طرز تهیه والک پلو (سیرک پلو) تهرانی + ۲۰ نکته طلایی شمرونی ها

والک پلو غذای اصیل تهران، شمیرانات و کرج است. والک یک نوع سبزی محلی و کوهی در تهران و اطراف کوهپایه‌های البرز است که برگی دراز و بویی شبیه به سیر دارد، به همین خاطر به والک پلو سیرک پلو هم می‌گویند. این گیاه خواص بی‌نظیری برای تصفیه خون و ناراحتی‌های گوارشی دارد. از این گیاه به روش‌های مختلفی برای درست کردن پلو مخلوط و خورشت والک استفاده می‌شود. در این مقاله از سرویس آشپزی می‌توانید طرز تهیه والک پلو مجلسی تهرانی به ۳ روش با مرغ، گوشت چرخ کرده و ماهی را مطالعه کنید. با مجله کوروش همراه باشید.

طرز تهیه والک پلو تهرانی در یک نگاه

برای تهیه والک پلو شمیرانی، ابتدا باید برنج را به‌ دقت بشویید و با نمک بخیسانید. والک‌های تازه را هم پاک کنید، بشویید و در ابعاد نسبتا درشت خرد کنید. ساقه‌های سیر را نیز پس از شست‌وشو به صورت حلقه‌ای نازک خرد کنید.

والک و سیر را با اندکی روغن و ادویه مختصر، روی حرارت ملایم برای چند دقیقه کوتاه تفت دهید. در ادامه، برنج خیس‌ خورده را در قابلمه در حال جوش بریزید و بجوشانید؛ پیش از آن‌که برنج کاملا نرم شود، آن را آبکش کنید. سپس، در قابلمه مناسبی، ته‌دیگ دلخواه خود را قرار دهید و روی ته‌دیگ را لایه‌لایه برنج و مخلوط والک و سیر بچینید؛ میان لایه‌ها هم به دلخواه می‌توانید اندکی ادویه پلویی بپاشید.

برنج را به شکل گنبدی جمع کنید و کره‌ آب‌ شده یا روغن را روی آن بریزید. درب این قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید و روی حرارت بگذارید؛ ابتدا شعله را زیاد و پس از بخار کردن قابلمه، حرارت را ملایم کنید و اجازه دهید والک پلو در حدود یک ساعت دم بکشد.

سپس، والک پلوی معطر و خوش‌رنگ را با زعفران دم‌ کرده و ته‌دیگی طلایی تزیین کرده و همراه کوفته قلقلی، ماهی سرخ کرده یا مرغ سرخ کرده زعفرانی یا اصلا فقط با کوکوی والک سرو کنید.

برای مطالعه مواد لازم، جزییات و مراحل طرز تهیه والک پلو تهرانی ادامه این مطلب را بخوانید.

مواد لازم برای تهیه والک پلو تهرانی (برای ۴ نفر)

مدت زمان آماده‌سازی مواد اولیه: ۱۵ دقیقه

مدت زمان مورد نیاز برای پخت والک پلو: ۴۵ الی ۶۰ دقیقه

مراحل طرز تهیه والک پلو شمیران به روش آبکشی

طرز تهیه والک پلو تهرانی مثل والک پلو کرمانشاهی به هم شبیه است. مراحل طرز تهیه والک پلو تهرانی را مرحله به مرحله دنبال کنید.

مرحله اول: برنج را بخیسانید

طرز تهیه والک پلو مجلسی یا سیرک پلو به این صورت است که ابتدا باید برنج را به خوبی بشویید تا آب برنج زلال شود. سپس، برنج شسته شده را با مقداری آب و ۱ قاشق غذاخوری نمک در ظرف مناسبی بریزید و برای ۱ الی ۲ ساعت بخیسانید.

در صورت تمایل، برای خرید نمک و انواع برنج می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

مرحله دوم: والک را آماده کنید

در این مرحله از طرز تهیه والک پلو تهرانی، والک‌ها را به خوبی پاک کنید و برگ‌های زرد و ریشه‌های اضافی را دور بریزید. سپس، برگ‌های تر و تازه والک را با دقت بشویید و در سبد بریزید تا آب اضافی آن‌ها خارج شود. در ادامه، والک‌های شسته شده را به صورت نسبتا درشت برش بزنید و کنار بگذارید.

مرحله سوم: ساقه‌های سیر تازه را آماده کنید

حالا، ساقه‌های سیر تازه را نیز به خوبی بشویید و پوست نازک آن‌ها را جدا کنید. سپس، ساقه‌های سیر شسته شده را هم در سبد بریزید و پس از خارج شدن آب اضافی، آن‌ها را به صورت مورب یا حلقه‌ای نازک خرد کنید.

مرحله چهارم: والک و سیر تازه را تفت دهید

حالا مقداری روغن را در تابه مناسبی بریزید و با شعله ملایم روی گاز قرار دهید. سپس، والک خرد شده را داخل ماهیتابه بریزید و برای یک دقیقه تفت دهید. ساقه‌های برش خورده سیر تازه را نیز به والک‌ها اضافه کنید و برای یک دقیقه دیگر تفت دهید.

در ادامه، مقداری زردچوبه و فلفل سیاه را هم به این ترکیب اضافه کنید. مواد داخل تابه را برای چند ثانیه هم بزنید تا سبزی‌ها و ادویه‌ها به خوبی با یکدیگر ترکیب شوند و زردچوبه برای مدت کوتاهی تفت ببیند و عطر زردچوبه آزاد شود. مراقب باشید مواد بیش از حد سرخ نشوند و سبزی‌ها رنگ سبز خود را حفظ کنند. سپس، حرارت را خاموش کنید و تابه را کنار بگذارید.

برای خرید روغن سرخ کردنی و انواع ادویه‌ها مانند زردچوبه می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

مرحله چهارم؛ برنج را بجوشانید و آبکش کنید

اکنون، قابلمه مناسبی را تا نیمه پر از آب کنید و روی حرارت متوسط بگذارید تا بجوشد. به اندازه یک قاشق غذاخوری نمک و کمی روغن نیز در این قابلمه بریزید. سپس، آب برنج را خالی کرده و برنج‌های خیس خورده را به قابلمه در حال جوش اضافه کنید.

اجازه دهید برنج به مدت ۷ الی ۱۰ دقیقه (بسته به نوع برنج) بجوشد  و دندان‌گیر شود. زمانی که برنج اندکی نرم شد ولی مغز آن هنوز سفت بود، آن را آبکش کنید.

مرحله پنجم: والک پلو را آماده کنید

در این مرحله از درست کردن والک پلو شمیران، بعد از آبکش کردن برنج کمی صبر کنید تا آب آن کاملا خارج شود. سپس، قابلمه مناسبی را انتخاب کرده و مقداری روغن به این قابلمه اضافه کنید. کف این قابلمه را با ته‌دیگ دلخواه بپوشانید.

روی ته‌دیگ، لایه‌ای از برنج بریزید. پس از آن، مقداری از مخلوط والک و ساقه‌ سیر را اضافه کنید. این کار را لایه‌لایه تکرار کنید تا مواد تمام شوند. در صورت تمایل، روی هر لایه برنج مقدار کمی ادویه پلویی بپاشید. در آخر، برنج را به صورت گنبدی جمع کرده و چند حفره در آن ایجاد کنید.

برای خرید ادویه پلویی می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

مرحله ششم: والک پلو را دم کنید

حالا، مقداری کره‌ آب‌ شده یا روغن روی برنج بریزید. درب قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید و ببندید. پس از آن، قابلمه حاوی والک پلو را ابتدا روی حرارت زیاد بگذارید تا بخار کند؛ سپس، شعله را ملایم کرده و به مدت ۴۵ الی ۶۰ دقیقه صبر کنید تا والک پلو دم بکشد.

برای خرید کره می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

مرحله هفتم: والک پلو را سرو کنید

پس از گذشت این مدت، والک پلوی خوشمزه و دم کشیده را در ظرف سرو بریزید. روی این والک پلو مجلسی را با زعفران دم کرده غلیظ و تکه‌های ته‌دیگ خوش آب و رنگ تزیین کنید.

شما به دلخواه می‌توانید والک پلو تهرانی را به همراه گوشت چرخ کرده (کوفته قلقلی)، ماهی سرخ کرده به سبک سبزی پلو با ماهی یا مرغ سرخ کرده زعفرانی در کنار انواع ترشی (طرز تهیه انواع ترشی)، ماست یا سالاد سرو کنید.

در صورت تمایل، برای خرید زعفران، ترشی و انواع گوشت مانند گوشت چرخ کرده، گوشت مرغ و ماهی می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: طرز تهیه انواع ته دیگ

دستور تهیه والک پلو کته

طرز تهیه والک پلو کته در مراحل ابتدایی عینا مانند همان چیزی است که در دستور بالا برایتان گفتیم. یعنی، پس از شستن و خرد کردن والک و ساقه‌های سیر باید آن‌ها را برای مدت کوتاهی روی حرارت ملایم تفت دهید و کنار بگذارید.

سپس، برنج شسته شده را با مقداری آب (یک و نیم لیوان آب به ازای هر لیوان برنج) و کمی نمک در قابلمه مناسبی بریزید و روی حرارت قرار دهید تا بجوشد. زمانی که آب برنج در حال تبخیر شدن بود و برنج هنوز کاملا نپخته بود، مخلوط والک و ساقه‌ سیر تفت‌ داده‌ شده را به برنج اضافه کنید. محتویات این قابلمه را به آرامی و بدون له کردن، با کفگیر مخلوط کنید تا سبزی در برنج پخش شود.

پس از مخلوط کردن، حرارت را کاملا ملایم کنید. مقداری روغن یا کره بر روی برنج بریزید؛ درب قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید و اجازه دهید برنج به مدت ۳۰ الی ۴۵ دقیقه روی شعله کم دم بکشد. پس از دم کشیدن، در صورت تمایل، مقداری زعفران دم‌کرده روی برنج بریزید و والک‌ پلو را با ته‌دیگ طلایی در ظرف سرو قرار دهید. شما می‌توانید این غذای خوشمزه را همراه با ماست چکیده (طرز تهیه ماست چکیده) یا انواع ترشی میل کنید.

برای خرید ماست چکیده می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

دستور تهیه والک پلو کرمانشاهی

روش پخت والک پلو کرمانشاهی نیز تا حدودی مشابه والک پلو شمیران است؛ با این تفاوت که باید ۱ عدد پیاز متوسط و ۲ حبه سیر (به جای ساقه سیر تازه) را نیز به صورت نگینی ریز خرد کرده و با روغن حیوانی کرمانشاهی یا کره سرخ کنید.

سپس، قطعات والک خرد شده را به تابه حاوی پیاز داغ و سیر داغ اضافه کنید و برای مدت کوتاهی تفت دهید. باقی مراحل را مانند دستور بالا دنبال کرده و در صورت تمایل، موقع دم گذاشتن والک پلو دوباره روی آن مقداری روغن حیوانی بریزید.

برای خرید روغن حیوانی می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.

نکات مهم در طرز تهیه والک پلو مجلسی

• برای تهیه والک پلو تنها باید از برگ گیاه والک استفاده کنید.
• به جز تهران و البرز از والک در کرمانشاه و زنجان هم برای تهیه غذاهای متنوع استفاده می‌شود.
• سبزی کوهی والک بافت بسیار لطیفی دارد؛ بنابراین، آن را بیش از حد روی گاز تفت ندهید تا له نشود. از سوی دیگر، پس از شستن والک بلافاصله از آن استفاده کنید تا پلاسیده و خراب نشود.
• در برخی از رسپی‌ها برای خوش طعم‌تر شدن این غذا، بعد از آبکشی برنج مقداری سماق نیز به آن اضافه می‌کنند.
• برای نگهداری سبزی والک می‌توانید آن را بعد از پخت در کیسه‌های مخصوص یا ظروف دربسته داخل فریزر قرار دهید.
• اگر دوست داشته باشید می‌توانید بعد از آبکش کردن برنج والک پلو، از مرغ سرخ شده زعفرانی بین برنج نیز استفاده کنید و پلو را همراه با مرغ سرخ کرده زعفرانی دم بگذارید.
• در برخی از رسپی‌ها، موقع پخت سبزیجات به این غذا یک پیاز یا پیازچه خرد شده نیز اضافه می‌کنند.
• برای تهیه والک پلو می‌توانید از سبزی والک خشک نیز استفاده کنید. در این صورت، کافی است برنج را آبکش کنید و سبزی خشک را لابه‌لای برنج بریزید و دم بگذارید.
• در طرز تهیه والک پلو با مرغ، کافی است والک پلو را مطابق دستور بالا درست کنید. سپس، آن را با مرغ سرخ کرده زعفرانی سرو کنید.
• در طرز تهیه والک پلو با گوشت، والک پلو را طبق رسپی بالا آماده کنید. سپس، گوشت چرخ کرده را با تفاله پیاز رنده شده، نمک، فلفل و ادویه‌های دلخواه ورز دهید و به صورت کوفته قلقلی درآورید. پس از ان، کوفته قلقلی‌ها را سرخ کرده و موقع سرو لابه‌لای والک پلو قرار دهید.
• طرز تهیه والک پلو دو نفره عینا مانند همان چیزی است که در دستور بالا برایتان گفتیم؛ با این تفاوت که باید مواد لازم را نصف کنید.
• در طرز تهیه والک پلو و کوکوی والک باید والک پلو را به دلخواه به روش تهرانی یا کرمانشاهی آماده کنید. کوکوی والک را هم جداگانه تهیه کرده و همراه با ولک پلو سرو کنید. طرز تهیه کوکوی والک عینا مشابه طرز تهیه کوکو سبزی است.
• برنج ایرانی خوش‌ عطر و دانه‌ بلند، مانند برنج طارم یا صدری، برای والک‌ پلو بسیار مناسب است. حتما از برنجی استفاده کنید که پس از دم کشیدن، ظاهری زیبا و مجلسی داشته باشد.
• والک را با دقت بسیار بشویید؛ چراکه ممکن است خاک یا گل در لا‌به‌لای برگ‌ها باقی بماند.
• والک و ساقه‌ سیر تازه باید به مدت کوتاه و با حرارت ملایم تفت داده شوند؛ تنها به اندازه‌ای که سبک شده و عطر طبیعی آن‌ها آزاد شود. تفت دادن طولانی، موجب از دست رفتن طعم، عطر و رنگ طبیعی سبزی می‌شود.
• به دلیل عطر خاص والک و ساقه‌ سیر، از افزودن ادویه‌های تند یا معطر مانند دارچین، هل یا زیره خودداری کنید. تنها کمی زعفران یا کره‌ یا روغن حیوانی خوش‌عطر کافی است.
• والک پلو باید روی حرارت خیلی کم دم بکشد تا عطر والک کاملا به خورد برنج برود.

بیشتر بخوانید: طرز تهیه آش والک تهرانی

فوت و فن‌های خوشمزه شدن والک پلو

آیا می‌توانیم والک را به صورت خام در برنج استفاده کنیم یا باید حتما تفت داده شود؟

بله. شما به دلخواه می‌توانید والک را به صورت خام و بدون تفت دادن لابه‌لای برنج قرار دهید؛ با این روش عطر طبیعی والک بهتر حفظ می‌شود. اما تفت کوتاه، مخصوصا همراه با ساقه‌ سیر تازه، طعم ملایم‌تر و دلپذیرتری به والک پلو می‌بخشد.

بهتر است والک پلو را آبکش کنیم یا کته؟

هر دوی این روش‌ها معتبر و مناسب هستند. با این حال، برای درست کردن والک پلو مجلسی با برنج سبک و دان بهتر است این غذا را به روش آبکشی تهیه کنید. اما اگر به دنبال طعمی غنی‌تر و عطری قوی‌تر هستید، والک پلو کته انتخاب مناسبی است.

چه زمانی والک را به برنج بیفزاییم؟

در روش آبکش، پس از نیم‌پز شدن برنج و آبکش کردن آن، والک را به صورت لایه‌لایه هنگام دم گذاشتن اضافه کنید. در روش کته‌ای، والک را زمانی اضافه کنید که آب برنج تقریبا تبخیر شده باشد.

مقدار والک نسبت به برنج چقدر باید باشد؟

معمولا به ازای هر لیوان برنج، شما تقریبا به ۵۰ الی ۸۰ گرم والک تازه نیاز دارید.

آیا افزودن سیر تازه الزامی است؟

خیر. افزودن سیر تازه کاملا اختیاری است. با این حال، اضافه کردن مقداری سیر تازه، طعم لطیف‌تر و عطر خوشایندتری ایجاد می‌کند.

آیا می‌توانیم والک پخته‌ شده را فریز کنیم؟

بله. اما توصیه می‌کنیم والک را تا جای ممکن به صورت تازه مصرف کنید. در صورت نیاز به نگهداری، والک را پس از تفت کوتاه، در بسته‌های کوچک منجمد کنید تا عطر و طعم آن حفظ شود.

سوالات متداول درباره والک

خواص والک پلو چیست؟

والک پلو به خاطر استفاده از والک، یکی از غذاهای مفید و مقوی برای سلامتی است. والک سرشار از ویتامین ث است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین برای از بین بردن حالت اسیدی خون، والک یک گیاه مفید است. در طب سنتی، خواص والک را شامل ادرارآور بودن، قلیایی کردن خون و کمک به بهبود تنگی نفس می‌دانند. 

والک پلو مال کجاست؟

والک پلو یک غذای اصالتا تهرانی و متعلق به منطقه شمیران قدیم است. گیاه والک از گیاه‌های بومی دامنه‌های البرز و ارتفاعات شمیرانات است. البته این گیاه در کرمانشاه و زنجان هم یافت می‌شود.

انواع غذا با والک کوهی چیست؟

اگر شما هم می‌خواهید بدانید که با والک چه غذاهایی درست می‌شود، بد نیست بدانید که از این سبزی پرخاصیت علاوه بر والک پلو، در غذاهای مختلف مثل کوکو والک، خورش والک و آش والک هم استفاده می‌شود.