زیره یکی از خوش عطر و طعم ترین انواع ادویه جات است که خیلی از ما آن را به عنوان یک طعم دهنده مفید و معطر می شناسیم. این ادویه هم به صورت دانه هایی ریز و کشیده و هم به صورت پودری برای طعم دادن به غذاها استفاده می شود. مطالعات نشان می دهد که زیره فواید فوق العاده ای برای سلامت دارد. امروزه بسیاری از افراد از زیره برای جلوگیری از نفخ، دل درد، کاهش وزن و حتی کمک به درمان برخی از بیماری ها استفاده می کنند. اما آیا چیزی در مورد انواع زیره می دانید؟ طریقه مصرف زیره سیاه چگونه است و جه فوایدی برای سلامت دارد؟ در این مقاله از سرویس سلامت مجله کوروش می توانید با خواص و فواید زیره و مضرات احتمالی و طبع و مصلح آن آشنا شوید.
زیره چیست؟
زیره درواقع میوه یک گیاه است که بعد از یک سال از آن برداشت می شود. دانه هایی کوچک و قایقی شکل که عطر و مزه بی نظیر و منحصر به فردی دارند. زیره کاربردهای زیادی در آشپزی و پزشکی دارد و در دو نوع سبز و سیاه در طبیعت یافت می شود. جالب است بدانید که گیاه زیره به صورت خودرو رشد می کند و در ایران نیز به وفور یافت می شود. بوته گیاه زیره شباهت زیادی به بوته هویج دارد و در ایران بیشتر در شهرستان سبزوار می روید.
انواع زیره
زیره در دو نوع سبز و سیاه یافت می شود که در ادامه می توانید با ویژگی های این دو نوع زیره بیشتر آشنا شوید.
زیره سبز
زیره سبز یکی از مفیدترین انواع ادویه ها است که بخش جدا نشدنی ادویه کاری نیز محسوب می شود. این گیاه هم به صورت خودرو و هم پرورشی رشد می کند. رنگ این زیره همانطور که از اسم آن مشخص است، سبز است و از زمان های قدیمی به عنوان دارو نیز از آن استفاده می شد.
زیره سیاه
زیره سیاه، زیره کوهی یا ایرانی نوع دیگری از زیره است که رنگی تیره تر نسبت به زیره سبز دارد. این زیره که به آن زیره کرمان نیز گفته می شود، یکی از سوغاتی های این شهر محسوب می شود و بیشتر در مناطق کوهستانی رشد می کند.
بیشتر بخوانید: معروف ترین ادویه های دنیا در آشپزی
طبع زیره و مصلح آن
زیره سبز و زیره سیاه هر دو طبعی گرم و خشک دارند. اما زیره سبز نسبت به زیره سیاه مقدار گرمی و خشکی کمتری دارد. برای کاهش عوارض و همچنین بهبود خواص زیره بهتر است آن را همراه با آویشن، عسل و کتیرا مصرف کنید.
تفاوت زیره سبز و سیاه
هر چند که زیره سیاه و زیره سبز ویژگی های تغذیه ای نسبتاً مشابهی دارند، اما به طور کلی گونه و نوع گیاه این دو زیره با هم فرق دارد. از همین رو برخی از خواص و تأثیرات زیره سیاه و سبز کمی با هم متفاوت است. معمولاً مصرف زیره سیاه برای تهیه غذا بیشتر است. بوی زیره سیاه و زیره سبز با هم متفاوت است.
ارزش غذایی زیره
یک قاشق غذاخوری از دانه زیره حاوی ۲۲ کیلوکالری انرژی است. زیره آهن، کلسیم و فیبر زیادی دارد و به دلیل داشتن آنتی اکسیدان به حفظ سلامت سلول های بدن کمک می کند. از دیگر مواد معدنی و ویتامین های زیره نیز می توان به فسفر، پتاسیم، منیزیم، روی، مس، تیامین، نیاسین، ویتامین C، ویتامین E ویتامین A اشاره کرد.
مقدار مجاز مصرف زیره در روز چقدر است؟
امروزه زیره تنها به عنوان یک ادویه و طعم دهنده شناخته نمی شود. بسیاری از افراد از زیره برای کاهش وزن و درمان بیماری ها و بهبود وضعیت سلامت نیز استفاده می کنند. از همین رو لازم است بدانید که بهترین میزان مصرف مجاز این گیاه در روز از ۳۰۰ تا ۶۰۰ گرم است. گفته می شود که مقدار مصرف زیره سیاه در روز می تواند تا ۱۰ برابر بیشتر از زیره سبز باشد. از همین رو شما می توانید زیره سیاه را به مقدار بیشتر در غذا استفاده کنید و زیره سبز را به صورت محدودتر مصرف کنید.
بیشتر بخوانید: خواص و مضرات زرشک برای سلامتی بدن
طریقه مصرف زیره
طریقه مصرف زیره سیاه و سبز فرق چندانی با هم ندارند. شما می توانید از زیره به صورت پودر شده و به عنوان ادویه در انواع غذا و سالاد استفاده کنید. آن را به صورت دانه های کامل هم می توانید برای طعم دادن به برنج و غذا استفاده نمایید. یا با تهیه دمنوش و عرق زیره از فواید بی نظیر آن بهره مند شوید. امروزه مکمل های زیره سبز برای از بین بردن نفخ و لاغری در بازار عرضه شده اند و شما می توانید از این مکمل ها نیز خریداری نمایید. روغن زیره نیز یکی دیگر روش های مصرف آن است که معمولاً به صورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرد.
خواص و فواید زیره
دانه های زیره خواص و فواید زیادی برای سلامت ما دارند. از خواص زیره سیاه در طب اسلامی نیز به وفور یاد شده است. مصرف زیره به صورت مرتب می تواند به بهبود وضعیت سلامت شما کمک کند و بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تأمین نماید. اما زیره برای چی خوبه؟ در ادامه می توانید با مهم ترین خواص و فواید زیره آشنا شوید.
۱- جلوگیری از پیری پوست از فواید و خواص و فواید زیره
زیره سیاه و زیره سبز هر دو دارای مقادیر زیادی آنتی اکسیدان و ویتامین C هستند. این آنتی اکسیدان ها از تخریب سلول های بدن جلوگیری می کنند و کمک می کنند تا بدن و پوست شما جوان تر بماند. مصرف زیره می تواند به جوانسازی پوست و جلوگیری از ایجاد چین و چروک های پوستی مؤثر باشند.
۲- جلوگیری و درمان سرطان از فواید زیره
مطالعات نشان می دهد که مصرف زیره سیاه و سبز می تواند از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری کند. در یک مطالعه مشخص شد موش هایی که از زیره استفاده می کنند کمتر به سرطان روده بزرگ مبتلا می شوند. سایر مطالعات نشان می دهد که مصرف زیره می تواند به درمان سرطان هایی مثل لوزالمعده، ریه، دهانه رحم، پروستات و پوست نیز کمک کند.
بیشتر بخوانید: خواص و فواید درمانی زردچوبه
۳- درمان اسهال از مهم ترین فواید و خواص و فواید زیره
یکی از فواید زیره سبز و سیاه برطرف کردن مشکل اسهال است. برای رفع اسهال در طب سنتی می توانید از زیره دم کرده استفاده کنید و علائم اسهال و دل پیچه را کاهش دهید.
بیشتر بخوانید: روش های خانگی و سریع درمان اسهال
۴- تنظیم قند خون از خواص و فواید زیره سبز
مطالعات نشان می دهد که مصرف زیره سبز تأثیر بی نظیری بر درمان و کنترل قند خون به خصوص در افراد دیابتی دارد. اضافه کردن مقداری زیره سبز به رژیم غذایی روزانه می تواند به کاهش قند خون کمک کند.
۵- ضد التهاب بودن از خواص زیره
مواد فعال موجود در دانه های زیره خاصیت ضد التهابی و ضدعفونی کنندگی دارد. اگر درد یا التهابی در بدن دارید، می توانید مقداری زیره به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
۶- کاهش کلسترول از فواید زیره سبز و سیاه
مطالعات نشان می دهد که اضافه کردن پودر زیره سبز به ماست می تواند به طور قابل توجهی کلسترول بالا را درمان کند. برای درمان کلسترول بالا شما می توانید از زیره به هر شکلی که دوست دارید استفاده کنید. از طرف دیگر بررسی ۱۷ مطالعه نشان داد که استفاده از مکمل زیره سیاه به طور قابل توجهی کلسترول بد خون یا همان LDL را کاهش می دهد.
۷- لاغری و کاهش وزن از خواص و فواید زیره
مصرف زیره یک روش ساده برای کاهش وزن و بالا بردن سوخت و ساز بدن است. مطالعات نشان می دهد که استفاده از پودر زیره به صورت روزانه در کنار رژیم غذایی سالم می تواند روند کاهش وزن را افزایش دهد. موضوع مهمی که در مورد لاغری با زیره وجود دارد این است که زیره می تواند به روند لاغر شدن شما کمک کند و در کنار آن لازم است یک رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
خواص زیره سیاه برای لاغری
تأثیر زیره سیاه برای لاغری با افزایش سوخت و ساخت بدن انجام می شود. مصرف زیره سیاه می تواند متابولیسم بدن شما را زیاد کند و تولید انرژی را در بدن افزایش دهد.
خواص زیره سبز برای لاغری
اگر به دنبال روش های طبیعی و سالم برای کاهش وزن باشید، احتمالاً درباره مکمل های زیره سبز برای لاغری چیزهای زیادی شنیده اید. زیره سبز خواص زیادی برای کاهش وزن دارد و امروزه مکمل های آن نیز برای کاهش نفخ و لاغری در داروخانه ها به فروش می رسد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که زنان و مردانی که روزانه از یک عدد قرص زیره سبز استفاده کردند، در مقایسه با سایر افراد توانستند وزن خود را کاهش دهند. مصرف عرق زیره برای لاغری نیز یک روش دیگر برای کاهش وزن محسوب می شود.
۸- کمک به درمان سندرم روده تحریک پذیر از خواص زیره
مصرف زیره می تواند به کاهش گرفتگی عضلات، اسپاسم های گوارشی، تهوع و نفخ مربوط به سندرم روده تحریک پذیر کمک کند. مطالعات نشان می دهد که زیره می تواند جایگزین خوبی برای داروهای گران قیمت و کاهش علائم این بیماری باشد.
بیشتر بخوانید: بهترین دمنوش ها برای کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر
۹- تقویت حافظه از فواید زیره سبز
زیره سبز موجب تحریک سیستم عصبی مرکزی می شود و به بهبود حافظه و همچنین کنترل بیشتر بر اندام ها کمک می کند. مصرف زیره سبز می تواند موجب تقویت سیستم عصبی مرکزی شود.
۱۰- بهبود هضم از خواص و فواید زیره
مصرف زیره یکی از ساده ترین روش ها برای درمان سوء هاضمه و بهبود هضم است. تحقیقات نشان می دهد که زیره می تواند به هضم غذا کمک زیادی کند. این کار با افزایش آنزیم های گوارشی و افزایش سرعت هضم انجام می شود. از طرف دیگر مصرف زیره موجب آزاد شدن صفرا از کبد می شود و هضم چربی ها نیز کمک می کند.
بیشتر بخوانید: بهترین مواد غذایی برای هضم سریع غذا
۱۱- درمان کم خونی از فواید زیره سیاه
دانه های زیره سیاه حاوی مقدار زیادی آهن هستند. مصرف یک قاشق چای خوری زیره آسیاب شده می تواند ۱۷/۵ درصد از مقدار آهن روزانه بدن را تأمین کند.
۱۲- کاهش استرس از فواید زیره سبز
از مهم ترین خواص زیره برای مردان و زنان می توان به کنترل اضطراب و استرس اشاره کرد. مطالعات نشان می دهد افرادی که از زیره استفاده می کنند، در طول روز استرس کمتری را تجربه می کنند.
۱۳- درمان کبد چرب از فواید زیره سبز
زیره می تواند به دفع سموم بدن و سم زدایی کبد کمک زیادی کند. برای درمان کبد چرب می توانید از ترکیب زردچوبه، زنجبیل، دارچین، زیره و عسل استفاده کنید. مواد را ترکیب کنید و اجازه دهید ۱۲ ساعت بماند. سپس می توانید ۳ تا ۴ قاشق از این معجون را برای درست کردن شربت استفاده کنید.
۱۴- کاهش دردهای قاعدگی از خواص زیره
یکی از بهترین روش های برای کاهش دل دردهای قاعدگی مصرف زیره است. زیره به کاهش دل درد و نفخ کمک می کند و نقش مؤثری بر کاهش دردهای قاعدگی دارد. برای رفع این مشکل می توانید از دمنوش زیره سیاه یا سبز استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین دمنوش ها برای کاهش دردهای قاعدگی
۱۵- تقویت رحم از خواص زیره سبز
از مهم ترین خواص زیره سبز برای رحم می توان به التیام دهندگی و ضدعفونی کردن رحم اشاره کرد. مصرف زیره سبز از عفونت و زخم های رحمی جلوگیری می کند و موجب می شود تا یک خانم بتواند در آینده بارداری سالم تری را تجربه کند.
مصرف زیره در بارداری
زیره فواید زیادی برای دوران بارداری دارد. اما مصرف آن برای همه خانم ها مفید نیست. مصرف زیره می تواند سطح هورمون ها را تغییر دهد. در بسیاری از خانم های باردار مصرف کم زیره موجب بهبود روند زایمان و افزایش استروژن ها می شود. اما به هر حال مادران باردار و افرادی که قصد باردار شدن دارند، نباید بدون مشورت با پزشک از زیره استفاده کنند. چون تنها کمی استفاده زیره بیشتر از حد مجاز می تواند موجب سقط جنین شود.
عوارض و مضرات احتمالی زیره
زیره یک گیاه غیر سمی و ایمن است و معمولاً خوردن آن عوارض خاصی ندارد. اما این موضوع زمانی صادق است که آن را به مقدار مجاز مصرف کنید. مصرف زیره بیشتر از ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرم در روز می تواند موجب بروز مشکلاتی برای سلامت شود. مصرف زیاد زیره می تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد و سطح تستوسترون را کاهش دهد.
از مهم ترین عوارض زیره سیاه و سبز این است که ممکن است برخی افراد به آن حساسیت نشان دهند. از همین رو اگر اولین بار از آن استفاده می کنید، حتماً با مقدار کم شروع کنید. اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید و یا از داروهای خاص استفاده می کنید، قبل از مصرف مکمل های زیره حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
جمع بندی نهایی
زیره فواید و مزیت های زیادی برای سلامت دارد. گنجاندن زیره در رژیم غذایی موجب بهبود وضعیت سلامت و درمان بیماری های مختلف می شود. توجه داشته باشید که در صورت استفاده از داروهایی خاص و یا بارداری بدون مشورت با پزشک از زیره و مکمل های زیره استفاده نکنید.
منابع: healthline، medicalnewstoday، healthline، webmd