سردردهای تابستانی یکی از مشکلات رایج هستند که افراد در طول عمر خود، بنا به دلایل گوناگون به آن دچار می‌شوند. انواع مختلف سردرد، با نام‌های متفاوتی هم شناخته می‌شوند و در برخی مواقع، داروها و درمان‌هایشان هم فرق دارد. یکی از سردردهای رایج، سردرد تابستان است و همان‌طور که از اسم آن مشخص است، در ماه‌های گرم سال اتفاق می‌افتند. از مهم‌ترین دلایل سردردهای تابستانی، گرمازدگی است. اما این سردردها چه زمانی شروع می‌شوند و برای پیشگیری یا درمان آن‌ها، چه کارهایی باید کرد؟ این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش را به بررسی سردردهای تابستانی، علائم، راه درمان و روش‌های پیشگیری از سردرد تابستانی، اختصاص داده‌ایم.
سردرد تابستانی چیست؟
در افراد سالم و نرمال، بدن طوری عمل می‌کند که در شرایط سرما و گرما، دمای داخلی بدن را در حالت ایده‌آل قرار دهد. این کار با تعریق و تنظیم فشار خون انجام می‌شود. حالا اگر در دمای بالای روزهای تابستان قرار بگیرید، عمل خنک کردن بدن توسط ارگان‌‌های داخلی، گاهی اوقات با چالش‌هایی مواجه می‌شود.
بر اساس یکی از تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه هاروارد، به ازای هر ۵ درجه سانتی گراد افزایش دما در طول ۲۴ ساعت، ریسک بروز سردردهای تابستانی تا حدود ۷.۵ درصد افزایش پیدا می‌کند.
دلایل بروز سردردهای تابستانی
دلایل مختلفی برای ایجاد و بروز سردردهای ویژه فصل تابستان وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
۱- کم آب یا دهیدراته شدن بدن
این که مدام توصیه می‌شود که در تابستان و ماه‌های گرم سال از نوشیدن آب یا نوشیدنی‌های خنک تابستانی غافل نشوید، به این دلیل است که از علائم گرمازدگی و سردردهای ناشی از آن در امان بمانید. در روزهای گرم تابستان، به خاطر بالا رفتن میزان تعریق، بدن تا حد زیادی آب خود را از دست می‌دهد. یکی از مهم‌ترین دلایل سردردهای تابستانی، کم آبی بدن است.
۲- آلودگی هوا
با بالا رفتن دمای هوا، آلودگی‌های شیمیایی هم افزایش پیدا می‌کند. به این صورت که گرما، باعث ترکیب شدن هوا با آلودگی‌های شیمیایی می‌شود. در نتیجه تغییرات شیمیایی رخ می‌دهد و گاز اوزون در هوا تولید می‌شود. بدن برخی افراد به این گاز حساسیت نشان می‌دهد که یکی از نشانه‌‌های آن ایجاد سردردهای تابستانی خواهد بود.
۳- پرخوابی یا خواب زیاد
برخی افراد ترجیح می‌دهند در روزهای گرم تابستان، زمان بیشتری را در زیر هوای خنک کولر بخوابند. هم خواب زیاد و هم خواب کم، باعث ایجاد اختلال‌های سلامتی در بدن می‌شود. خواب زیاد یا پرخوابی هم یکی از دلایل سردرهای تابستانی است.
۴- حساسیت به نور خورشید
از دیگر دلایل سردردهای تابستانی مثل سردرد میگرنی قرار گرفتن به مدت طولانی در دمای بالا یا گرمای نور خورشید است. این موضوع باعث وارد شدن فشار به عصب‌ها و بافت‌های سر می‌شود. در نتیجه گرما و دمای بالا، اعصاب متورم می‌شوند و با گشاد شدن رگ‌های خونی، سردرد رخ می‌دهد. این سردردها به صورت نبضی و بسیار آزاردهنده هستند.
۵- عوض شدن سبک زندگی
با تغییر فصول، شیوه و سبک زندگی هم مستلزم تغییر خواهد شد. بدن برای سازگاری با تغییرات فصلی باید برخی عادات خود را تغییر دهد. مهم‌ترین این تغییرات، تغییر در نوع غذاها، میوه‌ها، نوشیدنی‌ها و حتی تعداد وعده‌های غذایی است. همه این تغییرات بر ایجاد سردرد تابستانی تاثیرگذار خواهد بود.
۶- تغییرات آب و هوایی
علاوه بر تغییر سبک زندگی، بروز تغییرات آب و هوایی مثل بالا رفتن رطوبت هوا یا خشکی بیش از اندازه آن، باعث ایجاد واکنش‌های الکتریکی و شیمیایی در مغز می‌شود. این عوامل را هم باید به دلایل سردردهای تابستانی اضافه کنید.
پیشگیری از سردردهای تابستانی با روش‌های ساده
هر چند همه افراد ممکن است در طول زندگی خود به سردردهای تابستانی دچار شوند ولی برخی افراد بیش از دیگران مستعد ابتلا به آن هستند. کسانی که در حالت عادی هم مستعد میگرن هستند، افرادی که دچار سردردهای پریودی می‌شوند، کودکان، سالمندان و کسانی که دچار بیماری‌های مرتبط با مغز و سر هستند، بیش از دیگران به این نوع سردرد مبتلا خواهند شد. اما چطور از سردردهای تابستانی پیشگیری کنیم؟
۱- آب کافی بنوشید
به محض این که در تابستان احساس تشنگی کردید، آب یا نوشیدنی‌ها و شربت‌های ضد عطش بنوشید. یعنی باید بدنتان قبل از این که احساس تشنگی شدید کند، هیدراته شود. برای جلوگیری از کم آب شدن بدن، بهتر است از نوشیدنی‌های دارای کافئین مثل قهوه یا چای غلیظ خودداری کنید.
۲- کلاه و عینک آفتابی بزنید
تا جای ممکن مدت زمان ایستادن و قرار گرفتن در مجاورت نور خورشید را کاهش دهید. از سایه درختان یا دیوار کمک بگیرید. در صورت لزوم هم از کلاه‌های لبه دار، چتر و عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید تا خود را از آسیب‌های ناشی از اشعه نور خورشید محافظت کنید.
۳- لباس‌های نخی بپوشید
در فصل تابستان باید لباس‌هایی بپوشید که عمل تعریق و تهویه بدن به خوبی انجام شود. از پوشیدن لباس‌های با رنگ تیره و جذب بدن دور کنید. لباس‌های نخی و گشاد با رنگ روشن، بهترین گزینه برای تنظیم دمای بدن هستند.
بیشتر بخوانید: چطور یک تیپ تابستانی شیک و خنک داشته باشیم؟
۴- فعالیت ورزشی را به ساعات خنک روز موکول کنید
حتما در طول روز ورزش کنید، ولی ورزش کردن را ساعاتی که هوا خنک است، انجام دهید. با انجام فعالیت‌های بدنی، دمای بدن بالا می‌رود و در نتیجه تعریق، کم آبی بدن رخ می‌دهد. پس بهتر است اوایل صبح یا بعد از خنک شدن هوا در ساعات عصر، ورزش کنید تا دچار سردردهای تابستانی نشوید.
درمان سردردهای تابستانی
برخی مواقع سردردهای تابستانی به قدری آزاردهنده می‌شوند که افراد با خوردن دارو و مسکن، اقدام به درمان آن می‌کنند. اما راه‌های ساده و بی‌ضررتری هم برای درمان این درد وجود دارد که می‌توانید به راحتی در خانه از آن‌ها استفاده کنید.
۱- رژیم غذایی متعادلی داشته باشید
خوردن میوه‌های آبدار تابستانی مثل خربزه و هندوانه یا دیگر میوه‌های تابستانی که طبع سرد و تر دارند، می‌توانند دمای بدن را در حد معقول نگه دارند. همچنین می‌توانید به عنوان میان‌وعده از آب نارگیل، آب میوه‌های مختلف، اسموتی‌های ضد عطش یا شربت‌های تابستانی کمک بگیرید. خوردن این نوشیدنی‌ها رطوبت و آب بدنتان را به حالت متعادلی برمی‌گرداند.
بیشتر بخوانید: خواص هندوانه و طبع و مصلح آن
۲- ماساژ سر و بدن
بر اساس پژوهش‌ها، ماساژ بدن و سر می‌تواند علائم سردرد تابستانی را کاهش دهد و تعداد دفعات بروز آن را کم کند. اگر سر یا شقیقه‌هایتان را ماساژ می‌دهید، به آرامی این کار را انجام دهید تا باعث تسکین درد شود.
۳- استفاده از روغن‌های طبیعی
مصرف برخی از روغن‌های طبیعی مثل روغن نعناع فلفلی، روغن اسطوخودوس، روغن ریحان یا روغن اکالیپتوس می‌توانند تا حدودی سردردتان را کاهش دهند.
۴- طب سوزنی
از دیگر روش‌های درمان سردردهای تابستانی، کمک گرفتن از روش سنتی طب سوزنی است. این کار می‌تواند سردردهای مداوم و مزمن را هم کم کند.
۵- حمام آب سرد
شستن سر و بدن در تابستان، بهترین روش برای خنک کردن و پایین آوردن دمای بدن است. به عنوان ورزش هم می‌توانید استخر رفتن را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
۶- ورزش پیلاتس
اگر سردردتان ادامه‌دار شد، انجام چند حرکت ساده و سبُک می‌تواند به تسکین تنش، استرس، بهبود وضعیت بدن و تراز کردن آن، کمک کند. انجام تمرینات ساده پیلاتس در بلند مدت به شما کمک کنند از بروز سردردهای بعدی پیشگیری کنید.
۷- دمنوش‌های مخصوص سردرد
برای رفع سردردهای تابستانی می‌توانید دمنوش‌های مختلف را در رژیم غذیی‌تان جای دهید. برخی دمنوش‌های درمان سردرد مثل دمنوش زنجبیل، دمنوش دارچین، دمنوش بابونه، دمنوش اسطوخودوس، دمنوش پونه، ریحان و نعناع از نوشیدنی‌هایی هستند که می‌توانند اعصابتان را آرام کرده و سردردتان را هم رفع کنند.
سوالات متداول
دلایل سردردهای تابستانی چیست؟
عوامل مختلفی برای بروز سردردهای تابستانی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به کم آبی بدن، حساسیت به نور خورشید، آلودگی‌های محیطی و شیمیایی، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی اشاره کرد.
برای درمان سردردهای تابستانی چه نوشیدنی‌هایی بنوشیم؟
آب، آبمیوه‌ها و اسموتی‌های ضد عطش، شربت‌های با طبع خنک، دمنوش‌ها و روغن‌های گیاهی مثل اسطوخودوس برای درمان سردردهای تابستانی مفید هستند.
