دیماج یا دویماج یک میان‌وعده سبک اصالتا قزوینی است که به عنوان عصرانه در کنار میوه‌های فصل یا با چای سرو می‌شود. البته قزوینی‌ها آن را به عنوان غذای سیزده بدر، پیش غذای چهارشنبه سوری، غذای سفره افطار و صبحانه هم استفاده می‌کنند. این خوراکی سبک با مواد ساده‌ای درست می‌شود و بسیار مقوی و خوشمزه است. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش به طرز تهیه دیماج به سبک شهرهای مختلف و فوت و فنهای طرز تهیه دیماج می‌پردازیم. همچنین هر آنچه را که درباره این غذای محلی باید بدانید، به شما می‌گوییم.
درباره دیماج یا دویماج بیشتر بدانید
«دُیماج»، «دویماج»، «دُگماژ» یا «دُیمج» یک میان وعده با عصرانه سبک است که اصالت آن مثل قیمه نثار به قزوین برمی‌گردد ولی در شهرهای زنجان، همدان و تبریز هم با مواد مشابهی درست می‌شود.
معمولا این غذای سبک با هندوانه یا انگور خورده می‌شود و ماده اصلی آن هم نان لواش قزوینی است. این نان که به صورت گرد و در اندازه بزرگ پخته می‌شود، مشهورترین نان قزوین است که هم کیفیت بالا و هم طعم مطبوعی دارد. اگر به نان لواش قزوینی دسترسی نداشتید، می‌توانید از نان لواش معمولی هم استفاده کنید.
پنیر، پیازداغ، گردو و سبزی معطر تازه و خشک هم از دیگر موادی هستند که در این غذای سبک به کار می‌روند. پنیری که در این غذا به کار می‌رود، همان پنیر سنتی خانگی است که در شهرهای مختلف با شیر گاو یا گوسفند (دلخواه) تهیه می‌شود.
سبزی مورد استفاده در دیماج قزوینی هم سبزی خوردن تازه و خرد شده است. معمولا دیماج یا دویماج را بعد از آماده کردن به شکل کوفته در می‌آورند. البته می‌توان به آن فرم نداد و در بشقاب سرو کرد. قزوینی‌ها دیماج را به عنوان یکی از اجزای سفره ماه رمضان هم به کار می‌برند.
طرز تهیه دیماج قزوین
مواد لازم برای تهیه دیماج قزوینی
- نان لواش (خشک شده): ۵۰۰ گرم
- گردو: ۱ لیوان دسته‌دار فرانسوی
- پیاز: ۳ عدد بزرگ
- خیار: ۲ عدد نسبتا بزرگ (سالادی)
- پنیر محلی خرد شده: ۸ قاشق غذاخورب
- سبزی خوردن: ۳۰۰ گرم (خرد و ساطوری شده)
- نعنا خشک: ۱ قاشق غذاخوری
- نمک، زردچوبه و گلپر: به میزان دلخواه
مراحل طرز تهیه دیماج قزوین
میزان موادی که در بالا به آن اشاره شد برای تهیه دیماج برای حدود ۶ نفر است. این غذا به زمان زیادی برای آماده‌سازی نیاز ندارد ولی باید به مدت ۱ تا ۲ ساعت مواد را استراحت دهید تا همگی، طعم یکدیگر را بگیرند. سپس آنها را به شکل گلوله یا کوفته تبریزی درآورید و در کنار میوه‌های عصرانه یا چای سرو کنید.
مرحله اول: نان لواش محلی را خرد و الک کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه دیماج قزوین، سبزی خوردن را بشورید و بعد از این‌که آب خود را از دست داد، ریز و ساطوری خرد کنید. نان لواش خشک شده را در یک کاسه بریزید و خرد کنید. لبه‌های کلفت نان لواش را از ظرف خارج کنید تا در پایان و موقع گلوله کردن، باعث از فرم خارج شدن شکل دیماج نشوند.
چون روی نان‌های محلی معمولا به آرد آغشته است، بعد از خرد کردن نان، آنها را بهتر است در الک بریزید تا آرد آن جدا شود. وجود آرد باعث می‌شود دیماج خمیر شود.
مرحله دوم: پیاز داغ دویماج را درست کنید
روی نان‌های لواش را با دست کمی آب بپاشید تا تر بشوند ولی نه در حدی که خمیر شوند. آنها را کنار بگذارید. سپس برای درست کردن پیازداغ پیازها را پوست بگیرید. پیازها را خیلی ریز خرد و نگینی کنید. در یک تابه کمی روغن بریزید و پیازها را در آن سرخ کنید تا وقتی که سبک و طلایی شوند. به پیازهای سرخ شده، کمی زردچوبه و فلفل اضافه کنید. چند ثانیه تفت دهید تا خامی زردچوبه گرفته شود.
مرحله سوم: مواد دیماج را با هم مخلوط کنید
در این مرحله از طرز تهیه دیماج قزوین، پیاز سرخ شده را به نان‌هایی که خرد کرده و روی آنها را آب پاشیده بودید، اضافه کنید. گردوها را خرد کنید. پنیر را با چنگال نرم و له کنید تا بافت دانه دانه یا گلوله‌های ریز پیدا کند.
سبزی خرد و ساطوری شده را با نعناع خشک، نمک و گلپر مخلوط کنید. مواد را هم بزنید و روی آن را با یک سینی یا پارچه یا سلفون بپوشانید و در دمای محیط قرار دهید تا به مدت ۱ تا ۲ ساعت استراحت کنند و مواد طعم یکدیگر را بگیرند.
مرحله چهارم: مواد را به شکل کوفته درآورید
بعد از این‌که مواد استراحت کردند، خیار را ریز خرد کرده و به ظرف اضافه کنید. اگر قبل از استراحت دادن، خیار را اضافه کنید، نان خمیر می‌شود. همه مواد را به هم بزنید و با دست گلوله کنید. می‌توانید از استکان‌های کمر باریک هم برای لقمه کردن استفاده کنید. دیماج قزوین را همراه با میوه یا چای به عنوان عصرانه سرو کنید.
طرز تهیه دویماج زنجان
برای مواد لازم دویماج به روش زنجانی تنها از پنیر، نان لواش خشک و خرد شده، سبزی خشک معطر و کمی آب استفاده می‌شود. مراحل طرز تهیه دیماج به روش زنجانی هم مانند روش درست کردن دیماج قزوینی است.
طرز تهیه دیماج به روش همدانی‌ها
همدانی‌ها در مواد لازم طرز تهیه دیماج، سیب زمینی آبپز، روغن حیوانی یا کره و کمی پودر گل محمدی خشک شده هم به کار می‌برند. همچنین به جای نان لواش از نان سنگک استفاده می‌کنند. نان‌ها را بعد از خشک کردن، می‌کوبند و با آب، شیر، دوغ یا آب پنیر، آنها را کمی خیس می‌کنند.
در ضمن پیاز را به صورت خام هم به مواد اضافه می‌کنند و آن را سرخ نمی‌کنند. بقیه مراحل و نحوه شکل دادن دیماج همدانی، مشابه دیماج قزوینی است.
فوت و فنهای طرز تهیه دیماج قزوین
*در طرز تهیه دویماج قزوینی می‌توانید مواد را بر اساس سلیقه خود بیشتر یا کمتر در نظر بگیرید. مثلا اندازه پنیر یا سبزی را می‌توانید به دلخواه خود تغییر دهید.
*تخم گشنیز، زیره سبز یا زیره سیاه از دیگر موادی است که می‌توانید در طرز تهیه دیماج قزوین استفاده کنید.
*بهتر است گردوها را کاملا پودر نکنید. اگر کمی درشت‌تر باشند و زیر دندان بیایند، بهتر است.
*به جای نان تازه لواش می‌توانید از نان لواش خشک یا نان محلی شهر خود در طرز تهیه دیماج استفاده کنید. مثلا در نسخه تبریزی دیماج از «نان اسکو» استفاده می‌شود. بهتر است نان‌ها را خیلی ریز خرد یا له نکنید.
*مقدار دوغ یا آبی که به نان‌های لواش اضافه می‌کنید نباید به حدی باشد که نان‌ها له بشوند. همین که نرم شوند تا بتوان به آنها فرم و شکل گلوله‌ای داد، کافی است.
*مایه دویماج حتما بعد از ترکیب کردن مواد باید به مدت ۱ تا ۲ ساعت استراحت کند. در این مدت حتما باید درپوش ظرف را بگذارید یا روی مواد را با سلفون بپوشانید. اگر نان‌ها خشک بودند، می‌توانید موقع گلوله کردن، کمی آب روی آنها بپاشید.
*به‌جای پنیر محلی می‌توانید از پنیر سفید کم چرب، پنیر لیقوان، پنیر کوزه‌ای یا سایر انواع پنیر صبحانه هم در طرز تهیه دیماج زنجانی استفاده کنید.
*برخی هم به مواد تهیه دویماج، کشمش یا زرشک هم اضافه می‌کنند.
*اگر طعم سیر را دوست دارید، پودر سیر یا سیر پوره شده هم می‌تواند طعم این غذا را خوشمزه تر و عطر آن را قوی‌تر کند.
*برای تزیین دیماج قزوین بعد از گلوله کردن دویماج، روی آنها را با گوجه گیلاسی، برش‌های خیار، برگ تازه ریحان یا نعنا و … بر اساس سلیقه خود شکل دهید و سرو کنید.
دیماج یک وعده سبک و مقوی
دیماج غذای کدام شهر است؟ همان‌طور که توضیح دادیم، دیماج یک وعده سبک غذایی است که به عنوان میان‌وعده یا عصرانه در شهرهای قزوین، همدان، تبریز و زنجان تهیه می‌شود. می‌توانید به مواد طرز تهیه دیماج زنجان یا دیماج قزوینی مواد دلخواه خودتان را هم اضافه و سلیقه شخصی‌تان را دخیل کنید.
این عصرانه را می‌توانید به عنوان یک وعده سبک و متفاوت همراه با دوستان و خانواده سرو کنید. قزوینی‌ها برای میان وعده سیزده به در دیماج درست می‌کنند. علاوه بر لذت بردن از طعم لذیذ خوراکی خوشمزه اصالتا قزوینی دیماج، می‌توانید از سالم بودن آن هم مطمئن باشید.
سوالات متداول
دیماج غذای محلی کجاست؟
اگر برای شما هم این سوال پیش می‌آید که دیماج غذای کجاست باید بگویین که دویماج یا غذای دیماج یک میان وعده اصالتا قزوینی است ولی در شهرهای زنجان، همدان و تبریز هم درست می‌شود.
از چه نانی برای طرز تهیه دویماج یا دیماج استفاده می‌شود؟
قزوینی‌ها از نان لواش قزوینی (نان سنتی و محلی) برای درست کردن دیماج استفاده می‌کنند. ولی می‌توانید از نان لواش معمولی یا دیگر نان‌های محلی و سنتی شهر خود یا حتی نان سنگک خرد شده هم در طرز تهیه دویماج استفاده کنید.
در نسخه تبریزی دیماج از چه نانی برای تهیه این غذا استفاده می‌شود؟
در طرز تهیه دیماج به جای نان لواش تازه مخصوص از نوعی نان به نام اسکو استفاده می‌شود. برای این روش طرز تهیه دیماج بهتر است نان‌ها را خیلی ریز خرد یا له نکنید.
در طرز تهیه دیماج قزوینی از چه مواد اولیه‌ای استفاده می‌شود؟
برای تهیه دیماج قزوینی از نان لواش، گردوی خرد شده، پیاز، خیار، پنیر محلی خرد شده، سبزی خوردن، نعناع خشک، نمک، زردچوبه و مقداری گلپر استفاده می‌شود.
