ماه رمضان در مصر حال و هوای متفاوتی دارد و همراه با برگزاری رسم و رسوم سنتی و قدیمی رمضان که تا به امروز زنده نگه داشته شده است سپری می‌شود. در این ماه جمع‌های خانوادگی و حضور در اماکن مذهبی و مساجد هم مرسوم‌تر است. ما در این مقاله از سرویس سبک زندگی به رسوم ماه رمضان در مصر، فانوس‌های رنگی رمضان، رسم شلیک توپ، رسم مساجراتی، دورهمی‌های ماه رمضان در مصر و هر آنچه باید برای سفر در ماه رمضان در مصر بدانید، می‌گوییم. با مجله کوروش همراه باشید.
چرا مسلمانان در ماه رمضان روزه می‌گیرند؟
روزه یکی از ارکان پنج گانه اسلام است که واجبات آن شامل پرهیز از غذا، نوشیدنی، سیگار، فعالیت جنسی و هر گونه رفتاری که روزه را باطل می‌کند از طلوع تا غروب خورشید در تمام ماه رمضان است. هنوز هم برخی بر این باورند که مسلمانان باید در ماه رمضان روزه بگیرند تا حال فقرا را درک کنند ولی در واقع روزه تلاش برای رسیدن به «تقوا» با پرهیز از برخی خواسته‌ها برای تقویت خویشتن‌داری است.
رسم فانوس رمضان در مصر
فانوس‌های رنگی به نوعی نماد ماه رمضان به حساب می‌آیند و حضور این فانوس‌ها در کشورهای عربی در این ماه به وفور به چشم می‌خورد. پشت این فانوس‌ها داستان‌هایی است که باعث تداوم حضور آنها در طی سال‌های متمادی شده است.
به این فانوس‌ها «فانی» هم گفته می‌شود و با فرا رسیدن ماه رمضان و جشن گرفتن این رویداد دینی، مردم آنها را خریداری می‌کنند. اصل و مبدأ ورود این فانوس‌ها به فرهنگ مصری‌ها از آنجایی آغاز شده است که بنیانگذار قاهره، در ماه رمضان به قاهره برمی‌گشته است و مردم با فانوس به استقبال او می‌رفته‌اند. از آن پس این فانوس‌ها جزو نمادهای اصلی جشن‌ها و اعیاد در مصر هستند.
رسم شلیک توپ در مصر با شروع افطار
در سال‌های اخیر، مصری‌ها در ماه رمضان درست قبل از اذان مغرب یک توپ شلیک می‌کنند تا به مردم ندا بدهند که زمان افطار رسیده است. این سنت قبل از این‌که در سایر کشورهای مسلمان رواج پیدا کند، در قاهره آغاز شد و داستان‌های متعددی در مورد چگونگی پیدایش آن مطرح شده است.
یک داستان معروف به دوران «خدیو اسماعیل» برمی‌گردد. بر اساس این روایت، عده‌ای از سربازان در حال تمیز کردن توپ بودند که به اشتباه آن را شلیک کردند. مردم در آن زمان فکر می‌کردند که دولت ایده جدیدی برای اطلاع‌رسانی به مردم در زمان افطار دارد و وقتی خانواده حاکم این موضوع را شنیدند، آن را رسمی کردند.
یکی دیگر از داستان‌های رایج شنیده شده به دوران سلطنت «مملوک» برمی‌گردد. بر اساس این افسانه نیز یک توپ جدید در حال آزمایش بود و اتفاقاً این آزمایش مصادف با روز اول ماه مبارک رمضان و درست قبل از نماز مغرب بود. مردم نیز فکر می‌کردند که این علامت جدید سلطان برای افطار است و به سنت تبدیل شده است.
سال‌ها توپ از ارگ «صلاح‌الدین» شلیک می‌شد و چند سال بعد از تپه مقطم شلیک می‌شد تا صدای آن به افراد بیشتری برسد. اگرچه در اوایل دهه ۹۰، دولت شلیک توپ را در ماه رمضان متوقف کرد و به جای آن یک ضبط قدیمی از این سنت از تلویزیون ملی پخش شد. با این حال، پس از تقریبا سه دهه این رسم هنوز رایج است. در مصر برای اولین بار از سال ۱۹۹۲ این توپ به سمت ارگ صلاح الدین شلیک شد.
رسم برگزاری دورهمی در ماه رمضان
ماه رمضان برای روزه‌داران مصری مثل یک مناسبت بزرگ خانوادگی است که فرهنگ با هم بودن را ترویج می‌کند. به همین خاطر این دورهمی‌ها بین دوستان و خانواده‌ها بسیار محبوب است. تقریبا هر روز، مصری‌ها میزبان یا مهمان یک دورهمی دوستانه یا خانوادگی هستند . در زمان افطار و سحری هم معمولا مردم دور هم جمع می‌شوند و این وعده‌‌ها را با هم میل می‌کنند.
رسم مساهاراتی یا مساحراتی در ماه رمضان مصر
در زمان قدیم که مردم شب‌ها زود می‌خوابیدند، یک نفر باید آنها را بیدار می‌کرد تا سحری بخورند و آن شخص به عنوان «مساحراتی» شناخته می‌شد. در هر محله، پیرمردی با زدن نوعی طبل قابل حمل، راه می‌رفت و مردم را با لحنی دعوت‌کننده به بیدار شدن فرا می‌خواند. این سنت به دوران فاطمیه بر می‌گردد و به لطف فناوری‌ها و زنگ هشدارهای جدید امروزه چندان رایج نیست ولی هنوز در برخی مناطق این سنت بجا آورده می‌شود.
شب‌‌های پر جنب و جوش‌تر ماه رمضان در مصر
از آنجایی که مردم معمولا در ماه رمضان در مصر در بیرون از خانه هستند، چه در حال نماز، چه برای دیدار با عزیزانشان یا صرف غذا، پس تا دیروقت بیدار می‌مانند. مصر به طور کلی یکی از کشورهایی است که هرگز نمی‌خوابد، اما ماه رمضان در مصر بسیار سرزنده‌تر از حد معمول است.
چادرها یا خیمه‌های ماه رمضان در مصر
چادرهای ماه مبارک رمضان در مصر موسوم به چادرهای «رمضانیه» از پارچه‌های تزیینی درست شده‌اند که طرح‌های جالب و خاصی دارند. حتی در مصر یک بازار به اسم «سوق الخیمه» برای فروش ویژه این چادرها برپا می‌شود. این چادرهای بزرگ معمولا در هتل‌ها، باشگاه‌های ورزشی و مکان‌های دیگر با فضایی بزرگ برای دور هم جمع شدن مردم بعد از افطار برپا می‌شود.
معمولا در زمان افطار غذاها و خوراکی‌های سنتی سرو می‌شود و در بیشتر مواقع موسیقی زنده در آن پخش می‌شود.
رسم مائده رحمن در ماه رمضان مصر
اگر در ایام ماه رمضان در مصر از کنار یک میز ناهارخوری فوق‌العاده طولانی در خیابان رد شدید، بد نیست بدانید میز مشترک رستوران نیست، بلکه «مائده رحمن» است. در واقع پهن کردن این سفره یک عمل خیریه است که هر رهگذری می‌تواند در آن شرکت کند و از افطاری رایگان بخورد.
افطاری‌های مفصل مصری‌ها در ماه رمضان
غذاهای گوشتی مختصر و کمتر سرخ شده و بشقابی موسوم به «مدامس» که ترکیبی از لوبیا پخته، سبزیجات، تخم‌مرغ و نان و پنیر است جز اصلی سفره سحر مصری‌ها چه در منزل و چه در چادرهای رمضانیه است.
«شاهان فول» یا «فول» یک غذای محبوب دیگر برای سحرهای ماه رمضان در مصر، سودان، اتیوپی، اریتره، و دیگر بخش های شاخ آفریقا است که در مواقع دیگر برای صبحانه سرو می‌شود. این غذا متشکل از باقلا است که به آرامی در آب پخته شده و سپس از آن خمیری تهیه شده و همراه با نان و سبزیجات مختلف از جمله فلفل سبز، پیاز، گوجه فرنگی و گاهی همراه با ماست و پنیر فتا خورده می‌شود.
مصری‌ها روزه خود را را با شیر و خرما و تکه‌های نارگیل باز می‌کنند. غذاهای مرسوم سفره افطار مصری‌ها شامل انواع غذاهای گوشتی و کباب، انواع نوشیدنی و چای، شیرینی‌های مختلف از باقلوا گرفته تا حلوا و دسر عربی عیش‌السرایا (پنکیک‌های پر شده با انواع میوه) است.
علاوه بر این سمبوسه گوشت و پنیر موسوم به «SambusakL»، انواع پلو، انواع سالاد، خوراک مرغ و سبزیجات که به آن «مولوخیا» می‌گویند و شامل سیر سرخ شده و گشنیز است، سبزیجات پخته موسوم به «مهشی» و نان است. دسرهای محبوب مصری در ماه رمضان هم عبارتند از دسر خوشمزه کنافه و دسر پرطرفدار قطایف.
ماراتن سریال‌های تلویزیونی در ماه رمضان مصر
به دلایلی، ماه رمضان در مصر فصل پرفروش برای صنعت تلویزیون است. از آنجایی که ماه رمضان زمان جمع‌شدن افراد دور هم است و همه سرگرمی را دوست دارند، هر سال سریال‌ها و برنامه‌های جدیدی در این ماه از کانال‌های تلویزیون مصر پخش می‌شود.
با افزایش بینندگان تلویزیون، ناگفته نماند که این فصل برای تبلیغ کنندگان هم فصل پرباری است و رقبا سعی می‌کنند برای فروش محصولات خود با استفاده از تبلیغات تلویزیونی از هم سبقت بگیرند.
برگزاری مسابقات فوتبال در مصر
از آنجایی که فوتبال ورزش مورد علاقه مصری‌ها است، باید به نوعی بخشی از جشن رمضان هم باشد. هر ماه رمضان، پسران جوان و گاهی دختران، تیم تشکیل می‌دهند و در مسابقات فوتبال شرکت می‌کنند. این مسابقات رقابتی معمولا در باشگاه‌های ورزشی و مراکز جوانان در سراسر کشور برگزار می‌شود. زمان شروع این مسابقات معمولا ساعت ۱۲ بامداد است و بعد از پایان مسابقات، زمان صرف سحری است.
دیگر آداب و رسوم ماه مبارک رمضان
*افطار کردن با خوردن ۱ یا ۳ خرما درست مانند حضرت محمد (ص).
*هر شب ماه رمضان در مصر، بعد از آخرین نماز یومیه (عشا) نماز خاص و اختیاری به نام «تراویح» برگزار می‌شود. همچنین مجموعه‌ای از دعاها خوانده می‌شوند که معمولا طولانی و همراه با مراقبه هستند. تا پایان ماه مبارک رمضان در مصر نیز کل قرآن ختم می‌شود.
*یکی دیگر از نمازهای مستحب که در ۱۰ روز آخر ماه مبارک رمضان انجام می‌شود، نماز «تهجد» است. تهجّد به معنی شب زنده‌داری برای عبادت است. نماز تهجد نمازی است که در شب ادا می‌شود و وقتش از زمان سحر شروع می‌شود و تا طلوع صبح ادامه دارد.
نماز تهجد را با نام‌های متعددی یاد کرده‌اند، مثل: صلاه اللیل/ نماز شب، قیام اللیل/ شب‌بیداری، صلاه التطوع باللیل/ نماز نفل شبانه، صلاه السحر/ نماز سحر، نماز پاکان، نماز کرّوبیان و نماز انبیا و غیره.
تغییر ساعت کاری طی ماه رمضان در مصر
اگر مسافر هستید یا قصد سفر به مصر در ماه رمضان دارید باید بدانید که بانک‌ها در ماه رمضان زودتر بسته می‌شوند ( یعنی حدود ساعت ۱۳:۳۰). صرافی‌ها، مغازه‌ها و فروشگاه‌های تجاری نیز معمولا یک یا دو ساعت قبل از افطار تعطیل و یک یا دو ساعت بعد دوباره باز می‌شوند.
در کنار این‌ها ساعات تعطیلی ماه رمضان در مصر را برای مکان‌های گردشگری را که می‌خواهید بازدید کنید، بررسی کنید. چون بیشتر اماکن تفریحی مثل اهرام ثلاثه ممکن است زودتر بسته شوند.
ترافیک در ایام ماه رمضان در مصر
ساعت شلوغی و ترافیک در ماه رمضان در مصر حدود ساعت ۳ تا ۵ بعد از ظهر خواهد بود. در این ساعت‌ها انتظار ترافیک سنگین‌تر از حد معمول را داشته باشید. چون ساعات کاری در ماه رمضان کاهش می‌یابد و اکثر افراد در آن زمان محل کار را ترک می‌کنند.
خلواتی خیابان‌های قاهره درست قبل، حین و بعد از افطار شگفت‌انگیز هستند و ترافیک مانند یک کابوس ناپدید می‌شود و زمان رسیدن به مقصد، به نصف زمان معمولی خواهد رسید. همچنین هزاران تاکسی و اوبر در خیابان وجود دارد که کار حمل و نقل را راحت‌تر می‌کنند.
سوالات متداول
معروف‌ترین رسم‌های ماه رمضان در مصر چیست؟
رسم روشن کردن فانوس، برپا کردن خیمه، طبل زدن، شلیک گلوله، برگزاری مسابقات فوتبال و … از رسوم مهم مصری‌ها در این ماه است.
خیمه‌های ماه رمضان در چه زمانی برپا می‌شوند؟
این خیمه‌های رنگی موسوم به «رمضانیه» در زمان افطار و برای غذا خوردن و اطعام روزه‌داران برپا می‌شود.
منبع: curlsenroute
