ویژگی‌های مرغ سالم چیست؟ توانایی تشخیص مرغ سالم از مرغ فاسد و مانده، ممکن است برای برخی افراد چالش‌برانگیز باشد. عوامل مختلفی بر طعم و بوی مرغ تاثیر می‌گذارند و اگر به نکات خرید گوشت سالم مرغ دقت نکنید، ممکن است مرغی بخرید که حتی بعد از پخت، بوی بدی بدهد یا طعم نامطلوبی داشته باشد. حتی در برخی موارد، گوشت مرغ فاسد می‌تواند موجب مسمومیت فرد شود. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش در زمینه اطلاعات مهم درباره گوشت مرغ به بررسی روشهای تشخیص مرغ سالم از مرغ فاسد و خراب و نکاتی که درباره خرید مرغ سالم و ویژگی‌های مرغ سالم باید بدانید، می‌پردازیم.
روشهای تشخیص گوشت مرغ سالم از فاسد و خراب
در میان انواع گوشت قرمز و سفید گوشت مرغ معمولا بین ایرانی‌ها طرفدار بیشتری نسبت به گوشت قرمز دارد. حتی از آن جایی که برخی افراد با بوی گوشت و طعم و بافت آن رابطه خوبی ندارند، مرغ را جایگزین گوشت قرمز می‌کنند. البته قیمت گوشت مرغ نسبت به گوشت قرمز مناسب‌تر هم هست. اما برای خرید مرغ سالم باید به چه نکاتی دقت کرد؟ در ادامه ویژگی‌های مرغ سالم را برای شما شرح می‌دهیم.
همچنین در صورت تمایل گوشت مرغ از برندهای معتبر بازار را می‌توانید از فروشگاههای افق کوروش به روشهای خرید حضوری یا اینترنتی تهیه کنید.
۱- بوی طبیعی و تازه گوشت مرغ
مرغ سالم و تازه، بوی طبیعی دارد و اگر فاسد باشد بویی مشابه بوی «گوگرد» می‌دهد. این بوی نامطبوع به خاطر اشباع و اجتماع باکتری‌های خطرناک روی پوست یا داخل بافت گوشت مرغ بوده و ممکن است به دلیل نگه داشتن مرغ در دمای بالا و نامناسب رخ داده باشد. یک دلیل دیگر هم بستهبندی نادرست و غیراصولی مرغ است.
بیشترین قسمت‌هایی که در مرغ فاسد ممکن است بوی بد بدهد، قسمت‌های زیر شکم و بال‌ها است. در صورتی که متوجه شدید که این بخش‌ها بوی گندیده یا تعفن می‌دهند، از خرید مرغ خودداری کنید. حتما از مکان‌های معتبر مرغ را خریداری کنید چون مرغ فاسد باعث ایجاد مسمومیت می‌شود.
البته طعم و بوی ناخوشایند (مثل بوی زهم) برخی از مرغ‌های بستهبندی شده یا مرغهایی که به‌صورت درسته داخل بسته‌های نایلونی عرضه می‌شوند، نشانه فاسد بودن آنها نیست. این بو در صورتی که بوی تعفن و بوی گوگرد نباشد، ممکن است به این خاطر باشد که مرغ در طول دوره پرورش، دارو و برخی مواد غذایی مثل پودر ماهی مصرف کرده باشد. اما به هر حال مرغی که بوی ترشیدگی و آمونیاک دارد، فاسد است.
۲- تاریخ انقضای گوشت مرغ
پیش از هر چیز این نکته را در نظر داشته باشید که بهتر است از گوشت‌های مرغ بسته بندی شده استفاده کنید تا خیالتان بابت تازه بودن آنها راحت‌تر باشد. روی بستهبندی این گوشت‌ها، تاریخ انقضا درج شده است. اگر ۷۲ ساعت از زمان ذبح مرغ گذشته بود، از خرید آن صرف‌نظر کنید.
۳- لزج و لیز بودن پوست مرغ
یکی از مواردی که احتمالا با آن مواجه شده‌اید، بافت لزج و لیز روی سطح پوست مرغ است. این موضوع ممکن است به خاطر رشد باکتری‌ها در لایه بیرونی مرغ باشد که باعث می‌شود سطح مرغ حالت لیز و لزج پیدا کند.
همچنین این موضوع نشاندهنده در هم شکستن بافت و پروتئین‌های موجود در مرغ است. پوست مرغ تازه بستهبندی شده یا مرغی که به صورت فله‌ای خریداری می‌کنید، باید یکدست، مرطوب، صاف، بدون تورم، شفاف و بدون خون‌مردگی باشد.
روی پوست مرغ نباید نشانه‌ای از چروکیدگی وجود داشته باشد و باید سالم و بدون پارگی باشد. البته این موضوع را در نظر داشته باشید که وجود لکه‌های سفید رنگ روی پوست و عضلات مرغ، به علت انجماد آب زیر پوست و عضلات است. بنابراین مصرف چنین مرغی بدون مشکل است.
۴- رنگ گوشت مرغ
یکی دیگر از علائم مرغ فاسد علاوه بر بوی نامطبوع، تیره بودن یا رنگ پریدگی در گوشت مرغ است. از نشانه‌های مرغ سالم، رنگ صورتی در قسمت‌های ران و سفتی و برجسته بودن سینه مرغ است. اگر در بخش عضلات یا سینه مرغ، آثاری از تحلیل گوشت وجود داشت، نشانه فاسد بودن مرغ یا ابتلای مرغ به بیماری‌های عفونی یا انگلی است.
رنگ تیره گوشت مرغ می‌تواند به دلیل نگهداری در دمای نامناسب باشد و در صورتی که از رنگ تیره به سبز تغییر کند، به هیچ عنوان آن را مصرف نکنید. چنین گوشتی فاسد شده و حاوی باکتری‌های بسیار مضر و در برخی موارد کشنده است. اگر رنگ مرغ تیره‌تر از خاکستری معمول بود حتما آن را دور بیندازید.
۵- با مرغ‌های دارای خون مردگی چه کنیم؟
در زمان خرید به قسمت سینه و ران مرغ نگاه کنید. بهتر است مرغی که می‌خرید، عاری از هر گونه خون‌مردگی یا کبودی باشد. مرغهایی را که در برخی قسمت‌ها، رنگ زرد یا سبز دارند، نخرید. این رنگ‌ها نشان می‌دهند که مرغ دچار بیماری است یا گوشت آن کهنه شده است. گوشت مرغ باید سفید مایل به صورتی باشد.
معمولا خون مردگی‌ها در قسمت ران مرغ مشاهده می‌شوند. این خون مردگی‌ها بیشتر اوقات به خاطر ضربه خوردن بعد از کشتار به وجود می‌آیند. اما احتمال وجود نوعی آلودگی را هم نمی‌توان دست‌کم گرفت. برای اطمینان بیشتر از سلامت، اگر از سالم بودن مرغ مطمئن هستید و کبودی ناشی از ضربه است بهتر است بخش خون‌مرده شده را با چاقو برش بزنید و دور بریزید. در ضمن نگران غیر‌قابل مصرف بودن کل مرغ در صورت وجود خون‌مردگی در بخشی از تکه‌های آن نباشید.
۶- لکه‌های روی گوشت مرغ
در هنگام خرید مرغ منجمد، به این موضوع توجه کنید که مرغ منجمد سالم نباید لکه‌هایی با رنگ سفید گچی تا خاکستری داشته باشد. «سوختگی فریزری» در مرغ به شکل لکه‌های سفید یا علائمی نشان داده می‌شود که چربی نیستند.
علاوه بر این، چنین لکه‌هایی نسبت به پوست اطراف، زبرتر و برجسته‌تر هستند. البته مصرف مرغ در چنین حالتی خطری برای سلامتی ندارد اما بر طعم مرغ، تاثیر منفی می‌گذارد. در کنار این موارد، مرغ منجمد باید عاری از لکه‌های رنگی به دلیل رشد قارچ باشد.
۷- وجود پوشش پوست روی مرغ
وقتی مرغ کامل (گرم یا منجمد) می‌خرید، فارغ از این که پوست آن را مصرف می‌کنید یا نه، باید دقت کنید که پوست مرغ روی همه بخش‌های مرغ به طور کامل کشیده شده باشد. البته حتی اگر پوست مرغ آلوده نباشد بهتر است از خوردن آن خودداری کنید. چون در آن چربی‌های اشباع زیادی وجود دارد و محل جمع شدن آلودگی‌هاست.
۸- به وزن مرغ دقت کنید
یک روش تشخیص مرغ سالم توجه به وزن آن است. مرغی را بخرید که وزن آن حدود ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ گرم باشد. این مرغ‌ها در بهترین وضعیت سلامت قرار دارند. از خرید مرغ‌های زیر وزن ۷۰۰ تا ۸۰۰ گرم خودداری کنید. این یکی از نشانه‌های گوشت مرغ بیمار است و به علت احتمال اختلال در رشد و ساختمان عضلانی نارس، قابل مصرف نیستند. می‌دانید بهترین وزن مرغ چقدر است؟
۹- تمیز بودن قسمت داخلی مرغ
مرغهایی را خریداری کنید که فاقد روده، تخمدان، مقعد، دل و جگر و طحال باشند. رنگ حفره شکمی مرغ سالم، باید سفید و شفاف یا نهایتا زرد شفاف باشد. این در حالی است که رنگ حفره شکمی آبی و سبز از ویژگی‌های مرغ خراب و فاسد به حساب می‌آید.
به این موضوع توجه کنید که وجود آلودگی در مرغ، بر طعم و بوی مرغ اثر نامطلوبی می‌گذارد و گرفتن بوی زهم مرغ، در این مواقع کار چندان آسانی نخواهد بود.
۱۰- به یخ‌زدگی گوشت مرغ دقت کنید
مرغی که به درستی منجمد شده باشد، یخ ضخیم در اطراف آن شکل نمی‌گیرد. اگر در اطراف مرغ لایه ضخیمی از یخ وجود داشت، این مرغ برای استفاده مناسب نیست. اگر رنگ یخ، سفید باشد ناشی از «سوختگی فریزری» است. مرغ‌های یخ زده نباید لکه‌های سفید گچی یا خاکستری داشته باشند.
۱۱- سفت بودن بافت مرغ
بافت گوشت مرغ تازه و سالم نباید شل باشد. اگر انگشتتان را روی گوشت فشار دهید، نباید فرورفتگی زیاد و غیرمعمولی در مرغ، به وجود بیاید. این مورد یکی از راه‌‌های تشخیص مرغ سالم و تازه است. در ضمن اگر مرغ منجمد خریده‌اید، گوشت مرغ باید پس از رفع انجماد سختی و قوام طبیعی خود را حفظ کند.
۱۲- بسته بندی صحیح گوشت مرغ
اگر مرغ منجمد یا حتی مرغ‌های بستهبندی شده تازه خریداری می‌کنید به کاور پلاستیکی روی آن توجه کنید. کیسه‌های پلاستیکی که مرغ در آنها بستهبندی شده است، باید سالم و بدون عیب و پارگی باشد. همچنین داخل بستهبندی مرغ منجمد، مواد خارجی، مثل خونابه یا آب منجمد نباید وجود نداشته باشد.
۱۳- عدم شکستگی استخوان سینه مرغ
استخوان سینه مرغ باید بدون شکستگی، بیرون‌زدگی و ضرب‌خوردگی باشد. وجود شکستگی نشانه تحت فشار قرار گرفتن گوشت است و ممکن است در محل شکستگی، باکتری‌هایی رشد و پرورش پیدا کرده باشند.
نکات مهم درباره خرید دیگر قسمت‌های مرغ
دل و جگر مرغ
اگر چه خرید و خوردن «دل و جگر مرغ» و درست کردن غذاهایی مثل واویشکا دل و جگر بین ایرانی‌ها امری شایع است ولی کارشناسان، توصیه می‌کنند که برای سلامت خود، از خوردن جگر مرغ بپرهیزید. چون استفاده از واکسن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها در مرغداری‌ها و تجمع بازمانده داروها در کبد، این بخش‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ضمن جگر مرغ چربی زیادی دارد که برای افراد دارای وزن بالا و چربی خون مضر است.
البته فراموش نکنید که جگر مرغ سرشار از آهن است و برای افراد کم‌خون یک غذای مفید است. همچنین جگر مرغ سرشار از فسفر، زینک و منیزیم است که بر کاهش استرس، بهبود خواب و تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند. دل و جگر مرغ تازه و سالم از نظر رنگ و انسجام باید یکدستی و قوام داشته باشد. هیچگونه لکه، زخم خونی، شکاف یا شیار، کیست و غده نباید روی دل و جگر مرغ وجود داشته باشد.
برای خرید دل و جگر مرغ تازه با بهترین کیفیت، می‌توانید به روشهای خرید حضوری یا اینترنتی از مجموعه فروشگاههای زنجیره‌ای افق کوروش اقدام کنید.
پای مرغ
با وجود این که برخی افراد از خوردن «پای مرغ» امتناع می‌کنند ولی بد نیست بدانید که این قسمت منبع کلسیم، فسفر و پروتئین است. می‌توان از پای مرغ در طرز تهیه سوپ پای مرغ استفاده کرد. البته قبل از استفاده حتما ناخن‌ها و پوست آن را جدا کرده و به خوبی بشویید.
همچنین رنگ قسمت پای مرغ باید صورتی باشد. اگر گوشت این قسمت نرم شده یا تغییر رنگ داده باشد، نشاندهنده یک بیماری انگلی است. در ضمن پای مرغ برخلاف گوشت مرغ، خیلی دیرتر می‌پزد و زمان زیادی را باید به پخت آن اختصاص دهید. حتی برخی افراد برای پخت پای مرغ از زودپز استفاده می‌کنند.
پای مرغ را می‌توانید از فروشگاههای افق کوروش به روش خرید اینترنتی یا حضوری به صورت تازه و باکیفیت خریداری کنید.
سنگدان مرغ
سنگدان مرغ شاید تا چند وقت پیش، جای خاصی در رژیم غذایی مردم نداشت، اما امروز به خاطر قیمت به صرفه‌تر و خواص فراوانی که دارد، بخشی از سبد غذایی برخی افراد شده است. طرز تهیه کوبیده با سنگدان مرغ هم به عنوان یک کوبیده اقتصادی در سال‌های اخیر باب شده است.
در هنگام خرید سنگدان مرغ، ابتدا به رنگ آن دقت کنید. رنگ تیره سنگدان مرغ، نشاندهنده ماندگی و کهنگی آن است. بوی سنگدان هم باید طبیعی و تازه باشد.
سنگدان مرغ را می‌توانید به روشهای خرید حضوری یا اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش خریداری کنید.
کتف و بال مرغ
«کتف و بال مرغ» معمولا برای کبابی کردن یا در انواع سوپ استفاده زیادی دارند. معمولا این قسمت‌های مرغ، طعم لذیذی دارند و به همین خاطر پرطرفدارند. در هنگام خرید بال و کتف، به رنگ آنها دقت کنید. رنگ زرد تیره یا کبودی نشانه فساد آنها است. همچنین مثل دیگر قسمت‌های مرغ، باید بوی طبیعی داشته باشند.
برای خرید بال و کتف مرغ می‌توانید از فروشگاههای افق کوروش به روشهای حضوری یا اینترنتی اقدام کنید.
آیا مصرف مرغ با پوست و جگر مرغ خطرناک است؟
به علت استفاده زیاد از واکسن‌ها و آنتی بیوتیک‌ها در پرورش صنعتی طیور و تجمع بازمانده دارویی آنها در کبد، مصرف جگر مرغ به میزان زیاد و به دفعات مکرر، توصیه نمی‌شود. پوست مرغ هم منبعی برای تجمع مواد دارویی است که به مرغ تزریق می‌شود.
بنابراین هنگام مصرف مرغ، بهتر است ابتدا پوست مرغ را جدا کرده و سپس آن را بپزید. همچنین در پوست مرغ چربی‌هایی وجود دارند که محل تجمع آلودگی است. اگر از بهداشت، سلامت و ارگانیک بودن مرغ اطمینان دارید، پوست مرغ سالم بوده و آلوده نیست و پخته شدنش همراه گوشت ضرری ندارد.
راهنمای نگهداری گوشت مرغ به روش صحیح
- نگهداشتن انواع گوشت مثل گوشت مرغ در دمای محیط یا آشپزخانه، منجر به رشد باکتری‌های مضر و در نتیجه باعث بروز بیماری‌های مرتبط با غذا و مسمومیت‌های غذایی می‌شود. بنابراین مرغ را در آشپزخانه رها نکنید و بعد از خرید و پاک کردن، آن را در فریزر نگهداری کنید.
- مرغ را حتی بعد از طعم‌دار کردن روی کانتر آشپزخانه برای مدت زمان طولانی رها نکنید. در این فاصله که مرغ طعم ادویه‌ها یا مواد مرینیت را می‌گیرد، آن را به یخچال منقل کنید.
- مرغ خام نیازی به شستن ندارد. شستن مرغ باعث می‌شود باکتری‌های روی مرغ پراکنده شوند و به سطح محیط اطراف بچسبند. پس مرغ را نشویید و مستقیما آن را بپزید.
- گوشت مرغ خام و کامل را می‌توان در دمای ۱۸- درجه سانتیگراد و در فریزر، به مدت یک سال نگهداری کرد. مرغ پخته شده را هم به مدت ۲ الی ۶ ماه می‌توانید در فریزر نگه دارید.
- اگر می‌خواهید از گوشت مرغ یخ زده استفاده کنید بهتر است ابتدا آن را در طبقات پایین یخچال قرار دهید تا به آرامی از حالت انجماد خارج شود و سپس آن را بپزید. برای مطالعه بهترین روشهای یخ زدایی از مرغ روی مطلب آن کلیک کنید.
- رنگ مرغ فاسد، خاکستری تیره یا کبود است. رنگ قسمت پای مرغ باید صورتی، و قسمت سینه باید سفید باشد. اگر گوشت این قسمت‌ها نرم شده یا تغییر رنگ داده باشد، نشاندهنده یک بیماری انگلی است.
سوالات متداول درباره ویژگی‌های مرغ سالم
آیا سفید بودن گوشت مرغ، نشانه تازه بودن آن است؟
هرچند یکی از نشانه‌های تازه بودن گوشت مرغ، رنگ روشن آن است ولی هر مرغی که رنگ آن سفید باشد، تازه نیست. در برخی از کشتارگاه‌ها برای سفید شدن رنگ گوشت‌ها، آنها را در آب با درصد بالایی از کلر نگهداری می‌کنند. بنابراین سفید بودن الزاما نشانه‌ای از سالم بودن و یا طعم بی‌نظیر نیست. پس به بو، رنگ، کیفیت پوست و میزان سفتی بافت گوشت نیز در هنگام خرید دقت کنید.
خون مردگی روی مرغ، نشانه چیست؟
خون مردگی بر اثر وارد آمدن ضربه فیزیکی به مرغ ایجاد می‌شود یا در اثر نوعی آلودگی است که تنها در یک بخش از گوشت مرغ بروز کرده است. البته بد نیست بدانید که نه تنها ممکن است در گوشت مرغ، خون‌مردگی وجود داشته باشد، بلکه در گوشت انواع و اقسام پرندگان خون‌مردگی به چشم می‌خورد.
کاری که باید انجام دهید این است که اگر از سلامت کلی مرغ مطمئن هستید، قسمت خون‌مرده از گوشت را ببرید و دور بیندازید. در این مورد صرفا به شستن مرغ قناعت نکنید چون خون‌مردگی به هر دلیل طبیعی و غیرطبیعی هم که ایجاد شده باشد، قابل خوردن نیست.
از کجا بفهمیم مرغ پخته خراب شده است؟
۱- رنگ مرغ پخته باید مثل رنگ مرغ خام، سفید باشد و اگر قسمت‌هایی از رنگ مرغ، متمایل به صورتی باشد، نشاندهنده خام بودن آن است. اما اگر رنگ مرغ کبود یا خاکستری باشد، قبل از پخت هم می‌توان به خراب بودن آن پی برد.
۲- اگر مرغ بعد از پختن و ماندن در یخچال، کپک بزند، نشاندهنده خراب بودن آن است. حتما مرغ را دور بریزید.
۳- مرغ پخته را نهایتا تا ۳ روز در یخچال می‌توانید نگه دارید، بیش از این زمان، مرغ خراب می‌شود.
۴- اگر مرغ پخته را در بیرون از یخچال نگه دارید و هوا گرم باشد، به سرعت طعم و بوی آن تغییر می‌کند. با استشمام بوی فاسد شدگی، از خوردن مرغ صرف‌نظر کنید.
با مرغ بو گرفته چه کنیم؟
اگر مرغ شما به خاطر خراب شدن بو گرفته است (بوی ترش یا گوگرد مثل بوی تخم مرغ فاسد)، به خاطر سلامت خودتان هم که شده، آن را مصرف نکنید اما اگر مرغ در فریزر، به خاطر ماندن طولانی‌مدت بو گرفته است، می‌توانید با انواع ادویه و چاشنی، بوی زهم آن را بگیرید. برای این کار می‌توانید روی مقاله روش های طعم دار کردن مرغ کلیک کنید.
علت زرد شدن گوشت مرغ چیست؟
اگر گوشت مرغ، زرد، سبز یا خاکستری و چربی آن زرد تیره شده است، نشاندهنده خرابی آن است.
علائم خراب شدن مرغ در فریزر چیست؟
در برخی موارد، روی مرغهایی که می‌خرید، ممکن است لکه‌های سفیدی وجود داشته باشد که علائم سوختگی فریزری است. این موضوع نشاندهنده خرابی مرغ نیست ولی روی طعم آن تاثیر منفی می‌گذارد. اما اگر مرغ سالم خریدید و در فریزر گذاشتید، آن را در دمای منفی ۱۸ درجه، به مدت ۹ ماه می‌توانید نگه دارید و خراب نمی‌شود. اما اگر مرغ بعد از باز شدن یخ آن، بوی نامطبوع یا بافت لزجی داشت، به معنی خراب شدن آن است.
محصولات مرتبط
