نان شیرمال یکی از خوشمزه‌ترین انواع نان سنتی است که معمولا از آن برای سرو در وعده صبحانه و عصرانه و همچنین افطار ماه رمضان استفاده می‌شود. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش دستور طرز تهیه نان شیرمال به ۲ روش به سبک نانوایی را برای شما آماده کرده‌ایم.
مواد لازم برای تهیه نان شیرمال به روش ترکیه‌ای
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| آرد نانوایی | ۴۰۰ گرم |
| شیر | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| آب (ولرم) | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| شکر | ۱۲۰ گرم |
| پودر مخمر فوری | ۱ و نیم قاشق غذاخوری |
| تخم مرغ | ۱ عدد |
| روغن مایع | ۳/۴ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| نمک | نصف قاشق چای‌خوری |
| کنجد | به مقدار لازم |
مواد لازم برای تهیه رومال نان شیرمال
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| زرده تخم مرغ | ۱ عدد |
| شیر | ۲ قاشق غذاخوری |
| روغن مایع | ۱ قاشق غذاخوری |
مدت زمان آماده‌سازی مواد: ۶۰ دقیقه
مدت زمان پخت نان شیرمال: ۲۰ دقیقه
مراحل طرز تهیه نان شیرمال ترکی
برای درست کردن نان شیرمال ساده در اولین قدم مواد یخچالی مثل تخم مرغ را از کره بیرون بیاورید تا هم دمای محیط شوند. مراحل درست کردن نان شیرمال ساده را دنبال کنید.
مرحله اول: فر را گرم کنید
در اولین مرحله از دستور تهیه نان شیرمال باید فر را با دمای ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد روشن کنید تا داغ شود. سپس یک کاسه فلزی را تا نیمه از آب پر کنید و در فر قرار دهید و به سراغ درست کردن خمیر نان بروید. قرار دادن کاسه آب در فر موجب می‌شود تا نان شیرمال بافت نرم‌تری پیدا کند.
مرحله دوم: خمیرمایه را آماده کنید
خمیرمایه را با ۱ قاشق غذاخوری شکر و آب ولرم در یک کاسه بریزید و مواد را خوب مخلوط کنید. سپس درب ظرف را ببندید و ۱۰ دقیقه صبر کنید تا خمیرمایه پف کند و به اصطلاح عمل بیاید.
می‌توانید شکر را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله سوم: خمیر نان را آماده کنید
در یک کاسه جداگانه تخم مرغ‌ها را بشکنید و هم بزنید تا از حالت لختگی خارج شوند. شیر را هم کمی گرم کنید تا صرفا ولرم شود. آرد را هم دو بار الک کنید. در یک ظرف گود تخم مرغ هم‌زده را با شکر، شیر ولرم و نمک ترکیب کنید. سپس خمیرمایه را همراه با نصف آرد الک شده اضافه کنید. مواد را هم بزنید و بعد روغن مایع را اضافه کنید. باقی‌مانده آرد را نیز در چند مرحله اضافه کنید و سپس مواد را به خوبی با دست ترکیب کنید.
می‌توانید آرد، تخم مرغ، روغن مایع، شیر و نمک را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله چهارم: خمیر نان را ورز دهید
در این مرحله از پخت شیرمال ترکی باید سطح کار را آرد پاشی کنید و خمیر را برای ۱۰ دقیقه با دست ورز دهید. اگر در حین ورز دادن احساس کردید که خمیر بیش از حد سفت شده، می‌توانید مقدار کمی شیر ولرم به آن اضافه کنید.
مرحله پنجم: اجازه دهید خمیر استراحت کند
بعد از ورز دادن خمیر باید یک ظرف را چرب کنید و خمیر را در آن قرار دهید و روی ظرف را با سلفون بپوشانید. سپس خمیر را برای یک ساعت در یک مکان گرم مثل محیط آشپزخانه قرار دهید تا حجم خمیر ۲ برابر شود.
مرحله ششم: به خمیر نان فرم دهید
بعد از این که حجم خمیر ۲ برابر شد ، باید آن را برای چند دقیقه ورز دهید تا هواگیری شود. سپس خمیر را به چانه‌های ۱۰۰ گرمی تقسیم کنید. سپس چانه‌ها را با وردنه به صورت دایره‌هایی به قطر ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر و ضخامت ۱ سانتی‌متر باز کنید.
مرحله هفتم: رومال نان را آماده کنید
برای تهیه رومال نان باید یک عدد زرده تخم مرغ را با ۲ قاشق شیر مخلوط کنید و بعد ۱ قاشق روغن مایع نیز به مواد اضافه کنید. همه مواد را به خوبی مخلوط کنید.
مرحله هفتم: نان شیرمال را در فر بپزید
خمیرها را در سینی فر بچینید و رومالی که آماده کرده‌اید را با برس روی نان‌ها بمالید. در ادامه مقداری کنجد روی آن‌ها بریزید. سینی را برای ۲۰ دقیقه در طبقه وسط فر قرار دهید تا نان‌ها آماده شوند. برای این که سطح نان‌ها طلایی شود، می‌توانید ۱ دقیقه آخر گریل را روشن کنید تا نان شیرمال شما خوشرنگ تر شود. نان شیرمال شما آماده است، می‌توانید از طعم این نان لذت ببرید.
شما می‌توانید کنجد را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مواد لازم برای تهیه نان شیر مال به روش سنتی
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| شیر | ۱ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| مخمر خشک | ۲ قاشق چای‌خوری |
| شکر | ۲ تا ۳ قاشق چای‌خوری |
| نمک | ۱ قاشق چای‌خوری |
| گلاب | ۲ قاشق غذاخوری |
| آرد نانوایی | ۳ و نیم تا ۴ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| روغن صاف قنادی | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| زرده تخم مرغ | ۱ عد |
| زعفران (دم کرده غلیظ) | ۱ قاشق چای‌خوری |
| کنجد | برای تزیین نان |
| آب ولرم | ۱ قاشق چای‌خوری |
| سیاه دانه | برای تزیین نان |
| پرک بادام درختی | برای تزیین نان |
مراحل طرز تهیه نان شیرمال به روش نانوایی
در ادامه می‌توانید با مراحل طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه دقیق و به روش سنتی آشنا شوید.
مرحله اول: خمیر نان را آماده کنید
خمیرمایه را با یک قاشق شکر و شیر ولرم ترکیب کنید. روی ظرف را بپوشانید و حدود ۵ دقیقه صبر کنید تا خمیرمایه کف کند و آماده شود. آرد را هم ۲ بار الک کنید. سپس آن را با شکر، نمک، گلاب، و ۲ و نیم لیوان آرد الک شده مخلوط کنید. مواد را با همزن دستی یا برقی مخلوط کنید تا خمیری یکدست ایجاد شود.
گلاب را به روش‌های حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله دوم: باقی مانده آرد و روغن را به خمیر اضافه کنید
در این مرحله از پخت نان شیرمال خانگی باید روی ظرف را برای ۱۵ دقیقه بپوشانید تا خمیر استراحت کند. سپس باقی مانده آرد الک شده را به خمیر اضافه کنید و خمیر را با دور تند همزن مخلوط کنید تا آرد به خوبی با خمیر ترکیب شود. در ادامه روغن صاف قنادی را در چند مرحله اضافه کنید و خمیر را به خوبی ترکیب کنید تا روغن به خورد خمیر برود و روغن پس ندهد.
مرحله سوم: خمیر نان را استراحت دهید
بعد از ترکیب شدن مواد خمیر باید آن را برای ۱۰ دقیقه ورز دهید تا صاف، براق و کشدار شود. در این مرحله خمیر نباید به دست بچسبد، بعد از ورز دادن خمیر یک کاسه را چرب کنید و خمیر را در آن قرار دهید. روی کاسه را با پارچه یا سلفون بپوشانید و اجازه دهید خمیر برای ۱ تا ۲ ساعت استراحت کند و حجم خمیر ۲ برابر شود.
مرحله چهارم: به خمیر نان شیرمال فرم دهید
سطح کار را با روغن چرب کنید و خمیر را به ۸ قسمت (چانه) تقسیم کنید. سپس روی خمیرها را بپوشانید و اجازه دهید ۲۰ دقیقه دیگر استراحت کنند. در ادامه هر قسمت خمیر را با وردنه به صورت دایره‌هایی به قطر ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر و ضخامت ۱ سانتی‌متر باز کنید.
مرحله پنجم: رومال خمیر را روی آن بمالید
در یک کاسه کوچک زرده تخم مرغ را با ۱ قاشق آب و ۱ قاشق زعفران دم کرده ترکیب کنید. حالا این ترکیب را با استفاده از برس روی خمیرها بمالید.
مرحله ششم: نان شیرمال را بپزید
فر را با دمای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد روشن کنید تا گرم شود. سینی فر را با کاغذ روغنی بپوشانید و بعد خمیرها را در سینی بچینید. با یک قاشق یا چنگال روی نان طرح ایجاد کنید. می‌توانید مقداری کنجد، سیاه دانه و پرک بادام روی نان‌ها بریزید.
سینی را در طبقه وسط فر قرار دهید و اجازه دهید نان‌ها برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بپزند. بعد از این که نان‌ها پختند و طلایی و خوشرنگ شدند، سینی را از فر خارج کنید. اگر سطح نان به خوبی طلایی نشد، می‌توانید ۱ دقیقه گریل فر را نیز روشن کنید تا روی نان‌ها نیز برشته و خوشرنگ شود.
نکات مهم در طرز تهیه نان شیرمال
- برای تهیه خمیرمایه نباید از آب سرد یا آب داغ استفاده کنید. اگر دمای آب زیاد باشد باکتری‌های فعالی موجود در مایه خمیر می‌میرند و خمیرمایه عمل نمی‌آید و سرد بودن آب نیز مانع عمل آمدن خمیرمایه می‌شود. آب باید ولرم باشد.
- اگر دوست دارید نان شیرمال شما زرد رنگ شود، می‌توانید مقداری زعفران دم کرده به آن اضافه کنید.
- برای پخت نان شیر مال خوشمزه باید خمیرها را با فاصله در کنار هم قرار دهید تا بعد از پخت به هم نچسبند.
- می‌توانید نان شیرمال را تا ۳ روز در ظرف در بسته در دمای محیط یا یخچال نگهداری کنید. همچنین می‌توانید نان شیرمال را تا ۶ ماه در فریزر نگهداری کنید.
- برای تهیه نان شیرمال بدون فر باید یک ماهیتابه چدنی را برای ۵ دقیقه روی حرارت متوسط قرار دهید تا داغ شود، خمیر نان را داخل ماهیتابه قرار دهید و اجازه دهید نان برای ۲ تا ۳ دقیقه بپزد. سپس نان را برگردانید تا طرف دیگر آن نیز برای ۲ تا ۳ دقیقه بپزد و طلایی رنگ شود.
- به منظور درست کردن شیرمال کشمشی می‌توانید از مقداری کشمش در مایه خمیر نان استفاده کنید.
- طرز تهیه نان شیرمال زنجبیلی هم در تبریز متداول است. برای مطالعه طرز تهیه نان شیرمال زنجبیلی روی لینک مطلب کلیک کنید.
- نان شیرمال نارگیلی هم یک روش دیگر تهیه نان شیرمال است. برای مطالعه طرز تهیه نان شیرمال نارگیلی روی لینک مطلب آن کلیک کنید.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن نان شیرمال
نان شیرمال متعلق به کدام کشور است؟
نان شیرمال یک نان اصیل ایرانی است که در هند، ترکیه، افغانستان و پاکستان نیز طبخ می‌شود.
چرا نان شیرمال سفت می‌شود؟
اگر خمیر نان شیرمال به خوبی استراحت نکند یا برای تهیه نان از خمیرمایه‌ای که عمل نیامده استفاده کنید، نان شیرمال شما سفت می‌شود.
چرا نان شیرمال پف نمی‌کند؟
در صورتی که برای تهیه نان شیر مال از خمیرمایه فاسد یا کهنه استفاده کنید یا خمیرمایه را به روش نادرستی (مثلا با آب سرد) آماده کنید، ممکن است نان پف نکند.
