آیا شما هم قبل از پختن برنج، آن را خیس میکنید؟ برنج‌ها چه ایرانی و چه خارجی، بهتر است قبل از پخت، برای چند ساعت با آب نمک خیسانده شوند تا هم طعم و هم ظاهر بهتری پیدا کنند. برنج‌های ایرانی به خاطر بافتی که دارند، خیساندن آنها مهم‌تر است. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش به نکات مهم برای زمان خیس کردن برنج ایرانی، مزایای آن، اصول و باید و نبایدهای خیساندن برنج ایرانی و هر آنچه باید برای خیس کردن برنج بدانید، می‌پردازیم.
چرا باید برنج ایرانی را خیس کنیم؟
خیس کردن برنج ایرانی از چند نظر اهمیت دارد. برنج‌های ایرانی به خاطر ویژگی که دارند، برای قد کشیدن، حجیم شدن و حفظ ظاهرشان، باید خیسانده شوند. اگر خیس کردن برنج ایرانی را به درستی انجام دهید، طعم برنج هم خوشمزه‌تر می‌شود.
نگران از بین رفتن مواد مغذی برنج نباشد. خیساندن برنج، روی مواد معدنی و ویتامین‌های برنج تاثیر منفی نمی‌گذارد. از طرفی اگر برنج ایرانی را خیس کنید، راحت‌تر می‌پزد و بعد از پخت، دانه‌های برنج یکدست‌تر می‌شوند. البته در زمان خیس کردن برنج ایرانی باید به نکات مختلفی توجه کنید تا نتیجه مطلوب را بگیرید.
در ضمن شما می‌توانید انواع برنج ایرانی را به روش‌های اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
نکات مهم برای خیس کردن برنج ایرانی
قبل از هر چیز در زمان خیساندن برنج باید به عواملی که بر خیس کردن برنج ایرانی تاثیر می‌گذارند، دقت کنید. زمان خیس کردن برنج‌های ایرانی با هم فرق میکند و عوامل مختلفی در آن دخیل هستند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
تاثیر نوع برنج بر زمان خیس کردن برنج ایرانی
برنج‌های ایرانی نسبت به برنج‌های خارجی، برای خیس کردن به زمان بیشتری نیاز دارند. انواع برنج ایرانی مثل برنج هاشمی، طارم، دم سیاه و برنج قهوه‌ای تقریبا باید بین ۱ تا ۴ ساعت خیسانده شوند.
اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، برنج هاشمی به ۳ تا ۴ ساعت زمان، برنج طارم به ۲ تا ۳ ساعت، برنج دم سیاه به ۱ تا ۲ ساعت و برنج قهوه‌ای به ۱ تا ۲ ساعت زمان برای خیساندن نیاز دارد. این در حالی است که برای خیس کردن برنج خارجی در حد نیم ساعت وقت بگذارید، کافی است.
تاثیر کهنه یا نو بودن برنج
نکته مهم دیگر که تاثیر زیادی بر زمان خیس کردن برنج ایرانی دارد، کهنه یا نو بودن آن است. هر چه برنج زمان بیشتری از برداشت آن گذشته باشد، کهنه‌تر می‌شود. به برنجی که حدود ۱ سال از برداشت آن گذشته باشد، «برنج کهنه» گفته می‌شود. برنج‌های کهنه به زمان بیشتری برای خیساندن نیاز دارند. مدت زمان خیس کردن برنج ایرانی کهنه، حدود ۳ تا ۴ ساعت است، در حالی که اگر برنج، نو باشد، حدود ۱ ساعت خیساندن آنها کافی است.
دلیل تفاوت زمان خیساندن، رطوبت موجود در دانه برنج است. برنج‌های کهنه به مرور رطوبت خود را از دست می‌دهند و زمان خیس کردن برنج ایرانی کهنه را باید بیشتر در نظر بگیرید، در حالی که برنج‌های نو، خودشان مقداری رطوبت دارند و اگر برای مدت زیادی آنها را بخیسانید، در زمان پخت، برنج از هم وا می‌رود یا به اصطلاح شکفته می‌شود. این یعنی در نهایت وقتی برنج را بپزید، برنج شفته و خمیری می‌شود.
بیشتر بخوانید: روش‌های پیشگیری از شفته شدن برنج
تاثیر دمای آب بر زمان خیس کردن برنج ایرانی
دمای آبی که برنج را با آن خیس میکنید هم یک فاکتور مهم محسوب می‌شود. توصیه می‌شود برنج را با آب ولرم خیس کنید. آب سرد باعث می‌شود زمان خیس کردن برنج ایرانی افزایش پیدا کند.
این در حالی است که هر چه دمای آب به سمت ولرم برود، زمان را می‌توانید کوتاه‌تر در نظر بگیرید. بهترین دمای آب برای خیساندن برنج، آب با دمای ۳۰ تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد است. آب جوش یا آب سرد، برای خیس کردن برنج مناسب نیستند چون آب سرد، برنج را سفت یا خرد کرده و آب جوش هم، برنج را زیادی نرم و له میکند.
میزان آب برای خیس کردن برنج
برای خیس کردن برنج ایرانی باید به ازای هر پیمانه برنج، ۲ پیمانه آب ولرم روی آن بریزید. برای راحتی کار می‌توانید برنج را بشویید و روی آن به اندازه‌ای آب بریزید که ۲ بند انگشت آب، روی برنج را بپوشاند. برای پخت برنج به صورت کته‌ای، باید ۱ بند انگشت آب روی برنج باشد.
میزان نمک برای خیساندن برنج ایرانی
برای خیس کردن برنج، حتما به آبی که برنج را در آن خیس میکنید، نمک اضافه کنید. برای هر ۶ لیوان (۱ کیلوگرم) برنج، ۲۰۰ گرم نمک در نظر بگیرید. اضافه کردن نمک به آب می‌تواند به حفظ ظاهر برنج بعد از پخت کمک کند. همچنین اگر در آب، نمک بریزید، نمک کاملا به خورد برنج می‌رود و در زمان پختن، برنج، دیگر نیازی به افزودن نمک نیست.
علاوه بر این، نمک از شفته شدن برنج جلوگیری میکند. اگر برنج را بدون نمک خیس کنید، آب زیادی به خود می‌کشد و در زمان خیس خوردن، خرد می‌شود.
خیس کردن برنج چه مزایایی دارد؟
اگر زمان کافی برای خیساندن برنج ایرانی ندارید، باید تبعات خیس نکردن برنج را هم بپذیرید. هر چند توصیه می‌شود حداقل نیم ساعت برنج را از هر نوعی که دارید، خیس کنید. اما خیس کردن اصولی برنج چه مزیت‌هایی دارد؟
۱- یکدست شدن برنج بعد از پخت
دانه‌های برنج بعد از خیساندن، به صورت یکنواخت نرم می‌شوند و می‌پزند. این موضوع کمک میکند تا دانه‌های برنج بعد از پخت، سفت یا شل نشود.
۲- زودتر پختن برنج
از آن جایی که دانه‌های برنج، آب و نمک را در خود جذب کرده‌اند، در زمان پخت، مسیر نرم شدن برنج، تا حدی طی شده است، بنابراین برنج به زمان کمتری برای پخت نیاز خواهد داشت.
۳- آسان‌تر هضم شدن برنج
برنج فیبر زیادی ندارد، بنابراین هضم آن کمی زمان می‌برد. اگر برنج را خیس کنید، نشاسته داخل آن، تا حدی تجزیه شده و هضم آن، به ویژه برای کسانی که مشکلات گوارشی دارند، آسان‌تر می‌شود.
۴- خوشمزه‌تر شدن برنج
وقتی برنج را بخیسانید، نشاسته آن آزاد می‌شود و این موضوع بر طعم برنج بعد از پخت تاثیر مثبت می‌گذارد. یعنی برنج، خوشمزه‌تر و لذیذتر می‌شود. همچنین در صورتی که برنج را خیس نکنید، بعد از پخت، بوی نم می‌دهد که این بو، خوشایند بسیاری از سلیقه‌ها نیست.
۵- دان شدن برنج
برای اینکه برنج‌تان بافت بهتری پیدا کند، خیساندن آن بسیار کمک‌کننده است. با خیس کردن برنج ایرانی، نشاسته اضافی برنج خارج می‌شود و برنج بعد از پخت، به هم نمی‌چسبد و دان می‌شود.
۶- قد کشیدن برنج
هر چند قد کشیدن برنج به عوامل مختلفی مثل نوع برنج یا روش پخت آن هم بستگی دارد ولی وقتی برنج را خیس کنید، برنج نمک و آب را جذب میکند و بعد از جوشاندن، وقتی در آب در حال جوش ریخته شود، به آن شوک حرارتی وارد می‌شود و به خوبی قد می‌کشد.
۷- کمک به قند خون
اگر برنج را خیس کنید، به خاطر تجزیه شدن نشاسته برنج و آزاد شدن تدریجی قند برنج در خون، میزان قند خون، به صورت ناگهانی بالا نمی‌رود.
۸- افزایش مواد مغذی در برنج
شاید جالب باشد بدانید که خیس کردن برنج ایرانی، موجب حل شدن مواد مغذی موجود در سبوس برنج می‌شود و در نتیجه ویتامین‌های گروه ب مثل B1 و عناصری مثل منیزیم بیشتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: فوت و فن‌های پخت برنج ایرانی از قد کشیدن تا بهترین زمان آبکش
نکات مهم برای خیساندن برنج ایرانی
- علاوه بر زمان خیس کردن برنج ایرانی و میزان آب و نمک و دمای آب، باید برنج را قبل از خیس کردن، حتما ۲ تا ۳ بار بشویید. شستن برنج، هم به رفع آلودگی‌های شیمیایی برنج کمک میکند و هم گرد و غبار آن را از بین می‌برد. همچنین باعث می‌شود برنج بعد از پخت، بوی بدی ندهد. از همه مهم‌تر، سم آرسنیک موجود در برنج که برای سلامتی مضر است، تا حد زیادی شسته می‌شود و از محدوده خطر عبور میکند. بنابراین شستن برنج قبل از خیس کردن آن را فراموش نکنید.
- ظرفی که برنج را در آن خیس میکنید باید تمیز و عاری از آلودگی باشد تا ذرات غذا یا آلودگی به برنج منتقل نشود.
- ظرفی که برنج را در آن خیس میکنید باید ظرفیت و گنجایش کافی داشته باشد، چون برنج بعد از خیس کردن، حجیم‌تر می‌شود.
- آبی که روی برنج می‌ریزید، نباید کم باشد. چون برنج آب را به خود جذب میکند و اگر میزان آب کم باشد، سطح روی برنج، خشک می‌شود. در نتیجه دانه‌های برنج روی سطح بالایی، خشک و دانه‌های زیر برنج در آب می‌مانند.
- زمان خیس کردن برنج ایرانی نباید زیاد از حد باشد. نهایت زمان خیساندن برنج، ۶ ساعت است. بعد از آن برنج را بپزید. البته می‌توانید برنج خام خیس خورده در آب نمک را نهایت ۵ روز در یخچال نگه‌دارید ولی اگر میزان نمک کم باشد یا مدام آب آن را عوض نکنید، برنج ترش می‌شود.
- ظرفی که برنج را در آن خیس میکنید، نباید در مجاورت نور مستقیم خورشید یا در جای خیلی گرم بگذارید. دمای خنک و مکان سایه‌دار بهترین مکان برای نگهداری برنج خیسانده است.
بیشتر بخوانید: برنج ایرانی چند ساعت بجوشد که قد بکشد؟
سوالات متداول درباره خیس کردن انواع برنج ایرانی
برنج عنبربو چند ساعت خیس بخوره؟
بسته به کهنگی یا تازگی برنج، بهتر است برنج عنبربو خوزستانی را حدود ۱ تا ۲ ساعت در آب ولرم و نمک بخیسانید.
برنج شمالی چند ساعت باید خیس بخورد؟
بهترین زمان برای خیس خوردن برنج شمالی، حدود ۳ تا ۴ ساعت است که بسته به دمای آب و کهنه بودن برنج، می‌تواند کمتر هم در نظر گرفته شود.
مقدار نمک برای خیساندن برنج چقدر باید باشد؟
به ازای هر پیمانه برنجی برنج، به اندازه نصف قاشق چای‌خوری نمک آسیاب شده کافی است.
محصولات مرتبط
