پیوند زدن درخت یک راهکار کاربردی برای افزایش مقاومت گیاه و گلدهی و میوه‌دهی بهتر یک گیاه با ریشه‌های گیاه دیگر است. در نظر گرفتن شرایط فیزیولوژیکی و همچنین فصل مناسب برای پیوند گیاه موجب می‌شود تا درصد موفقیت این کار به میزان زیادی افزایش پیدا کند. معمولاً زمان مناسب پیوند درخت به عوامل متعددی بستگی دارد و فصل پیوند زدن درختان ممکن است با هم متفاوت باشد. اما به هر حال بهترین زمان پیوند زدن درخت معمولاً در فصولی خاص و در شرایطی ویژه انجام می‌شود. در این مقاله از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش می‌توانید با زمان مناسب پیوند زدن درخت آشنا شوید. در انتهای مقاله به سوالات متداول در مورد فصل پیوند زدن درختان پاسخ خواهیم داد.
چرا درختان را پیوند می‌زنند؟
پیوند زدن درختان راهی مؤثر برای ایجاد واریته‌های جدید از یک گیاه و همچنین مقاوم‌سازی آن در برابر شرایط نامساعد است. پیوند زدن درختان موجب می‌شود تا گیاه بسیار زودتر بارور شود و میوه و گل بیشتری بدهد. در بسیاری از مواقع بسیاری از درختچه‌ها و درختان زینتی یا روش بذر تکثیر نمی‌شوند و بهترین راه برای زیاد کردن آن‌ها قلمه زدن گیاه است. این کار موجب تقویت گیاهان می‌شود و زمان گلدهی گیاه را کوتاه می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین دلایل پیوند زدن درختان به اشاره شده است.
- ایجاد گونه‌ها و واریته‌های جدید
- مقاوم‌سازی گیاه در برابر شرایط نامساعد
- ترمیم بخش‌های آسیب دیده گیاه
- استفاده از ریشه مقاوم برای رشد بهتر گیاه
- تسریع میوه‌دهی
- گلدهی سریع‌تر گیاه
زمان مناسب پیوند درخت
به طور کلی زمان مناسب پیوند درخت به نوع درخت و شرایط آن بستگی دارد. معمولاً بهترین زمان برای پیوند زدن درختان زینتی در اوایل بهار و قبل از ایجاد شیوه در شاخه‌ها انجام می‌شود. درختان میوه نیز با در نظر گرفتن تکنیک و همچنین نوع میوه در فصول مختلف پیوند زده می‌شوند.
در فصل بهار پس از بیدار شدن درخت از خواب زمستانی و زمانی که هنوز مقدار شیره در شاخه‌ها زیاد نیست، می‌توانید قلمه زدن را انجام دهید. زمان بعدی اواخر تابستان و یا اوایل پاییز است که دوباره جریان شیره درخت کاهش پیدا می‌کند و هنوز سرمای زمستان شروع نشده است. معمولاً توصیه می‌شود در اوج گرمای تابستان به سراغ پیوند زدن درخت نروید. زیرا در این هوا فشار بیشتری به درخت و ریشه آن وارد می‌شود و گرمای هوا مانع جوش خوردن پیوند می‌گردد.
به طور کلی دو نوع قلمه زدن با چوب سخت و چوب نرم وجود دارد که در ادامه می‌توانید با بهترین زمان برای قلمه زدن درختان با این دو تکنیک آشنا شوید.
بهترین زمان پیوند زدن درخت با چوب سخت
قلمه‌های چوب سخت یا خشک معمولاً باید در اواخر پاییز، زمستان و یا اوایل بهار که درخت در خواب است انجام شود. این چوب‌ها معمولاً انعطاف‌پذیری پایینی دارند و سخت هستند. قلمه زدن با چوب سخت معمولاً احتمال شکست بالاتری نسبت به چوب نرم دارد و به مدت زمان بیشتری برای ترمیم نیاز دارد.
بهترین زمان پیوند زدن درخت با چوب نرم
قلمه‌های چوب نرم باید تنها در بهار انجام شود. این شاخه‌ها تازه و نرم هستند و انعطاف پذیری زیادی دارند و استحکام آن‌ها کم است. جالب است بدانید که برای پیوند زدن انعطاف‌پذیری بیشتر از استحکام اهمیت دارد و از همین رو قلمه زدن چوب نرم در بهار معمولاً زودتر ترمیم می‌شود و ثمره بخشی سریع‌تری دارد.
چوب نرم را می‌توانید درست بعد از چیده شدن، قلمه بزنید اما چوب سخت معمولاً باید برای مدت زمان بیشتری بماند و فرآیند پیوند زدن آن نیز بهتر است در تابستان انجام شود.
بهترین زمان پیوند درختان میوه
همان‌طور که گفته شد فصل پیوند زدن درختان به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما معمولاً بهترین زمان اغلب پیوند زدن درختان میوه بین تیر و شهریور است. در این زمان درخت زمان کافی برای ترمیم پایه و رفتن به حالت خواب قبل از رشد را داشته باشد. در ادامه می‌توانید با زمان تقریبی پیوند زدن انواع درختان میوه آشنا شوید.
- بهترین زمان پیوند درخت گیلاس اوایل بهار است.
- بهترین زمان پیوند درخت زردآلو خرداد و اوایل تیر است.
- زمان مناسب پیوند درخت خرمالو اوایل بهار و در فروردین است.
- بهترین زمان پیوند زدن درخت سیب اوایل زمستان یا اوایل بهار است.
- زمان پیوند درخت گردو اوایل فصل بهار است.
- بهترین زمان پیوند درخت توت اوایل فصل پاییز و یا اواخر زمستان است.
بیشتر بخوانید: آموزش گام به گام کاشت توت فرنگی
عوامل مؤثر بر زمان مناسب پیوند درخت
برای انتخاب زمان مناسب پیوند درخت باید شرایط هر گیاه را به صورت جداگانه بررسی کنید و درجه حرارت هوا را نیز قبل از این کار در نظر داشته باشید. توجه داشته باشید که انجام خودسرانه پیوند گیاه بدون در نظر گرفتن شرایط می‌تواند موجب مرگ درخت شود.
بنابراین ابتدا حتماً وضعیت گیاه را بررسی کنید و بعد برای پیوند زدن اقدام کنید. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین عوامل مؤثر بر زمان مناسب پیوند درخت آشنا شوید.
عدم وجود شیره زیاد در شاخه‌ها
زمانی که فرایند پیوند شاخه‌های یک درخت انجام می‌شود، نباید شیره زیادی در آن جریان داشته باشد. مقدار زیاد شیره مانع تماس بین دو شاخه می‌شوند و از جوش خوردن آن‌ها جلوگیری می‌کند. از همین رو باید گیاه را زمانی پیوند بزنید که شیره زیادی ندارد.
زیاد نبودن درجه حرارت
گرم بودن هوا موجب تبخیر شیره پیوندک می‌شوند و سبب می‌شوند تا سلول‌های گیاه قبل از پیوستن به پیوندک خشک شود. بنابراین باید زمانی عمل پیوند درخت را انجام دهید که حرارت هوا بیش از حد گرم نباشد.
سرد نبودن هوا
سرمای زمستان و درجه حرارت پایین‌تر از ۱۰ درجه سانتی‌گراد به هیچ عنوان برای پیوند زدن درخت مناسب نیست. این کار موجب عدم فعالیت سلول‌های پیوندک می‌شوند و فرایند جوش خوردن شاخه‌ها را مختل می‌کند.
پوست دادن گیاه پایه
برای پیوند زدن درخت، گیاه پایه باید بتوانید پوست گیاه پایه را به راحتی جدا کنید. برای این موضوع بهتر است قبل از انجام هر کار گیاه را تست کنید. با یک چاقو چند شیار روی پایه ایجاد کنید. اگر بعد از شیار زدن پوست درخت به راحتی جدا شد، یعنی گیاه شما برای قلمه زدن آماده است. در غیر این صورت بهتر است برای مدت بیشتری به درخت کود و آب بدهید تا سریع‌تر رشد کند و برای پیوند زدن آماده شود.
بیشتر بخوانید: آموزش کاشت گوجه فرنگی در خانه
چه زمانی برای پیوند زدن گیاه مناسب نیست؟
از اواسط پاییز تا اوایل زمستان به هیچ عنوان زمان مناسبی برای پیوند زدن درخت نیست. در این زمان گیاه در خواب است و رشد نمی‌کند. از طرف دیگر در این زمان‌ها انتهای بریده شده شاخه برای مدت زمان زیادی در معرض عناصر مختلف و هوا قرار می‌گیرند و از همین رو احتمال پوسیدگی و بیماری گیاه افزایش پیدا می‌کند.
در آب و هوای معتدل می‌توانید گیاه را در اوایل پاییز قلمه بزنید اما تقریباً به ۲ برابر زمان بیشتر برای رشد کردن نیاز دارد. از اواخر زمستان نیز می‌توانید پیوند زدن درختان را آغاز کنید.
گیاه چه مدت بعد از پیوند زدن رشد می‌کند؟
مدت زمانی که گیاه بعد از پیوند زدن رشد می‌کند، به نوع پیوند و زمان پیوند گیاه بستگی دارد. هر چقدر مقدار پیوند بزرگ‌تر باشد، طبعاً گیاه به زمان بیشتری برای بهبود و رشد نیاز دارد. پیوندهایی که تنها روی یک شاخه انجام می‌شوند، معمولاً بعد از یک هفته تا ۲ هفته بهبود پیدا می‌کنند و بخشی از خود درخت می‌شوند.
در تکنیک‌های پیوند شلاقی که برای رشد یک درخت جدید روی ریشه درخت دیگر انجام می‌شود، معمولاً گیاه به مدت زمان زیادتری در حدود ۳ تا ۶ هفته نیاز دارد تا ترمیم شود و به یک درخت تبدیل شود. بعد از این زمان گیاه شروع به رشد می‌کند و احتمالاً گل‌ها و میوه‌های آن از سال بعد قابل برداشت خواهند بود.
بیشتر بخوانید: آموش کاشت زعفران در باغچه و گلدان خانه
چه گیاهی برای پیوند زنی به عنوان پایه مناسب است؟
گیاهی که به عنوان پایه برای پیوند زدن انتخاب می‌کنید، باید رشد خوبی داشته باشد و نسبت به املاح آب و خاک مقاوم باشد. این گیاه باید با پیوندک سازگاری داشته باشد و دارای ساقه‌های بلند و بافتی قوی باشد. برای پیوند زدن درخت می‌توانید هم درختان بالغ و هم درختان جوان استفاده کنید.
سوالات متداول
فصل پیوند چه زمانی است؟
در فصل بهار پس از بیدار شدن درخت از خواب زمستانی و زمانی که هنوز مقدار شیره در شاخه‌ها زیاد نیست، می‌توانید قلمه زدن را انجام دهید. زمان بعدی اواخر تابستان و یا اوایل پاییز است که دوباره جریان شیره درخت کاهش پیدا می‌کند و هنوز سرمای زمستان شروع نشده است.
بهترین زمان پیوند زدن درخت سیب چه موقعی است؟
بهترین زمان پیوند زدن درخت سیب اوایل زمستان یا اوایل بهار است.
منابع: happysprout، orchardpeople
