جوش شیرین به نام بی کربنات سدیم نیز شناخته می شود. بی کربنات سدیم یک جامد سفید کریستالی است. اما اغلب به صورت پودر ظاهر می شود. طعم آن هم کمی شور و قلیایی شبیه به سودا (کربنات سدیم) است. جوش شیرین جزء معدنی ناترون است و در بسیاری از چشمه های معدنی به صورت محلول یافت می شود. بیکینگ سودا یا جوش شیرین در پخت و پز بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به این دلیل که دارای خاصیت خمیری است و تولید دی اکسید کربن باعث بالا آمدن خمیر می شود. در پخت و پز و انواع مصارف خانگی هم جوش شیرین به کار می رود. در کنار این ها، مزایای سلامتی بسیاری دارد. در این مقاله از سرویس سلامت مجله کوروش به خواص و فواید جوش شیرین، تاریخچه، مضرات احتمالی و کاربردهای آن می پردازیم.
تاریخچه جوش شیرین
کلمه ناترون (natron) در بسیاری از زبان ها در دوران معاصر مورد استفاده قرار گرفته است (به اشکال anatron، natrum و natron). این کلمه به ماده ای اشاره می کند مخلوطی از کربنات سدیم و سدیم هیدروژن کربنات است. و برای آبگیری مومیایی ها مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۷۹۱ یک شیمیدان فرانسوی به نام نیکلاس لبلانک، کربنات سدیم تولید کرد که به خاکستر سودا نیز معروف شد. کشف داروی بی کربنات سدیم اما به سال ۱۸۰۱ در برلین توسط یک داروساز به نام والنتین رز جوان برمی گردد.
در سال ۱۸۴۶، دو نانوای آمریکایی، جان دوایت و آستین چرچ، اولین کارخانه در ایالات متحده برای تولید جوش شیرین از کربنات سدیم و دی اکسید کربن تأسیس کردند. البته در دهه ۱۸۰۰ جوش شیرین به طور گسترده در ماهیگیری تجاری برای جلوگیری از خراب شدن ماهیان تازه صید شده استفاده می شد. در سال ۱۹۱۹، یک سناتور آمریکایی اعلام کرد که بی کربنات سودا می تواند آنفولانزای اسپانیایی را درمان کند. در میانه این ادعا در ۲۶ ژانویه ۱۹۱۹، سناتور اورمن بحث را قطع کرد تا کشف یک درمان را اعلام کند. بحث بر سر مفید یا غیر مفید جوش شیرین برای درمان آنفولانزا بالا گرفت. ولی درنهایت داروی آنفولانزا کشف و از آن استقبال شد.
بیشتر بخوانید: خواص و فواید و مضرات چای سفید
خواص و فواید جوش شیرین
۱. سوزش سر دل یا رفلاکس معده را درمان کنید
سوزش سر معده به رفلاکس اسید نیز معروف است. این احساس دردناک و سوزش در ناحیه فوقانی معده ایجاد می شود و می تواند به در داخل گلو هم حس شود. این اتفاق ناشی از برگشت اسید از معده و مری است، لوله ای که معده را به دهان متصل می کند. چند علت شایع رفلاکس عبارتند از: پرخوری، استرس و خوردن غذاهای چرب یا تند. جوش شیرین با خنثی سازی اسید معده می تواند به درمان سوزش سر دل کمک کند. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در یک لیوان آب سرد حل کنید و مخلوط را به آرامی بنوشید.
احتیاط کنید
این درمان را در صورتی انجام دهید که:
مطمئن باشید علت سوزش سر دل شما، به بالا بودن اسید معده برمی گردد. جوش شیرین دارای مقدار زیادی سدیم است و در هر ۱/۲ قاشق چای خوری ۶۲۹ میلی گرم سدیم دارد. استفاده مداوم از آن ممکن است به آلکالوز متابولیک و مشکلات قلبی منجر شود.
بیشتر بخوانید: خواص و فواید قهوه و مضرات احتمالی و طبع و مصلح آن
۲. استفاده از جوش شیرین به عنوان دهانشویه
دهانشویه یک افزودنی عالی برای بهداشت دهان و دندان است. بسیاری از مردم از جوش شیرین به عنوان جایگزین دهانشویه استفاده می کنند. برخی از مطالعات نشان داده اند که جوش شیرین می تواند به تازه شدن نفس و حتی ارائه خواص ضد باکتری و ضد میکروبی کمک کند. با این حال، یک مطالعه نشان داد که دهانشویه جوش شیرین سطح باکتری های دهان را به میزان قابل توجهی کاهش نمی دهد، اگر چه منجر به افزایش pH بزاق می شود که برای مهار رشد باکتری ها مهم است.
دستور تهیه دهانشویه جوش شیرین ساده است: ۱/۲ قاشق چای خوری جوش شیرین را به نصف لیوان آب گرم اضافه کنید. سپس طبق معمول مانند دهان شویه از آن استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های از بین بردن بوی بد دهان
۳. خواص و فواید جوش شیرین در تسکین زخم های پوستی
زخم های چرب، زخم های کوچک و دردناکی هستند که می توانند در داخل دهان ایجاد شوند. برخلاف زخم های سرد، زخم های پوستی روی لب ایجاد نمی شوند و مسری نیستند. اگر چه شواهد بیشتری مورد نیاز است، اما برخی تحقیقات نشان داده اند که دهانشویه جوش شیرین برای تسکین درد ناشی از زخم های پوستی بسیار مفید است. می توانید دهانشویه جوش شیرین تهیه کنید. دهان خود را با این مخلوط یک بار در روز بشویید تا زخم ها بهبود یابند.
۴. خواص و فواید جوش شیرین برای سفیدی دندان ها
جوش شیرین یک درمان خانگی محبوب برای سفید کردن دندان ها است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که خمیر دندان حاوی جوش شیرین برای سفید کردن دندان ها و برداشتن پلاک بهتر از خمیر دندان بدون جوش شیرین است. به احتمال زیاد به این دلیل که جوش شیرین دارای خواص ساینده ملایمی است. و باعث می شود پیوند مولکول هایی که دندان ها را لکه دار می کند، شکسته شود. همچنین دارای خواص ضد باکتریایی و ضد میکروبی است که به مبارزه با باکتری های مضر کمک می کند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های سفید کردن دندان در خانه
۵. استفاده از جوش شیرین به عنوان خوشبو کننده
احتمالا می دانید که عرق انسان، بی بو است. عرق فقط بعد از تجزیه شدن توسط باکتری های زیر بغل بو می دهد. این باکتری ها عرق را به ضایعات اسیدی تبدیل می کنند که باعث ایجاد بو می شود. جوش شیرین تا حد زیادی بوی عرق را از بین می برد و بوی آن کمتر حالت اسیدی خواهد داشت. جوش شیرین را زیر بغل خود بمالید، تا متوجه تفاوت شوید.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های از بین بردن بوی بد زیر بغل
۶. خواص و فواید جوش شیرین برای ورزشکاران
جوش شیرین، همچنین یک مکمل محبوب در بین ورزشکاران است. برخی از مطالعات نشان می دهند که جوش شیرین می تواند به انجام فعالیت های بلند مدت، به ویژه در حین تمرینات غیر هوازی یا تمرینات شدید و دویدن سریع کمک کند. در حین ورزش شدید، سلول های ماهیچه ای شروع به تولید اسید لاکتیک می کنند که مسئول احساس سوزش هنگام ورزش هستند.
اسید لاکتیک همچنین pH داخل سلول های را کاهش می دهد، که ممکن است باعث خستگی عضلات شود. جوش شیرین دارای pH بالایی است، که به تعویق انداختن خستگی کمک کند. همچنین این امکان را می دهد تا بتوانید بیشتر ورزش کنید. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد افرادی که جوش شیرین مصرف کردند به طور متوسط ۴.۵ دقیقه بیشتر از افرادی که جوش شیرین مصرف نکردند، ورزش کردند.
یک مطالعه توصیه می کند که ۳۰۰ میلی گرم جوش شیرین را در ۱ لیتر آب، حل و ۱ تا ۲ ساعت قبل از ورزش مصرف کنید. یک مطالعه دیگر هم نشان داد که مصرف جوش شیرین، ۳ ساعت قبل از ورزش باعث کاهش ناراحتی گوارشی می شود.
۷. خواص و فواید جوش شیرین برای پوست
حمام جوش شیرین اغلب برای تسکین خارش پوست توصیه می شود. این حمام ها معمولا برای خارش ناشی از نیش حشرات و نیش زنبور استفاده می شوند. علاوه بر این، جوش شیرین ممکن است به تسکین خارش ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند. برخی از مردم ادعا می کنند که تاثیر آن را احساس کرده اند. مخصوصا اگر جوش شیرین با نشاسته ذرت و جو دوسر ترکیب شود.
برای حمام جوش شیرین، ۱ یا ۲ فنجان جوش شیرین را به یک وان حمام ولرم اضافه کنید. اطمینان حاصل کنید که سطح آسیب دیده به طور کامل خیس شده است. می توانید یک خمیر با جوش شیرین و کمی آب درست کنید و یک لایه ضخیم از خمیر را روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
۸. خواص و فواید جوش شیرین برای کلیه
افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD) به آرامی عملکرد کلیه های خود را از دست می دهند. مطالعه ای که روی ۱۳۴ بزرگسال مبتلا به CKD انجام شد، نشان داد افرادی که از مکمل های بی کربنات سدیم (جوش شیرین) استفاده می کنند، ۳۶ درصد کمتر از افرادی که مکمل مصرف نمی کنند، دچار پیشرفت سریع بیماری می شوند. البته قبل از مصرف جوش شیرین حتما با پزشک خود مشورت کنید.
۹. خواص و فواید جوش شیرین در درمان برخی سرطان ها
برخی تحقیقات نشان می دهد که جوش شیرین می تواند به دارو های شیمی درمانی کمک کند تا موثر تر عمل کنند. جوش شیرین محیط را برای تومور ها کمتر اسیدی می کند، که برای درمان شیمی درمانی مفید است. با این حال، شواهد به نشانه های اولیه از مطالعات حیوانی و سلولی محدود می شود. بنابراین تحقیقات بیشتر مبتنی بر انسان مورد نیاز است.
۱۰. بو های یخچال را با جوش شیرین خنثی کنید
جوش شیرین می تواند با خنثی کردن بو های بد، یخچال را خوشبو کند. برای این کار، یک فنجان آب و یک قاشق جوش شیرین مخلوط کنید و آن را در یخچال خود قرار دهید تا بوی بد آن خنثی شود.
مضرات احتمالی جوش شیرین
در مورد استفاده مداوم و مکرر جوش شیرین برای سلامتی و درمان بیماری ها، حتما با پزشک خود مشورت کنید. اما عوارض ناشی از مصرف طولانی مدت و مداوم جوش شیرین شامل موارد زیر است:
مضرات جوش شیرین در پخت نان
استفاده از جوش شیرین در نان، باعث تیرگی و ایجاد بوی نامطبوع می شود. همچنین بر طعم آن تاثیر خواهد گذاشت. همچنین استفاده از نان های رژیمی که در آن ها جوش شیرین به کار رفته است، در طولانی مدت برای بیماران قلبی و عروقی مضر است.
تجمع تدریجی فلزات سنگین در بدن
جوش شیرین با ایجاد تغییراتی در دستگاه گوارش، افزایش جذب کادمیوم، سرب و جیوه را در پی خواهد داشت. این عامل باعث ایجاد کم خونی، مسمومیت و تنگی نفس و حتی در برهی مواقع عوارض کلیوی خواهد شد.
سخن نهایی
جوش شیرین یک ماده پرکاربرد است که علاوه بر پخت و پز کاربرد های فراوانی دارد. هنگامی که صحبت از خنثی کردن بو ها و تمیز کردن می شود، بحث استفاده از جوش شیرین مطرح می شود. این محصول خانگی می تواند به از بین بردن لکه های سخت، از بین بردن بوی بد و تمیز کردن قسمت های سخت مانند فر، مایکروویو و دوغاب کاشی کمک کند. علاوه بر این، جوش شیرین دارای خواص و فواید مختلفی برای سلامتی است. به عنوان مثال، می تواند به درمان سوزش سر دل، تسکین زخم های پوستی و حتی سفید کردن دندان ها کمک کند. علاوه بر این، جوش شیرین ارزان و در دسترس است. می توانید به راحتی آن را از فروشگاه ها خریداری کنید.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره استفاده از جوش شیرین در کباب کوبیده
منبع: healthline
