آیا می‌دانید فاصله افطار و شام در ماه رمضان چقدر باید باشد؟ حتما اطلاع دارید که برخی افراد به خاطر رعایت نکردن اصولی فاصله افطار و شام، دچار معده درد و مشکلات گوارشی می‌شوند یا احساس سنگینی می‌کنند. بنابراین بین دو وعده افطار و شام ماه رمضان حتما باید فاصله کافی قرار داده شود. اما فاصله افطار و شام ماه رمضان چقدر باید باشد و اگر این فاصله را به درستی رعایت نکنید، چه عواقبی به همراه خواهد داشت؟ در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش به بررسی این موضوع و باید و نباید‌های خوردن افطاری و شام ماه رمضان می‌پردازیم.
کی افطار کنیم؟
همیشه اولین سوال این است که دقیقا در ماه رمضان، کی افطار کنیم؟ پیش از این درباره بهترین زمان خوردن سحری و حکم مراجع تقلید صحبت کرده‌ایم اما در پاسخ باید گفت که بنا به نظر مراجع دینی، می‌توان از آغاز اذان مغرب، شروع به خوردن افطاری کرد. وقت افطار همان وقت مغرب شرعی یا وقت پنهان شدن خورشید در افق زمین است.
بنا بر احکام، هر چند خواندن نماز مغرب و عشا بعد از اذان بهتر است اما اگر کسی منتظر باشد یا خود شخص گرسته باشد، بهتر است افطار را زودتر انجام دهد، چون فضیلت خوردن افطاری در این صورت بالاتر است. بنابراین با شروع اذان در منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، می‌توانید افطار خود را بجا بیاورید.
با چی افطار کنیم؟
در مورد اینکه روزه خود را بهتر است با چه چیزهایی باز کنیم یا افطار چی بخوریم، سوالات زیادی مطرح می‌شود. اولین وعده بعد از روزه گرفتن و ساعات زیاد گرسنگی، باید طوری باشد که به بدن شوک وارد نکند.
در مدت ساعت‌های روزه‌داری، بدن به خاطر عرق کردن، آب زیادی را از دست داده است و نیاز به مواد مغذی کافی دارد. توصیه می‌شود افطار را با یک نوشیدنی گرم شروع کنید. سعی کنید افطار خود را با قندهای طبیعی مثل عسل یا خرما، کشمش، چای یا شیر ولرم آغاز کنید و هرگز با آب یخ افطار نکنید.
بعد از آن شروع به خوردن غذاهای سبک کنید، مثل نان و پنیر و گردو، حلیم گندم، شله زرد، انواع سوپ، آشی که حبوباتش از قبل خیسانده شده باشد. در کل غذاهایی سبکی بخورید که بدنتان دچار سنگینی یا معده‌تان دچار درد نشود.
در ضمن حتما خوردن سبزیجات را در برنامه غذایی خود برای افطار جای دهید. سبزیجات علاوه بر داشتن آب، مواد معدنی و مغذی زیادی دارند که به برگشت انرژی بدن شما کمک زیادی می‌کنند.
آیا بعد از افطار شام بخوریم؟
به گفته متخصصان تغذیه، بین افطار و شام باید یک فاصله منطقی وجود داشته باشد. توصیه می‌شود یک وعده کوچک و سبک برای افطار بخورید و افطار و شام از هم جدا شوند. در کل روزه‌داری و کنترل کردن وعده‌های غذایی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. بنابراین تا جای ممکن باید اصول روزه‌داری را به درستی اجرا کنید.
برخی روزه داران در زمان افطار معمولا یک وعده سنگین با حجم زیاد مصرف می‌کنند و دیگر شام نمی خورند، اما اگر افطار را کوچک و سبک مصرف کنید و تنها از حالت روزه داری خارج شوید، دستگاه گوارش به تدریج فعالیت خود را برای هضم و جذب از سر می‌گیرد و فشار کمتری تحمل می‌کند.
بنابراین فاصله افطار و شام باید به درستی رعایت شود و همزمان این دو وعده با هم مصرف نشود. یعنی شام با فاصله کوتاهی از افطار مصرف شود. چون خوردن غذای حجیم و سنگین در وعده افطار موجب بروز مشکلات گوارشی برای روزه دار می‌شود و اگر روزه دار به این روند ادامه دهد، دیگر نمی‌تواند روزه بگیرد.
فاصله افطار و شام ماه رمضان چقدر باید باشد؟
برای کسانی که در ماه رمضان روزه می‌گیرند، رعایت فاصله افطار و شام ضروری است. بعد از اذان وعده افطار باید خورده شود که این وعده همان طور که گفته شد، باید سبک باشد و از خوردن غذاهای سنگین یا خیلی سرد یا داغ، خودداری شود.
فاصله افطار و شام ماه رمضان باید ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت در نظر گرفته شود تا بدن خود را وفق دهد و توانایی هضم غذاها را بعد از ساعت‌های طولانی گرسنگی داشته باشد.
در وعده شام نیز نباید غذاهای سنگین، شور و پرچرب مصرف کنید. این نکته را در نظر بگیرید که معده بعد از باز کردن روزه و خوردن افطاری، هنوز خالی است و دستگاه گوارش در طول مدتی که روزه گرفته‌اید، شیره گوارشی ترشح نکرده است. بنابراین مصرف حجم زیاد مواد غذایی باعث ایجاد سوءهاضمه می‌شود.
بیشتر بخوانید: معروف ترین غذاهای افطار در شهرهای مختلف ایران
مضرات فاصله زیاد بین افطار و شام در ماه رمضان
همان طور که فاصله کم بین افطار کردن تا خوردن شام می‌تواند باعث دل درد و مشکلات گوارشی مثل معده درد در روزه‌داران شود، اگر فاصله افطار و شام ماه رمضان را هم زیادتر از حد در نظر بگیرید، بدون آسیب نخواهد بود.
یکی از عواقب فاصله زیاد بین افطار و شام، دیر وقت شام خوردن است. در نتیجه وعده شام، به زمان خوابیدن نزدیک خواهد شد و خوابیدن با معده پر، عوارض زیادی دارد که بر کیفیت خواب و مشکلات دیگر دامن می‌زند.
همچنین در این مواقع، برخی افراد به خاطر سنگین شدن معده و مختل شدن خوابشان، وعده سحری را از برنامه غذایی خود حذف می‌کنند که آسیب‌های جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت. فراموش نکنید که شام، جای سحری را نمی‌گیرد و نخوردن آن باعث تحلیل قوا در طول روز می‌شود.
بیشتر بخوانید: بهترین غذاهای سبک و مقوی برای سحری
عوارض خوردن همزمان افطار و شام
اگر به هر دلیلی همزمان با افطار کردن، به خاطر گرسنگی زیاد، شام هم بخورید، به این معنی است که یک افطار سنگین با حجم زیاد به معده خود وارد کرده‌اید. در این صورت، معده بزرگ می‌شود و به دریچه ورودی معده که ناحیه اتصال به مری است، آسیب وارد می‌کند. در نتیجه کارایی خود را از دست می‌دهد.
شروع کردن به مصرف زیاد مواد غذایی و نوشیدنی بعد از مدت زیادی گرسنگی کشیدن به خاطر روزه‌داری، باعث می‌شود، معده ترش کند و در کسانی که بیماری رفلاکس معده دارند، وضعیت بسیار وخیم‌تر خواهد شد. در این مواقع علائم بیماری تا حد زیادی تشدید می‌شود.
این افراد هر چند برای روزه‌داری در حالت عادی مشکلی ندارند ولی نباید در زمان افطار، مایعات و شربت‌های شیرین را یک باره و با مقدار زیاد مصرف کنند. همچنین خوردن غذاهای پرچرب و محرک با حجم زیاد، مشکلات گوارشی را برای آنها به همراه خواهد داشت.
در مورد بیماران دیابتی نیز وضعیت به همین صورت است و باید به فاصله بین افطار و شام توجه و آن را به خوبی رعایت کنند. در این افراد هم به خاطر بالا رفتن ناگهانی قند خون ممکن است فرد دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود. این که دیابتی‌ها در ماه رمضان باید روزه بگیرند یا نه، حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنند.
کسانی هم که زخم معده یا زخم اثنی عشر دارند، اگر در آزمایش آندوسکپی‌شان زخم معده‌شان بزرگ‌تر و این زخم فعال‌تر شده است، نباید در طول ماه رمضان روزه بگیرند. در مورد کسانی هم که بیماری زخم معده آنها ترمیم و درمان شده است، هر چند می‌توانند روزه بگیرند ولی باید اصول تغذیه‌ای مربوط به این ماه را رعایت کنند و به فاصله افطار و شام ماه رمضان و همچنین خوردن سحری کامل توجه کنند.
سوالات متداول
فاصله افطار و شام ماه رمضان چقدر است؟
روزه‌داران باید بین خوردن وعده افطار و وعده شام حتما فاصله بیندازند. این فاصله زمانی باید بین حداقل ۳۰ دقیقه تا حداکثر ۲ ساعت در نظر گرفته شود. کاهش دادن این فاصله یا افزایش بیش از حد آن، باعث ایجاد مشکلات گوارشی می‌شود.
اگر فاصله افطار و شام را رعایت نکنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورت عدم رعایت فاصله افطار و شام در ماه رمضان، اگر این زمان را کمتر در نظر بگیرید، دچار پرخوری و زیاده‌خوری خواهید شد. در عین حال زیاد کردن این فاصله می‌تواند باعث بی‌اشتهایی، کم اشتهایی و ضعف شود. در ضمن اگر دیر شام بخورید، وعده شام به زمان خواب نزدیک می‌شود و بر کیفیت خواب و حتی وعده سحری که بسیار مهم است، اثر منفی خواهد گذاشت.
