جشن کریسمس سالروز ولادت عیسی مسیح و آغاز سال نو میلادی مسیحیان است. در این میان برخی رسم و رسوم عجیب کریسمس وجود دارد که مسیحیان کشورهای مختلف دنیا در این روز به آن‌ها پایبندند. در این مقاله تاریخچه جشن کریسمس و ۱۴ آداب و رسوم عجیب جشن کریسمس مسیحیان در کشورهای مختلف دنیا از جمله سوئد، اوکراین، اتریش، ژاپن و … را که احتمالا نمی‌دانستید و برخی هم جزو رسم و رسوم خرافی کریسمس محسوب می‌شوند، از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش بخوانید.
تاریخچه و آداب و رسوم کریسمس
کریسمس یک جشن مقدس مذهبی است که هر سال از سوی مسیحیان ارتدوکس، کاتولیک و پروتستان، در روزهای ۲۴ یا ۲۵ دسامبر جشن گرفته میشود. بسیاری از اعضای کلیسای کاتولیک روم و پیروان آیین پروتستان، تاریخ کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر یا شب ۲۴ دسامبر می‌دانند و معتقدان به آیین ارتدوکس در سراسر دنیا هم روز ۲۵ دسامبر را به عنوان روز جشن کریسمس انتخاب می‌کنند. بد نیست بدانید از سال ۱۸۷۰ تعطیلات روز کریسمس در ایالات متحده به رسمیت شناخته شد.
برگزاری جشن کریسمس از ۲ هزار سال پیش متداول بوده است و این روز مقارن با روز تولد عیسی مسیح و آمیخته با آداب و رسوم مذهبی و غیر‌مذهبی است. از آداب و رسوم روز کریسمس مسیحیان می‌توان به حضور یافتن در کلیسا، هدیه دادن به یکدیگر، تزئین درخت کریسمس، دعوت خانواده و عزیزان به دورهمی، هدیه دادن و خوردن بوقلمون شکم پر کریسمس و کوکی زنجبیلی کریسمس و در نهایت انتظار کشیدن برای ملاقات بابانوئل اشاره کرد.
آداب و رسوم عجیب کریسمس در یونان
هر سال جشن کریسمس در کشورهای مختلف به شیوه‌های مختلف و با عقاید متفاوتی برگزار میشود. یکی از عجیب‌ترین آداب و رسوم کریسمس در دنیا در کشور یونان اجرا میشود. مردم یونان از شروع تعطیلات کریسمس و ۱۲ روز بعد از آن دائم نگران تسخیر به وسیله ارواح خبیثه هستند.
یوناهی‌ها بر این باورند که در این روزها «ارواح شیطانی برای بازی کردن» به بیرون می‌آیند. از همین رو یونانی‌هایی که به این موضوع معتقد هستند در مدت تعطیلات کریسمس برای دور کردن آن‌ها از فضای خانه باید تمام اتاق‌ها را آبپاشی کرد!
شاید برایتان جالب باشد اما در تعطیلات ژانویه از روز کریسمس و ۱۲ روز بعد از آن یونانی‌ها به کمک اقوام و آشنایان هر روز همه اتاق‌های خانه را آبپاشی می‌کنند تا ارواح شیطانی از خانه آن‌ها دور شوند.
آداب و رسوم جالب کریسمس در فیلیپین؛ فانوس‌های عظیم‌الجثه
یکی از آداب و رسوم جالب کریسمس متعلق به کشور فیلیپین است. جشنواره «فانوس غول پیکر» هر سال در این کشور برگزار میشود. هر سال در روز شنبه قبل از کریسمس در شهر سن فرناندو، این جشنواره گردشگران فراوانی را از سرتاسر دنیا به فیلیپین می‌کشاند. مردم از یازده نقطه کشور در این فستیوال شرکت می‌کنند و منطقه‌ای که بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین و عجیب‌ترین فانوس را ساخته باشد، برنده این فستیوال است.
در گذشته فانوس‌ها با کاغذ اوریگامی ژاپنی ساخته و با شمع روشن می‌شدند. امروز فانوس‌ها را به اشکال متفاوت و با وسایل پیشرفته‌تری مثل لامپ‌های الکترونیک درست می‌کنند و گاهی ارتفاع آن‌ها تا شش متر هم می‌رسد.
رسم کریسمس سوئد؛ مجسمه بز را بشکن
از سال ۱۹۶۶ یک «مجسمه بز» عظیم‌الجثه ۱۳ متری در مرکز «میدان قلعه یوله» کشور سوئد ساخته شده است. در ابتدا باور عمومی بر این بود که مسیح در این مکان ظهور خواهد کرد. اما بعد از چندی انگار این باور فراموش شد.
هر سال در روز کریسمس مردم تلاش می‌کنند تا این مجسمه بز را ویران کنند. خراب کردن این مجسمه بز یکی از آداب و رسوم جالب و مرموز کریسمس در سوئد است و از سال ۱۹۶۶ تاکنون ۲۹ بار ویران شده است. آخرین ویرانی متعلق به سال ۲۰۱۶ است.
جشن کریسمس در اتریش؛ شیطان بچه دزد
در کشور اتریش هیولایی که خودش را شبیه شیطان درست کرده در خیابان‌های شهر راه می‌افتد و وانمود می‌کند که بچه‌های بد را می‌دزدد و با خودش می‌برد. این یکی از آداب و رسوم جالب کریسمس در اتریش است و ربطی به روز هالووین ندارد.
در رسم و رسوم اتریشی‌ها این باور وجود دارد که سنت نیکولاس به دختران و پسران خوب پاداش می‌دهد و در نقطه مقابل شیطانی به نام «کرامپوس» بچه‌های شر و شیطان را در کیسه‌ای با خودش می‌برد.
در نخستین هفته ماه دسامبر مردان جوان خودشان را به شکل و شمایل «کرامپوس بچه دزد» درمی‌آورند و در حالی‌که لباس‌های ترسناک پوشیده یک زنگ و یک زنجیر را در دستش تکان می‌دهد و در خیابان‌ها راه می‌رود و بچه‌ها را می‌ترسانند.
آداب و رسوم عجیب کریسمس در ژاپن؛ جشن خوردن مرغ کنتاکی
مراسم کریسمس در واقع هرگز دغدغه اکثر قریب به اتفاق ژاپنی‌ها نبوده است؛ به جز چند سنت کوچک مثل هدیه دادن و تزیین درخت کریسمس. اما در سال‌های اخیر یک رسم جالب در شب کریسمس میان ژاپنی‌ها باب شده است. در حقیقت یکی از آداب رسوم کریسمس در ژاپن خوردن مرغ کنتاکی است.
منوی این شام خوشمزه کریسمس هم معمولا در سایت برند KFC در ژاپن اعلام میشود و حتی اگر زبان ژاپنی بلد نباشید تصاویر سایت گویای همه چیز خواهند بود؛ جشن خوردن مرغ کنتاکی در شب کریسمس.
آداب و رسوم مسیحیان ایسلند؛ ۱۳ بابانوئل عجیب و غریب
از سیزده روز مانده به جشن کریسمس در ایسلند ۱۳ بابانوئل با سورتمه از کوه پایین می‌آیند. در واقع تا روز ۲۵ دسامبر هر روز یکی از این بابانوئل‌ها از کوه پایین می‌آیند. این یکی از رسوم جالب و مرموز کریسمس در ایسلند است و شاید علت آن اعتقاد به خوش‌یمنی «عدد ۱۳» در نزد مردم ایسلند باشد.
این بابانوئل‌ها در کفش بچه‌های خوب شیرینی و شکلات می‌گذارند و در کفش بچه‌های سر به هوا سیب‌زمینی. بابانوئل‌ها از روز ۶ ژانویه به کوهستان پر از برف برمی‌گردند. اسم‌های این بابانوئل‌ها خیلی عجیب و غریب است: یکی اسمش دزد گوسفند است، یکی دیگر کاسه‌لیس و بعدی هم قاشق دزد، شمع یا شیشه پنجره!
آداب و رسوم عجیب کریسمس در آلمان؛ سنت نیکلاس وارد میشود
در آلمان همه چیز از ششم دسامبر شروع میشود اما این نباید موجب شود تا شما «سنت نیکلاس» الاغ سوار را با بابانوئل اشتباه بگیرید. یکی از آداب و رسوم جالب کریسمس در آلمان که البته بیشتر مربوط به ایالت باواریا آلمان است، «الاغ سواری سنت نیکلاس» و گذاشتن هدیه و اسباب‌بازی در کفش بچه‌هاست.
سنت نیکلاس که ممکن است برخی او را با بابانوئل اشتباه بگیرند این کار را با خواندن شعر و آواز انجام می‌دهد و یک دستیار کمی شیرین عقل و سیاه‌پوش دارد به نام «رابرت» که شلخته و نامرتب است و با یک زنگ و چوب دستی بچه‌های سر به هوا و بی‌ادب را تنبیه می‌کند.
رسم عجیب کریسمس در نروژ؛ جاروها را مخفی کنید
یکی دیگر از آداب و رسوم جالب کریسمس در کشور نروژ اتفاق می‌افتد و ریشه آن برمی‌گردد به «افسانه جارو سواری جادوگران و ارواح خبیث». نروژی‌ها در روز کریسمس تمام جاروهای خانه را به انباری می‌برند و مخفی می‌کنند چون بر این باورند که در روز کریسمس جادوگران و ارواح خبیث هم در شهر می‌چرخند و جاروها را برای جارو سواری می‌دزدند.
جشن کریسمس در ونزوئلا؛ اسکیت سواری با طعم ساندویچ گوشت
اهالی کشور ونزوئلا هم یکی از آداب و رسوم جالب و مرموز کریسمس را دارند که معلوم نیست اصلا ریشه‌اش از کجا آمده است، شاید مثلا از سنت سورتمه سواری بابانوئل. آن‌ها صبح روز کریسمس حتما باید به کلیسا بروند اما با اسکیت. به همین خاطر صبح روز کریسمس پلیس خیابان‌های سرتاسر کشور را می‌بندد تا مردم با خیال راحت با اسکیت به کلیساها بروند.
شام کریسمس در ونزوئلا هم یک غذای محلی به نام «تامالس» است، یک جور ساندویچ گوشت که نانش با خمیر ذرت درست میشود و در غلاف ذرت هم پیچیده و سرو میشود.
رسم و رسوم کریسمس در کلمبیا؛ شمعی کوچک روشن کن
از آداب و رسوم جالب کریسمس در کشور کلمبیا این است که روز جشن کریسمس، روشن کردن شمع‌های کوچک در جعبه‌های کاغذی و در حیات، جلو پنجره‌ها، بالکن و جلوی در خانه‌ها به افتخار مریم مقدس، مادر حضرت مسیح است.
در شب کریسمس تمام شهرهای کلمبیا با نور این شمع‌های کوچک روشن میشود و البته در این زمینه رقابت و چشم و هم‌چشمی برای روشن کردن زیباترین شمع‌ها و بهترین تزیین خانه‌ها با شمع است.
سنت کریسمس در کانادا؛ کاروان نور
«کاروان نور» سنت کریسمس اهالی شهر تورنتو در کاناداست. سابقه این مراسم به سال ۱۹۶۷ میلادی و زمان افتتاح تالار شهر تورنتو و نیز میدان «ناتان فیلیپس» این شهر برمی‌گردد. در مراسم کاروان نور شهر تورنتو کانادا تمام میادین و درختان شهر با لامپ‌های ال ای دی کم‌مصرف تزیین میشود که طبق آمار تعداد این لامپ‌ها به بیش از ۳۰۰ هزار عدد می‌رسد.
این لامپ‌ها تا ساعت ۱۱ شب کریسمس و آغاز سال نو میلادی روشن می‌مانند. همزمان مراسم اسکیت سواری و نیز اجرای مراسم موسیقی خیابانی در تمام نقاط شهر برپاست.
آداب و رسوم کریسمس مسیحیان در اوکراین؛ تزیین درخت کریسمس با تار عنکبوت
در بسیاری از نقاط جهان از درخت کاج و تزئین آن برای برپایی جشن کریسمس استفاده میشود. نظر به سلیقه افراد مختلف این تزیینات می‌تواند مختلف باشد. بسیاری افراد زیورآلات و اکسسوری‌های مورد علاقه‌شان را در تزئین این درخت به کار می‌برند. در کشور اوکراین یکی از آداب و رسوم جالب کریسمس «افسانه عنکبوت» است. داستان از این قرار است که زمانی یک درخت در خانه فرد فقیری رشد می‌کند که در آن خانه مادری با فرزندانش زندگی می‌کرد.
در شب کریسمس می‌بینند که این درخت با تار تنیده شده و فردای آن روز که بیدار می‌شوند تمام تارها تبدیل به نقره و طلا شده است. به همین دلیل اهالی اوکراین با استناد به این افسانه درخت خود را با عنکبوت تزیین می‌کنند که نمادی از ثروت و خوشبختی است.
آداب و رسوم کریسمس در چین، تزئین درخت نور
هر چند که تعداد جمعیت مسیحی در چین چندان زیاد نیستند، اما جشن کریسمس توسط مسیحیان این کشور بسیار با شکوه و زیبا برگزار میشود. مردم چین برای شب کریسمس خانه‌های خودشان را با انواع گل‌های رنگارنگ همیشه بهار، پوسترها و ریسه‌های کاغذی رنگی تزئین می‌کنند. درخت کریسمس در چین به عنوان درخت نور شناخته میشود.
مسیحیان چین درخت کریسمس خود را با فانوس‌های زیبا، گل و ریسه تزئین می‌کنند و برای این کار بیشتر از رنگ قرمز استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که در مناطق روستایی و بسیاری از شهرهای چین اصلاً جشن کریسمس برگزار نمی‌شود و تنها سال نوی چینی جشن گرفته میشود.
رسم عجیب کریسمس در آفریقای جنوبی، خوردن کرم ابریشم سرخ شده
در بیشتر کشورهای دنیا برای جشن شب کریسمس اعضای خانواده دور هم جمع می‌شوند و غذایی گرم و خوشمزه مثل خوراک بوقلمون و انواع غذاهای گوشت میل می‌کنند. اما آفریقای جنوبی در این شب رسمی کاملاً مجزا و عجیب دارد. شاید برایتان عجیب باشد که غذای شب کریسمس در آفریقای جنوبی «کرم ابریشم سرخ شده» است.
در این شب مردم آفریقا نوعی کرم‌های ابریشم را که به آن‌ها «کرم کاترپیلار» گفته میشود، در روغن زیاد سرخ می‌کنند و آن را برای شب کریسمس سرو می‌نمایند. آفریقایی‌ها معتقد هستند که این غذا یکی از لذیذترین غذاهایی است که می‌توان در شب کریسمس میل کرد.
مغاره یا تابلوی ولادت، رسم لبنانی‌ها برای کریسمس
«مغاره» یا «تابلوی ولادت» یک نمایشگاه دینی و ویژه ایام کریسمس است که در آن عناصر مختلف صحنه ولادت عیسی را بازسازی می‌کنند. در بعضی نواحی همچون لبنان، بازسازی صحنه ولادت حتی از درخت کریسمس هم مهم‌تر و ضروری‌تر است و نوعی رقابت در میان افراد برای تزئین و برپایی آن وجود دارد.
در ایام کریسمس بسیاری از خانواده‌های مسیحی تلاش می‌کنند تابلوی ولادت زیبایی با استفاده از اشیایی مثل عروسک در منزل خود بچینند. در تابلوی ولادت، افرادی که در لحظه تولد حضور داشته‌اند مثل حضرت مریم، جوزف، سه فرزانه و عیسی در گهواره به چشم می‌خورند.
آداب و رسوم کریسمس در ایتالیا
اغلب ایتالیایی‌ها هدیه‌های مرسوم کریسمس را صبح روز کریسمس یا بعد از ناهار باز می‌کنند، هرچند بعضی‌ها تا روز «epifania» یعنی روز ظهور حضرت عیسی (ع)، در روز ۶ ژانویه صبر می‌کنند.
اگر بچه‌ها طی سال، کارهای خوبی کرده باشند یا رفتار خوبی داشته باشند، یک جوراب رنگی بلند، پر از شکلات و شیرینی جایزه می‌گیرند اما اگر در جورابشان ذغال باشد که از شکر سیاه درست شده، نشان دهنده این است که اصلا بچه خوبی نبوده‌اند.
برخلاف کشورهای دیگر در ایتالیا این بابا نوئل نیست که برای بچه‌ها هدیه می‌آورد، بلکه جادوگر مهربانی به نام «بفانا« (La Befana)، برای بچه‌ها هدیه و شیرینی‌جات می‌آورد. در بعضی مناطق ایتالیا، مردم به «عیسی کودک» (Gesu’ Bambino) هم معتقدند. البته امروزه تقریبا ۹۰ درصد ایتالیایی‌ها به بابا نوئل (Babbo Natale) هم اعتقاد دارند.
غذاهای مخصوص کریسمس نان برشته با جگر (crostini)، سوپ رشته فرنگی (tortellini) با آب جوجه و سوپ معمولی (brodo)، همراه با خوراک پاچه خوک (lo zampone)، یا کوتکینو (il cotechino) که سوسیس خوک است، هستند.
در بیشتر شهرهای کوچک ایتالیا، مکان‌هایی به عنوان نماد مکان تولد حضرت عیسی (ع) درست میشود و چند نفر هم نقش کاسب‌های قدیمی، مثل چاقو تیزکنی و زین‌سازی را بازی می‌کنند. فلوت‌زن‌ها (zampognari) با نی‌انبان و فلوت و قره‌نی، ترانه‌های کریسمس را اجرا می‌کنند.
نوازند‌ه‌های دوره‌گرد، در مناطقی مثل آبروتزو (Abruzzo) و کالابریا (Calabria) نیز با ژاکت‌های قرمز روشن و کلاه‌های لبه پهن کاکل قرمزی از کوهستان‌ها پایین می‌آیند. در شهر رم این نوازنده‌ها را می‌توانید در بازارهای کریسمس میدان باستانی ناونا (Piazza Navona) روی پله‌های اسپانیایی یا ورودی میدان سنت پیتر ببینید.
«Astro del Ciel’» یا ستاره آسمان، یکی از سرودهای رایج ایام کریسمس در ایتالیا است.
حلقه‌هایی با گیاهان سبز پشت در خانه‌ها
با فرا رسیدن کریسمس، بسیاری از مسیحیان، حلقه‌ای از گیاهان همیشه سبز مثل کاکتوس عید پاک، میسلتو (Mistletoe)، گیاه خاس (Holly) و … درست کرده و آن را پشت در خانه‌هایشان آویزان می‌کنند.
گفته میشود تاریخچه این رسم کریسمس به قرن ۱۵ در انگلستان می‌رسد. این حلقه‌ها را نمادی از «تاج حضرت عیسی» می‌دانند و باور دارند که ایشان زمان به صلیب کشیده شدن، تاجی بر سر داشته است.
همچنین مسیحیان حلقه سبز را نماد «زندگی بی پایان» می‌دانند. معمولا این حلقه با میوه‌های کوچک قرمز مثل گیلاس یا گل‌هایی همچون «آماریلیس قرمز» تزیین میشود. برخی هم روبان سرخی روی حلقه‌شان می‌چسبانند که نشانگر «خون ریخته شده حضرت عیسی (ع)» است.
کریسمس ارامنه چه روزی است؟
با گذشت یک سال و فرا رسیدن سال نو، حال و هوای کریسمس در ارمنستان پدیدار میشود. ارمنی‌ها در این کشور یک سال را پشت سر گذاشته‌اند و تعطیلاتی نسبتا طولانی پیش رویشان است.
تعطیلات کریسمس برای ارمنی‌ها اهمیت زیادی دارد و در این روزها ویترین مغازه‌ها یا خانه‌هایشان را تزیین می‌کنند، اعضای خانواده از راه دور و نزدیک دور هم جمع می‌شوند، انواع غذاها و دسرهای ارمنی درست می‌کنند و سر میز می‌آورند تا فرا رسیدن سال نو را جشن بگیرند. حال و هوای کریسمس به خوبی در خیابان‌ها و حتی کوچه پس کوچه‌های ارمنستان دیده میشود.
کلیسای حواری ارمنی، کریسمس را در تاریخ ۶ ژانویه جشن می‌گیرد. جشن کریسمس در کلیساهای ارمنستان، در این روز یعنی عید ظهور (که به معنای مکاشفه اینکه عیسی پسر خدا بود) برگزار میشود.
سوالات متداول
رسوم کریسمس برای مسیحیان چیست؟
برای ما ایرانی‌ها، جشن نوروز و برای مسیحیان، جشن کریسمس مهم‌ترین جشنی است که برگزار میشود. به مناسبت کریسمس، مسیحیان هدیه‌ها و پیام‌های تبریک کریسمس را برای هم ارسال می‌کنند و یا حتی گاهی اوقات هم به عنوان هدیه، با فرستادن یک آهنگ معروف کریسمسی این روز را به هم تبریک می‌گویند.
همان طور که در بالا هم به آن اشاره شد، کریسمس در کشورهای مختلف معتقد به دین مسیحی، با رسم و رسم جالبی درآمیخته شده است که این رسوم معمولا ریشه در باورهای بومی آن سرزمین دارند. شما هم اگر دوست مسیحی دارید، بد نیست روز کریسمس یک پیام یا آهنگ زیبا را به عنوان هدیه برای او بفرستید.
حلقه‌های گیاه سبز در کریسمس نماد چه چیزی است؟
این حلقه‌ها را نمادی از «تاج حضرت عیسی» می‌دانند و باور دارند که ایشان زمان به صلیب کشیده شدن، تاجی بر سر داشته است. همچنین مسیحیان حلقه سبز را نماد «زندگی بی پایان» می‌دانند. در ضمن اگر با روبان تزیین شود، همان روبان قرمز نماد خون ریخته حضرت عیسی (ع) است.
منبع: momondo