همه چیز درباره خواص و فواید گلاب و مضرات احتمالی آن

گلاب علاوه بر خواص درمانی، در صنعت عطرسازی هم حضور پر رنگی دارد. این مایع خوشبو، حاصل تقطیر گل های درختچه گل محمدی است. تقطیر گل ها هم به دو روش سنتی و صنعتی انجام می شود. گلاب ها به انواع مختلفی بر اساس روش تهیه آن ها تقسیم می شوند. در این مطلب از مجله کوروش فواید و خواص گلاب را بررسی خواهیم کرد. همچنین به مضرات احتمالی آن، طبع، مصلح و همه نکاتی که باید درباره این عصاره پر خاصیت بدانید، اشاره خواهیم کرد.

تاریخچه گلاب

بنا بر مستندات تاریخی، تاریخچه گلاب گیری به ایران باستان برمی گردد. مورخان کارخانه های تولید گلاب و شیشه آن را شهر «میمند» استان فارس عنوان کرده اند و آن را مهد گل و گلاب ایران و جهان می دانند. سپس این مایع خوشبو به دیگر نقاط جهان هم منتقل می شود.

کاشان هم از دیگر شهرهای معروف در گلاب گیری شناخته می شود که هر سال گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند. در حال حاضر در نقاط مختلف کاشان مثل قمصر، نیاسر، برزک، وادقان، ون، سار، جوشقان و سده گلاب گیری به صورت یک مراسم آیینی و کهن انجام می شود. در این شهر حدود ۱۵ هزار تن گلاب سالانه گرفته می شود.

در میمند استان فارس هم سالانه ۱۲ هزار تن گلاب، شیراز سالانه حدود ۲ هزار تن، لایزنگان واقع در شهرستان داراب سالانه ۳ هزار تن و سایر مناطق استان فارس سالانه حدود ۱۰۰۰ تن گلاب تولید می‌ شود.

زمان مناسب برای گلاب گیری

گلاب گیری در بهار و از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد ماه هر سال در شهرهای استان فارس و کاشان انجام می شود. البته این زمان بر اساس شرایط آب و هوایی ممکن است کمی تغییر کند.

انواع گلاب

همان طور که گفتیم، گلاب ها بر اساس شیوه تولید، انواع مختلفی دارند. جالب است بدانید که تنها برخی از آن ها برای مصارف خوراکی مجاز هستند. برخی دیگر نیز مصارف درمانی دارند و ساختارشان متفاوت است. از طرفی، هر چه اندازه گل های سرخ یا محمدی در فرآیند گلاب گیری بزرگ تر باشد، عصاره ای که از آن به دست می آید، غلیظ تر و سنگین تر خواهد بود. انواع گلاب عبارتند از:

گلاب سنگین

این نوع گلاب از مخلوط ۸۰ لیتر آب و ۳۰ کیلو گرم گل سرخ به دست می آید و به عنوان گلاب «درجه یک» شناخته می شود.

گلاب سبک

برای تهیه گلاب سبک، ۸۰ لیتر آب و ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم گل سرخ با هم مخلوط می شوند. این نوع گلاب عطر کمتری دارد و برای مصارف خانگی مناسب تر است.

گلاب دو آتشه

برای درست کردن این گلاب به جای آب، گلاب را به گل های محمدی اضافه می کنند. مواد را در دیگ مسی می ریزند و در نتیجه گلاب از ۲ بار تقطیر غلظت بالا به دست می آید. گلاب دو آتشه طعم گس و تلخی دارد.

گلاب سه آتشه

در این روش از تهیه گلاب هم، گلاب دو آتیشه و گل محمدی با هم جوشانده می شوند و فرآیند گلاب گیری انجام می شود.

گلاب پس آب

بعد از گلاب گیری، تفاله های گل محمدی یک بار دیگر در دیگ مسی ریخته می شود و گلاب حاصل از آن، گلاب رقیقی با عطر و کیفیت کم است. این گلاب پایین ترین کیفیت را در میان دیگر گلاب ها دارد.

ترکیبات و ارزش غذایی گلاب

مواد اصلی تشکیل دهنده گلاب عبارتند از:

انرژی: ۸۰ کالری

کربوهیدرات: ۲۱ گرم

شکر: ۲۰ گرم

همچنین گلاب حاوی ویتامین‌ های ‌C، ویتامین E، تانن، پکتین، سیترنلول، گرانتول، استاروپنین و فنیل اتانول است. علاوه بر این ها ترکیبات مفیدی مانند ترپن‌ ها، گلیکوزید ها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین‌ها و… را در خود دارد.

طبع و مصلح گلاب در طب سنتی

طبع گلاب به طور کلی گرم و معتدل است. اما طبع همه گلاب ها به یک اندازه گرم نیست. به این معنی که گلاب سه آتشه، گرم تر از گلاب دو آتشه است. در رده های بعدی هم گلاب سنگین، گلاب سبک و پس آب گلاب قرار دارند که طبع آن ها به ترتیب رو به خنکی می رود.

مصلح گلاب هم نبات و شکر است. یعنی می توانید با مصرف آن ها، طبع گلاب را ملایم تر کنید.

خواص و فواید گلاب

گلاب برای درمان بسیاری از بیماری ها و حتی مراقبت از پوست و مو به کار می رود. البته که برای بیماری های مزمن و شدید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین برای استعمال خارجی گلاب، پیش از مصرف و استفاده از ماسک، مقدار کمی از آن را به مدت حداقل ۲۰ دقیقه روی پوست دست خود امتحان کنید. اگر خیالتان بابت نداشتن حساسیت راحت شد، ان را روی پوست صورت خود بمالید.

درمان جوش و آکنه

گلاب با تعادل برقرار کردن در Ph پوست، باعث جلوگیری از رشد باکتری های می شود که عامل ایجاد جوش و آکنه پوست هستند. گلاب به خاطر خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی، چربی زیاد پوست را کاهش می دهد و جای جوش را از بین می برد.

بیشتر بخوانید » راهنمای کامل انواع جوش و آکنه و روش های درمان آن ها «

جوان سازی پوست صورت

برای از بین بردن چین و چروک های ریز پوست، گلاب یکی از بهترین درمان ها است. می توانید بعد از شستن صورت، مقداری از گلاب را روی صورت خود اسپری کنید یا یک پنبه آغشته به گلاب را به آرامی روی پوستتان بمالید.

از بین بردن منافذ باز پوست

برای درمان منافذ باز پوست، درمان های خانگی بهترین گزینه هستند. یکی از خواص و فواید گلاب هم این است که منافذ باز پوست را می بندد و از ورود باکتری ها و چربی های اضافه به پوست، خودداری می کند.

طرز تهیه ۵ ماسک مفید با گلاب برای زیباسازی و طراوت پوست

۱- ماسک گلاب و عسل

۳ قاشق غذاخوری گلاب را با ۴ قاشق غذاخوری عسل مخلوط کنید و روی پوست صورت تان بمالید. ۱۵ دقیقه صبر کنید. سپس آن را با آب سرد بشویید.

۲- ماسک گلاب و سرکه سیب

۱ قاشق غذاخوری سرکه سیب را با ۱/۲ لیوان دسته دار فرانسوی گلاب ترکیب کنید. محلول به دست آمده را روی پوست صورت خود بمالید. ۱۵ دقیقه بعد آن را با آب سرد بشویید.

۳- ماسک گلاب و روغن زیتون

۳ قاشق غذاخوری گلاب را با ۱ قاشق غذاخوری روغن زیتون مخلوط کنید و ۱۵ دقیقه روی صورتتان بگذارید. سپس پوستتان را با آب سرد بشویید.

۴- ماسک برای از بین بردن پف زیر چشم

دو پد پنبه ای را به گلاب آغشته کنید. چشم هایتان را ببندید و پدها روی آن ها بگذارید. ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پد ها را روی پلک هایتان بگذارید.

۵- ماسک خیار، گلاب و عسل

اگر پوستتان خشک است، ۱/۲ خیار را با پوست رنده کنید. ۲ قاشق غذاخوری عسل و ۱ قاشق غذاخوری گلاب را به آن اضافه کنید. مخلوط را به مدت ۱۵ دقیقه روی صورت خود بگذارید و بعد آن را بشویید.

خواص و فواید گلاب برای مو

• گلاب می تواند با تقویت ریشه مو، از ریزش آن جلوگیری کند. برای این کار یک هفته هر روز، پوست سر و موهایتان را با گلاب ماساژ دهید. بعد از ۱ ساعت، سر خود را با شامپو و آب گرم بشویید.

• برای از بین بردن شوره سر، گلاب و آلوئه ورا را با هم ترکیب کنید و مانند روش قبل، پوست سر خود را با آن ماساژ دهید و بعد بشویید.

گلاب مفید برای طراوت و رفع ترک لب

لب ها گاهی به خاطر کم آبی، استفاده از مواد آرایشی نامرغوب و عوامل دیگر ترک می خورند یا پوست پوست می شوند. ویتامین آ و ث موجود در گلاب، به ترمیم بافت پوست لب کمک می کند.

فواید و خواص گلاب برای زنان باردار

برای زنان در دوران بارداری، مصرف گلاب شادی آور است و خلق و خو را بهبود می دهد. همچنین موجب کاهش استرس و افسردگی در دوران بارداری می شود. همچنین برای خانم های باردار که با سردرد و میگرن دست و پنجه نرم می کنند، مصرف گلاب بسیار مفید است.

معده درد، یبوست، بواسیر یا هموروئید در زنان باردار، اختلالات گوارشی و بیماری های شایعی به شمار می روند. مصرف گلاب به بهبود هضم غذا کمک می کند و از بروز این بیمارهای پیشگیری خواهد کرد.

پس از زایمان هم به منظور کاهش میزان افسردگی در زنان، مصرف گلاب توصیه می شود.

خواص و فواید گلاب برای کودکان

گلاب باعث ایجاد خواب بهتر و آرامش در کودکان می شود. بهتر است گلاب را ببویند. همچنین برای کودکانی که دچار التهاب پوست و سوختگی در ناحیه پا می شوند، مصرف گلاب بسیار مفید است.

درمان گلودرد با گلاب

گلاب باعث تقویت سیستم ایمنی می شود و با خواص ضد التهابی و ضدعفونی کننده، به مقابله با گلودرد می پردازد.

تقویت بینایی با مصرف گلاب

شاید جالب باشد بدانید که می توان گلاب را برای درمان آب مروارید یا دژنراتیو ماکولا به صورت قطره چشمی به کار برد. البته حتما با پزشک خود مشورت کنید.

بهبود عملکرد دستگاه گوارش

برای کسانی که معده درد دارند، به یبوست دچار می شوند، معده شان نفاخ است و در کل مشکلات و اختلالات گوارشی دارند، مصرف گلاب یک داروی مفید است. این عصاره خوشبو و پر از خواص، به بهبود حرکات روده کمک و یبوست را درمان می کند.

برای درمان یبوست یک لیوان گلاب را با یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ مخلوط کنید. ترکیب را به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید. سپس آن را با عسل، ترکیب و میل کنید.

بیشتر بخوانید » بهترین روش های درمان خانگی یبوست «

افزایش انرژی با گلاب

اگر احساس خستگی می کنید، گلاب یا شربت آن را بنوشید. گلاب به تقویت انرژی بدن کمک می کند و خواص انرژی زایی دارد. پیشنهاد می‌کنیم مقاله خواص نوشیدن گلاب در ماه رمضان را هم مطالعه کنید.

بهبود عملکرد ریه و مجاری تنفسی

اگر شغلتان با صحبت یا سخنرانی کردن مرتبط است، می توانید با خوردن گلاب مجاری تنفسی و گلو و حلق تان را نرم کنید. همچنین برای بهبود عملکرد ریه و تنفس، خوردن گلاب توصیه می شود.

سلامت قلب و کنترل فشار خون

فشار خون بالا و بیماری های قلبی و عروقی را می توان با مصرف گلاب کنترل کرد. خواص ضد التهابی گلاب به تقویت قلب و کاهش فشار خون بالا کمک می کند.

فواید و خواص گلاب در بهبود عملکرد مغز

آمیلوئید موجود در گلاب، عملکر مغز را بهبود می بخشد و از آلزایمر جلوگیری می کند. بخور آن هم باعث جلوگیری از زوال عقل خواهد شد.

داشتن خواب راحت با گلاب

اگر می خواهید خوابی راحت داشته باشید، گلاب را به صورت دم کرده میل کنید. یا اینکه بالش تان را به گلاب آغشته کنید.

رفع بوی بد دهان

می توانید گلاب را مثل دهانشویه مصرف کنید. با این کار بوی نامطبوع دهان که ناشی از وجود باکتری ها است، از بین می رود.

بیشتر بخوانید » ۲۰ روش درمان خانگی بوی بد دهان «

از بین بردن آفت دهان با گلاب

مانند روش قبل، اگر دهانتان آفت زده است، گلاب را غرغره کنید و دور بریزید.

درمان خشکی مخاط با مصرف گلاب

اگر جزو افرادی هستید که با خوردن غذاهای با طبع گرم، مخاط بینی تان خشک می شود و دچار خونریزی می شوید، گلاب را غرغره کنید. با این کار سرخی حلق، لوزه و حنجره شما کاهش پیدا می کند.

درمان افسردگی

گلاب خاصیت آرام بخشی دارد و می تواند به کسانی که دچار افسردگی هستند کمک کند.

تنظیم قاعدگی و کاهش درد با گلاب

با استفاده از گلاب و روغن گل سرخ می توانید دوره های قاعدگی را تنظیم کنید. همچنین گلاب به کاهش علائم پیش از قاعدگی با پی.ام.اس کمک می کند. گلاب رحم را سالم و به دور از ترشحات، فیبروم و تومورها نگه می دارد.

درمان سوزش و تکرر ادرار

یکی از اختلالات و عفونت های خفیف رحم، سوزش ادرار و تکرر آن است. برای سوزش مجاری ادراری، گلاب ماده و درمان مفیدی به شمار می رود.

از بین بردن تب

گلاب خنک را می توانید برای پاشویه کردن کسی که تب دارد، استفاده کنید. همچنین می توانید یک پارچه آغشته به گلاب را روی شکم یا کبد فرد تب دار قرار دهید و با این کار به درمان او کمک کنید.

جلوگیری از گرمازدگی در تابستان

خوردن یک لیوان شربت جلاب و  شربت گلاب می تواند از بروز گرمازدگی در فصل تابستان جلوگیری کند و خاصیت خنک کنندگی دارد.

مضرات احتمالی گلاب

هر چند در صورت مصرف متعادل گلاب عموما عوارضی متوجه مصرف کننده نخواهد بود. ولی به هر حال ممکن است در مورد مصارف خارجی و استعمال آن روی پوست، دچار حساسیت و در نتیجه سوزش، خارش و قرمزی پوست شوید.

کسانی که دچار اسهال هستند، بهتر است از گلاب برای درمان استفاده نکنند.

گلاب برای مردان

هر چند در حالت کلی، مصرف گلاب هم برای زنان و هم برای مردان مفید است ولی مصرف بیش از حد آن، منجر به کاهش میل جنسی در آقایان خواهد شد.

روش تشخیص گلاب اصل

برای تشخیص گلاب باکیفیت به بو، طعم و رنگ آن دقت کنید. اگر گلاب بوی ترشیدگی ندهد و طعم سنگین و مایل به تلخی داشته باشد، می توان تا حدی از کیفیت بالای آن مطمئن شد. در ضمن گلاب نباید رسوب کند و رنگش باید شفاف و عاری از کدری باشد.

بیشتر بخوانید » ۱۴ روش تشخیص عسل اصلی از تقلبی «

سخن پایانی

گلاب به عنوان یک دارو، در کنار خواص مفیدی که دارد در موارد مختلفی و برای اهداف بسیاری استفاده می شود. استفاده از گلاب در چای، انواع کیک، مربا، شله زرد، حلوا و حتی غذاها از این عصاره، یک محلول بسیار پرکاربرد و محبوب ساخته است. حتی به خاطر خاصیت آرام بخشی آن، از گلاب در مراسم سوگواری استفاده می شود. در نهایت با همه مزیت هایی که برای گلاب ذکر کردیم، می توانید این مایع را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

بیشتر بخوانید » طرز تهیه شیرینی هندی گلاب جامون خوشمزه و لطیف بدون فر «