زالزالک حساسیت‌زا است؟ آیا تا حالا بعد از خوردن زالزالک دچار واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات گوارشی شده‌اید؟ زالزالک جزو میوه‌های کوچک پاییزی و از خانواده توت‌ها (بری‌ها) است که اتفاقا خوردن آن، با طعم شیرین و جذابش، برای بسیاری افراد خوشایند است. این میوه را هم می‌توان به صورت مربا، ترشی، دمنوش یا استفاده به صورت تازه در رژیم غذایی جای داد. اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیاخوردن چای زالزالک و زالزالک باعث آلرژی می‌شود؟ زنان باردار و شیرده می‌توانند زالزالک بخورند؟ در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش به بررسی بی‌خطر یا خطرناک بودن و آلرژیک بودن زالزالک و … می‌پردازیم.
آیا در خوردن زالزالک باید احتیاط کرد؟
زالزالک، خَفجه، کیالک، ولیک، گرج، سیسه، رَمَلُک (نام علمی: Crataegus) نام‌های متفاوت زالزالک هستند که در سه نوع زرد، سیاه و قرمز (شغالی) می‌رویند. این میوه در فصل پاییز رشد می‌کند و در بازار می‌توانید آن را پیدا کنید. البته برخی از انواع زالزالک، غیرخوراکی هستند و میوه‌های این درختان معمولا خوراک پرندگان می‌شوند.
اما باید بدانید که زالزالک خوراکی در انواع قرمز، زرد یا زالزاک وحشی، در کنار خواص و فواید زالزالک که برای سلامتی دارد، در صورت زیاده‌روی در مصرف آن، اثرات منفی بر سلامت می‌گذارد. مخصوصا اگر میوه زالزالک همراه با گل و برگ‌های آن به صورت دارو، دمنوش یا عصاره، برای طولانی‌مدت و به صورت مداوم مصرف شود، ممکن است منجر به بروز علائم و نشانه‌هایی مثل تپش قلب، لکه‌های پوستی خفیف، سردرد، سردردهای میگرنی، خستگی، حالت تهوع، علائم بیماری‌های روده‌ای و معده‌ای، خواب‌آلودگی و غیره شود.
آیا چای یا دمنوش زالزالک حساسیت زا است؟
در حالی که نوشیدن چای زالزالک به مدت طولانی به عنوان یک داروی ملایم برای تقویت قلب شناخته شده است، همیشه باید قبل از استفاده از چای زالزالک در صورت داشتن هر گونه مشکل قلبی، به خصوص اگر از داروهای دیگر استفاده می‌کنید، ابتدا با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که چای زالزالک برای شما بی‌خطر است.
هر چند خوردن زالزالک یا چای و دمنوش آن در اندازه کم، خطرات چندانی به دنبال ندارد ولی مصرف مداوم آن می‌تواند برای برخی افراد چالش‌های سلامتی به همراه داشته باشد. پس فراموش نکنید که چای زالزالک را با داروها و قرص‌های قلبی نباید استفاده کنید. چون ترکیب و اختلاط دارویی، موجب بروز مشکلات قلبی وخیم‌تری خواهد شد.
عوارض یا واکنش‌های آلرژیک زالزالک چیست؟
بسته به مقاومت بدنی و اینکه چه میزان زالزالک را در یک وعده غذایی مصرف کرده باشید، ممکن است واکنش‌های بدنی هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت باشد. حساسیت یا عوارض مربوط به میوه زالزالک ممکن است به صورت واکنش‌ها در سیستم گوارش، واکنش‌های پوستی، دردهای بدنی و … بروز پیدا کند. ممکن است با مصرف بالای این میوه، با عوارض زیر مواجه شوید:
- درد در قفسه سینه که بیش از ۲۰ دقیقه طول بکشد.
- کوتاه شدن تنفس و بریده بریده نفس کشیدن
- احساس خستگی بیش از حالت نرمال
- احساس ضعف
- دشواری در تکلم و صحبت کردن
- آریتمی قلب
- سردرد یا میگرن
- احساس گیجی و خواب آلودگی
- غش کردن
- بالا رفتن فشار خون
- احساس ناراحتی در معده و روده
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال شدید
- نشانه‌هایی از بروز کبودی روی پوست بدن
در صورت مشاهده و تجربه هر یک از این واکنش‌ها، مصرف این میوه را قطع کرده و به فکر درمان باشید.
آیا زالزالک حساسیت را درمان می‌کند؟
اگر چه در برخی افراد خوردن زالزالک با نشانه‌های حساسیت همراه است، با این حال شاید جالب باشد بدانید که خوردن زالزالک در مقدار متناسب، به عنوان یک داروی گیاهی برای تقویت قلب، سابقه طولانی در بین جوامع سنتی داشته است. این میوه باعث گردش خون سالم می‌شود و برای سلامت کلی اندام «کلیه» ضروری است. بر اساس نتایج تحقیقات به عمل آمده، زالزالک تولید هیستامین را کاهش می‌دهد و برای درمان آلرژی مفید است.
آیا زالزالک برای خوردن بی‌خطر است؟
زالزالک در اصل جزو میوه‌های سمی نیست. با این حال، این میوه حاوی یک ماده شیمیایی به نام «آمیگدالین» است که مصرف آن در دوزهای بالا می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت شود. هر چند تا همین پنجاه سال پیش، برخی پزشکان آمیگدالین را با عنوان «ویتامین ب- ۱۷» معرفی می‌کردند و مصرف آن را برای درمان بیماری‌هایی چون سرطان مفید می‌دانستند، با این حال به مرور ثابت شده که خوردن آمیگدالین باعث آزادشدن «سیانید» در بدن انسان شده و می‌تواند به مسمومیت سیانیدی منجر شود.
مصرف بیش از حد آمیگدالین باعث عوارضی چون تهوع، سردرد، سرگیجه، مشکلات کبدی، تب، تنگی نفس، تاری دید، فشار خون پایین، نقض هماهنگی و بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود. زالزالک هم به خاطر وجود این ماده شیمیایی در آن، ممکن است اثرات مشابه را برای فرد به همراه داشته باشد. اگر چه بدن برخی افراد ممکن است به این ماده شیمیایی واکنش خاصی نشان ندهد یا در کوتاه‌مدت اثر منفی ناشی از خوردن این میوه، مشاهده نشود.
آیا زنان باردار می‌توانند زالزالک بخورند؟
مصرف زالزالک نه تنها در دوران بارداری، بلکه در دوران شیردهی هم به خانم‌ها توصیه نمی‌شود. البته نحوه مصرف زالزالک در دوران بارداری بسیار مهم است. بهتر است این میوه به صورت کمپوت، دمنوش و چای استفاده شود. اگر باردار هستید، ترجیحا از مصرف زالزالک خام، مربای زالزالک یا تنتور زالزالک در دوران بارداری پرهیز کنید. زیاده‌روی در مصرف زالزالک در دوران بارداری منجر به سقط جنین می‌شود و استفاده از ضماد آن در مادران شیرده، شیر را کم می‌کند.
هر چند برخی ادعا می‌کنند که زالزالک برای کاهش فشار بالا در زنان باردار مفید است و در ضمن خوردن زالزالک در مقدار محدود، اثرات منفی بر روی زنان باردار ندارد اما از آن‌جایی که احتیاط‌های تغذیه‌ای و سلامتی در دوران بارداری و شیردهی باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد، بهتر است از خوردن این میوه صرف‌نظر کنید. یا بهتر است زنان باردار قبل از مصرف زالزالک حتما با پزشک خود مشورت کنند چون زالزالک در برخی زنان موجب تشدید مشکلات سلامتی در این دوران می‌شود.
در صورت حساسیت به زالزالک چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز حساسیت با زالزالک، حالت تهوع، ناراحتی معده، سرگیجه، خواب آلودگی، تعریق، مشکل خواب یا سردرد ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی جدی، از جمله ضربان قلب بالا، تنگی نفس، تغییرات ذهنی و خلقی (مثل احساس بی‌قراری) فورا به پزشک خود اطلاع دهید. همان طور که گفته شد، واکنش آلرژیک بسیار جدی به این محصول نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات و ورم و قرمزی روی پوست، احساس خارش و تورم مخصوصا در صورت، زبان، گلو و احساس سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: روش های کاشت هسته زالزالک در خانه
سوالات متداول
آیا زالزالک حساسیت زا است؟
واکنش آلرژیک بسیار جدی به زالزالک نادر است و تعداد افراد معدودی ممکن است بعد از خوردن این میوه دچار آلرژی شوند. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، مثل بثورات پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در ناحیه صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی و … فورا به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی نباید زالزالک بخورند؟
کودکان و زنان باردار یا شیرده نباید از زالزالک استفاده کنند یا در صورت استفاده باید میزان آن را بسیار کم در نظر بگیرند. علاوه بر این زالزالک حمله «آنژین» را متوقف نمی‌کند. آنژین اصطلاح پزشکی برای درد قفسه سینه یا ناراحتی ناشی از اختلال موقت در جریان خون و اکسیژن به قلب است. ناراحتی آنژین به صورت احساس فشردگی، خفگی یا سوزش، معمولا در مرکز قفسه سینه و پشت استخوان سینه نمایان می‌شود. بنابراین اگر دچار بیماری قلبی هستید و دارو می‌خورید، به خاطر داشته باشید که زالزالک را نباید با سایر داروهای قلبی مصرف کنید.
