طرز تهیه دست حلوا (گیلانی) که به آن تیان حلوا، حلوای عید، حلوا لوزی، حلوای خشک، حلوای آرد برنج و حلوا سنگی گیلان هم می‌گویند شباهت زیادی به طرز تهیه حلوا سنگی مراغه دارد. حلوای خشک گیلانی یکی از خوشمزه‌ترین حلواهای سنتی ایران است که در سراسر کشور طرفداران بسیار زیادی دارد. نوع سنتی و قدیمی این حلوا بدون روغن درست می‌شود، به همین دلیل هم اسم آن را حلوای خشک گذاشته‌اند. با ما در سرویس آشپزی از مجله کوروش همراه باشید تا روش درست کردن دست حلوا گیلانی و فوت و فن‌های خوشمزه شدن آن را به شما یاد بدهیم.
مواد لازم برای تهیه حلوا خشک لوزی گیلان بدون روغن
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| آرد برنج | ۳ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| آب | ۱ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| شکر | ۲ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| شیره انگور | ۱/۴ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| گلاب | ۴ قاشق غذاخوری |
| پودر دارچین | ۱ قاشق چای‌خوری |
| پودر هل | نصف قاشق چای‌خوری |
| پودر زیره | نصف قاشق چای‌خوری |
| جوهر لیمو | ۱/۴ قاشق چای‌خوری |
| مغز گردو (ریز شده) | برای تزیین حلوا |
مدت زمان آماده‌سازی مواد: ۱ ساعت
مدت زمان پخت دست حلوا بدون روغن: ۱۵ دقیقه
مدت زمان انتظار: ۱ روز
مراحل طرز تهیه دست حلوا (گیلانی)
در ادامه، مراحل طرز تهیه دست حلوا یا حلوا سنگی گیلانی را دنبال کنید.
مرحله اول: آرد را تفت دهید
این مرحله از طرز تهیه تیان حلوا گیلان هم درست مشابه اغلب حلواهاست. در این قسمت، لازم است تابه مناسبی را انتخاب کنید. آن را روی حرارت نسبتا کمی قرار دهید، آرد برنج را در تابه بریزید و تقریبا به مدت ۱۲ دقیقه به‌طور مداوم هم بزنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که رنگ آرد یک درجه تغییر کند و عطر خوشی به مشام‌تان برسد. در این زمان، آرد را از روی شعله بردارید.
برای خرید آرد برنج می‌توانید به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
مرحله دوم: شهد حلوا را تهیه کنید
برای درست کردن حلوای خشک گیلانی به شهد یا شربت نیاز دارید. برای درست کردن شهد حلوا، لازم است قابلمه مناسبی را انتخاب کنید و مخلوط آب، شکر و گلاب را داخل آن بریزید. شعله گاز را روشن کرده و حرارت را روی درجه متوسط تنظیم کنید. منتظر بمانید تا شکر در ترکیب آب و گلاب حل شود.
لازم نیست این ترکیب را آن‌قدر هم بزنید تا غلیظ شود. به‌محض آن‌که از حل شدن شکر در آب مطمئن شدید، جوهر لیمو را اضافه کنید و شربت را از روی شعله بردارید.
برای خرید شکر و گلاب می‌توانید به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
مرحله سوم: ادویه‌ها را اضافه کنید
حالا، ظرف حاوی آرد به اندازه کافی ولرم شده و برای افزودن باقی مواد آماده است. در این مرحله، هل، دارچین و پودر زیره را الک کرده و به آرد اضافه کنید.
برای خرید هل، دارچین و پودر زیره می‌توانید به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
مرحله چهارم: صبر کنید آرد و شربت خنک شوند
توجه داشته باشید، برای تهیه حلوا سنگی گیلان به بهترین شکل ممکن لازم است مراقب باشید آرد و شربت‌تان کاملا سرد نشوند. در واقع، هر دوی این‌ها باید فقط به اندازه‌ای خنک شوند که در عین گرم بودن دست‌تان را نسوزانند.
مرحله پنجم: شیره و شهد را اضافه کنید
پس از اطمینان از میزان حرارت مناسب آرد و شهد، وقت آن است که شیره انگور و شربت را به مخلوط آرد و ادویه‌ها اضافه کنید. با انجام این کار، مواد اولیه دست حلوا به‌صورت خمیری در می‌آید.
برای خرید شیره انگور می‌توانید به‌صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
مرحله ششم: خمیر به‌دست آمده را ورز دهید
خمیر را بین دستان‌تان بگیرید و به اندازه‌ای ورز دهید که نسبتا سفت و منسجم شود. انجام این کار ممکن است حدود ۱۰ دقیقه یا حتی بیش‌تر هم طول بکشد. وقتی خمیر کاملا سفت شد، آن را به بخش‌های مجزا تقسیم‌بندی کنید. هر یک از این بخش‌ها باید شبیه چانه خمیرگیری و در ابعاد یک نارنگی کوچک باشد.
مرحله هفتم: چانه‌های حلوا را بکوبید
چانه‌ها را روی یک سینی قرار دهید، کمی پهن‌شان کنید و با استفاده از سنگ یا ابزار مشابهی کاملا بکوبید. توجه داشته باشید، در طرز تهیه دست حلوا (گیلانی) هر چقدر بیش‌تر خمیر را بکوبید حلوا سنگی گیلان بهتری در نهایت خواهید داشت. حالا مغز گردوهای خرد شده را هم به‌صورت یک‌دست روی خمیر بریزید و با استفاده از سنگ یا دسته هاون سنگی باز هم به‌اندازه‌ای بکوبید که کاملا یکپارچه شوند.
برای خرید مغز گردو می‌توانید به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
مرحله هشتم: دست حلوا را استراحت و برش دهید
پس از انجام مراحل بالا، حلوای خنک شده را برای مدت یک روز کامل یا ۲۴ ساعت در یخچال قرار دهید تا استراحت کند و کاملا جا بیفتد. پس از گذشت این مدت، آن را از یخچال خارج کنید، به‌صورت لوزی برش دهید و نوش جان کنید.
مواد لازم برای تهیه دست حلوا با روغن
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| آرد برنج | ۱ کیلوگرم |
| آب | ۱ لیتر |
| شکر | ۵۰۰ گرم |
| روغن جامد | ۲۵۰ گرم |
| پودر هل | ۱ قاشق چای‌خوری |
| گلاب | نصف استکان |
| پودر گل سرخ | ۳ قاشق غذاخوری |
طرز تهیه دست حلوا (حلوای قدیمی فومن) با استفاده از روغن
حلوا قدیمی فومن یا همان دست حلوای گیلانی را می‌توانید با روغن هم درست کنید. در ادامه طرز تهیه دست حلوا (گیلانی) با استفاده از روغن را بخوانید.
طرز تهیه حلوا قدیمی فومن با استفاده از روغن هم درست مانند دستور بالاست. با این تفاوت که در هنگام اضافه کردن شهد باید روغن را هم به آرد تفت داده شده اضافه کنید. توجه داشته باشید، پیش از افزودن روغن باید آن را برای مدتی روی حرارت ملایم قرار دهید تا آب شود و به صورت مایع درآید. سپس، صبر کنید تا حرارتش را کاملا از دست بدهد. پس از اطمینان از خنک شدن روغن می‌توانید آن را به مخلوط آرد و شربت حلوا اضافه کنید.
از آن‌جا که این حلوا با استفاده از روغن درست می‌شود بافت نرم‌تری دارد و ورز دادن آن آسان‌تر است. بنابراین، لازم نیست آن را با سنگ بکوبید. در نهایت، این حلوا را در یک سینی استیل پهن کنید و برای مدت ۲۴ ساعت در یخچال قرار دهید. سپس، به شکل لوزی برش بزنید و نوش جان کنید. این نوع حلوای گیلانی به جای مغز گردو معمولا با استفاده از پودر گل سرخ تزئین می‌شود.
در ضمن برای خرید روغن جامد می‌توانید به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
نکات مهم در طرز تهیه دست حلوا (حلوا لوزی) شمالی
- حالا که طرز تهیه حلوای عید گیلان را یاد گرفتید، خوب است بدانید به‌جای آرد برنج می‌توانید از آرد گندم، آرد قنادی یا ترکیب آن با آرد برنج هم برای درست کردن این حلوا استفاده کنید. برای خرید آرد گندم می‌توانید به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
- برای آن‌که نهایتا حلوای یک‌دست و لطیفی داشته باشید، بهتر است قبل از تفت دادن آن را کاملا الک کنید.
- همه ادویه‌های خشک را هم پیش از اضافه کردن به مواد الک کنید.
- در مراحل طرز تهیه دست حلوا (گیلانی) گفتیم که باید آرد را تفت بدهید. در هنگام تفت دادن کاملا مراقب باشید آرد نسوزد. برای این منظور، لازم است آن را با استفاده از یک قاشق چوبی و به‌طور مداوم هم بزنید.
- یادتان باشد، شیره انگور رنگ حلوا را تیره می‌کند. بنابراین، اگر دوست دارید حلوای کم رنگ یا سفید رنگی درست کنید باید شیره انگور را از دستور پخت حذف کنید.
- برخی از افراد، در طرز تهیه تیان حلوا گیلان به جای شیره انگور از عسل استفاده می‌کنند. برای خرید عسل می‌توانید به‌صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
- در طرز تهیه حلوای عید گیلان، می‌توانید پودر قند را جایگزین شکر کنید.
- در صورت تمایل، برای تزئین این حلوا می‌توانید از پودر پسته استفاده کنید.
- در صورت تمایل، به جای گلاب می‌توانید از عصاره وانیل استفاده کنید. البته در این صورت، طعم و عطر حلوا سنگی گیلان کاملا تغییر می‌کند.
- یادتان باشد، شهد و آرد تفت داده شده نباید کاملا خنک شوند. اگر احساس کردید خیلی سرد شده‌اند، قبل از افزودن‌شان به یکدیگر دوباره آن‌ها را گرم کنید.
- برای ورز دادن دست حلوا، هرگز از دستکش استفاده نکنید. چرا که شکل‌گیری و انسجام آن تا اندازه زیادی به گرما و تماس دست‌تان نیازمند است.
- در صورت تمایل، برای تزیین این حلوا می‌توانید از کنجد استفاده کنید. برای خرید کنجد می‌توانید به‌صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن دست حلوای گیلانی
کوبیدن حلوا سنگی گیلانی چه مزیتی دارد؟
توجه داشته باشید، حلوا سنگی هر چقدر بیش‌تر کوبیده شود به انسجام بیش‌تری می‌رسد و کیفیت بهتری پیدا می‌کند. این یک روش سنتی است که از گذشتگان ما به یادگار مانده است. به همین دلیل، پیشنهاد می‌شود تا جای ممکن و با استفاده از ابزارهای سنگینی مانند سنگ حتما آن را مدتی بکوبید.
