تجارت سریع (Q-Commerce) فرزند طلایی تجارت الکترونیک و به عبارتی گام بعدی تکمیل تجارت الکترونیک است. همه چیز تند و سریع است. نسل هزاره‌ها با همین سرعت زندگی می‌کنند. همه چیز باید فوری باشد. قهوه، نودل و حتی محتوا باید سریع و فوری در کوتاه‌ترین زمان در اختیار آن‌ها قرار گیرد. هر چیز سریعی مورد قدردانی قرار می‌گیرد. آخرین موردی که به این روند تند و سریع ملحق شد، تجارت سریع یا همان کیوکامرس بود. تجارتی که وعده می‌دهد رضایت مشتری را در ۳۰ دقیقه و یا حتی کمتر فراهم کند. در این مقاله از سرویس علم و تکنولوژی در مجله کوروش به بحث آینده تجارت سریع (Q-Commerce) که از دل تجارت الکترونیک (E-commerce) بیرون آمده است، پرداخته‌ایم.
رشد چشمگیر تجارت سریع (Q-Commerce)
انتظار می‌رود صنعت تجارت سریع (Q-Commerce) با ارزش حدود ۲۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رشد چشمگیری کرده و در سال ۲۰۲۵ به ۷۲ میلیارد دلار برسد. یکی از عوامل مهم در این امر، همه‌گیری کرونا است که دهه‌ها تحول دیجیتال را در چندین سال برای مشاغل سرعت بخشید. رفتار مصرف کننده در پاندمی کرونا تغییر کرد. تغییری که تا سال‌های آینده ادامه خواهد داشت.
مصرف کنندگانی که پیش از این مایل بودند بیرون بروند و از فروشگاه‌ها یا مراکز خرید محله خود خرید کنند، اکنون ترجیح می‌دهند در خانه بمانند. به این موارد سبک زندگی کاری «دورکاری» برای متخصصان پر مشغله و نگرانی‌های جمعیت سالخورده را نیز اضافه کنید.
مصرف کنندگان امروز مایل‌اند هزینه‌های بیشتری را برای تحویل فوری بر اساس تقاضا بپردازند. ازآنجایی‌که تغییراتی مانند شهرنشینی، افزایش درآمد قابل تصرف و خانوارهای مجرد همچنان در حال رشد هستند، تعداد مصرف کنندگانی که به شیوه جدید خرید وفق پیداکرده‌اند، چند برابر خواهد شد.
تجارت سریع (Q-Commerce) یک پدیده جهانی
تجارت سریع (Q-Commerce) که از دل تجارت الکترونیک بیرون آمده، یک پدیده جهانی محسوب می‌شود. طبق گزارش‌ها، تنها در اروپای غربی در ۱۰ ماه گذشته ۳۰ شرکت جدید در حوزه تجارت سریع شکل‌گرفته‌اند. Gorillas مستقر در برلین، سریع‌ترین شرکتی بود که توانست به وضعیت یونیکورن در اروپا دست یابد ( اصطلاح یونیکورن اولین بار در سال ۲۰۱۳ توسط آیلین لی استفاده شد. به شرکت‌هایی که بعد از سال ۲۰۰۳ تاسیس شده و ارزش فعلی آن‌ها بیش از یک میلیارد دلار است، استارتاپ یونیکورن گفته می‌شود). تنها ۹ ماه پس از راه‌اندازی، این شرکت درخششی چشمگیر داشت.
در هند در حالی‌که استارتاپ‌های حوزه تحویل کالا در حال بازنگری عملیات و زنجیره تأمین خود برای پاسخگویی به این بخش هستند، بازیگران تخصصی وعده تحویل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای را هدف قرار داده‌اند. یک مصرف کننده توئیت کرده است که یک برند مواد غذایی را در ۲ و نیم دقیقه تحویل گرفته است. توئیتی که از آن برای تبلیغ در بیلبورد استفاده شده است.
اکوسیستم تجارت سریع (Q-Commerce)
تجارت سریع (Q-Commerce) بر مبنای تحویل کالا در سریع‌ترین زمان ممکن است. تجارتی که از طریق پلتفرم‌های تجارت الکترونیک پایه‌گذاری شده است. اکوسیستم کوییک کامرس گستردگی زیادی دارد. در ادامه به معرفی این اکوسیستم پرداخته‌ایم:
پلتفرم تحویل شخص ثالث
پلتفرم تحویل که اقلام را از فروشگاه‌های خرده فروشی همسایه تحویل می‌دهد، معمولاً فقط کار تحویل را انجام می‌دهد و یا سفارش را انتخاب می‌کند. این پلتفرم‌ها از وعده تحویل یک‌روزه اکنون به چند ساعت و کمتر از ۳۰ دقیقه رسیده‌اند.
غول‌های محبوب خرده فروشی
غول‌های آفلاین و آنلاین خرده فروشی با تغییر به سمت تجربه اومنی چنل، در تجارت سریع (Q-Commerce) تأثیر چشمگیری داشته‌اند. حالا پروسه تحویل حتی با هواپیماهای بدون سرنشین و فرایندهای سریع‌تر صورت می‌گیرد. این غول‌های خرده فروشی به طور جدی در این مسیر قدم برداشته‌اند.
متخصصین یکپارچه با عملکرد هم‌راستا
شرکت‌های فعال در حوزه کوییک کامرس، به‌صورت یکپارچه و تخصصی عمل می‌کنند. این شرکت‌ها انبارهای محله‌ای را با نام دارک استور ایجاد می‌کنند و اقلامی که مشتریان اغلب خریداری می‌کنند در آنجا قرار داده و در کمتر از ۳۰ دقیقه و حتی گاهی موارد ۱۰ دقیقه‌ای به آن‌ها تحویل می‌دهند.
در هند بسیاری از این شرکت‌ها، خریدهای بدون برنامه‌ریزی و ناآشنا که از سوی نسل Z و هزاره‌ها صورت می‌گیرد را هدف قرار داده‌اند تا بتوانند به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده، عدم کمبود این خریدها را جبران کرده و در اختیار فروشگاه‌های نزدیک سفارش قرار دهند.
همزمان با نگرانی‌ها در مورد محدودیت تردد بیشتر در دوران پاندمی کرونا برای مصرف کنندگان، راحتی و ایمنی بسیار مهم خواهد بود. این راحتی و ایمنی باعث می‌شود تا مصرف کنندگان زیادی به سمت سفارش آنلاین روی آورند. یکپارچه‌سازی عملیات تأمین و توزیع کالا اهمیت چشمگیری پیدا می‌کند.
در این میان هجوم مصرف کنندگان به سمت پلتفرم‌های تجارت الکترونیک و تجارت سریع، منجر به ورود بازیگران و سرمایه‌گذاران بیشتر به اکوسیستم خواهد شد. با این حال بازیگران برای به دست آوردن مشتریان در سریع‌ترین زمان ممکن و با حاشیه سود کم، به‌ویژه در مورد اقلامی چون خواربار، تحت فشار بسیار زیادی خواهند بود. این موضوع یک تمرین چالش برانگیز است.
نکته مهم در این میان، یافتن عامل تمایز خارج از اقلام، پیشنهادها و قیمت‌های مشابه برای برند خواهد بود. برای دستیابی به این عامل تمایز برخی از ترندهای کیوکامرس در سال ۲۰۲۲ از اهمیت چشمگیری برخوردار می‌شوند.
تنوع موجودی
درحالی‌که امروزه اقلام خواربارفروشی بیشترِ سهام راه‌اندازی یک تجارت سریع (Q-Commerce) را تشکیل می‌دهند، فرض تحویل کمتر از ۶۰ دقیقه را می‌توان به دسته‌های دیگری چون دارو، کتاب، اقلام غذایی و حتی لوازم الکترونیکی و لوازم جانبی تعمیم داد. با کمک زیرساخت‌ها و تدارکات مناسب، این موضوع یک گزینه قابل قبول برای بسیاری از استارتاپ ها محسوب می‌شود.
استارتاپ‌هایی مانند Glovo در این زمینه پیشرو هستند. گلوو یک استارتاپ حوزه تجارت سریع (Q-Commerce) اسپانیایی است که بر بستر تجارت الکترونیک فعالیت می‌کرد و حالا در کیوکامرس درزمینهٔ الکترونیک و مبلمان پیشرو است.
مدیریت بهتر صورت کالا و زنجیره تأمین
به دلیل محدودیت تحویل سریع، بحث صورت کالا، موجودی و مدیریت زنجیره تأمین بخشی ضروری از معادله تجارت سریع است. مدیریت عرضه و موجودی دارک استورها در سال ۲۰۲۲ دقیق‌تر خواهد بود و فروشگاه شریک شرکت‌ها می‌توانند در صورت عدم موجودی اقلام، نزدیک‌ترین فروشگاه بعدی را در زمان واقعی بررسی کنند. ابزارهای مدیریت موجودی، بی‌درنگ نقش مهمی ایفا می‌کنند. این ابزارها به‌طور مداوم وضعیت موجودی کالا را به‌روزرسانی می‌کنند.
در عین حال زمان تحویل و تازگی محصولات را محاسبه کرده و تخمین می‌زنند. این تخمین زمان در مورد اقلام فاسد‌شدنی بسیار مهم است. چرا که در صورت تأمین کالا از فروشگاه‌های دیگر برای مصرف کننده، دقایق ارزشمند بوده و وقت نباید هدر برود. تجربیات شخصی مشتری در بازاری که همه موجودی، پیشنهادها و قیمت‌های یکسانی دارند، یک تجربه شخصی و یکپارچه است که می‌تواند عامل اصلی تمایز با دیگر رقبا و تبدیل‌شدن به رهبر بازار باشد.
با هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، ترجیحات مشتری متناسب با خریدهای گذشته و دفعات تکرار می‌تواند به او پیشنهاد شود. پیام‌ها و اعلان‌های شخصی‌سازی‌شده می‌توانند به کاربران کمک کنند تا احساس ارتباط بهتر و نزدیک‌تری با برند داشته باشند. این موضوع در حفظ و نگه‌داری مصرف کننده بسیار تأثیرگذار است.
یک رابط کاربری متمایز، طراحی بصری و سفر خرید بدون دردسر، تأثیر چشمگیری در حفظ مشتریان دارد. همان‌گونه که در تجارت الکترونیک این موضوع حائز اهمیت است، در تجارت سریع (Q-Commerce) نیز نمی‌توان اهمیت آن را نادیده گرفت.
مشارکت برند و بازاریابی مبتنی بر اینفلوئنسر
برندهای فعال در زمینه تجارت سریع (Q-Commerce) برای این‌که محصولات خود را به مشتریان در همان لحظه که به آن فکر می‌کنند برسانند به فرصت‌های همکاری با دیگر کسب‌وکارها فکر کرده‌اند.
برندهای ممتازی مانند Estee-Lauder در سال ۲۰۲۱ برای تحویل ۶۰ دقیقه‌ای محصولات خود با اوبر همکاری کردند. در سال ۲۰۲۲ شاهد ظهور بسیاری از برندها خواهیم بود که به سمت چنین رویکردی روی می‌آوردند. یکی دیگر از ترندهای رایج در این مسیر ممکن است تحویل سریع برندها با تبلیغاتی باشد که از طرف اینفلوئنسرها صورت می‌گیرد.
انبارهای استراتژیک بیشتر در موقعیت‌های مناسب
در قلب تجارت سریع (Q-Commerce) که فرزند طلایی تجارت الکترونیک خوانده می‌شود، فروشگاه‌های دارک استور و انبارهای کوچک قرار دارند. این فروشگاه‌ها باعث راحتی بیشتر برای تحویل در نقاط مختلف می‌شوند.
موقعیت استراتژیک هاب‌های مختلف و مجاورت آن‌ها با یکدیگر باعث کارایی فرایند تحویل می‌شود. هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی نقش حیاتی در ارائه بینش ارزشمند در مورد حجم و ارزش خرید دارند. با استفاده از آن‌ها، مکان‌هایی پیشنهاد می‌شود که یک فروشگاه جدید می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند.
پایداری و سازگاری با محیط زیست
همان‌طور که ابتکارات پایداری و سازگاری با محیط زیست و تصمیم برای به صفر رساندن گازهای گلخانه‌ای در رأس توجه جهانی قرار دارد، شرکت‌های فعال در حوزه تجارت سریع نیز باید به این موضوع توجه کنند. آن‌ها باید فرصت‌های مرتبط با پایداری را در هر مرحله از فرایند خود یافته و بر مبنای مسیر پیشنهادی حرکت کنند.
استفاده از گزینه‌های بسته‌بندی سازگار با محیط زیست یا قابل استفاده مجدد برای تحویل و استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی طی پروسه تحویل می‌تواند پیشنهادهای مناسبی باشد.
سخن پایانی
کیوکامرس یک فرصت عالی در سطح جهانی است. ترکیب مناسب فناوری، زیرساخت و تمرکز بر روی تجربه مشتری می‌تواند به بازار تجارت سریع که مدام در حال رشد است کمک کند. سال ۲۰۲۲ زمان هیجان‌انگیزی برای نشستن و تماشای تکامل صنعت تجارت سریع خواهد بود. تجارت سریع (Q-Commerce) مرحله تکامل یافته تجارت الکترونیک است که با توسعه «اومنی چنل» و «ای کامرس» در مسیر رشد قرارگرفته است.
منبع: forbes
