برای خوش‌طعم و خوش‌عطر کردن غذاها، چاشنی‌ها و سس‌های خوشمزه زیادی هستن که هرکدوم یه جور خاص غذا رو خوش‌بو و خوش‌خوراک می‌کنن. یکی از اون چاشنی‌های خاص و مقوی، رب زنجبیله که بهش خمیر زنجبیل هم میگن. خیلیا هنوز با طرز تهیه‌ش آشنا نیستن، در حالی‌که درست کردنش اصلاً سخت نیست و فقط با چند تا ماده ساده می‌تونین یه رب خوش‌عطر، تند و سالم درست کنین. زنجبیل خودش کلی خاصیت داره، و وقتی به شکل رب درمیاد، هم استفاده‌ش راحت‌تر میشه هم توی غذاها خوش‌طعم‌تر درمیاد. در این مطلب از آشپزی مجله کوروش قراره طرز تهیه رب زنجبیل رو آموزش بدیم.
طرز تهیه رب زنجبیل در یک نگاه
برای تهیه رب زنجبیل، اول زنجبیل تازه رو بشویید، پوست بگیرید و آب اضافی‌ش رو خشک کنید. بعد خرد یا لهش کنید تا کاملاً نرم بشه. در تابه روغن بریزید، زنجبیل له شده رو حدود ده دقیقه روی حرارت ملایم تفت بدین تا بوی خامش گرفته بشه. کمی نمک اضافه کنید و اجازه بدین حدود بیست دقیقه روی حرارت کم بپزه تا غلیظ بشه.
بعد از پخت، رب رو کامل سرد کنید و در ظرف شیشه‌ای خشک بریزین. یه لایه نازک روغن رویش بریزین و در یخچال نگهداری کنین تا تازگی و رنگش حفظ بشه.
برای خوندن مقدار مواد اولیه، جزئیات و مراحل طرز تهیه رب زنجبیل ادامه مطلب رو مطالعه کنید.
مواد لازم برای تهیه رب زنجبیل
زنجبیل تازه: ۶۵۰ گرم (حتماً تازه باشه تا عطر و طعمش قوی‌تر بشه)
روغن گیاهی: ۲ قاشق غذاخوری
نمک: مقدار خیلی کم، فقط برای حفظ رنگ و ماندگاری بهتر
زمان آماده‌سازی مواد اولیه: حدود ۱۰ دقیقه
مدت زمان لازم برای تهیه رب زنجبیل: حدود ۳۰ دقیقه
بیشتر بخوانید: طرز تهیه مربای زنجبیل تازه
طرز تهیه رب زنجبیل خانگی
رب زنجبیل یا خمیر زنجبیل مثل رب گوجه فرنگی و رب انار نیز چاشنی فوق‌العاده‌ای برای غذاست و ماندگاری طولانی در یخچال داره. با انجام دادن مراحل زیر به راحتی یک رب زنجبیل با کیفیت در خانه تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه رب گوجه در خانه
مرحله اول: زنجبیل رو آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه رب زنجبیل، زنجبیل تازه رو بشویید تا خاک و آلودگی‌های سطحش کاملاً پاک بشه. بعد با یه چاقوی تیز پوستش رو جدا کنید. پوست زنجبیل نازک‌تر از بقیه ریشه‌هاست و بهتره خیلی عمیق پوست گرفته نشه تا گوشت معطر زیرش از بین نره.
بعد از پوست گرفتن، زنجبیل رو چند دقیقه روی دستمال تمیز بذارید تا آب اضافه‌ش گرفته بشه. این مرحله باعث میشه موقع چرخ یا خرد کردن، رب نهایی آبکی نشه.
مرحله دوم: زنجبیل رو خرد یا چرخ کنید
زنجبیل‌ها رو به قطعه‌های کوچیک خرد کنید تا راحت‌تر له بشن. بعد از خردکن یا غذاساز استفاده کنین تا کاملاً له و نرم بشه. هرچی زنجبیل ریزتر خرد بشه، رب نهایی صاف‌تر و یکدست‌تر درمیاد.
اگه دستگاهتون قوی نیست، می‌تونین اول با رنده ریز بزنید و بعد با گوشتکوب برقی یا دستی حسابی بکوبید.
مرحله سوم: مواد رب را با روغن تفت بدید
توی یه تابه یا قابلمه کوچیک، روغن گیاهی رو بریزید و بذارید روی حرارت ملایم تا گرم بشه (نه داغ). بعد زنجبیل خرد یا له شده رو داخل روغن بریزید و شروع کنین به تفت دادن. مدام هم بزنید تا نچسبه و ته نگیره.
حدود ۸ تا ۱۰ دقیقه تفت بدین تا بوی خام زنجبیل گرفته بشه و رنگش کمی زرد و طلایی بشه. این مرحله پایه اصلی خوش‌عطر شدن رب زنجبیله، همچنین به موندگاری بیشترش کمک می‌کنه.
شما می‌تونید روغن گیاهی رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه پودر زنجبیل خانگی
مرحله چهارم: نمک رو اضافه کنید و غلیظ شدن رو کنترل کنید
در این مرحله از طرز تهیه رب زنجبیل، وقتی زنجبیل به حالت نیمه پخته و معطر رسید، یه مقدار خیلی کم نمک روش بپاشید (حدود نصف قاشق چای‌خوری برای کل مقدار). نمک هم باعث حفظ رنگ میشه هم ماندگاری رب رو بیشتر می‌کنه.
بعد حرارت رو کم کنین و بذارین حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دیگه با در نیمه باز بپزه. هر چند دقیقه هم، هم بزنید تا ته نگیره. اگه احساس کردین خیلی غلیظ میشه، یه قاشق چای‌خوری آب داغ اضافه کنین تا حالت خمیریش حفظ بشه.
شما می‌تونید نمک رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله پنجم: خمیر زنجبیل رو سرد کنید
وقتی رب زنجبیل به حالت خمیری و غلیظ رسید و روغن روی سطحش جدا شد، شعله رو خاموش کنید. تابه رو از روی حرارت بردارین و بذارین در دمای محیط کاملاً سرد بشه.
اگه هنوز گرم باشه و در ظرف بسته ریخته بشه، بخار داخل ظرف باعث کپک‌زدگی یا تیره شدن رنگ رب میشه. پس اجازه بدین حداقل ۳۰ دقیقه تا دمای معمولی برسه.
مرحله آخر: رب زنجبیل رو بسته‌بندی و نگهداری کنید
بعد از اینکه رب زنجبیل کاملاً سرد شد، رب رو توی ظرف شیشه‌ای خشک و تمیز بریزین. ترجیحاً از شیشه با دهانه باریک یا دردار استفاده کنین تا هوا کمتر وارد بشه. روی سطح رب یه لایه خیلی نازک روغن گیاهی بریزین تا جلوی تماس مستقیم هوا رو بگیره.
ظرف رو در یخچال نگهداری کنین؛ رب زنجبیل تا حدود ۲ ماه بدون تغییر رنگ و بو قابل استفاده‌ست. اگه می‌خواین مدت طولانی‌تر نگه دارین، می‌تونین مقدار کمی ازش رو فریز کنین و برای هر بار مصرف فقط همون بخش کوچک رو یخ‌زدایی کنین.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره خواص فوق‌العاده زنجبیل
فواید زنجبیل تازه
زنجبیل یه ریشه‌ی پرخاصیت و گرم‌مزاجه که از قدیم تو طب سنتی برای تقویت بدن و درمان خیلی از دردها استفاده می‌شده. مصرف منظمش نه‌تنها باعث تقویت سیستم ایمنی میشه، بلکه به هضم بهتر غذا و افزایش انرژی بدن کمک می‌کنه.
تقویت سیستم ایمنی بدن
زنجبیل سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست و به بدن کمک می‌کنه با باکتری‌ها و ویروس‌ها مقابله کنه، مخصوصاً در فصل‌های سرد باعث کاهش احتمال سرماخوردگی میشه.
بهبود هضم و کاهش نفخ
ترکیبات فعال زنجبیل باعث تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی می‌شن و حرکت طبیعی معده رو تنظیم می‌کنن؛ در نتیجه بعد از غذا احساس سنگینی یا باد شکم کمتر پیش میاد.
کاهش التهاب و درد مفاصل
زنجبیل خاصیت ضدالتهاب طبیعی داره، به‌خصوص در دردهای عضلانی یا بیماری‌هایی مثل آرتروز باعث کاهش تورم و درد میشه.
افزایش گردش خون و تقویت قلب
خوردن زنجبیل باعث باز شدن عروق و بهبود جریان خون میشه، فشار و چربی خون رو تنظیم می‌کنه و ریسک بیماری‌های قلبی رو پایین میاره.
کاهش تهوع و حالت دل به‌هم‌زدگی
زنجبیل یکی از درمان‌های طبیعی برای رفع تهوع ناشی از سفر، بارداری یا معده‌درد به‌حساب میاد و اثرش سریع و بدون عارضه‌ست.
افزایش تمرکز و کاهش خستگی ذهنی
رایحه تند زنجبیل باعث تحریک مغز و افزایش گردش خون به سلول‌های عصبی میشه و در نتیجه انرژی ذهنی و هوشیاری رو بالا می‌بره.
تنظیم قند خون
زنجبیل با تنظیم ترشح انسولین و بهبود جذب قند در سلول‌ها، برای افراد دچار دیابت یا مقاومت به انسولین مفیده.
خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی
خواص ضدعفونی زنجبیل به بدن کمک می‌کنه عفونت‌های گلو، دهان و مجاری تنفسی سریع‌تر درمان بشن.
خواص رب زنجبیل یا خمیر زنجبیل
رب زنجبیل علاوه بر داشتن همه‌ی خواص زنجبیل تازه، یه سری مزیت دیگه هم داره که در طرز تهیه رب زنجبیل به‌خاطر شیوه درست پختش به‌وجود میان؛ چون حرارت ملایم و روغن باعث می‌شن ترکیبات مؤثر زنجبیل بهتر فعال و جذب بدن بشن. به همین دلیل استفاده از رب زنجبیل هم راحت‌تره، هم ماندگاریش بیشتره، هم عطر و مزه‌اش غلیظ‌تر و مؤثرتره.
ماندگاری و استفاده آسان‌تر از زنجبیل تازه
رب زنجبیل، عصاره‌ی فشرده و آماده‌ی زنجبیله، که نگهداری و استفاده‌ش خیلی راحت‌تره و تا دو ماه در یخچال سالم می‌مونه.
حفظ خواص اصلی زنجبیل با عطر غلیظ‌تر
با حرارت ملایم و روغن، ترکیبات موثر زنجبیل تثبیت می‌شن و عطر و مزه‌اش چند برابر قوی‌تر میشه.
افزایش خاصیت ضدالتهابی با تفت دادن در روغن
تفت دادن زنجبیل در روغن گیاهی باعث میشه ترکیبات ضدالتهابش بهتر جذب بدن بشن، به‌ویژه برای درد معده یا التهابات مفصلی مفیده.
بهبود گردش خون و انرژی در بدن
مصرف روزانه یه مقدار کم از رب زنجبیل (مثل یه قاشق چای‌خوری توی غذا یا چای گرم) باعث تحریک جریان خون و افزایش گرمای بدن میشه.
تقویت گوارش و ضد تهوع
رب زنجبیل توی غذاهای سنگین یا خورش‌ها کمک می‌کنه هضم سریع‌تر انجام بشه و حالت تهوع یا نفخ برطرف شه، بدون اینکه طعم غذا عوض بشه.
رفع سرماخوردگی و سرفه
مخلوط رب زنجبیل با آب داغ و کمی عسل یکی از درمان‌های سنتی و مؤثر برای سرفه و گرفتگی گلوئه؛ چون مخاط رو نرم می‌کنه و باعث گرم شدن بدن میشه.
افزایش متابولیسم و چربی‌سوزی طبیعی
رب زنجبیل در غذای روزانه باعث تحریک متابولیسم، افزایش حرارت داخلی بدن و به تبع اون چربی‌سوزی ملایم در طول روز میشه.
شفاف‌تر شدن پوست و مقابله با جوش‌های التهابی
چون زنجبیل خاصیت ضدباکتری داره، مصرف منظمش باعث پاکسازی خون از سموم و در نتیجه کاهش جوش و التهاب پوستی میشه.
افزایش عطر و مزه در غذاهای سنگین
رب زنجبیل به سس‌ها، گوشت‌ها و خورش‌ها رایحه‌ای گرم و کمی تند میده که بوی زهم مواد پروتئینی مثل مرغ و گوشت رو کاملاً از بین می‌بره.
کاربرد سس زنجبیل در آشپزی
- مزه‌دهنده برای مرغ و گوشت سرخ‌کرده؛ عطر گرم و تندش بوی زهم رو می‌گیره و مزه غذا رو خوش‌بوتر می‌کنه، مخصوصاً برای بیفتک و استیک عالیه.
- افزودنی خوش‌عطر برای سوشی و غذاهای آسیایی؛ همراه با سس سویا یا سرکه برنج باعث تعادل طعم و از بین رفتن بوی خام ماهی میشه.
- استفاده در سالاد‌های گرم و سرد؛ ترکیبش با روغن زیتون یا آبلیمو یه سس خانگی خوشمزه می‌سازه برای سالاد مرغ، نودل یا سبزیجات پخته.
- افزودن به سس ماست یا مایونز رژیمی؛ مقدار خیلی کمش طعم رو تند و انرژی‌بخش می‌کنه بدون اینکه چربی اضافه کنه.
- افزودنی برای خورش‌ها و غذاهای تند؛ چند قاشق چای‌خوری همراه رب گوجه باعث افزایش عطر و تندی دل‌چسب خورش میشه.
- استفاده در نوشیدنی‌های درمانی؛ ترکیب کمی از اون با چای سبز یا دمنوش لیمو، خاصیت ضد سرماخوردگی و تقویت ایمنی بدن داره.
- استفاده از رب زنجبیل به‌عنوان پایه؛ اگه در طرز تهیه رب زنجبیل روغن و نمک تنظیم شده باشه، می‌تونه پایه‌ی همین سس باشه، فقط کافیه کمی آبلیمو یا عسل اضافه بشه تا طعمش متعادل‌تر بشه.
نکات مهم در طرز تهیه رب زنجبیل تازه و خوشمزه
- زنجبیل تازه رو بعد از شستن، کامل خشک کنین تا هیچ رطوبتی نداشته باشه. رطوبت باعث میشه موقع تفت دادن روغن کف کنه و رب کیفیت خودش رو از دست بده.
- پوست زنجبیل رو خیلی نازک بگیرین تا قسمت زرد و معطر داخلش باقی بمونه. اگر پوست ضخیم جدا بشه، طعم رب کم‌جان و بی‌عطر میشه.
- موقع خرد کردن، زنجبیل رو ریز و منظم خرد کنین تا موقع پخت خوب له بشه و مزه‌اش یکدست در رب پخش بشه؛ تکه‌های درشت معمولاً سفت می‌مونن و طعم تلخ میدن.
- روغن مناسب رو از نوع بی‌بو و مقاوم انتخاب کنین و موقع تفت روی حرارت ملایم بپزین تا زنجبیل یه‌دست طلایی بشه. حرارت زیاد باعث سوختن و سیاه شدن رب میشه.
- مقدار نمک رو خیلی کم اضافه کنین. نمک باعث تثبیت رنگ و طعم رب میشه اما اگر زیاد بریزین، مزه تند طبیعی زنجبیل رو می‌پوشونه.
- در طول پخت، هر چند دقیقه یه بار رب رو هم بزنین تا ته نگیره. این کار باعث میشه رنگ طلایی و بافتش یکنواخت‌تر دربیاد.
- وقتی رنگ رب طلایی روشن شد و بوی تندش کم شد، فوراً از روی حرارت بردارین و بلافاصله خنکش کنین تا خاصیتش حفظ بشه.
- بعد از خنک شدن، رب رو داخل ظرف شیشه‌ای خشک بریزین و روی سطحش کمی روغن بدین تا جلوی تماس هوا رو بگیره و طعمش ماندگار بمونه.
- برای نگهداری طولانی‌تر، رب زنجبیل رو تو قالب یخ فریز کنین. این‌جوری هر بار یه قطعه کوچیک برای غذا یا نوشیدنی کافیه و کیفیتش کاملاً حفظ میشه.
- حین تهیه دقت کنین که حرارت همیشه متوسط یا ملایم باشه و رب رو زیاد نپزین. پخت زیاد نه‌تنها رنگ رو تیره می‌کنه، بلکه خاصیت ضدالتهابی زنجبیل رو کم می‌کنه.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن رب زنجبیل در خانه
چطور بفهمم رب زنجبیل آماده شده؟
وقتی رنگ زنجبیل از زرد روشن به طلایی درمیاد و بوی تند خامش تبدیل به عطر گرم و ملایمی میشه، رب آماده‌ست. در این مرحله بافتش کمی غلیظ‌تره و روغن روی سطحش برق می‌زنه.
چرا رب زنجبیل گاهی تلخ میشه؟
در طرز تهیه رب زنجبیل، اگه حرارت زیاد باشه یا زنجبیل بیش از حد سرخ بشه، روغن‌های طبیعی داخلش می‌سوزن و طعم تلخ ایجاد می‌کنن. باید با حرارت ملایم بپزین تا رنگش طلایی بمونه و تلخ نشه.
آیا میشه رب زنجبیل رو تفت نداد و به صورت خام آماده کرد؟
میشه، ولی مزه و رنگش خیلی متفاوت میشه. رب خام زنجبیل تندتر و بوی تیزتری داره و ماندگاریش کمتره. اگر خام درست کنین باید بلافاصله داخل ظرف دربسته بذارین و سریع مصرف کنین.
بهترین روش نگهداری رب زنجبیل چیه؟
بعد از خنک شدن کامل، رب رو داخل ظرف شیشه‌ای خشک بریزین، روی سطحش یه لایه نازک روغن بریزین، و در یخچال نگهداری کنین. این‌جوری تا دو ماه سالم می‌مونه. برای مدت طولانی‌تر هم می‌تونین تو قالب یخ فریزش کنین.
محصولات مرتبط
