آش دندونی کردی که به عنوان آش دانه کلانه یا دانه کولانه نیز شناخته می‌شود، یکی از خوشمزه‌ترین انواع آش دندونی است که بعد از رویش اولین دندان کودک و همچنین برای تقویت سیستم ایمنی بدن در هوای سرد در استان‌های کردستان و کرمانشاه و سایر مناطق کردنشین ایران پخته می‌شود. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش می‌توانید با طرز تهیه آش دندونی کردی و همه فوت و فن‌های درست کردن این آش دندونی آشنا شوید.
مواد لازم برای تهیه آش دندونی کردی (دانه کلانه)
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| گندم | ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| لوبیا قرمز | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| عدس | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| نخود | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| مرزه کوهی | ۲ قاشق غذاخوری |
| پیاز | ۲ عدد |
| کشک سفت محلی | به مقدار لازم |
| روغن سرخ کردنی | به مقدار لازم |
| عصاره گوشت | ۱ عدد |
| نمک، فلفل سیاه و زردچوبه | به مقدار لازم |
مدت زمان آماده‌سازی مواد: ۱ ساعت
مدت زمان پخت آش آش دندونی کردی (دانه کلانه): ۲ ساعت
مراحل طرز تهیه آش دندونی دانه کولانه به روش کردها
اگر می‌خواهید یک آش دندونی خاص، خوشمزه و مقوی هستید، بهتر است آش دندونی دانه کولانه را امتحان کنید. در ادامه مراحل طرز تهیه آش دندونی کردی را دنبال کنید.
مرحله اول؛ حبوبات و گندم را بخیسانید
در اولین مرحله از آش دندونی کردی باید عدس، لوبیا، نخود و گندم را به صورت جداگانه در ظرف آب بریزید و برای یک شب بخیسانید. به خاطر داشته باشد که در این مدت حتما آب حبوبات را چندین بار عوض کنید تا نفخ آن‌ها گرفته شود. در این مرحله باید کشک محلی را در ظرف آب بریزید و برای یک ساعت بخیسانید.
می‌توانید عدس، لوبیا قرمز، گندم، کشک و نخود را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله دوم؛ گندم و حبوبات را بپزید
بعد از این که گندم و حبوبات را خیساندید، باید گندم را در یک قابلمه کوچک بریزید و همراه با آب بپزید و هر از چند گاهی آن را هم بزنید تا ته نگیرد. در ادامه لوبیا و نخود را نیز در یک قابلمه دیگر بپزید و در ۳۰ دقیقه پایانی پخت، عدس را به آن‌ها اضافه کنید تا عدس هم بپزد.
مرحله سوم؛ گندم و عصاره گوشت را به حبوبات اضافه کنید
در این مرحله باید گندم پخته شده را به حبوبات اضافه کنید. عصاره گوشت را با کمی آب ولرم ترکیب کنید و در قابلمه بریزید.
می‌توانید عصاره گوشت را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله چهارم؛ پیاز داغ را آماده و مرزه را به آن اضافه کنید
در این مرحله پیاز داغ درست کنید (طرز تهیه پیاز داغ مجلسی). برای این کار پیازها را به صورت خلالی خرد کنید. مقداری روغن در ماهیتابه بریزید و بعد پیازها را سرخ کنید. بعد از این که پیازها طلایی شدند، زردچوبه را اضافه کنید و چند دقیقه تفت دهید تا بوی خامی آن گرفته شود. بعد از آماده شدن پیاز داغ مقداری مرزه خشک به آن اضافه کنید و نیمی از این ترکیب را در قابلمه آش بریزید.
برای تهیه پیاز داغ منجمد، روغن سرخ کردنی، مرزه خشک و زردچوبه به صورت اینترنتی و حضوری می‌توانید خرید خود را از فروشگاه‌های افق کوروش انجام دهید.
مرحله پنجم؛ کشک را به آش اضافه کنید
در این مرحله از طرز تهیه آش دانه کولانه یا آش دندونی کردی باید کشکی که از قبل در آب خیسانده بودید را با هاون نیم‌کوب کنید تا خرد شود. سپس تکه‌های کشک را به آش اضافه کنید.
می‌توانید انواع کشک را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله ششم؛ آش دندونی کردی را سرو کنید
کمی صبر کنید تا آش جا بیفتد. سپس مقداری فلفل سیاه و نمک به آن اضافه کنید. بعد از این که آش دندونی آماده شد، شعله گاز را خاموش کنید و آش را با باقی مانده پیاز داغ و کمی کشک تزیین کنید.
می‌توانید نمک و فلفل سیاه را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه آش دندونی شمالی
نکات و فوت و فن‌های طرز تهیه آش دندونی کردی
- برای گرفتن نفخ حبوبات می‌توانید حبوبات را در ظرف آب بریزید و بعد یک عدد خیار را با پوست به آن‌ها اضافه کنید تا نفخ حبوبات سریع‌تر گرفته شود.
- در صورتی که برای تهیه آش دندونی از عصاره گوشت استفاده می‌کنید، باید نمک را حذف کنید تا آش شما شور نشود.
- از آن جایی که برای تهیه آش دندونی کردی از گندم استفاده می‌شود، نباید این آش را خیلی سفت و غلیظ درست کنید. در این شرایط آش بعد از سرد شدن سفت‌تر می‌شود.
- برخی افراد برای درست کردن آش دندونی کردی از مقداری گوشت قلقلی برای روی آش استفاده می‌کنند. برای تهیه گوشت قلقلی باید گوشت چرخ کرده را با مقداری پیاز رنده شده، نمک و فلفل سیاه ترکیب کنید و گوشت را به صورت قلقلی درست کنید. سپس قلقلی ها را در روغن سرخ کنید و برای تزیین روی آش استفاده کنید. می‌توانید گوشت چرخ کرده را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
- در طرز تهیه آش دندونی کردی از سبزی تازه استفاده نمی‌شود و تنها می‌توانید برای معطر شدن آش از مقداری سبزی خشک مثل مرزه استفاده کنید.
- برای درست کردن این مدل آش دندونک می‌توانید کشک خشک را از شب قبل در آب بخیسانید و بعد صاف کنید و به آش اضافه کنید. برخی افراد نیز کشک خشک را بعد از خیساندن نیم‌کوب می‌کنند و در آش در حال پخت می‌ریزند.
- در کردستان از آش دندونی کردی برای درمان و همچنین غذایی برای جلوگیری از سرماخوردگی در فصول سرد سال استفاده می‌شود.
- برای مزه‌دار کردن آش دندونی کردی به روش کرمانشاهی معمولا از مقداری سیر سرخ شده یا پودر سیر استفاده می‌شود. برای تهیه سیر سرخ شده و همچنین پودر سیر به صورت اینترنتی و حضوری می‌توانید خرید خود را از فروشگاه‌های همواره تخفیف افق کوروش انجام دهید.
- آش دانه کلانه کردستان و کرمانشاه تقریبا به یک روش تهیه می‌شوند و تفاوت خاصی با هم ندارند.
- برای تزیین آش دندونی کردی و همچنین مزه‌دار کردن این آش می‌توانید از مقداری نعنا داغ استفاده کنید. برای تهیه نعنا داغ باید کمی روغن در ماهیتابه بریزید و زمانی که روغن داغ شد، نعنا خشک را اضافه کنید. بعد از ۱ دقیقه شعله گاز را خاموش کنید. می‌توانید سبزی نعنا خشک را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
- در صورت تمایل می‌توانید برای مزه‌دار کردن آش دندونی کردی از مقداری آب قلم یا استاک گوشت استفاده کنید.
- از آن جایی که گندم در زمان پخت زود ته می‌گیرد، حتما آش را مرتب هم بزنید.
- مردم کردستان و کرمانشاه معتقد هستند که مصرف ۲ تا ۳ بار از این آش در ماه‌های سرد سال می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند.
- اگر می‌خواهید بدانید که آش دانه کولانه در کردستان به چه مناسبتی تقسیم می‌شود باید بگوییم که این آش به مناسبت رویش اولین دندان کودک و همچنین در فصل زمستان برای جلوگیری از سرماخوردگی تهیه می‌شود.
- طرز تهیه آش دندونی تهرانی هم از قدیم‌الایام مرسوم بوده است.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه آش دندونی تبریزی (آش دیشلیق)
فوت و فن‌های خوشمزه‌تر شدن آش دندونی کردی
برای تزیین آش دندونی کردی از چه موادی استفاده می‌شود؟
برای تزیین آش دندونی کردی می‌توانید از گوشت قلقلی، کشک، پیاز داغ، سیرداغ و نعنا داغ استفاده کنید.
در طرز تهیه آش دانه کولانه از چه سبزی خشکی استفاده می‌شود؟
برای مزه دار کردن آش دانه کولانه می‌توانید از مقداری مرزه خشک یا نعناع خشک استفاده کنید.
