مربای شقاقل یکی از انواع مربا محلی و خوشمزه اصالتا شمالی است که طرفداران زیادی هم دارد. شقاقل را با نام زردک هم می‌شناسند. به جای خرید مربای شقاقل می‌توانید در خانه به راحتی آن را درست کنید. درست کردن این مربا به کمی صبر و حوصله نیاز دارد ولی آنقدر خوشمزه است که زحمت درست کردن آن را بکشید. طرز تهیه مربای شقاقل و نحوه آماده کردن شقاقل برای مربا را می‌توانید در مجله کوروش بخوانید. همچنین فوت و فن های پخت آن که در این مقاله برای شما آماده کرده‌ایم. پیش از آن درباره شقاقل کمی بیشتر بدانید. با سرویس آشپزی همراه باشید.
درباره شقاقل بیشتر بدانید
شقاقل (shaghaghol) که به نام هویج قمی یا زردک یا هویج وحشی شمالی هم شناخته می‌شود، گیاهی بومی از جنگل‌های شمال کشور است که در شرق اروپا و غرب آسیا هم رشد می‌کند. رنگ این گیاه به نخودی می‌زند و مایل به زرد است که طعم شیرینی هم دارد. بافت آن هم سخت و سفت است و به صورت خودرو در مناطق حاصلخیر می‌روید.
در ضمن این گیاه در مقابل یخبندان مقاوم و سرشار از نشاسته است. از موارد مصرف گیاه شقاقل درست کردن مربا است که به خاطر دیرهضم بودن و سنگین بودن ریشه آن، همراه با شکر پخته و به خاطر ویتامین‌ها، مواد معدنی مغذی و خواص دارویی زیادی که دارد، خوردن آن توصیه می‌شود. شقاقل برای درمان بیماری‌های رماتیسم و بیماری نقرس به کار می‌رود.
نام‌های دیگر شقاقل، «مهر سلیمان» یا «خاتم سلیمان» است و ظاهری شبیه هویج عادی دارد. البته معمولا درشت‌تر از هویج‌های عادی است. برای درست کردن مربای شقاقل باید از قبل آن را آماده کنید که آماده سازی آن به خاطر بافت سفتی که دارد، کمی زمان بر است.
طبع شقاقل در طب سنتی گرم و تر است و برای افزایش میل جنسی، سلامت کبد و کلیه، همچنین برای بهبود عملکرد قلب و مجاری عروقی بسیار مفید است. این گیاه را در حالت خام نباید بیشتر از ۲۰ گرم مصرف کنید چون احتمال مسمومیت وجود دارد، اما در صورت استفاده به صورت مربا، می‌توان بیش از این میزان از آن مصرف کرد. از این گیاه در طرز تهیه انواع سوپ هم می‌توانید استفاده کنید.
طرز تهیه مربای شقاقل شمالی
میزان کالری در هر ۱۰۰ گرم: حدود ۴۰ کالری
زمان آماده سازی: ۴ روز
زمان لازم برای پخت: ۳ ساعت
مواد لازم برای تهیه مربای شقاقل وحشی
• شقاقل: ۱ کیلوگرم
• شکر: ۱ کیلوگرم
• هل یا عصاره آن: به میزان دلخواه
• گلاب: ۱/۲ لیوان دسته دار فرانسوی
• آبلیمو: ۱ قاشق غذاخوری
مراحل طرز تهیه مربای شقاقل شمال
برای طرز تهیه مربای شقاقل، باید ابتدا این میوه ساقه‌ای را آماده کنید. چند روز آنها را در آب بخیسانید و آب آن را دور بریزید. سپس آنها را برش زده و در قابلمه با مواد دیگر بجوشانید تا مربای شما آماده شود. آماده کردن شقاقل‌ها برای درست کردن مربا، به حدود ۴ روز زمان نیاز دارد و در این مدت باید چند بار شقاقل‌ها را بجوشانید و آب آنها را عوض کنید.
مرحله اول: شقاقل‌ها را در آب بخیسانید
برای درست کردن مربای شقاقل ابتدا باید شقاقل یا زردک را به طور کامل با آب بشویید تا کاملا تمیز شود. پوست آن را نگیرید. شقاقل‌ها را بعد از شستن به صورت سالم و درسته در مقداری آب بخیسانید. روزی ۳ بار آب شقاقل‌ها را دور بریزید. این کار را به مدت دو روز انجام دهید. یعنی دو روز شقاقل را خیس کرده و در این مدت ۶ بار آب آن را عوض کنید.
مرحله دوم: شقاقل‌ها را پوست بگیرد
در این مرحله، شقاقل‌ها را بعد از ۲ روز از آب خارج کنید و پوست آنها را بگیرید. هویج قمی یا زردک را به شکل دلخواه برش بزنید. می‌توانید از قالب‌های طرح‌دار هم برای برش زدن شقاقل‌ها کمک بگیرید. سپس در یک قابلمه به میزان لازم آب بریزید و شقاقل‌ها را به آن اضافه کنید.
مرحله سوم: شقاقل‌ها را در آب بجوشانید
قابلمه را روی حرارت بگذارید و شعله گاز را زیاد کنید. اجازه دهید آب قابلمه شروع به جوشیدن کند. ۱ ساعت صبر کنید تا شقاقل‌ها به خوبی بپزند. سپس آنها را آبکش کنید. دوباره برش‌های شقاقل را در یک قابلمه آب سرد بریزید و روی حرارت بگذارید. اجازه دهید که یک ساعت دیگر هم شقاقل‌ها بجوشند و بپزند.
مرحله چهارم: شقاقل‌ها را در آب سرد بخیسانید
بعد از جوشیدن و پختن شقاقل‌ها برای بار دوم، آنها را آبکش کنید و در یک قابلمه آب سرد بریزید و کنار بگذارید. دوباره مثل مرحله اول، ۲ روز شقاقل‌ها را در آب سرد قرار دهید و هر روز ۳ مرتبه آب آن را عوض کنید، یعنی هر ۸ ساعت ۱ بار.
مرحله پنجم: شقاقل‌ها را با آب و شکر بجوشانید
بعد از اینکه آماده سازی شقاقل‌ها به اتمام رسید، شقاقل‌های آماده شده را آبکش کنید. آنها را در یک قابلمه (ترجیحا با جنس روحی) بریزید و شکر را به آن اضافه کنید. روی شقاقل را آب بریزید تا سطح بالای آن را بپوشاند. قابلمه را روی حرارت بگذارید.
مرحله ششم: گلاب و هل را به مربای شقاقل اضافه کنید
بعد از این که آب جوش آمد، حرارت را روی حالت ملایم تنظیم کنید. در(ب) قابلمه را باز بگذارید و به مدت ۱/۵ ساعت آن را بجوشانید تا غلیظ شود و قوام پیدا کند. در ۱۵ دقیقه پایانی، پودر یا عصاره هل را به آن اضافه کنید. گلاب را هم در همین مرحله از طرز تهیه مربای شقاقل اضافه کنید.
مرحله هفتم: مربای شقاقل را در شیشه بریزید
در آخرین مرحله از طرز تهیه مربای شقاقل، شعله گاز را خاموش و صبر کنید تا از دما بیفتد. اگر مربا آب انداخت، دوباره آن را روی حرارت قرار دهید تا بجوشد و آب خود را از دست بدهد. سپس آن را در بطری شیشه‌ای بریزید و درب آن را محکم ببندید. مربا را در یخچال قرار دهید.
فوت و فن های طرز تهیه مربای شقاقل
*برای آماده کردن شقاقل‌ها، باید آنها را به مدت ۲ روز در آب بخیسانید و به صورت مداوم آب آن را عوض کنید. حتما این آب را هر ۸ ساعت دور بریزید چون ماندن بیش از حد شقاقل‌ها در آب، باعث له شدن شقاقل‌ها می‌شود.
*شقاقل‌ها را در آب سرد خیس کنید. آب ولرم یا گرم باعث نرم شدن شقاقل می‌شود.
*زمان نگهداری مربای شقاقل حدود ۶ ماه تا ۱ سال است ولی اگر می‌خواهید آن را به مدت طولانی نگه دارید، مربا را در فریزر قرار دهید. تا قبل از باز کردن درب شیشه مربای شقاقل، می‌توانید شیشه مربا را در دمای محیط قرار دهید ولی به محض باز کردن درب شیشه، مربا را به یخچال منتقل کنید.
*اگر می‌خواهید مربای شقاقل رژیمی باشد، شکر سفید را با شکر قهوه‌ای جایگزین کنید. بهتر است از عسل برای طرز تهیه مربای شقاقل استفاده نکنید چون عسل در صورت جوشیدن حاوی سمومی می‌شود که برای سلامتی خطرناک است.
*اگر آثاری از کپک در مربا مشاهده کردید، از مصرف آن خودداری کنید چون مربا به کپک‌هایی آلوده می‌شود که قابل مشاهده نیستند و احتمال ایجاد مسمومیت در آنها بالا است.
*برای اطمینان از کپک نزدن مربا شقاقل، می‌توانید آن را به صورت کنسروی هواگیری کنید. در این روش، وقتی مرباها را در شیشه مربا ریختید و درب آن را محکم بستید، شیشه مربا در یک قابلمه بگذارید و قابلمه را روی حرارت قرار دهید تا آب آن به مدت ۲۰ دقیقه بجوشد. سپس شیشه مربا را ۱ شب تا صبح وارونه بگذارید تا هوای احتمالی خارج شود.
*مربای شقاقل را می‌توانید به عنوان دسر همراه با صبحانه یا در طرز تهیه انواع دسر مثل چیزکیک یا انواع کیک مربایی هم به کار ببرید. *برای خوش‌رنگ و براق شدن مربا در تمام طول پخت مربا درب قابلمه را بگذارید.
*برای اینکه مربا شکرک نزند اولین نکته این است که بعد از پختن کامل میوه باید شکر را اضافه کنید چون شکر روی میوه‌ای که کاملا نپخته سفت می‌شود و همین باعث شکرک زدن مربا می‌شود.
سوالات متداول
شقاقل چیست؟
شقاقل یک گیاه خودرو است که با نام زردک یا هویج قمی و هویج وحشی شمالی هم شناخته می‌شود. این گیاه خواص درمانی زیادی دارد و معمولا به صورت مربا مصرف می‌شود.
چه کار کنیم که مربای شقاقل شکرک نزند؟
برای جلوگیری از شکرک زدن مربای شقاقل، حتما در مراحل پایانی پخت مربا، به آن مقداری آبلیمو یا جوهرلیمو اضافه کنید.
