شاهدانه یکی از تنقلات عید نوروز با ارزش غذایی بالا منبع غنی آنزیم، نشاسته و چربی‌های غیراشباع است. در کنار شاهدانه، گندم برشته و برنجک هم به عنوان آجیل چهارشنبه سوری در شهرهای مختلف پرطرفدارند. هر چند شاهدانه بو داده را به راحتی می‌توان از فروشگاه‌ها یا آجیل فروشی‌ها خریداری کرد ولی تهیه شاهدانه بو داده در منزل هم می‌تواند خیالتان را بابت سالم بودن آن راحت‌تر کند و هم از لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر خواهد بود. در این مقاله از سرویس آشپزی، به طرز تهیه شاهدانه بو داده خواهیم پرداخت. همچنین درباره بهترین روش مصرف شاهدانه، میزان مناسب استفاده از شاهدانه، مضرات شاهدانه بو داده و … خواهیم گفت. با مجله کوروش همراه باشید.
طرز تهیه شاهدانه بو داده خانگی
مدت زمان آماده سازی مواد: ۱۲۰ دقیقه
زمان مورد نیاز برای پخت: ۱۵ دقیقه
میزان انرژی (در ۲۸ گرم): ۱۶۱ کالری
مواد لازم برای تهیه شاهدانه بو داده
• شاهدانه: ۱۰۰ گرم
• نمک: ۱ قاشق سوپ خوری
• روغن سرخ کردنی: ۲ قاشق غذاخوری
مراحل طرز تهیه شاهدانه بو داده شور
برای طرز تهیه شاهدانه بو داده نمکی، باید ابتدا شاهدانهها را شسته و بعد در مقداری آب خیس کنید. بعد از آبکش کردن شاهدانهها و از دست دادن آب اضافی، آنها را در تابه با کمی روغن تفت دهید. سپس مقداری نمک و آب را با هم مخلوط کرده و به شاهدانه در حال تفت اضافه کنید. شاهدانهها را بعد از طلایی شدن و گرفتن طعم خامشان، در ظرف مناسب یا همراه با برنجک و گندم برشته سرو کنید.
مرحله اول: شاهدانهها را بشویید و خیس کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه شاهدانه بو داده، شاهدانهها را تمیز کرده و ناخالصی‌ها را جدا کنید. سپس شاهدانهها را در یک کاسه بریزید و روی آن را آب اضافه کنید. آب باید روی شاهدانهها را بپوشاند. چند دقیقه صبر کنید تا شاهدانهها کف ظرف ته نشین شوند. آب روی شاهدانهها را عوض کنید تا گرد و خاک روی شاهدانه‌های خام شسته شود. شاهدانهها را به مدت ۲ ساعت در آب خیس کنید.
مرحله دوم: شاهدانهها را آبکش کنید
پس از اینکه شاهدانهها آب را به خودشان جذب کردند، آنها را در یک الک بریزید و زیر آب بشویید. صبر کنید تا آب اضافی شاهدانهها گرفته شود. برای اینکه زودتر آب شاهدانهها خارج شود، آنها را می‌توانید روی یک دستمال تمیز خشک بریزید.
مرحله سوم: شاهدانه را در روغن تفت دهید
در این مرحله از طرز تهیه شاهدانه بو داده، یک تابه مناسب را روی حرارت قرار دهید و روغن را در آن بریزید. اجازه دهید روغن داغ شود. سپس شاهدانه‌های آبکش شده را به تابه اضافه کنید و آنها را به صورت مداوم تفت دهید.
مرحله چهارم: نمک و آب اضافه کنید
در این مرحله، باید نمک را به صورت حل شده به شاهدانه اضافه کنید. برای این کار، نمک را با ۴ قاشق آب در یک لیوان حل کنید. یعنی به ازای هر میزان نمک، چهار برابر آب در نظر بگیرید تا با هم حل شوند. بهتر است از آب جوش یا گرم استفاده کنید. این محلول را به شاهدانه‌های داخل تابه که تفت خورده‌اند، اضافه کنید.
مرحله پنجم: شاهدانه را تفت دهید
تفت دادن شاهدانهها را تا حدی ادامه دهید که آب موجود در تابه بخار شود و فقط نمک‌ها بمانند. اگر نمک‌ها سوختند، طعم شاهدانه تحت تاثیر قرار خواهند گرفت همچنین شستن و تمیز کردن ظرف، دشوار خواهد بود.
بنابراین در این شرایط، شاهدانهها را در یک تابه دیگر بریزید و به تفت دادن ادامه دهید تا شاهدانهها کمی رنگ طلایی بگیرند. سپس شعله گاز را خاموش کنید. اجازه دهید شاهدانه‌های بو داده خنک شوند و آنها را در ظرف مناسب، سرو کنید.
فوت و فن های طرز تهیه شاهدانه بو داده
*برای اینکه طعم شاهدانه خوشمزه‌تر و متفاوت‌تر شود، به آب نمک، به اندازه نصف یا یک قاشق آبلیمو یا چاشنی‌های دیگر مثل آب نارنج یا آبغوره هم اضافه کنید و بعد این محلول را روی شاهدانهها بریزید.
* مراقب باشید که شاهدانه نیاز به زمان زیادی برای تفت دادن ندارد و زودتر از گندم برشته می‌سوزد.
* یک روش دیگر طرز تهیه شاهدانه بو داده این است که به صورت مستقیم، نمک را به شاهدانه در حین تفت خوردن در تابه اضافه کنید. در این روش، دانه‌های نمک بیشتری روی شاهدانه می‌مانند و ممکن است به خوبی پخش نشوند یا بلورهای نمک زودتر می‌سوزند. بهتر است روشی را که در بالا برای طرز تهیه شاهدانه بو داده آورده شده است، دنبال کنید.
طرز تهیه شاهدانه دهن باز
یکی از نمونه‌های مورد استفاده از مصرف شاهدانه، نوع باز شده آن است. به این نوع شاهدانهها، «شاهدانه دهن باز» گفته می‌شود و روش تهیه آن متفاوت است. از این نوع شاهدانه معمولا برای استفاده پرندگان به کار می‌رود و در پروسه پخت، مقدار زیادی از روغن اضافه شاهدانه گرفته می‌شود.
برای این کار هر میزان شاهدانه را که می‌خواهید آماده کنید، با آب بشویید و بعد از تمیز شدن در یک قابلمه یا ظرف مناسب بریزید. روی شاهدانهها را آب بریزید و روی حرارت بگذارید.
بعد از جوش آمدن آب، درب ظرف را بگذارید و صبر کنید تا حدود ۳۰ دقیقه شاهدانهها داخل آب بجوشند. در این فاصله شاهدانهها شکافته می‌شوند و مقداری از چربی‌شان بیرون می‌آید. سپس شاهدانهها را در یک الک بریزید و زیر آب سرد بشویید. آنها را روی یک پارچه پهن کنید و زیر نور آفتاب بگذارید تا کاملا خشک شوند.
بهترین روش مصرف شاهدانه
شاهدانه را به شکل‌های مختلف می‌توان در رژیم غذایی خود جای داد. این دانه‌های مقوی و مفید هم به صورت خام و هم به صورت بو داده مصرف می‌شوند. البته پوست روی دانه‌های شاهدانه سفت و ضخیم است و هر چند فیبر زیادی دارد ولی برخی افراد برای هضم آن دچار مشکل می‌شوند. پس بهتر است پوست روی آن را جدا کرده و در موارد زیر از آنها استفاده کنید.
*شاهدانه را به صورت دانه‌های خام و بو داده می‌توانید به عنوان آجیل استفاده کنید.
*شاهدانه را می‌توانید در طرز تهیه یا برای تزیین روی انواع اسموتی، شِیک و شربت به کار ببرید. همچنین از آن برای تزیین کیک یا کوکی می‌توان استفاده کرد.
*استفاده از شاهدانه بو داده روی ماهی کبابی و مرغ کبابی، طعم آن را لذیذتر و قو‌ی‌تر خواهد کرد.
*از شاهدانه بو داده یا خام می‌توان در طرز تهیه انواع سالاد استفاده کرد. کنجد و شاهدانه برای تزیین روی سالادها، گزینه بسیار مناسبی هستند.
*علاوه بر خود شاهدانه، فرآورده‌های آن، مثل روغن و شیر شاهدانه هم برای تهیه و تزیین غذاها و سالادها استفاده می‌شوند.
* شاهدانه غذای پرندگانی مثل کبوتر، طوطی، مرغ عشق، عروس هلندی و قناری است.
* بد نیست بدانید که مضرات شاهدانه بو داده در صورتی مشاهده می‌شود که در مصرف آن زیاده روی کنید. در این صورت ممکن است فرد با مشکلات گوارشی، اسهال، دل‌پیچه، سردرد، تاری دید و حالت تهوع مواجه شود. البته در موارد بسیار نادری این مشکلات سلامتی گزارش شده است.
* هر چند خیلی‌ها شاهدانه را به اشتباه به عنوان مخدر در نظر می‌گیرند ولی دانه‌های شاهدانه خاصیت مخدر و روانگردان ندارد و مصرف آن به طور معمول به اندازه ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری می‌تواند بدون ضرر باشد.
سوالات متداول
شاهدانه خام یا بو داده، کدام بهتر است؟
هر دو نوع شاهدانه خواص مشابهی دارند و مواد مغذی موجود در آنها برای سلامتی مفید است. فقط مصرف زیاد شاهدانه بو داده و پر نمک، ممکن است برای افراد با فشار خون بالا مضر باشد.
مصرف تا چه اندازه در روز از شاهدانه بو داده، بدون ضرر است؟
به گفته کارشناسان تغذیه، می‌توانید به اندازه ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری شاهدانه بو داده یا خام در روز مصرف کنید. البته مصرف بیشتر آن هم به ندرت باعث ایجاد آلرژی در افراد بدون سابقه بیماری خواهد شد.
محصولات مرتبط
