشود. اما گاهی اوقات آنفولانزا و عوارض آن میتواند کشنده باشد. مراجعه به پزشک در درمان بیماری آنفولانزا، موثرترین راه برای بازیافتن سلامتی است. در صورت داشتن علائم آنفولانزا و بروز عوارض جانبی، سریعا به پزشک مراجعه کنید. چون مصرف داروهای ضد ویروسی ممکن است طول بیماری را کاهش داده و از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری کند.
چه زمانی برای درمان آنفولانزا در کودکان، به پزشک مراجعه کنیم؟
در مورد علت و علائم آنفولانزا در کودکان شاید مساله برای مادران کمی پیچیدهتر باشد. به هر حال در صورت بروز نشانههای زیر در کودکان، حتما برای سلامت فرزندتان، به پزشک مراجعه کنید.
*در صورتی که کودک شما که زیر ۳ ماه، سن دارد، به آنفولانزا مبتلا شده و تب ۳۸ درجه سیلسیوس یا بیشتر دارد؛
*اگر کودکتان ۳ تا ۶ ماه است و تب بالای ۳۸.۳ درجه سیلسیوس یا بیشتر دارد؛
*اگر کودکتان بیش از ۶ ماه سن دارد و تب بالای ۳۹.۴ درجه سیلسیوس یا بیشتر دارد؛
*اگر کودک شما بیشتر از سه روز تب دارد؛
*اگر کودکتان سرفههایش پس از گذشت یک هفته خوب نشده است؛
*اگر کودکتان بیماریهای مزمن همچون سرطان، کمخونی داسیشکل، دیابت یا ناراحتیهای قلب، ریه یا کلیه دارد؛
*اگر کودک شما دچار علائمی مانند گوش درد شدید، خسخس کردن گلو یا سخت نفس کشیدن، دوباره مریض شدن بلافاصله پس از خوب شدن و کمآبی بدن شده است.
راههای پیشگیری از آنفولانزا
یکی از راههای پیشگیری از آنفولانزا این است که دستهای خود را در مکانهایی که احتمال آلودگی وجود دارد، به صورت مکرر با آب و صابون یا شویندههای دست بشویید. میتوانید از الکل هم برای ضد عفونی کردن دستهایتان استفاده کنید. در صورتی که دستهایتان آلوده است به سمت بینی، چشم و دهان نبرید چون ویروس آنفولانزا از این طریق هم منتقل میشود.
فراموش نکنید که در صورت ابتلا به آنفولانزا یا حتی اگر احتمال ابتلا به آن را میدهید، در هنگام عطسه کردن، حتما دهان و بینی خود را بپوشانید. برای اینکه دستهایتان به ویروس آلوده نشود، از یک دستمال یا بخش داخلی آستین آرنج خود، استفاده کنید.
از تردد در نقاط پرجمعیت پرهیز کنید. آنفولانزا در مناطق شلوغ، مراکز مراقبت از کودکان، مدارس، ساختمانهای اداری، سالن اجتماعات و سیستم حمل و نقل عمومی، به سرعت منتشر میشود. با اجتناب از حضور در شلوغیها در فصل اوج آنفولانزا، احتمال ابتلا به عفونت را کاهش دهید.
استفاده از ماسک میتواند احتمال ابتلا به بیماری آنفولانزا را تا حد چشمگیری کاهش دهد. بنابراین در مکانهای عمومی که احتمال حضور فرد مبتلا به آنفولانزا وجود دارد، ماسک بزنید.
راههای درمان بیماری آنفولانزا
اما چگونه آنفولانزا را درمان کنیم؟ برای درمان خانگی آنفولانزا چی بخوریم؟ در کنار معالجه زیر نظر پزشک و شستن مرتب دستها با آب گرم و صابون و استفاده از ماسک، انجام درمانهای خانگی جانبی برای تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه میشود.
واکسن آنفولانزا در حال حاضر به عنوان مطمئنترین راه پیشگیری یا ابتلا خفیف به آنفولانزا به شمار میرود و تاثیرگذاری آن، هر سال متفاوت است. چون سویههای مختلف این بیماری سالیانه تغییر میکند. ولی در کل این واکسن صد در صد موثر نیست، اما همچنان بهترین دفاع در برابر آنفولانزا به شمار میرود.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) بر انجام واکسیناسیون سالانه آنفولانزا برای همه افراد دارای سن ۶ ماه یا بالاتر توصیه میکند. هر واکسن آنفولانزای فصلی سالانه در برابر ۳ یا ۴ ویروس آنفولانزا که انتظار میرود بیشترین عمومیت را در طول فصل آنفولانزا سال داشته باشند، محافظت ایجاد میکنند.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه ۱۰ نوشیدنی خوشمزه برای درمان آنفولانزا و سرماخوردگی
موارد احتیاطی درباره واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا به صورت تزریقی و به صورت اسپری بینی نیز در دسترس است. البته اسپری بینی آنفولانزا، هنوز برای برخی از گروهها، مثل زنان باردار، کودکان بین ۲ تا ۴ سال مبتلا به آسم یا خس خس و افراد دارای نقص سیستم ایمنی توصیه نمیشود.
بیشتر واکسنهای آنفولانزا حاوی مقدار کمی پروتئین تخم مرغ هستند. پس در صورتی که نسبت به تخم مرغ حساسیت خفیف دارید، مثلا با خوردن تخم مرغ بدنتان کهیر میزند، میتوانید بدون هر گونه احتیاط اضافی واکسن آنفولانزا را دریافت کنید. در صورت حساسیت شدید نسبت به تخم مرغ، واکسیناسیون باید در یک مرکز پزشکی و تحت نظر پزشک قادر به تشخیص و مدیریت شرایط آلرژیک شدید صورت گیرد.
سوالات متداول
بهترین روش درمان آنفولانزا چیست؟
فارغ از علت و علائم آنفولانزا، بهترین راههای درمان آنفولانزا همان مراجعه به پزشک، عدم تماس و بیرون رفتن از منزل به دلایل غیر ضروری و مصرف دمنوشهای مفید برای آنفولانزا و سرماخوردگی و مواد خوراکی است که در کنار نسخه پزشک و داروها بدن شما را تقویت میکنند.
ذکر این نکته مهم ضروری است که برای درمان آنفولانزا در کودکان و بزرگسالان به درمانهای خانگی بسنده و اتکا نکنید. علاوه بر این یادتان باشد بعد از بهبود علائم تب آنفولانزا، تا ۲۴ ساعت در منزل بمانید و در اجتماع و مکانهای شلوغ حاضر نشوید.
طول دوره بیماری آنفولانزا چقدر است؟
انواع بیماری آنفولانزا در ۳ یا ۴ روز نخست ابتلا، بیش از هر زمان دیگری امکان سرایت و انتقال به دیگران را دارد و حتی تا ۷ روز بعد از ابتلا هم ممکن است واگیر داشته باشد. علائم بیماری آنفولانزا در بزرگسالان و کودکان گاهی چند روز پنهان است اما معمولا ۱ یا ۲ روز بعد از ابتلا به ویروس علائم آن هم شروع میشوند.
منبع: healthline
