آش بی بی سه شنبه اراکی فقط یک آش معمولی نیست. یک آش نذری و سنتی در استان مرکزی که علاوه بر مزه لذیذ و خوشمزهای که دارد، بسیاری از افراد برای گرفتن حاجت و به عنوان غذای نذری ماه محرم این آش با گوشت چرخ کرده را درست میکنند. درست کردن آش بی بی سه شنبه به عنوان یکی از انواع آش سنتی ایرانی قوانین مخصوصی دارد و باید سر سفره فردی که نذر کرده است، گذاشته شود. جالب است بدانید که سفره بی بی سه شنبه در شهرهای زیادی بر پا میشود و آش مخصوص به آن در اراک و نیشابور تهیه میشود. در این مقاله از مجله کوروش میتوانید با طرز تهیه آش بی بی سه شنبه اراک آشنا شوید. با سرویس آشپزی همراه باشید.
طرز تهیه آش بی بی سه شنبه
مدت زمان آمادهسازی: ۲ ساعت
مدت زمان پخت آش بی بی سه شنبه: ۱ ساعت
میزان کالری در ۱۰۰ گرم آش بی بی سه شنبه: ۲۵۰ کالری
مواد لازم تهیه آش بی بی سه شنبه (برای ۶ نفر)
- سبزی آش: ۱ کیلوگرم
- پیاز کوچک: یک عدد
- گوشت چرخ کرده: ۳۰۰ گرم
- رشته آش: ۲۰۰ گرم
- نخود: نصف لیوان فرانسوی دستهدار
- عدس: یک لیوان فرانسوی دستهدار
- لوبیا چشم بلبلی: نصف لیوان فرانسوی دستهدار
- پیاز برای درست کردن پیاز داغ: ۲ عدد بزرگ
- سیر داغ: ۱ قاشق غذاخوری
- نعناع داغ: به مقدار لازم برای تزیین آش
- نمک، فلفل سیاه و زردچوبه: به مقدار لازم
- کشک: ۱ لیوان فرانسوی دستهدار
- روغن مایع سرخ کردنی: به مقدار لازم
مراحل طرز تهیه آش بی بی سه شنبه
آش بی بی سهشنبه به عنوان یکی از آشهای محبوب و پرطرفدار در شهرهای اراک و نیشابور در مناسبتهای مذهبی، به ویژه ماه محرم و صفر پخته میشود. البته مواد اولیه آش بی بی سه شنبه نیشابور که به آن «آش بی بی» و «آش اماج» هم میگویند کمی فرق دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. برای پخت آش بی بی سه شنبه اراکی، مراحل زیر را دنبال کنید.
مرحله اول؛ خیس کردن حبوبات و آماده کردن پیاز داغ
در اولین مرحله از طرز تهیه آش بی بی سه شنبه باید حبوبات را برای چند ساعت خیس کنید. برای این کار حبوبات را به طور جداگانه در ظرفهای مختلف بریزید. مقداری آب به آنها اضافه کنید. سپس حبوبات را برای ۶ تا ۱۲ ساعت خیس کنید. در این مدت چند بار آب حبوبات را عوض کنید. این کار موجب میشود تا نفخ حبوبات به طور کامل برطرف شود. در این فاصله پیاز داغ آش را هم درست کنید.
در صورت تمایل انواع حبوبات مثل نخود، عدس و لوبیا چشم بلبلی، پیاز داغ آماده و روغن مایع را میتوانید از فروشگاههایی افق کوروش به روش خرید تلفنی، حضوری یا اینترنتی تهیه کنید.
بیشتر بخوانید » طرز تهیه آش رشته نذری و مجلسی «
مرحله دوم؛ پختن حبوبات
در مرحله دوم از پخت آش بی بی سه شنبه اراک باید نخود و لوبیاها را داخل قابلمه بریزید. چند پیمانه آب به آنها اضافه کنید. سپس قابلمه را با حرارت متوسط روی گاز قرار دهید. اجازه دهید حبوبات برای حدود ۲ ساعت روی گاز پخته شوند. از آنجایی که عدس زودتر پخته میشود، بهتر است عدس را یک ساعت بعد از پخت بقیه حبوبات به آنها اضافه کنید. سپس صبر کنید تا تمام حبوبات بپزند.
مرحله سوم؛ آماده کردن کوفته ریزههای آش
آش بی بی سه شنبه اراک درست شبیه به آش رشته تهیه میشود. تنها باید در آش از کوفته ریزه استفاده کنید. برای درست کردن کوفته ریزهها یک عدد پیاز کوچک را پوست بگیرید. سپس آن را با رنده ریز رنده کنید. بعد از رنده کردن، آب اضافی پیاز را بگیرید.
سپس گوشت چرخ کرده را به پیاز اضافه کنید. کمی نمک و فلفل سیاه به مواد بزنید و خوب ورز دهید. ورز دادن گوشت موجب میشود تا قلقلی شما انسجام بیشتری داشته باشد. بعد از اینکه مواد را خوب ورز دادید، گوشت را به صورت قلقلیهای کوچک درست کنید و در یک ظرف کنار بگذارید.
در صورت تمایل برای خرید گوشت چرخ کرده و انواع ادویه مثل فلفل سیاه و نمک میتوانید از فروشگاههای افق کوروش به روش خرید تلفنی، حضوری یا اینترنتی اقدام کنید.
مرحله چهارم؛ پختن سبزی آش
بعد از اینکه حبوبات پختند و کوفته ریزههای آش نیز آماده شدند، باید به سراغ سبزی آش بروید. سبزیها را به خوبی بشویید و اجازه دهید کمی خشک شوند. سپس آنها را با یک عدد چاقوی تیز یا دستگاه سبزی خردکن، خرد نمایید. سپس سبزیها را به قابلمه حبوبات اضافه کنید.
در صورت نیاز مقداری آب به محتویات قابلمه اضافه کنید و مواد آش را با شعله متوسط روی گاز قرار دهید. توجه داشته باشید که برای خوشرنگ شدن آش و تیره نشدن رنگ سبزی، بهتر است درب قابلمه را روی آن قرار ندهید.
در صورت تمایل برای خرید سبزی آش منجمد میتوانید از فروشگاههای افق کوروش به روش خرید تلفنی، حضوری یا اینترنتی اقدام کنید.
مرحله پنجم؛ اضافه کردن سایر مواد به آش بی بی سه شنبه اراک
در این مرحله از طرز تهیه آش بی بی سه شنبه اراک باید بعد از نیم ساعت که سبزیها پختند، پیاز داغ، نمک، زردچوبه و فلفل سیاه را به آش در حال پخت اضافه کنید. بعد از اینکه آش چند جوش خورد، گوشت قلقلی را به آن اضافه کنید و کمی صبر کنید تا آش لعاب بیندازد و قلقلیها نیمپز شوند.
در صورت تمایل زردچوبه و پیاز داغ منجمد را میتوانید از فروشگاههای افق کوروش به روش خرید تلفنی، حضوری و اینترنتی تهیه کنید.
مرحله ششم؛ اضافه کردن رشته آش
بعد از اینکه گوشت را اضافه کردید، باید صبر کنید تا به خوبی قلقلیها پخته شود. سپس در این مرحله از طرز تهیه آش بی بی سه شنبه اراک بعد از اینکه آش به طور کامل پخته شد، در ۱۵ دقیقه پایانی آماده شدن آش، رشتهها را به آن اضافه کنید. سپس کمی صبر کنید تا رشتهها کاملاً باز شوند و به خوبی بپزند.
در صورت تمایل رشته آش باکیفیت را میتوانید از فروشگاههای افق کوروش به روش خرید تلفنی، حضوری یا اینترنتی تهیه کنید.
مرحله هفتم، تزیین کردن آش بی بی سه شنبه اراک
در آخرین مرحله از طرز تهیه آش بی بی سه شنبه اراک و بعد از اینکه آش آماده شد، آن را در ظرف مناسب بریزید. سپس روی آش را با پیاز داغ فراوان، نعناع داغ، سیر داغ و مقداری کشک خانگی یا آماده تزئین کنید.
در ضمن برای خرید کشک پایه لبنی، کشک پایه خشک، سیر داغ و نعناع خشک میتوانید از فروشگاههای افق کوروش به روش تلفنی، حضوری یا اینترنتی، اقدام کنید.
بیشتر بخوانید » طرز تهیه آش شله قلمکار نذری و مجلسی «
نکات و فوت و فنهای طرز تهیه آش بی بی سه شنبه اراک
- آش بی بی سه شنبه نیشابور یا آش اماج که به آن آش بی بی هم میگویند به روش متفاوتی نسبت به آش بی بی سه شنبه اراک تهیه میشود. در این آش از رب گوجه فرنگی، بادمجان و اوماج استفاده میشود و از همین رو طعم کاملاً متفاوتی دارد
- برای خوش طعم تر شدن آش بی بی سه شنبه اراک میتوانید مقداری سیر سرخ شده و خام به آش اضافه کنید.
- برای لعابدار شدن آش بی بی سه شنبه اراک میتوانید ۱ قاشق آرد را در آب سرد حل کنید و به آش اضافه کنید.
- اضافه کردن مقداری کشک در آش هنگام پخت آن موجب خوش طعمتر شدن آن میشود.
- میتوانید برای مزه بهتر آش از یک عدد عصاره گوشت یا آب قلم در آش استفاده کنید.
- برای جلوگیری از وا رفتن کوفته ریزهها میتوانید آنها را کمی در روغن یا کره تفت دهید و بعد به آش اضافه کنید.
- اضافه کردن کوفته قلقلی در طرز تهیه آش بی بی سه شنبه اختیاری است. برخی افراد این آش را بدون گوشت قلقلی، تهیه و سرو میکنند.
- از مهمترین آداب و رسوم آش بی بی سه شنبه این است که در هنگام غروب آفتاب یک سفره تمیز در گوشهای از خانه پهن میکنند و یک ظرف آرد، یک ظرف شکر، حبوبات آش، نمک، ظرف آب، پنیر، سبزی، قرآن، جانماز با مهر و تسبیح و آینه روی آن میگذارند. سپس فردی که نذر کرده وضو میگیرد و دو عدد شمع در دو طرف آینه روشن میکند و بعد از خواندن ۲ رکعت نماز از اتاق خارج میشود و درب اتاق را قفل میکند تا کسی وارد اتاق نشود. سپس طی مراسمی آش و حلوای بی بی سه شنبه را آماده میکنند و همه دور سفره جمع میشوند و قصه مربوط به انداختن سفره و مراسم نذر توسط فردی که نذر کرده نقل میشود.
آش بی بی سه شنبه چیست؟
آش بی بی سه شنبه یکی از معروفترین و خوشمزهترین انواع آش در آشپزی شهر اراک است که معمولاً آن را بر سر سفره بی بی سه شنبه قرار میدهند. سفره بی بی سه شنبه یک سفره مخصوص برای حاجت گرفتن و توسل به بی بی سه شنبه است. برای برپا کردن این سفره باید لوازم مورد نیاز را از ۷ خانهای که فردی به نام «فاطمه» در آن زندگی میکند تهیه کرد.
این سفره نذری باید در ۳ سه شنبه مختلف توسط فردی که نذر کرده است، برپا شود. آش بی بی سه شنبه باید دو بار قبل از برآورده شدن حاجت و یک بار بعد از برآورده شدن آن تهیه شود. در کنار آش بی بی سه شنبه حلوای مخصوصی نیز تهیه میشود که بر سر سفره میگذارند و سپس دعای توسل و چند دعای دیگر را سر این سفره میخوانند.
جالب است بدانید که نذر بی بی سه شنبه از زمانهای دور در میان زنان شیعه رایج بوده است. اکثر مردم برای رفع گرفتاری و برآورده شدن حاجت سفره بی بی سه شنبه برپا میکردند و دعای مخصوص سفره بی بی سه شنبه را میخواندند. بی بی سه شنبه از زنان نیکوکار بود که در روز سه شنبه به دنیا آمد. در روز سه شنبه ازدواج کرد و در روز سه شنبه نیز از دنیا رفت.
برخی سفره بی بی سه شنبه را برای سر گرفتن ازدواج نذر میکنند و برخی دیگر برای برآورده شدن سلامتی و آزادی زندان این آش را درست میکنند. به هر حال حکم شرعی سفره بی بی سه شنبه مورد تأیید بسیاری از علمای دینی نیست و یک باور سنتی محسوب میشود.
سوالات متداول
طرز تهیه آش بی بی سه شنبه نیشابور چه تفاوتی با آش بی بی سه شنبه اراک دارد؟
در طرز تهیه آش بی بی سه شنبه نیشابور از رب گوجه فرنگی، بادمجان و اوماج استفاده میشود و از همین رو طعم کاملاً متفاوتی دارد.
حکم شرعی سفره بی بی سه شنبه چیست؟
سفره بی بی سه شنبه و آش بى بى سه شنبه، بى بى نور یا بى بى حور نماز و آداب مخصوصى دارد. نماز آن صبح سه شنبه قبل از اذان ظهر خوانده مىشود و یک حمد و سه قل هو الله دارد، که به صورت ۵ رکعتى خوانده مىشود. ضمنا آرد و حلواى این سفره را نباید نامحرم و پسر نابالغ و آسمان، ببیند. بنا به حکم آیت الله مکارم شیرازی، این کار خلاف شرع بوده و جزو خرافات دینی است. البته هنوز برخی افراد به این سفره اعتقاد دارند و این اعمال را به جا میآورند.
