شاید طرفدار پروپاقرص اسفناج نباشید؛ اما اگر از خواص و فواید اسفناج باخبر شوید، متقاعد میشوید که آن را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. در واقع هر لقمه اسفناجی که میخورید، یک قدم برای مبارزه با بیماریها و بهبود سلامتیتان جلو رفتهاید. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش خواص و فواید اسفناج خام و پخته را برایتان شرح دادهایم.
ارزش غذایی اسفناج
اسفناج یکی از مفیدترین سبزیجات است که به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارد، باید در رژیم غذایی سالم استفاده شود. اسفناج که با نام علمی «اسپیناشیا الراکیا» (Spinacia Oleracea) شناخته میشود، از خانواده آمارانتها (amaranth) است و در رده چغندر و کینوا است.
این سبزی مغزی بسیار زودهضم و سبک است و مواد معدنی فوقالعادهای دارد. کالری اسفناج بسیار پایین است. هر ۱۰۰ گرم اسفناج تنها ۲۰ کالری دارد، از همین رو برای افرادی که از رژیم لاغری پیروی میکنند، بسیار مفید است. در ادامه به ویتامینها و مواد معدنی اسفناج اشاره شده است.
- آهن
- منیزیم
- پروتئین
- ویتامین A
- ویتامین K
- پتاسیم
- فسفر
- سدیم
- فولات
- فیبر
خواص و فواید اسفناج خام و پخته
اسفناج سرشار از ویتامینهای A ،C، منیزیم، آهن و منگنز است. خوردن این گیاه برگدار میتواند به سلامت چشم کمک کند، سطح استرس و فشار خون را کاهش داده و برای سلامت قلب و پوستتان مؤثر باشد.
۱- خواص اسفناج برای پوست
یکی از مهمترین خواص اسفناج خام و پخته در طب سنتی، فواید اسفناج برای پوست است. نوشیدن روزانه ۱ لیوان آب اسفناج، میتواند بیشتر از بعضی از کرمهای پوست به جوانی و شادابی پوست شما کمک کند. زیرا اسفناج حاوی آنتیاکسیدان و ویتامینهایی است که به شادابی پوست شما کمک میکند. حتی نوشیدن آب اسفناج و اسموتی اسفناج، به شما در داشتن موهایی سالمتر نیز کمک میکند.
۲- خواص اسفناج خام و پخته برای لاغری
خواص اسفناج برای لاغری، میتواند یکی دیگر از دلایل محکم شما برای استفاده بیشتر این ماده غذایی باشد. این سبزی به دفع توکسینها از بدن کمک میکند و با فعالسازی متابولیسم، به چربیسوزی بدن نیز کمک میکند. برای بهرهبردن از خواص اسفناج برای لاغری، میتوانید آن را با میوه آناناس و میوه انبه مخلوط کنید و بنوشید.
۳- خواص اسفناج خام و پخته برای قلب
یکی دیگر از دلایل اینکه به شما توصیه میکنیم اسفناج را بیشتر و بیشتر بخورید، خواص اسفناج برای قلب است. ویتامین C موجود در اسفناج، بهعنوان توانایی جلوگیری از چینوچروک و محافظت از ما در برابر بیماریهای بینایی، مشکلات سلامتی قبل از زایمان و بیماریهای قلبی و عروقی شناخته شده است.
مواد مغذی موجود در اسفناج از ضخیمشدن دیواره رگها جلوگیری میکند؛ بنابراین خطر حملات قلبی را کاهش میدهد. علاوه بر این، اسفناج حاوی «نیتریت» (nitrite) است که نه تنها به جلوگیری از وقوع حمله قلبی کمک میکند؛ بلکه بیماریهای قلبی مرتبط با رسوب چربی را نیز درمان میکند.
۴- فواید اسفناج برای استخوانها
اسفناج منبع غنی از ویتامین K است که به تولید پروتئینی به نام «Osteocalc» کمک میکند. این پروتئین عامل تثبیت کلسیم در استخوانهاست. اسفناج علاوه بر غنی بودن از ویتامین K، منبع بسیار خوبی از کلسیم و ویتامین D، فیبر غذایی، پتاسیم، منیزیم و ویتامین C است که همه از مواد مغذی مهمی هستند که برای بهبود استخوان مفید هستند.
خواص اسفناج برای استخوانها آن را به یک ماده مفید برای کودکان و سالمندان تبدیل کرده است.
۵- خواص اسفناج با ماست
یکی دیگر از شکلهای خوردن اسفناج، اسفناج با ماست یا همان بورانی اسفناج است. برخلاف تصور عمومی، خواص اسفناج با ماست زیاد است و ترکیب ماست با اسفناج، از مواد مغذی اسفناج نمیکاهد. بلکه مطالعات نشان میدهد که ترکیب اسفناج با ماست کمچرب، ترکیبی از مواد معدنی و ویتامینها را برای بدن انسان فراهم میکند.
۶- فواید اسفناج برای بینایی و چشم
اسفناج حاوی بتاکاروتن، زاگزانتین، لوتئین و کلروفیل است که همه باعث بهبود بینایی و تقویت سیستم ایمنی بدن شما میشوند. «لوتئین» و «زاگزانتین» در «ماکولا» ذخیره شده است، که بخشی از شبکیه چشم است. ماکولا بهعنوان ضد آفتاب طبیعی عمل میکند و از چشم شما در برابر نور محافظت میکند.
۷- خواص اسفناج برای بارداری
در دوران بارداری، بدن شما به دریافت میزان مناسبی از ویتامینها و مواد معدنی نیاز دارد که برای رشد جنین نیز مناسب باشد. باتوجه به تمام مطالبی که درمورد خواص اسفناج برای پوست، استخوانها و بینایی گفته شد؛ میتوانید این ماده مقوی را در دوران بارداری نیز مصرف کنید.
از دیگر خواص اسفناج برای بارداری میتوان به تسکین درد، درمان کم خونی، تقویت سیستم ایمنی، درمان یبوست و جلوگیری از ناهنجاریهای هنگام تولد اشاره کرد.
۸- فواید اسفناج برای کبد
اسفناج کبد را پاکسازی میکند و برای درمان کبد چرب نیز مفید است. آنتیاکسیدانها و مواد مغذی موجود در اسفناج برای سلامت کبد مفید است. این سبزی مقدار زیادی کلروفیل دارد که موجب دفع سموم از کبد میشود. هر چقدر مقدار رنگ سبز سبزیجات بیشتر و تیرهتر باشد، کلروفیل بیشتری دارند و اسفناج در دسته گیاهانی که سرشار از کلروفیل هستند، قرار دارد.
۹- خواص اسفناج برای درمان یبوست
اسفناج سرشار از فیبر است و از همین رو مصرف آن میتواند به بهبود عملکرد روده و جلوگیری از یبوست کمک کند. اگر به یبوست مبتلا هستید میتوانید ۱ قاشق غذاخوری از آب اسفناج را با یک قاشق آب گرم ترکیب کنید و دو بار در روز بنوشید تا یبوست شما به طور کامل برطرف شود.
۱۰- فواید خواص اسفناج برای تنظیم خواب
اسفناج مقدار دارای ویتامین B6 و مقدار زیادی منیزیم است که میتواند به تنظیم خواب و درمان بیخوابی کمک کند. ویتامین B6 در بدن ما به تولید سروتونین کمک میکند و در بهبود چرخه خواب و تجربه یک خواب راحت و آسوده بسیار مؤثر است. برای تنظیم خواب میتوانید شبها از مقداری برگ اسفناج تازه یا پخته شده استفاده کنید.
خواص اسفناج خشک
خواص اسفناج خشک هم مثل اسفناج تازه شگفتانگیز است. خوردن اسفناج خشک مثل اسفناج تازه به خاطر داشتن مقدار زیادی آهن موجب بهبود بیماری کمخونی شود. در هر ۱۰۰ گرم اسفناج خشک حدود سه گرم کربوهیدرات وجود دارد.
علاوه بر این در صد گرم اسفناج خشک تقریبا دو گرم پروتئین وجود دارد. ویتامینهای A و ویتامین B1 و ویتامین B2 و ویتامین B3 و ویتامین B6 و فولیک اسید و ویتامین E در اسفناج خشک وجود دارند. مقدار منیزیم موجود در اسفناج خشک در حدود هفتاد و نه میلیگرم است. بد نیست بدانید اسفناج خشک غنی از پتاسیم است. پتاسیم موجود در اسفناج خشک هم در حدود ۵۵۸ میلیگرم است.
طبع و مصلح اسفناج
گفته میشود که طبیعت اسفناج با مزاج گرم و سرد سازگار است و در تمام فصول سال، میتوانید این سبزی مقوی را مصرف کنید. اما افراد سردمزاج، بهتر است همراه با اسفناج، از مواد یا ادویههای گرمی مثل فلفل یا دارچین استفاده کنند.
عوارض و مضرات اسفناج
علیرغم خواص و فواید بیشمار اسفناج خام و پخته برای سلامت بدن اما استفاده بیش از حد آن مضراتی هم دارد. برای مثال درد شکم، ورم معده، نفخ معده، کم خونی به خاطر جلوگیری از جذب آهن در صورت زیادهروی در مصرف، تشدید بیماری نقرس، اسهال، سنگ کلیه و واکنشهای آلرژیک از جمله مضرات زیادهروی در مصرف اسفناج است. در ادامه به برخی از مهمترین مضرات اسفناج اشاره شده است.
*مصرف بیش از حد اسفناج به دلیل وجود اگزالات میتواند در جذب کلسیم، منیزیم و زینک تداخل ایجاد کند.
*برخی افراد با مصرف زیاد اسفناج به اختلالات شکمی مثل ورم، اسپاسم معده، گاز روده، یبوست و شکم درد مبتلا میشوند.
*استفاده از اسفناج به مقدار زیاد موجب بروز عارضه اسهال میشود.
*هر چند اسفناج سرشار از آهن است، اما اگر به مقدار زیاد مصرف شود، موجب کاهش مواد معدنی مختلف در بدن میشود و با کاهش جذب آهن موجب کم خونی فرد میشود.
*مصرف بیش از حد اسفناج برای کلیهها مضر است، جزو مواد غذایی سنگ کلیهساز است و میتواند ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
*افرادی که به نقرس مبتلا هستند، نباید به مقدار زیاد از اسفناج استفاده کنند. زیرا این سبزی علائم بیماری نقرس را تشدید میکند.
*مصرف اسفناج در برخی افراد موجب بروز علائم حساسیت و آلرژی میشود.
*اگر از داروهای ضد انعقاد خون مثل «وارفارین» استفاده میکنید، بهتر است مصرف اسفناج را محدود کنید. زیرا این سبزی حاوی ویتامین K است که اثرات دارو را چندین برابر بیشتر میکند.
با اسفناج چی درست کنم؟
طریقه مصرف اسفناج بسیار متنوع است. میتوانید آن را بهصورت خام در انواع سالاد، بخارپز، پختهشده در انواع سوپ یا تفت داده شده با سایر سبزیجات تهیه کنید. دستور تهیه کیک اسفنجی اسفناج در دنیا بسیار مشهور است.
تهچین اسفناج، خورش آلو اسفناج با مرغ یا گوشت، لازانیا اسفناج، املت اسفناج یا نرگسی اسفناج (به خاطر خواص اسفناج با تخم مرغ) و بورانی اسفناج از قدیمیترین غذاهای سفره ایرانی محسوب میشوند.
آش اسفناج و اسفناج پلو هم برای کسانی که دوست دارند طعم سبزی را زیاد متوجه نشوند انتخابهایی عالی است.
سوالات متداول
طبع اسفناج سرد است یا گرم؟
در طب سنتی طبع اسفناج سرد و تر است، اما مقدار سردی اسفناج رو به اعتدال است و از همین رو مصرف آن هم برای افراد گرم مزاج و هم سرد مزاج مناسب است.
عوارض اسفناج برای افرادی که از داروی ضدانعقاد خون استفاده میکنند، چیست؟
اگر از داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین استفاده میکنید، بهتر است مصرف اسفناج را محدود کنید. زیرا این سبزی حاوی ویتامین K است که اثرات دارو را چندین برابر بیشتر میکند.
منبع: food
آشپزی . 24 دی 1401
بسیار مفید بود