حنا، با نام علمی Lawsonia inermis، یک درختچه همیشه سبز است که از برگ آن برای مصارف دارویی و آرایشی استفاده می شود. حنا را با ریشه حنا (Alkanna tinctoria)، که به آن ریشه آلکانا نیز گفته می شود، نباید اشتباه گرفت. در زمان قدیم از حنا برای درمان اسهال شدید ناشی از انگل (اسهال خونی آمیب)، سرطان، بزرگ شدن طحال، سردرد، زردی و بیماری های پوستی استفاده می شده است. در این مقاله از سرویس سلامت مجله کوروش به خواص و فواید حنا، مضرات احتمالی آن برای سلامت جسم و طبع و تاریخچه آن می پردازیم.
طبع حنا چیست؟
طبیعت گیاه حنا سرد و خشک است که برخی آن را گرم و خشک هم می دانند. ولی خاصیت خنک کنندگی دارد و به صورت جوشانده و موضعی از آن استفاده می شود. در ضمن طعم آن هم در صورت جوشاندن، تلخ خواهد بود.
تاریخچه حنا
حنا یا مهندی (Mehndi) یک گیاه همیشه سبز از خانواده Loosestrife است. این گیاه در اصل از مصر آمده است، کشوری که هنوز یکی از تامین کنندگان اصلی حنا به شمار می رود. گیاه حنا معمولاً در آب و هوای خشک هند، آفریقای شمالی و خاورمیانه رشد می کند. رنگ قهوه ای قرمز با خرد کردن برگ های خشک و سپس مخلوط کردن پودر با سایر مواد طبیعی و اسیدی مانند روغن اکالیپتوس، آب لیمو یا چای سیاه تهیه می شود.
حنا در هند
اکثر مردم حنا را با هند مرتبط می دانند چون بخشی جدایی ناپذیر از سنت عروسی هندی است. عروس های هندی دست ها، بازوها و پاهایشان را با طرح های پیچیده می پوشانند. البته سابقه و کاربرد آن در سراسر خاورمیانه از دیرباز رواج داشته است. قدیمی ترین کاربرد گزارش شده مربوط به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد است. یعنی جایی که در مصر برای رنگ کردن مو و ناخن فرعون ها و همچنین برای مومیایی کردن جسد آن ها مورد استفاده قرار گرفت. حتی گفته شده که خود کلئوپاترا از حنا برای تزئین بدن خود استفاده می کرده است.
بیشتر بخوانید: خواص گوجه فرنگی و مضرات و طبع و مصلح آن
کاربرد اصلی حنا در دوران قدیم
شاید بهترین ویژگی حنا اثر خنک کنندگی طبیعی آن باشد که احساس سوزن سوزن شدن دلپذیری به پوست می دهد (شبیه جویدن آدامس نعناع و نوشیدن آب سرد). هنگامی که این ویژگی کشف شد، مردم صحرا از حنا برای خنک کردن بدن خود استفاده کردند. با درست کردن خمیر حنا و ماساژ دادن آن روی بدن خود، آنها به اثر تهویه مطبوع آن پی بردند. این حس تا زمانی که لکه حنا روی پوست باقی بماند، در سراسر بدن احساس می شود. طولی نکشید که مردم بیابانی اسمیر، حنا را به آثار هنری تبدیل کردند. بنابراین «سنت مهندی» متولد شد. قرن ها، تصور می شده است که mehndi (هنر نقاشی حنا بر روی بدن) عشق، ثروت و رفاه را به ارمغان می آورد و از کسی که از آن استفاده می کند، در برابر شر محافظت خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: خواص و فواید نعنا برای سلامت بدن
کاربرد امروزی حنا
این روزها مردم برای درمان زخم معده و روده هم حنا مصرف می کنند. حنا گاهی برای درمان شوره سر، اگزما، گال، عفونت های قارچی و زخم ها، مستقیما روی ناحیه آسیب دیده گذاشته می شود. در کنار همه این ها، در لوازم آرایشی، رنگ و محصولات مراقبت از مو کاربرد وسیعی دارد و برای زیبایی و رنگ دادن به ناخن، دست و پا (بدن) و حتی لباس هم استفاده می شود. مردم همچنین از حنا روی پوست به عنوان “خالکوبی” موقت استفاده می کنند. البته این ها همه موارد کاربرد و حنا نیستند. شما می توانید از این پودر سدر مانند یا برگ و گل خشک آن مصارف مختلفی داشته باشید که در ادامه به آن ها می پردازیم.
خواص و فواید حنا
به غیر از برگ حنا، که مملو از مواد گیاهی ارزشمند است، قسمت های دیگر گیاه، یعنی گل ها، دانه ها، ریشه ها و پوست نیز فواید زیادی برای سلامتی دارند. گل های حنا روغن های ضروری و مفیدی تولید می کنند، در حالی که عصاره ریشه، پوست و دانه، خواص آرام بخش و خوشبو کننده دارد.برگ های حنا معمولاً خشک و آسیاب می شوند و به شکل پودر، برای مصارف خانگی یا صنعتی به کار می روند. این برگ ها دارای مواد مغذی فراوان هستند. آنتی اکسیدان ها مانند تانن، کاتچین، فلاونوئیدها، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E برای سلامت مو و حتی بدن بسیار مفید هستند.
۱- خواص و فواید حنا در تسکین سردرد
گل حنا سردرد های ناشی از گرمای خورشید را درمان می کند. گل های حنا را در کمی سرکه خیس کنید. سپس لعاب خارج شده از آن را روی پیشانی تان ماساژ دهید. این کار سردرد را تسکین می دهد. برای تسکین درد اعصاب و مفاصل هم می توانید روغن حنا را مانند ضماد روی موضع ماساژ دهید. یا گل آن را در روغن بجوشانید و صاف کنید. این ضماد اثر بیشتری در تسکین درد دارد.
بیشتر بخوانید: انواع سردرد و درمان های خانگی و دارویی آن
۲- خواص و فواید حنا در تسکین آرتروز
هنگامی که حنا روی دست ها استفاده می شود، به خاطر اثر خنک کننده ای که بر اعصاب دارد، بدن را آرام می کند و در نتیجه التهاب ناشی از علائم آرتریت را کاهش می دهد.
۳- خواص و فواید حنا برای درمان بیماری های پوستی
داروهای سنتی حنا شامل منعقد کننده برای زخم های باز و ضماد برای تسکین سوختگی و اگزما می شود. بد نیست بدانید که از برگ های تازه حنا به عنوان یک ضد عفونی کننده موضعی برای عفونت های قارچی یا باکتریایی پوست، از جمله کرم حلقوی استفاده شود. حنا همچنین خاصیت نرم کنندگی و ضد آفتاب دارد و مانند یک غشای نازک مانع تاثیر اشعه خورشید روی پوست صورت و بدن می شوند.
۴- افزایش رشد موهای سالم با حنا
حنا به بهبود سلامت مو کمک می کند. به مهر و موم کوتیکول مو کمک می کند. از شکستگی مو جلوگیری می کند و درخشندگی و ظاهر موها را افزایش می دهد. همچنین یک درمان طبیعی برای شوره سر است. رشد مو را تقویت می کند. علاوه بر این ها حنا سرشار از مواد گیاهی قوی از جمله تانن و فنولیک است. این مواد به تحریک رشد فولیکول ها، متوقف شدن ریزش مو و حفظ موهای سالم کمک می کنند. مو های خود را دو یا سه بار در هفته با شامپویی که به عصاره حنا ترکیب شده است، بشویید. در این صورت رشد و ضخامت آن ها به طرز چشمگیری بهبود می بخشد.
بیشتر بخوانید: روش های درمان طبیعی و سریع شوره سنگین سر در طب سنتی
۵- چربی پوست را تنظیم می کند
پوست سر به طور طبیعی در غدد سباسه (غده های میکروسکوپی روی پوست سر، که یک ماده روغنی / مومی به نام سبوم تولید می کند) چربی ترشح می کند. سبوم خاصیت ضد آب کردن پوست و موی پستانداران را ایجاد می کند. در مواردی از مشکلات محیطی بیرونی یا برخی مشکلات داخلی، چربی بیش از حد روی پوست سر ظاهر می شود. در نتیجه باعث خارش مداوم و ریزش مو خواهد شد. استفاده از نرم کننده های حاوی حنا بر روی پوست سر، پس از شست و شوی کامل موها به تعادل تولید چربی در پوست سر، کمک و در نتیجه بافت مو را غنی می کند.
۶- خواص و فواید حنا برای رفع شوره سر
حنا که دارای ویژگی های ضد قارچی است، یک راه حل طبیعی درخشان برای درمان شوره سر و سایر اختلالات میکروبی است که در پوست سر ایجاد می شود. یک یا دو بار در هفته، موها و پوست سر خود را با خمیر پودر حنا که از ترکیب حنا با چند قطره روغن لیمو ترش درست شده است، ماساژ دهید. این داروی خانگی ساده، شوره سر را از بین می برد و سوزش و پوسته پوسته شدن پوست سر را از بین می برد.
۷- از سفید شدن زودرس مو جلوگیری می کند
حنا به عنوان یک ترکیب گیاهی ارگانیک، ذاتاً حاوی رنگ قهوه ای مایل به قرمز است. از این رو می توان از آن به عنوان یک رنگ موی طبیعی برای پوشاندن مو های سفید استفاده کرد. مخلوط خمیر پودر حنا با عصاره چای سبز علاوه بر افزایش رشد موهای بلند، قوی و سالم، رنگ طبیعی تیره ای به مو می بخشد.
بیشتر بخوانید: بهترین مواد غذایی برای پیشگیری از سفید شدن مو
۸- خواص و فواید حنا برای رفع بوی بد پا
اگر مقداری حنا را بخیسانید و کف پاهایتان را حنا کنید، علاوه بر لطیف شدن پوست کف پا، می تواند بوی بدن ناشی از عرق پا را هم از بین ببرد. ترکیب گرد برگ حنا با برگ هلو و گیاه هایی که جوهر مازو یا تانین دارند، می توانند اثر آن را تقویت بخشند. گیاهان تانن دار شامل سیب نارس، سماق، چای، برگ گردو، بارهنگ، بلوط و … هستند. جالب است بدانید که معمولا این گیاهان در صنعت چرم سازی بسیار پر کاربرد هستند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های درمان خانگی و سنتی ترک پاشنه پا
۹- خواص و فواید حنا برای کاهش تب
برگ های حنا را با آب خیس کنید. آن ها را به صورت توپ درآورید و در دست بگیرید. این کار به کاهش دمای بدن کمک می کند.
۱۰- خواص و فواید حنا برای لثه و دهان
جویدن برگ حنا خطر بیماری لثه را کاهش می دهد و زخم های دهان را درمان می کند.
۱۱- حنا ماده ای پر کاربرد در مراسم های آیینی
اسانس حنا، که با نام Hina نیز شناخته می شود، در هند برای مراسم مذهبی و دعا (عبادت) استفاده می شود. حنا برای تقویت توانایی های روانی، بصیرت و کاهش عصبانیت و تحریک پذیری بسیار مفید است.
۱۲- خواص و فواید حنا برای کودکان
برای درمان طبیعی بثورات پوشک بچه ها، کمی از پودر حنا را روی ناحیه ملتهب بپاشید تا حرارت و سوزش کاهش یابد.
۱۳- خواص و فواید حنا برای درمان اسهال خونی
دانه های حنا می توانند اسهال خونی را درمان کنند. دانه های حنا را خرد کرده و با روغن گیاهی مخلوط کنید. گلوله های کوچکی از مخلوط را با آب ببلعید تا اسهال خونی درمان شود.
۱۴- خواص و فواید حنا در سم زدایی بدن
با خیساندن پوست یا برگ های گیاه حنا در آب و سپس مصرف مایع حاصل از آن، سلامت طحال و کبد بهبود می یابد.
۱۵- خواص و فواید حنا در تنظیم فشار خون
اگر از حنا یا دانه های آن استفاده می کنید، می توانید از متوجه اثر کاهش دهنده فشار خون شوید. حنا استرس را بر سیستم قلبی عروقی کم می کند و فشار خون را به طور موثری پایین می آورد. این عامل می تواند از تجمع پلاک و پلاکت در قلب و عروق جلوگیری کرده و از حملات قلبی و سکته پیشگیری کند. فراموش نکنید که بهترین دارو اغلب آن است که زمین به ما می دهد. حنا گوهری پنهان است که در فرهنگ شرقی گرامی داشته شده و سپس راهی غرب شده است.
مضرات احتمالی حنا
- استفاده مستقیم از حنا روی پوست می تواند در برخی افراد منجر به تحرکات پوستی شود.
- اگر از حنا برای رنگ کردن مژه استفاده می کنید، محتاط باشید. چون ممکن است به چشم هایتان آسیب برساند.
- برگ های حنا خاصیت مخدر دارند که در صورت مصرف زیاد، ممکن است باعث ایجاد سردرد و مسمومیت شوند.
- در حنا ماده ای به نام لاوسون، خاصیت سمی کمی دارد. این ماده ضربان قلب را کُند می کند و دامنه انقباض را گسترش می دهد.
نکته مهم در استفاده از حنا
حنایی که رنگ مشکی دارد می تواند خطرناک باشد و نباید استفاده شود. رنگ تیره نشان می دهد که گیاه حنا با ترکیبات شیمیایی مخلوط شده است. همچنین، رنگ موهایی که ادعا می شود حنا دارند گاها حاوی مواد شیمیایی دیگری هستند که می توانند برای کسانی که دارای پوست حساس هستند، مضر باشند یا باعث واکنش های آلرژیک شوند. بنابراین برچسب های محصول را قبل از خرید با دقت بخوانید.
سخن پایانی
در پایان بد نیست بدانید اگر که می خواهید از مزایای حنا برای مو و پوست استفاده کنید ولی با رنگ آن کنار نمی آیید، می توانید از حنا های بی رنگ استفاده کنید. البته ممکن است از نظر خواص تفاوت هایی با هم داشته باشند که می توانید به برچسب روی آن دقت کنید. معمولا بسیاری افراد حنا را تنها به عنوان یک محصول آرایشی استفاده می کنند. ولی این گیاه، در طب سنتی و حتی صنعت رنگرزی و چرم از قدیم به کار می رفته است. شما می توانید از آن به عنوان یک داروی خانگی برای درمان درد های خفیف استفاده کنید.
منبع: thelotusroomnashville /netmeds