همه ما کم و بیش کلمه هالووین به گوشمان خورده و با بعضی از رسم و رسوماتش آشنا هستیم، پوشیدن لباسهای عجیب و غریب و گاهی ترسناک و کودکانی که برای جمعآوری آجیل و شکلات درِ خانهها را میکوبند. اینها اولین تصاویری هستند که به محض شنیدن کلمه هالووین در ذهنمان نقش میبندند. ۳۱ اکتبر در تقویم میلادی به تاریخ جشن هالووین اختصاص پیدا کرده است. اما اینکه جشن هالووین چیست و چطور سر از تقویم کشورهای غربی درآورده، میکاپ و گریم هالووین و تم این جشن موضوع امروز مجله کوروش است. با ما همراه باشید تا در سرویس سبک زندگی درباره هالووین، تاریخچه و فلسفه و نمادهای جشن هالووین در جهان و ایران و برگزاری جشن هالووین ۲۰۲۱ یا ۱۴۰۰ در دوران پاندمی ویروس کرونا بیشتر بدانید.
تاریخچه و فلسفه جشن هالووین
ریشههای هالووین به جشنواره سلتیک Samhain (تلفظ sow-in) برمیگردد. سلتها که ۲۰۰۰ سال پیش زندگی میکردند، بیشتر در منطقهای که اکنون ایرلند، انگلستان و شمال فرانسه است، در ۱ نوامبر سال جدید خود را جشن گرفتند. هالووین در حقیقت یک جشن مذهبی است و از قرن نهم میلادی رواج پیدا کرده است. فردای شب هالووین را روز تمام مقدسین نام نهادهاند و مسیحیان این روز را جشن میگیرند.
برای یادآوری این واقعه، راهبان مسیحی آتشهای عظیمی ایجاد کردند که جنبه مقدسگونهای داشت، جایی که مردم برای سوزاندن محصولات و حیوانات به عنوان قربانی خدایان سلتیک جمع شدند. در طول جشن، سلتیها لباسهایی میپوشیدند که معمولاً از سر و پوست حیوانات تشکیل شده بود و سعی میکردند بخت و اقبال یکدیگر را پیشبینی کنند.
راهبانی که این آیین را بنا نهادند، بر این باور بودند که در این شب، دروازه بین دو دنیا گشوده میشود و خدای جهان مردگان همراه با ارواح، اجنه و دیوها به روی زمین میآید. برای همین در این شب مردم با میکاپ ترسناک هالووین، پوشیدن لباسهای ترسناک و کوبیدن بر طبل و اشیایی مثل دیگ و بشقاب و ایجاد صدا، سعی میکنند تا دیو و اجنه را فراری دهند.
برخی مسیحیان به صورت تاریخی از خوردن گوشت در این روز اجتناب میکنند، سنتی که در خوردن غذاهای گیاهی مثل پنکیک سیبزمینی، سیب و کیک روح در طول شبزندهداری این روز تجلی پیدا کرده است.
بیشتر بخوانید: روز جهانی کدو حلوایی
فلسفه و تاریخچه جشن هالووین در آمریکا
جشن هالووین بهخاطر اعتقادات سختگیرانه پروتستان در نیوانگلند استعماری به صورت محدودی برگزار میشد. اما رسم برگزاری جشن هالووین در مریلند و مستعمرات جنوبی بسیار بیشتر بود. همانطور که عقاید و آداب و رسوم اقوام مختلف اروپایی و سرخپوستان آمریکایی به هم خورد، یک نسخه کاملاً آمریکایی از هالووین ظهور کرد.
اولین جشنها شامل «مهمانیهای بازی» بود که از رویدادهای عمومی برای جشن گرفتن محصول بود. همسایهها داستان مردگان را تعریف میکردند، از بخت یکدیگر میگفتند، میرقصیدند و آواز میخواندند.
در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی که آمریکا با انفجار مهاجرت مواجه شد، این مهاجران جدید، به ویژه میلیونها ایرلندی (به کسانی که از قحطی سیبزمینی از ایرلند فرار کردهاند، شهرت دارند) به محبوب شدن جشن هالووین در سطح ملی کمک کردند. اما در جشن هالووین چه میکنند؟
فعالیتهای مرسوم هالووین شامل قاشقزنی(Trick or Treat)، شرکت در مهمانیهای هالووین با لباسهای مخصوص هالووین، درست کردن کدوی هالووین، روشنکردن آتش، سیببازی، بازیهای فالبینی، بازدید از خانههای وحشت، تعریف کردن قصههای وحشتناک جن و پری و تماشای فیلمهای ترسناک است.
بد نیست بدانید که رنگهای نارنجی، سیاه و سفید، رنگهای مخصوص هالووین هستند؛ نارنجی نماد قدرت و استقامت و نشانی از فصل پاییز است و سیاه و سفید هم بهعنوان نماد مرگ و تاریکی به کار میروند. از این رنگها برای میکاپ و گریم و لباس و تم جشن هالووین هم استفاده میکنند.
بیشتر بخوانید: ترسناک ترین فیلم های سینما بر اساس داستان های واقعی
کدو تنبل توخالی؛ نماد جشن هالووین
چگونه جشن هالووین بگیریم؟ نماد اصلی هالووین، یک کدو تنبل بزرگ و توخالی است که یک صورت ترسناک یا خندهدار روی آن در میآورند و داخل آن را شمع روشن میکنند. بعد از قحطی سیبزمینی و پیدا نشدن شلغم در آمریکا از کدو تنبل استفاده کردند که از دوره ویکتوریا کدوی هالووین به اصلیترین نماد هالووین تبدیل شد.
سلتیها اعتقاد دارند در روزهای پایانی سال، ارواح مردگان به زمین میآیند و با ساختن فانوسهای ترسناک و گذاشتن آنها لب پنجرهها، ارواح خبیث به آنها نزدیک نمیشوند. همچنین در بعضی کشورها، روشن کردن این فانوسها برای راهنمایی ارواح در مسیر عبورشان روی زمین انجام میشد.
در میان ایرانیان باستان هم این عقیده وجود داشته که آخرین روزهای سال و قبل از عید نوروز، همزمان با چهارشنبهسوری، روح مردگان به زمین فرود میآید و ایرانیان برای اینکه این ارواح، راه خود را گم نکنند، بر پشتبامهایشان آتش روشن میکنند.
بیشتر بخوانید: جالبترین آداب و رسوم و خوراکی های شب چهارشنبه سوری
(Trick or Treat) یا قاشقزنی؛ شبیه جشن چهارشنبه سوری
با تقلید از سنتهای اروپایی، آمریکاییها شروع به لباس پوشیدنهایی با تم و گریم و میکاپ هالووین کردند و با رفتن از خانهای به خانه دیگر خواستند غذا یا پول بپردازند، روشی که در نهایت امروزه به سنت Trick or Treat یا «هدیه بده و الا شیطنت میکنم» تبدیل شده است.
زنان جوان معتقد بودند که در هالووین میتوانند با انجام ترفندهایی و با استفاده از وسایل جشن هالووین یعنی نخ، تکه سیب یا آینه، نام یا ظاهر شوهر آینده خود را تصور کنند. رسم قاشقزنی در شب چهارشنبهسوری هم شباهت زیادی به این رسم دارد.
بهترین و مشهورترین فیلمهای هالووینی تاریخ سینما
علاوه بر فلسفه و تاریخچه جشن هالووین سینمای هالیوود هم در زنده نگه داشتن این آیین قدیمی بیکار ننشسته است. فیلمهای ترسناک با تم هالووین سابقه طولانیِ بودن در فروش گیشه را دارند.
فیلم سینمایی هالووین در سال ۱۹۷۸
یکی از این فیلمهای کلاسیک، «هالووین»، نام دارد که بر اساس فیلم اصلی ۱۹۷۸ به کارگردانی جان کارپنتر و با بازی دونالد پلاسانس، نیک کسل، جیمی لی کرتیس و تونی موران ساخته شده است. در فیلم «هالووین» پسر جوانی به نام مایکل مایرز خواهر ۱۷ ساله خود را به قتل میرساند و به زندان محکوم میشود، فقط برای فرار از نوجوانی در شب هالووین و جستوجوی خانه قدیمی خود و هدف جدید.
هالووین ۲- در سال ۲۰۱۸
این فیلم ترسناک کلاسیک به دلیل موسیقی متنش معروف است و ما را به یاد فیلمهایی چون “جیغ”، “کابوس در خیابان نارون” و “جمعه ۱۳” میاندازد که از آنها الهام گرفته است. دنباله مستقیم فیلم اصلی “Halloween” در سال ۲۰۱۸ با بازی جیمی لی کرتیس و نیک کسل منتشر شد.
فیلم بیتل جوس
فیلمهای خانوادگی هالووین شامل فیلم کمدی، ترسناک و ماورائی “Beetlejuice” فیلم دربارهٔ زوج جوانی است که بعد از مرگ مجبور میشوند در همین دنیا بمانند.
آنها به همراه بیتلجوس، یک روح خبیث و حیلهگر، سعی در فراری دادن خانوادهای که مالک خانهشان شدهاند، دارند و دختر نوجوان آن خانواده روح آنها را میبیند.
دیگر فیلمهای هالووینی
از دیگر فیلمهای هالووینی معروف میتوان به “It’s the Great Pumpkin، Charlie Brown”، “Hocus Pocus”، “The Nightmare Before Christmas” اشاره کرد.
هالووین در ایران
در ایران، به ندرت اتفاق میافتد که مردم مراسم هالووین را برگزار کنند. اما با نزدیک شدن به هالووین برخی از لوازم مربوط به این جشن را میتوان در شیرینیفروشیها و لوازم اسباب بازی فروشی پیدا کرد و گریم و میکاپ هالووین و تم و لباس هالووین برای عکاسی در آتلیهها به خصوص برای بچههای کوچک کم و بیش پیدا میشود.
هالووین ۲۰۲۱ و پاندمی شیوع ویروس کرونا
این روزها و با توجه به همهگیری و پاندمی ویروس کووید ۱۹ یا همان کرونا مقامات کشورهای غربی نسبت به دورهمیهای مربوط به جشن هالووین سال ۲۰۲۱ هشدار دادهاند و از مردم خواستهاند تا جای ممکن در قرنطینه خانگی خود بمانند و در صورتی که به هر دلیلی جشن هالووین را برگزار کردند، به مدت ۱۴ روز از نزدیک شدن به اطرافیان و حضور در جمعهای دیگر خودداری کنند.
جشن هالووین در حال حاضر یکی از نگرانیهای دولتمردان کشورهای غربی به حساب میآید که پیشبینی میشود احتمال گسترش کرونا را تا حد چشمگیری افزایش دهد. اما با توجه به اینکه بیشتر مردم در سطح جهان واکسن زدهاند این نگرانی کمی کمتر شده است.
آنها همچنین توصیههایی برای برگزاری جشن هالووین ۲۰۲۱ کردهاند. برای مثال از مردم خواستهاند در صورت اصرار به برگزاری جشن هالووین، این دورهمی را ترجیحا در فضای آزاد و با تعداد محدود انجام دهند و این موضوع را مدنظر قرار دهند که هرچه افراد در یک اجتماع با افراد بیشتری ارتباط برقرار کنند و هرچه مدت این تعامل بیشتر باشد، احتمال بالقوه آلودگی به ویروس کرونا COVID-19 بیشتر خواهد بود و هرچه سطح انتقال جامعه در منطقهای که این اجتماع برگزار میشود بیشتر باشد، خطر گسترش و شیوع ویروس کرونا COVID-19 در طی یک اجتماع بیشتر است.
نکته دوم اینکه اندازه یک رویداد یا گردهمایی باید براساس قوانین و مقررات ایمنی ایالتی، محلی، ارضی یا قبیلهای تعیین شود و نباید از قانون سرپیچی شود. انتظار میرود مردم برای حفظ سلامت خود و دیگران، حتما پروتکلهای بهداشتی را رعایت کرده و از ماسک و مواد ضدعفونیکننده استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: ۱۱ آداب و رسوم جالب و مرموز کریسمس در کشورهای مختلف
تاریخ هالووین ۱۴۰۰ چه روزی است؟
هالووین ۱۴۰۰ روز ۳۱ اکتبر برابر با ۹ آبان هجری شمسی است.