روغن اکالیپتوس به دلیل اسانس تند و خوش عطری که دارد، یکی از بهترین روغن‌ها برای رفع احتقان بینی و همچنین خوشبو کردن محیط است. اما خواص روغن اکالیپتوس تنها به همین دو مورد ختم می‌شود. خاصیت روغن اکالیپتوس آنقدر زیاد است که در لیست بهترین روغن‌ها برای درمان بیماری‌ها و سلامت پوست و مو نیز قرار دارد. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش می‌توانید با همه خواص روغن اکالیپتوس و همچنین عوارض روغن اکالیپتوس آشنا شوید. در انتهای مقاله به سوالات متداول در مورد طریقه مصرف روغن اکالیپتوس و همچنین فواید آن پاسخ خواهیم داد.
روغن اکالیپتوس چیست؟
روغن اکالیپتوس از برگ‌های درخت همیشه سبز اکالیپتوس استخراج می‌شود. یک روغن فوق‌العاده خوشبو و مفید که بیشتر از هزاران سال است که از آن برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. طبع این روغن گرم و خشک است و ظاهری بی رنگ با بویی قوی و شیرین دارد.
این روغن هم به صورت موضعی و هم استنشاقی استفاده می‌شود و در همه اشکال نیز فواید بین نظیری برای سلامت دارد.
خواص روغن اکالیپتوس برای سلامت
روغن اکالیپتوس خواص دارویی شگفت‌انگیزی دارد که از زمان‌های دور در طب چینی و هندی استفاده می‌شد. این روغن یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است و اسانس تند آن می‌تواند به باز شدن بینی، رفع سرفه و علائم سرماخوردگی کمک کند. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین خواص روغن اکالیپتوس برای سلامت آشنا شوید.
۱- درمان سرفه و آسم
روغن اکالیپتوس سال‌ها است که برای تسکین سرفه استفاده می‌شود. امروزه در بسیاری از داروهای سرفه از روغن اکالیپتوس استفاده می‌شود. ماساژ روغن اکالیپتوس روی سینه و گلو می‌تواند به تسکین سرفه ناشی از سرماخوردگی و رفع علائم آسم کمک کند.
درواقع این کار موجب گشاد شدن رگ‌ها و حمل مقدار اکسیژن بیشتر به ریه‌ها می‌شود و از این راه به تسکین سرفه و آسم کمک می‌کند. از طرف دیگر بخور اکالیپتوس نیز در درمان سرفه و پاکسازی ریه بسیار مفید است. بخور سرفه موجب شل شدن مخاط و خروج مخاط از گلو می‌شود و از سرفه خشک جلوگیری می‌کند.
۲- دور کردن حشرات موذی
یک راهکار ساده برای دور کردن حشرات موذی مثل مگس و پشه استفاده از کمی روغن اکالیپتوس است. درواقع به جای این که برای دور کردن حشرات از اسپری‌های دافع حشرات استفاده می‌کنید، می‌توانید مقداری روغن اکالیپتوس بخور دهید و یا در اطراف خود قرار دهید تا همه حشرات از شما دور شوند.
۳- ضدعفونی کردن زخم‌ها
بومیان استرالیا از برگ‌های اکالیپتوس برای درمان زخم‌ها و جلوگیری از عفونت استفاده می‌کردند. امروزه نیز از روغن رقیق شده اکالیپتوس برای مبارزه با التهاب و بهبود زخم‌های پوستی استفاده می‌شود. روغن اکالیپتوس دارای خواص ضدعفونی‌کننده و کاهش التهاب است و حتی در درمان سوختگی‌های جزئی نیز تا حدی مؤثر است.
برای ضد عفونی زخم باید ۸ تا ۱۰ قطره روغن اکالیپتوس را با ۲ لیوان آب ترکیب کنید و سپس آن را در یک شیشه اسپری‌دار بریزید. می‌توانید این آب را روی محل زخم اسپری کنید تا آن را ضدعفونی کند.
۴- رفع گرفتگی بینی
اگر به دلیل سرماخوردگی، آسم و یا عارضه سینوزیت بینی‌تان گرفته و نمی‌توانید راحت نفس بکشید، بهتر است همین حالا از بخور اکالیپتوس استفاده کنید. استفاده از بخور روغن اکالیپتوس موجب کاهش مخاط بینی، باز شدن راه بینی و همچنین درمان سرفه می‌شود.
بخور روغن اکالیپتوس در بسیاری از افراد علائم آسم را برطرف می‌کند، اما در صورتی که به اکالیپتوس حساسیت داشته باشید، بخور آن می‌تواند علائم بیماری را تشدید کند.
۵- کنترل قند خون
روغن اکالیپتوس یکی از بهترین روغن‌ها برای درمان دیابت است. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از اسانس اکالیپتوس می‌تواند به کاهش قند خون کمک زیادی کند. جالب است بدانید که امروزه در بسیاری از داروهای دیابت و کنترل قند خون از روغن اکالیپتوس استفاده می‌شود.
استنشاق و ماساژ روغن اکالیپتوس موجب بهبود گردش خون، گشاد شدن عروق و ایجاد آرامش در بیماران دیابتی می‌شود.
۶- درمان تبخال
اکالیپتوس دارای خواص ضد التهابی و ضدعفونی‌کننده است و از همین رو استفاده از آن می‌تواند علائم تبخال را کاهش دهد. امروزه برای درمان تبخال از نوعی روغن ترکیبی حاوی اکالیپتوس استفاده می‌شود که بدون نسخه در داروخانه‌ها یافت می‌شود. از طرف دیگر استفاده از کمی روغن اکالیپتوس روی تبخال می‌تواند درد آن را کاهش دهد و به درمان سریع‌تر تبخال کمک کند.
۷- ضدعفونی‌کننده و خوشبو کننده دهان
هر چند که بیشتر ما نعنا را به عنوان خوشبو کننده دهان می‌شناسیم، اما باید بدانید که استفاده از روغن اکالیپتوس نیز می‌تواند به همان اندازه به رفع بوی بد دهان کمک کند. روغن اکالیپتوس دارای خواص ضد باکتریایی است و با از بین بردن میکروب‌ها، بوی بد دهان را برطرف می‌کند. برای ضد عفونی دهان می‌توانید مقداری روغن اکالیپتوس را در آب بریزید و از آن به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
۸- تسکین درد مفاصل
تحقیقات در مورد خواص روغن اکالیپتوس در طب سنتی نشان می‌دهد که این روغن می‌تواند درد مفاصل را تا حد زیادی کاهش دهد. بسیاری از کرم‌ها و پمادهای بدون نسخه‌ای که بازار یافت می‌شوند، حاوی روغن اکالیپتوس هستند. استفاده از این روغن برای کاهش دردهای استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید نیز مفید است.
۹- درمان نیش حشرات
روغن اکالیپتوس نه تنها حشرات را از شما دور می‌کند، بلکه برای درمان نیش حشرات نیز بسیار مفید است. ماساژ مقدار کمی از این روغن روی محل نیش موجب کاهش درد و التهاب می‌شود. این روغن بسیار قوی است و از همین رو بهتر است قبل از استفاده با مقداری روغن حامل مثل روغن زیتون، روغن بادام یا هر روغن دیگری رقیق شود.
۱۰- درمان شوره سر
روغن اکالیپتوس خواص ضد قارچی و ضدعفونی‌کننده دارد و از همین رو به درمان شوره سر کمک می‌کند. شوره سر معمولاً در اثر نوعی قارچ مخمر به نام «مالاسزیا» ایجاد می‌شود. برای درمان شوره می‌توانید روغن اکالیپتوس را با کمی روغن حامل ترکیب کنید و روی پوست سر ماساژ دهید. بعد از ۲۰ دقیقه باید سرتان را آبکشی کنید.
۱۱- کاهش درد
از دیگر خواص روغن اکالیپتوس برای سلامت می‌توان به کاهش درد اشاره کرد. جالب است بداند که تنها استنشاق روغن اکالیپتوس می‌تواند به کاهش درد کمک کند. این روغن حاوی «سینئول» و «لیمونن» است که خاصیت تسکین دهنده دارند. مطالعات نشان می‌دهد که بوییدن اکالیپتوس برای ۳۰ دقیقه می‌تواند به کاهش درد زانو و هر درد دیگری در بدن کمک کند.
۱۲- رفع گرفتگی عضلات
رفع گرفتگی عضلات از دیگر خواص روغن اکالیپتوس برای سلامت است. این روغن ضد اسپاسم و گرفتگی است و التهاب را کاهش می‌دهد. ماساژ روغن اکالیپتوس رقیق شده می‌تواند گرفتگی عضلانی و درد عضلات را کاهش دهد و به شل کردن عضله‌ها کمک کند.
۱۳- افزایش رشد و درخشندگی موها
استفاده از اکالیپتوس موجب افزایش جریان خود و از بین بردن التهاب و قارچ روی پوست سر می‌شود. این روغن خاصیت تسکین دهنده دارد و با فراهم کردن مواد مغذی مورد نیاز مو، موجب افزایش رشد موها و درخشندگی آن‌ها می‌شود. استنشاق روغن اکالیپتوس استرس را کاهش می‌دهد و از آن جایی که استرس موجب ریزش مو می‌شود، این موضوع نیز می‌تواند به سلامت موها و افزایش رشد آن‌ها کمک کند.
برای بهره‌مند شدن از خواص روغن اکالیپتوس برای مو می‌توانید ۲ تا ۴ قطره از آن را با هر روغن حاملی که دوست دارید ترکیب کنید. این روغن را روی پوست سر بمالید و خوب ماساژ دهید. سپس موهایتان را شانه کنید تا روغن روی تمام مو پخش شود. بعد از ۳۰ دقیقه می‌توانید موها را آبکشی کنید.
۱۴- درمان آفتاب سوختگی
یکی دیگر از فواید روغن اکالیپتوس برای سلامت، تسکین آفتاب سوختگی است. این روغن یک تسکین دهنده طبیعی است و به خنک شدن سطح پوست کمک می‌کند. برای درمان آفتاب سوختگی و قرمزی پوست می‌توانید مقداری روغن اکالیپتوس را با روغن حامل رقیق کنید. سپس آن را روی پوست استفاده کنید. روغن اکالیپتوس پوست را ضد عفونی می‌کند و جلوی عفونت‌های پوستی را نیز می‌گیرد.
برای درمان علائم آفتاب سوختگی می‌توانید ۲ تا ۴ قطره روغن اکالیپتوس را با یک قاشق چای‌خوری ژل آلوئه‌ورا ترکیب کنید. سپس نیم لیتر آب به آن اضافه کنید و این محلول را در یک شیشه اسپری دار بریزید. می‌توانید از این آب برای خنک کردن بدن و جلوگیری و درمان آفتاب سوختگی استفاده کنید.
۱۵- درمان استرس و اضطراب
روغن اکالیپتوس دارای رایحه منتول است که از سستی و خستگی ذهن جلوگیری می‌کند. این روغن یک آرام‌بخش طبیعی است که می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که استنشاق روغن اکالیپتوس حتی قبل از جراحی، می‌تواند به راحتی استرس بیمار را کاهش دهد و او را آرام‌تر کند.
۱۶- از بین بردن شپش سر
از مهم‌ترین خواص روغن اکالیپتوس می‌توان به نابود کردن شپش سر اشاره کرد. بسیاری از داروها و روش‌هایی که برای از بین بردن شپش سر استفاده می‌شوند، موجب آسیب به موها و پوست شما می‌شوند. اما اضافه کردن مقداری روغن اکالیپتوس به آب و شستشوی سر با این محلول می‌تواند به راحتی و بدون هیچ آسیبی شپش سر را نابود کند.
۱۷- از بین بردن میکروب روده
روغن اکالیپتوس یک «ورمیفیوژ» است که می‌تواند به از بین بردن میکروب‌های روده کمک کند. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از این روغن می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های مضر، میکروب‌ها و انگل روده کمک کند.
۱۸- درمان تب با روغن اکالیپتوس
از جالب‌ترین خواص روغن اکالیپتوس برای سلامت می‌توان به درمان تب و کاهش دمای بدن اشاره کرد. روغن اکالیپتوس یک درمان مؤثر برای رفع تب و کم کردن دمای بدن است. جالب است بدانید که برای کاهش دمای بدن در زمان ورزش نیز می‌توانید مقداری روغن اکالیپتوس را با آب ترکیب کنید و آن را روی بدن اسپری کنید تا دمای بدن کاهش پیدا کند و بدن شما خوشبو شود.
۱۹- درمان سردرد با روغن اکالیپتوس
اگر به سردرد مبتلا شده‌اید، می‌توانید به جای مصرف مسکن و قرص‌های مضر مقداری روغن اکالیپتوس را رقیق کنید و روی پیشانی و محل درد ماساژ دهید. این روغن با افزایش گردش خون و احساس خنک شدن پوست سردرد را تسکین می‌دهد و به رفع علائم کمک می‌کند.
۲۰- خواص روغن اکالیپتوس برای ریش
روغن اکالیپتوس بهترین روغن برای افزایش رشد ریش آقایان است. این روغن موهای ریش را برق و ضخیم می‌کند و برای سلامت پوست صورت نیز مفید است. به منظور استفاده از روغن اکالیپتوس برای ریش می‌توانید ابتدا این روغن را با یک روغن حمل مثل روغن زیتون، روغن نارگیل یا بادام رقیق کنید و سپس روی صورت و ریش ماساژ دهید.
۲۱- خواص روغن اکالیپتوس برای پوست صورت
روغن اکالیپتوس التهاب پوست را کاهش می‌دهد و برای درمان جوش و آکنه‌های پوستی مؤثر است. این روغن یک نرم کننده طبیعی برای پوست است که موجب بهبود گردش خون و جلوگیری از ایجاد چین و چروک‌های پوستی می‌شود. استفاده از روغن اکالیپتوس رقیق شده با روغن نارگیل می‌تواند به درمان التهاب و خشکی پوست کمک کند. این ترکیب حتی برای درمان علائم پسوریازیس نیز مفید است.
۲۲- خواص بخور اکالیپتوس برای پوست
بخور پوست با روغن اکالیپتوس می‌تواند پوست را ضدعفونی و پاکسازی کند. این بخور برای درمان اگزما، جوش و همچنین پاکسازی منافذ پوستی بسیار مفید است و به نرم و درخشان شدن پوست صورت شما کمک زیادی می‌کند. بخور اکالیپتوس جوش‌های سرسیاه را درمان می‌کند و موجب کم رنگ شدن لکه‌های پوستی می‌شود.
طریقه مصرف روغن اکالیپتوس
روغن اکالیپتوس به روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. می‌توانید این روغن را با روغن حامل ترکیب کنید و برای درمان مشکلات پوستی استفاده کنید و یا مقداری از آن را در بخار آب بریزید بخور دهید.
به منظور استفاده از روغن اکالیپتوس برای پوست باید ۱ تا ۲ قطره از این روغن را با یک روغن حامل مثل روغن نارگیل یا روغن آرگان طبیعی ترکیب کنید. سپس آن را روی پوست استفاده کنید. توجه داشته باشید که روغن اکالیپتوس به هیچ عنوان نباید به طور مستقیم روی پوست استفاده شود، زیرا می‌تواند به پوست شما آسیب برساند.
طرز استفاده از بخور اکالیپتوس نیز بسیار راحت است. در صورتی که قصد دارید از روغن اکالیپتوس برای بخور آب گرم استفاده کنید، می‌توانید چند قطره از این روغن را در آب جوش بریزید و سپس به روش معمول سرتان را بالای بخار بگیرید و خوب نفس بکشید.
بیشتر بخوانید: انواع بخور گیاهی برای مشکلات مختلف پوست
عوارض روغن اکالیپتوس
روغن اکالیپتوس یک روغن قوی است که به هیچ عنوان نباید بدون رقیق شدن روی پوست استفاده شود. برخی افراد ممکن است بعد از مصرف روغن اکالیپتوس دچار حساسیت شوند و از همین رو باید قبل از استفاده از این روغن ابتدا آن را روی بخش کوچکی از پوست تست کنید.
معمولاً از روغن اکالیپتوس برای مصارف خوراکی استفاده نمی‌شود، اما در صورتی که تحت نظر پزشک یا به دلیل خاصی از این روغن به صورت خوراکی استفاده می‌کنید، حتماً آن را رقیق کنید. به یاد داشته باشید که استفاده از ۳/۵ میلی‌لیتر روغن رقیق نشده می‌تواند کشنده باشد.
از مهم‌ترین علائم مسمومیت خوراکی با اکالیپتوس می‌توان به درد و سوزش معده، سرگیجه، ضعف عضلانی، کوچک شدن مردمک چشم و احساس خفگی اشاره کرد. مصرف خوراکی این روغن موجب تهوع، استفراغ و اسهال می‌شود.
در مورد عوارض بخور اکالیپتوس برای کودکان نیز باید بدانید که بخور این روغن می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی در سیستم عصبی مرکزی و تنفسی کودک شود. استفاده از روغن اکالیپتوس برای پوست لطیف نوزاد و کودک به هیچ عنوان مناسب نیست و سبب بروز التهاب و آسیب‌های پوستی می‌شود.
سوالات متداول
مهم‌ترین خواص بخور اکالیپتوس برای ریه چیست؟
ماساژ روغن اکالیپتوس روی سینه و گلو موجب گشاد شدن رگ‌ها و حمل مقدار اکسیژن بیشتر به ریه‌ها می‌شود و از این راه به تسکین سرفه و بهبود تنفس کمک می‌کند.
خواص روغن اکالیپتوس برای پوست چیست؟
روغن اکالیپتوس التهاب پوست را کاهش می‌دهد و برای درمان جوش و آکنه‌های پوستی مؤثر است. این روغن یک نرم کننده طبیعی برای پوست است که موجی بهبود گردش خون و جلوگیری از ایجاد چین و چروک‌های پوستی می‌شود.
منابع: healthline، kamaayurveda، lybrate، onlymyhealth
