کپک زدن مواد غذایی یک اتفاق رایج است که اکثر ما آن را از نزدیک مشاهده کرده ایم. زمانی که مقداری توت فرنگی تازه می خرید و چند روز بعد متوجه می شوید که کپک هایی سفید رنگ زشتی روی آن ایجاد شده است. برخی از میوه ها و غذاها بیشتر در معرض کپک زدن قرار دارند و اگر به روش درستی از آن ها نگهداری نکنید، خیلی زود فاسد می شوند. کپک ها تقریباً در همه نوع مواد غذایی رشد می کنند و گرما و مرطوب موجب تسریع رشد آن ها می گردد. مصرف غذاهای کپک زده برای سلامت انسان و حیوانات بسیار مضر است و موجب بروز بیماری می شود. اما چطور می توان از کپک زدن مواد غذایی جلوگیری کرد؟ در این مقاله از سرویس سبک زندگی مجله کوروش می توانید با روش های جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی آشنا شوید.
کپک چیست؟
کپک درواقع نوعی قارچ زنده است که از مواد آلی مرده یا در حال مرگ تغذیه می کند. اگر می خواهید بدانید که چه چیزی باعث کپک زدن مواد غذایی می شود باید خاطر نشان کنیم که رطوبت و تاریکی مهم ترین عواملی هستند که در رشد کپک ها نقش دارند. کپک ها برای رشد کردن به رطوبت نیاز دارند و از همین رو معمولاً در فضاها و مواد غذایی که در معرض رطوبت قرار دارند، به سرعت تکثیر می کنند. قدرت تکثیر کپک ها در شرایط مساعد بسیار زیاد است و می تواند حتی از یک ماده غذایی به ماده غذایی دیگر سرایت کند.
معمولاً کپک ها به صورت سفید با لکه های آبی و سبز ظاهر می شوند. توجه داشته باشید که مواد غذایی که کپک می زنند سمی می شوند. این موضوع به دلیل ایجاد ماده ای به نام مایکوتوکسین رخ می دهد و خوردن آن می تواند موجب ایجاد بیماری شود.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های نگهداری از سیر خشک و تازه
انواع کپک مواد غذایی
کپک ها معمولاً به شکل ها و رنگ های مختلفی ظاهر می شوند. در ادامه به رایج ترین انواع کپک های مواد غذایی اشاره شده است.
کپک زرد
این نوع کپک معمولاً روی مواد غذایی خشک و سخت مثل کلم، هویج، فلفل دلمه و ژامبون خشک ایجاد می شود. جدا کردن این نوع کپک اگر سطحی باشد ایرادی ندارد. در صورت مشاهده می توانید آن را جدا کنید و بقیه ماده غذایی را استفاده کنید.
کپک سیاه
این نوع کپک معمولاً روی نان ایجاد می شود. در صورت مشاهده باید ماده غذایی را دور بریزید.
کپک صورتی
این نوع کپک معمولاً روی نان، لبنیات و گوشت دیده می شود. مصرف آن می تواند موجب عفونت دستگاه تنفسی، گوارشی یا ادراری شود.
کپک سفید
کپک سفید روی اکثر غذاها دیده می شود و همان کپکی است که احتمالاً روی توت فرنگی زیاد مشاهده کرده اید. بعد از مشاهده این کپک باید ماده غذایی را دور بریزید.
کپک سبز
این کپک معمولاً روی نان و مرکبات ایجاد می شود و بوی بدی دارد. این نوع کپک موجب ایجاد آلرژی و مشکلات تنفسی می شود. برخی افراد با مصرف و یا حتی بو کردن این کپک ها دچار علائم شدید می شوند.
کپک آبی
یکی دیگر از انواع کپک که بیشتر روی نان و پنیر ظاهر می شود. برخی از انواع این کپک ها بی خطر هستند و از آن ها برای تهیه پنی سیلین استفاده می شود و برخی دیگر بسیار سمی و خطرناک هستند. با مشاهده کپک آبی روی مواد غذایی بهتر است آن را دور بریزید.
بیشتر بخوانید: ۱۲ خوراکی که نیاز به یخچال ندارند
چه مواد غذایی بیشتر کپک می زنند؟
بهتر است بدانید که هر ماده غذایی که در شرایط نامساعد قرار بگیرد، مستعد کپک زدن است و می تواند فاسد شود. کلیه غذاهای شور و شیرین مثل مربا، گوشت، سالاد، انواع میوه، پنیر، ماست و خامه کپک می زنند. معمولاً غذاهایی که حالت مرطوب دارند و مایع هستند، زودتر کپک می زنند. کپک ها برای رشد کردن به فضای تاریک و مرطوب نیاز دارند. به همین دلیل بسیاری از میوه ها و غذاهایی که داخل یخچال هستند نیز بعد از مدتی کپک می زنند.
با مواد غذایی کپک زده چه کار کنیم؟
اینکه بعد از کپک زدن مواد غذایی با آن ها چه کنید، دقیقاً به نوع غذا، مقدار آلودگی و نوع کپک آن بستگی دارد. زمانی که یک میوه یا سبزیجات سخت مثل هویج یا کلم کپک می زند، شما می توانید بخش کپک زده را تا ۱ سانتی متر در اطراف آن برش دهید. سپس بقیه آن را برای پخت غذا استفاده کنید. اما در مورد میوه ها و غذاهایی آبکی و نرم این روش به هیچ عنوان مناسب نیست.
زمانی که غذاها و میوه ها آلوده به کپک می شوند، باید تمام آن را دور بریزید. زیرا زمانی که مواد غذایی آبکی یا نرم کپک می زند، آلودگی در تمام بخش های آن پخش می شود. در پاسخ به این سوال که چگونه بوی کپک را از بین ببریم نیز باید بدانید که برای این کار باید مواد غذایی کپک زده را به طور کامل بردارید. سپس ظرف یا محل نگهداری از آن را با دقت ضدعفونی و تمیز کنید. عدم توجه به این موضوع می تواند موجب رشد کپک و آلوده شدن سایر مواد غذایی موجود در یخچال شود.
بهترین روش های جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی
برای جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی متفاوت معمولاً روش های مختلفی استفاده می شود. در ادامه می توانید با بهترین روش های مقابله با کپک زدن مواد غذایی آشنا شوید.
۱- جلوگیری از کپک زدن نان
نان از آن دسته مواد غذایی پر مصرفی است که اگر در شرایط نامساعد قرار بگیرد، خیلی زود کپک می زند. خوردن نان کپک زده می تواند مشکلات گوارشی را برای افراد ایجاد کند. اولین چیزی که باید برای جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل نان بدانید این است که هیچ گاه نان های داغ را روی هم نچینید. این کار موجب ایجاد رطوبت و گرما در نان می شود و آن را در معرض فساد قرار می دهد. قبل از بسته بندی نان ها آن ها را روی پارچه بچینید تا کاملاً خنک شوند. سپس نان ها را بسته بندی کنید.
به یاد داشته باشید که استفاده از سفره های پلاستیکی موجب ایجاد رطوبت می شود، بنابراین بهتر است برای نان از سفره پارچه ای استفاده شود. این کار زمان ماندگاری نان را افزایش می دهد. برای جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل نان باید مقداری از نان را به اندازه مصرف روزانه داخل کیسه فریزر قرار دهید و در همان روز مصرف کنید. سپس بقیه نان ها را بسته بندی کرده و در فریزر بگذارید.
۲- جلوگیری از کپک زدن سرکه سیب
یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل سرکه سیب این است که سرکه را در ظروف شیشه ای بریزید که درب آن به طور کامل بسته می شود و فضای کافی داخل ظرف نباشد. برای جلوگیری از ایجاد کپک می توانید ظرف سرکه را داخل یک ظرف آب جوش بگذارید و برای حدود ۶ دقیقه بجوشانید. این کار از رشد باکتری ها و کپک ها جلوگیری می کند. می توانید از این روش نگهداری برای جلوگیری از کپک زدن آبغوره و آبلیمو نیز استفاده کنید. بعد از کپک زدن بهتر است به دنبال راهی برای از بین بردن کپک سرکه نباشید و قبول کنید که این سرکه دیگر قابل استفاده نیست. زیرا مصرف آن می تواند موجب ایجاد بیماری و مسمومیت شود.
بیشتر بخوانید: ۲۵ کاربرد عجیب سرکه سیب و سرکه سفید در خانه داری
۳- جلوگیری از کپک زدن مربا
همانطور که می دانید مهم ترین علت کپک زدن مواد غذایی در یخچال ورود هوا و مواد آلوده داخل مواد غذایی است. اما برای اینکه مواد غذایی کپک نزند چه باید کرد؟ قبل از هر کاری باید بدانید که برای برداشتن مربا از قاشق خیس یا کثیف استفاده نکنید. اگر تازه مربا را آماده کرده اید، اجازه دهید، کاملاً خنک شود و بعد آن را داخل شیشه بریزید. برای نگهداری از مربا حتماً از ظرفی استفاده کنید که درب آن محکم بسته می شود. برای جلوگیری از ورود هوا می توانید یک آلومینیوم یا کاغذ روغنی روی ظرف قرار دهید و بعد درب آن را ببندید.
بیشتر بخوانید: دلیل شکرک و کپک زدن مربا و راه حل های آسان جلوگیری و رفع آن
۴- جلوگیری از کپک زدن رب
بهترین روش برای جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل رب گوجه فرنگی این است که یک لایه روغن روی سطح ظرف بریزید. این کار از نفوذ اکسیژن به رب جلوگیری می کند و مانع ایجاد کپک می شود. از طرف دیگر به یاد داشته باشید که برای نگهداری از بهتر است آن را در یخچال نگهداری کنید و حتماً برای برداشتن رب از یک قاشق تمیز و خشک استفاده نمایید.
بسیاری از افراد بعد از کپک زدن رب، بخش آلوده را جدا می کنند و دوباره از رب استفاده می کنند. اما بهتر است بدانید که مواد غذایی مثل رب که حالتی مرطوب دارند، بعد از کپک زدن دیگر نباید استفاده شوند. زیرا باکتری های بیماری زا و کپک ها به راحتی در تمام ماده غذایی پراکنده می شوند و آن را آلوده می کنند. اگر مقدار رب شما زیاد است، بهتر است برای نگهداری آن را داخل کیسه فریزر بریزید و در فریزر قرار دهید.
بیشتر بخوانید: بهترین دستور طرز تهیه رب گوجه در خانه
۵- جلوگیری از کپک زدن پنیر
پنیر از آن دسته مواد غذایی است که کپک زدن آن می تواند بسیار سمی و خطرناک باشد. برای جلوگیری از ایجاد کپک در پنیر حتماً آن را در یخچال نگهداری کنید. برای برداشتن پنیر حتماً از یک چاقوی تمیز و خشک استفاده کنید. برای نگهداری از پنیر می توانید بهتر است آن را در مقداری آب جوشیده و نمک بگذارید تا فاسد نشود.
۶- پیشگیری از کپک زدن میوه
معمولاً میوه ها بیشتر از هر ماده غذایی دیگر در معرض کپک زدن قرار دارند، اما عامل کپک زدن میوه چیست؟ رطوبت و خیس بودن سطح میوه مخصوصاً برای میوه هایی که نرم هستند، موجب می شود تا خیلی سریع کپک بزنند. برای جلوگیری از کپک زدن میوه ها باید آن ها را قبل از قرار دادن در یخچال به خوبی خشک کنید. برای اینکه رطوبت اضافی از بین برود، بهتر است یک دستمال یا اسفنج خشک در کنار میوه قرار دهید. یکی دیگر از روش هایی که برای جلوگیری از کپک زدن پرتقال یا هر میوه دیگری کاربرد دارد، این است که آن ها را داخل کیسه پارچه ای نگهداری کنید.
۷- جلوگیری از کپک زدن ماسک چکیده
معمولاً ماست چکیده دیرتر از شیر یا ماست های معمولی خراب می شود. اما به هر حال برای جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل ماست باید آن را حتماً در یخچال قرار دهید. استفاده از کوزه سفالی برای نگهداری از ماست بسیار مناسب تر است. این کار موجب جذب آب اضافی ماست می شود. برای برداشتن ماست حتماً از یک قاشق تمیز و خشک استفاده کنید. در زمان خوردن ماست حتماً به بوی آن توجه کنید و در صورتی که بوی ترشی می دهد، حتماً آن را دور بریزید.
۸- جلوگیری از کپک زدن کشک
کشک یکی دیگر از مواد لبنی است که اگر به روش درستی از آن نگهداری نشود، خیلی زود کپک می زند. بهترین روش برای نگهداری کشک ساییده شده این است که آن را در کیسه نایلونی بریزید و در فریزر قرار دهید. برای نگهداری کشک در یخچال بهتر است حتماً به تاریخ انقضای کشک توجه کنید. به یاد داشته باشید که برای برداشتن کشک حتماً از قاشق تمیز و خشک استفاده شود. به هیچ عنوان کشک را خارج از یخچال قرار ندهید، زیرا این کار موجب فاسد شدن و کپک زدن کشک می شود.
۹- جلوگیری از کپک زدن سبزی
بهترین روش برای پیشگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل سبزی این است که آن را به صورت شسته شده و خشک شده در یخچال قرار دهید. برای نگهداری از سبزی باید آن ها را بعد از شستن روی یک پارچه پهن کنید تا خشک شوند. سپس سبزی ها را در یک کیسه پارچه ای یا پلاستیکی بگذارید. برای افزایش ماندگاری سبزی خوردن می توانید آن را در کیسه پلاستیکی بگذارید و آن را باد کنید. سپس درب کیسه را محکم گره بزنید تا هوا به آن نفوذ نکند.
گفته می شود استفاده از دارچین برای کپک سبزی بسیار مؤثر است. دارچین به نابودی میکروب ها کمک می کند و موجب حفظ تازگی سبزیجات می شود. امروزه استفاده از دارچین یکی از راه های جلوگیری از کپک زدن مواد غذایی است. جالب است بدانید که حتی پلاستیک های دارچینی تولید شده که می توانید با قرار دادن انواع میوه و سبزی در آن، از کپک زدن آن جلوگیری کنید.
۱۰- جلوگیری از کپک زدن گردو
گردوی تازه مرطوب است و اگر پوست سبز آن به موقع جدا نشود و خشک نشود، می تواند خیلی زود کپک بزند. برای نگهداری از گردو باید آن را به صورت خشک استفاده کنید. بهترین روش برای پیشگیری از کپک زدن مواد غذایی مثل گردو این است که آن را داخل یک کیسه پارچه ای بگذارید و در محل خشک قرار دهید. قرار گرفتن گردو در محل مرطوب موجب خراب شد و کپک زدن آن می شود. برای نگهداری از مغز گردو نیز بهتر است آن را در یک ظرف در بسته در یخچال یا فریزر قرار دهید. ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که آیا کپک گردو با پختن از بین میرود؟ باید بدانید که مغز گردوی کپک زده نباید مصرف شود. گردوی کهنه و کپک زده طعم بدی دارد و مصرف آن موجب ایجاد مسمومیت می شود.
جمع بندی نهایی
در اکثر مواقع مواد غذایی که کپک می زنند دیگر قابل استفاده نیستند. زیرا کپک ها به عمق آن ماده غذایی رسوخ می کنند و موجب ایجاد فساد در آن می شوند. بهتر است به جای این که به دنبال راهی برای از بین بردن کپک روی لواشک یا مربا باشید، آن را دور بریزید و از روش مناسب تری برای نگهداری مواد غذایی استفاده کنید. خوردن یک ماده غذایی کپک زده می تواند ضمن ایجاد مسمومیت غذایی و دل درد، موجب بروز مشکلات تنفسی و آلرژی نیز شود.
منابع: cookinglight، bustmold
حسین . 10 مرداد 1402
موفق به اختراع یه روش فوق العاده عالی برای جلوگیری از کپک زدن میوه ها و سبزیجات شدم
با این روش یک گوجه رو تا چهار ماه سالم و بدن کم شدن آب اون نگهداری کردم