۱۷ علائم گرمازدگی + ۱۶ روش درمان سریع گرمازدگی و پیشگیری از آن

فهرست محتوا نمایش

علائم گرمازدگی و نیز راهکارهای رفع و درمان گرمازدگی را می‌دانید؟ «گرمازدگی» از جمله بیماری‌های فصل تابستان است. اما با برخی راهکارها می‌توان با گرمازدگی مقابله کرد. در این نوشتار به شما می‌گوییم درجات مختلف گرمازدگی و علائم گرمازدگی و راهکارهای رفع گرمازدگی در بزرگسالان چه چیزهایی هستند، قدیمی‌ها برای مقابله با گرمازدگی چه می‌کردند، برای گرمازدگی چه بخورید، چه بنوشید، چه بپوشید، چه ساعتی از منزل بیرون بروید و چگونه از خودتان در برابر اشعه‌های مضر خورشید مراقبت کنید تا گرمازده نشوید. همه این‌ها را در مجله کوروش بخوانید. با سرویس سلامت همراه باشید.

چه زمانی گرمازدگی رخ می‌دهد؟

چه زمانی گرمازدگی رخ می دهد؟

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن قادر به دفع گرما نیست. در نتیجه دمای بدن تا حدود ۴۰ سانتی‌گراد یا بالاتر، افزایش می‌یابد. معمولا گرمازدگی به خاطر انجام فعالیت شدید یا قرار گرفتن طولانی مدت در محیط گرم اتفاق می‌افتد. در این حالت تعادل تنظیم دمای بدن به هم می‌خورد.

معمولا گرمازدگی در کسانی که دچار بیماری‌های قلبی یا مزمن هستند، به خاطر مصرف برخی داروها، کودکان، زنان یائسه، افراد مبتلا به دیابت و بیماری‌های کلیوی و تنفسی و همچنین افراد دچار اضافه وزن و کسانی که بدنشان با کم آبی مواجه شده است، بعد از قرار گرفتن در هوای گرم و به مدت طولانی شایع‌تر است.

از طرفی در افراد سالم با وزن متعادل و سن کمتر معمولا گرمازدگی در زمان انجام فعالیت‌های سنگین مثل ورزش کردن که به کم آبی بدن منجر می‌شود، اتفاق می‌افتد.

درجات مختلف گرمازدگی

انواع گرمازدگی و علایم آن ها

گرمازدگی خفیف

در گرمازدگی خفیف به خاطر کمبود آب و املاح در اثر تعریق زیاد بدن، در نواحی شکم، بازو و ساق پا احساس درد رخ می‌دهد. در این صورت، حتما فعالیت خود را قطع کنید. آب خنک حاوی املاح بنوشید و عضلات دردناک را کشش دهید.

گرمازدگی متوسط

از جمله علائم گرمازدگی متوسط این است که فرد دچار احساس ضعف، خستگی شدید و حتی از حال رفتن می‌شود. سردرد، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه نیز از علایم گرمازدگی درجه متوسط است.

برای درمان خانگی گرمازدگی متوسط، نوشیدن آب بدون املاح بسیار مفید است. در این حالت حتما فرد را به مکان خنک ببرید و به او آب سرد بدهید. (البته در صورتی که فرد هنوز هوشیار باشد). لباس‌هایش را بیرون بیاورید. با یک حوله خیس بدن او را خنک کنید و سپس فرد را نزد پزشک ببرید.

گرمازدگی شدید

در کسانی که دچار گرمازدگی شدید می‌شوند، دمای بدن به بالاتر از ۴۰ درجه می‌رسد. علائم گرمازدگی شدید شامل تهوع، سردرد، سرگیجه، از حال رفتن و کما است. در این صورت باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید. یک وان آب یخ درست کنید و تمام لباس‌های فرد را بیرون بیاورید. سپس فرد گرمازده را در آن قرار دهید. یخ‌ها را در قسمت‌های زیر بغل، کشاله ران و گردن بیمار قرار دهید. در ادامه این مقاله علائم گرمازدگی در بزرگسالان را به طور مفصل توضیح می‌دهیم.

علائم رایج گرمازدگی در بزرگسالان چیست؟

علائم گرمازدگی در بزرگسالان چیست؟

زمانی که در هوای گرم، بیش از حد در معرض گرما و تابش نور خورشید قرار می‌گیرید سیستم تنظیم کننده دمای بدن مختل می‌شود و در این حالت بدن نمی‌تواند گرمای اضافی را دفع کند، در نتیجه بدن بیش از حد گرم می‌شود و اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌بینند. در این میان اتفاقی که قابل پیش بینی است مواردی چون گرمازدگی، خستگی گرمایی و سکته گرمایی است.

از جمله علائم گرمازدگی در بزرگسالان در فصل تابستان عبارت‌اند از:

تغییر در رنگ پوست

پوست خشک و داغ، عرق نکردن، قرمز شدن پوست و سپس رنگ پریده یا کبود شدن تدریجی آن از جمله علامت‌های گرمازدگی هستند.

گرفتگی عضلات

این نوع گرفتگی عضلات با ماساژ رفع نمی‌شود و به فرد گرمازده باید مقداری آب و نمک بخورانید.

دمای بالای بدن

دمای طبیعی بدن بین ۳۷ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد است. بالا رفتن دمای بدن تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد و حتی بیشتر نشان می‌دهد که بدن دچار گرمازدگی شده است. درواقع قرار گرفتن در هوای گرم موجب افزایش دمای طبیعی بدن می‌شود. در این شرایط حتی با دست زدن به پوست فرد می‌توانید داغی بدن را تشخیص دهید.

تغییر وضعیت ذهنی یا رفتاری

احساس گیجی، بی‌قراری، حرف زدن به صورت نامفهوم، تحریک‌پذیری، هذیان گفتن، تشنج و کما همگی از علائم گرمازدگی در فرد هستند.

تغییر در میزان تعریق

پوست افرادی که دچار گرمازدگی می‌شوند، معمولا خشک و گرم است. درواقع زمانی که فرد گرمازده است، پوست خشک می‌شود و رطوبت و تعریق پوست کاهش پیدا می‌کند.

تهوع و استفراغ

فردی که دچار گرمازدگی شده است، ممکن است در معده خود احساس بدی داشته باشد یا استفراغ کند. درواقع گرمازدگی موجب کاهش اشتها، حالت به هم ریختن معده و تهوع در برخی افراد می‌شود.

قرمز شدن پوست

قرمز شدن رنگ پوست یکی از مهم‌ترین نشانه‌های گرمازدگی است. با افزایش دمای بدن ممکن است پوست قرمز و برافروخته به نظر برسد.

تنفس سریع و پی‌درپی

یکی دیگر از علائم گرمازدگی، تنفس سریع و کم عمق است. بیشتر افرادی که گرمازده می‌شوند در نفس کشیدن نیز دچار مشکل می‌شوند و تند تند نفس می‌کشند.

احساس تپش قلب و نبض سریع و ضعیف

گرمازدگی موجب می‌شود تا فرد تپش قلب خود را احساس کند. این موضوع به دلیل افزایش فشار بر قلب ایجاد می‌شود که سعی دارد به خنک کردن بدن شما کمک کند. همچنین گرمازدگی باعث بروز حالت نبض سریع و ضعیف در فرد می‌شود.

حتما بخوانید طرز تهیه ۱۶ مدل دمنوش گیاهی آرامبخش برای کاهش استرس و اضطراب

سردرد

بیشتر افرادی که در معرض گرمازدگی قرار می‌گیرند، سردردهای گرمایی آزاردهنده‌ای را تجربه می‌کنند که در بسیاری از مواقع این سردردها ناشی از کمبود آب هستند. افرادی که به میگرن مبتلا هستند نیز ممکن است با گرمازدگی دچار سردرد میگرنی شوند.

علاوه بر این گشادی مردمک چشم، گیجی، گرفتگی عضلات پا، پرخاشگری، سستی و بی‌حالی و تشنج از دیگر نشانه‌های گرمازدگی هستند. مرحله آخر گرمازدگی سکته گرمایی است.

علائم و نشانه‌های گرمازدگی در نوزادان و کودکان

علائم گرمازدگی در کودکان و نوزدان چیست؟

گرمازدگی در نوزادان و کودکان مثل گرمازدگی در بزرگسالان به عنوان یکی از مشکلات رایج و در عین حال خطرناک فصل تابستان شناخته می‌شود. گرمازدگی در نوزادان و کودکان به دلایل مختلف از جمله قرار گرفتن کودک یا نوزاد به مدت طولانی در معرض هوای گرم، دمای بالای یا در مجاورت تابش مستقیم نور آفتاب اتفاق می‌افتد. همچنین اگر کودک فعالیت بدنی زیادی انجام دهد و در عین حال آب و مایعات کمی بنوشد، بدن او دچار کم آبی می‌شود و احتمالا این که گرمازده شود،‌ بالا می‌رود. برای مطالعه علائم گرمازدگی در نوزادان و کودکان و روش‌های درمان و مقابله با آن روی لینک مطلب کلیک کنید.

بهترین غذاها، میوه‌ها و نوشیدنی‌ها برای درمان گرمازدگی

برای درمان گرمازدگی چه بخوریم؟ پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای مقابله با علائم گرمازدگی و رفع گرمازدگی راهکارهای جالبی داشتند. درمان گرمازدگی در طب سنتی عموما با خوراکی‌هایی که طبع خنک دارند انجام می‌شود. قدیمی‌ها برای درمان گرمازدگی و درمان کم آبی بدن در اولین قدم شربت‌های ضد عطش و خنک طبیعی میل می‌کردند.

نوشیدنی های سنتی برای گرمازدگی

از جمله نوشیدنی‌های سنتی برای مقابله با گرمازدگی در فصل تابستان عبارتند از:

در صورت تمایل گلاب، آبلیمو، نبات، خاکشیر و تخم شربتی و عرق نعناع را به صورت آنلاین، حضوری یا تلفنی از افق کوروش خریداری کنید.

غذاها و خوراکی‌های مفید برای گرمازدگی

از جمله مواد غذایی که اجداد ما برای پیشگیری از گرمازدگی در فصل تابستان بیشتر مصرف می‌کردند می‌توان به:

آبدوغ خیار
دوغ تازه بدون گاز
ماست و نعناع یا ماست و پونه که به داروی درمان گرمازدگی مشهور است.
خوراک عدسی
عناب
سماق
انواع سوپ
غذاهای برنجی سبک مثل آلبالو‌ پلو و عدس‌ پلو اشاره کرد.

در صورت تمایل انواع نوشیدنی لبنی از جمله دوغ بدون گاز، ماست، سماق و سبزی خشک نعناع را به صورت آنلاین، حضوری یا تلفنی از افق کوروش خریداری کنید.

انواع شربت و میوه‌های خنک

اگر گرمایی مزاج و البته صفراوی مزاج هستید بهتر است برای رفع سریع گرمازدگی در فصل تابستان رژیم تابستانی برای پیشگیری از گرمازدگی را رعایت کنید. همچنین مصرف این مواد غذایی را در دستور کار خود قرار دهید:

میوه هندوانه
شربت سکنجبین و خیار
سکنجبین و کاهو
آب انار تازه
آب آلبالو و شربت آلبالو کم شکر
آب آلو
هویج تازه و پخته
شربت تمرهندی که ترکیب آب و تمرهندی است
میوه‌های ترش مزه مثل میوه آلبالو
انواع هلو، خیار، انواع گلابی، توت فرنگی، انواع انگور، طالبی و هندوانه جزو بهترین میوه‌ها برای درمان و پیشگیری از گرمازدگی هستند.

در صورت تمایل انواع شربت و آبمیوه را به صورت آنلاین، حضوری یا تلفنی از افق کوروش خریداری کنید.

غذاهای تند برای گرمازدگی مناسب هستند

در زمان مسافرت برای پیشگیری از گرمازدگی کمتر در رستوران‌های بین‌راهی غذا بخورید و بیشتر خودتان پخت و پز کنید. برای درمان گرمازدگی غذاهای تند بخورید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از غذاهای تند در فصل تابستان باعث می‌شود بهتر عرق کنید و دچار گرمازدگی نشوید. در کنار غذا و همراه با سالاد از انواع فلفل استفاده کنید. مصرف متعادل ادویه‌هایی مثل زنجبیل تازه، فلفل قرمز، کاین و فلفل سیاه ابتدا شما را گرم و سپس بدنتان را خنک می‌کند.

آب فراوان بنوشید

براساس توصیه‌های پزشکان برای درمان علائم گرمازدگی باید آب زیاد بخورید. به هیچ‌وجه خودتان را تشنه نگه ندارید و نگذارید که حسابی تشنه شوید بعد آب بخورید. در فصل تابستان حتما روزانه ۸ لیوان آب بنوشید تا بدن به اصطلاح دهیدراته یا کم‌آب نشود. یکی از مهم‌ترین علت‌های گرمازدگی کم آب خوردن و کم شدن آب بدن در فصل تابستان است.

صورت، بدن، زیر بغل و کشاله‌های ران را خنک کنید

راهکار بعدی که باید برای درمان گرمازدگی انجام دهید، شستن صورت و بدن با آب خنک یا قرار دادن یک پارچه خیس روی صورت و بدن است. می‌توانید برای خنک کردن بدن، کیسه یخ را روی بدن به خصوص زیربغل و کشاله‌های ران خود قرار دهید. این کار موجب کاهش دمای بدن و رفع گرمازدگی می‌شود. قرار گرفتن در وان آب خنک و همچنین دوش گرفتن با آب ولرم نیز می‌تواند به کاهش علائم گرمازدگی و درمان این مشکل کمک کند.

۸ راهکار مفید برای پیشگیری و درمان گرمازدگی در فصل تابستان

پیشگیری از گرمازدگی در هوای گرم، مهم‌ترین کاری است که باید در روزهای گرم تابستان انجام دهید. در ادامه می‌توانید با روش‌های جلوگیری از گرمازدگی آشنا شوید.

۱- لباس مناسب بپوشید

برای این‌که در فصل تابستان گرمازده نشوید لباس‌های نخی و سبک بپوشید، به خصوص زمانی که قرار است ساعات طولانی بیرون از خانه و در زیر آفتاب گرم تابستان قرار بگیرید. لباس‌های تنگ و پلاستیکی بدترین نوع لباس هستند. لباس‌های نخی و روشن بپوشید، لباس‌های تیره گرما را بیشتر به خود جذب و سیستم خنک‌کننده بدن را مختل می‌کنند.

۲- از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید

حتما از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید. شاید استفاده از عینک آفتابی راهکاری شیک و غیرضروری به نظر برسد اما یک عینک آفتابی استاندارد ۹۰ تا ۱۰۰ درصد از آسیب چشم‌ها و پوست نازک اطراف چشم در برابر اشعه مضر آفتاب جلوگیری می‌کند.

۳- از کلاه آفتابگیر استفاده کنید

برای پیشگیری از گرمازدگی از کلاه آفتابگیر و لبه‌دار استفاده کنید. کلاه تا حد زیادی از پوست صورت شما در برابر آفتاب محافظت می‌کند. علاوه بر این کلاه از تابش مستقیم آفتاب به سرتان جلوگیری می‌کند و مانع سردرد و سرگیجه در اثر تابش مستقیم نور خورشید می‌شود.

حتما بخوانید طرز تهیه انبه قرمزی به 2 روش ساده و دو رنگ کافی شاپی

۴- کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید

حتما از کرم ضد آفتاب استاندارد با spf‌ مناسب استفاده کنید. اشعه خورشید پوست در معرض آفتاب را دچار لک، چروک و پیری زودرس می‌کند. ۲۰ دقیقه قبل از خروج از خانه از یک کرم ضد‌ آفتاب استاندارد با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید.

برای تمام قسمت‌های بدن که در معرض آفتاب هستند مثل دست‌ها، صورت و گردن حتما ضد آفتاب بزنید. اگر قصد رفتن به کنار دریا را دارید حتما از کرم ضدآفتاب ضدآب استفاده کنید و تمام قسمت‌های در معرض آفتاب را با کرم ضدآفتاب بپوشانید. برای محافظت لب‌ها در برابر آفتاب هم از بالم لب حاوی ضد‌آفتاب استفاده کنید.

در صورت تمایل برای خرید کرم ضدآفتاب به صورت آنلاین، حضوری یا تلفنی از افق کوروش اقدام کنید.

حتما بخوانید: چگونه یک تیپ تابستانی شیک و خنک داشته باشیم

۵- نوشیدنی‌های نامناسب برای گرمازدگی را کنار بگذارید

الکل و کافئین مصرف نکنید. الکل به طرز وحشتناکی بدن را دهیدراته و خشک می‌کند. کافئین هم مثل یک دستگاه مکش قوی تمام آب بدن را جذب می‌کند. پس در فصل تابستان مصرف چای و قهوه را به حداقل برسانید. اگر اهل خوردن چای هستید به ازای هر یک لیوان چای کمرنگ، دو لیوان آب بنوشید.

۶- مصرف غذاهای چرب را کاهش دهید

غذا و گوشت‌های کم‌چرب میل کنید. غذاهای سرخ کرده و چرب آب بدن را کم می‌کنند و برای گرمازدگی نامناسب هستند. بهتر است از گوشت‌های کم‌چرب و غذاهای پخته و گریل استفاده کنید. انواع گوشت سفید مثل گوشت ماهی به خصوص گوشت مرغ آبپز یا کبابی، ماهی سالمون کبابی و پخته یا گریل از جمله بهترین غذاها برای فصل تابستان هستند. در کنار انواع غذاهای گوشتی از انواع سبزیجات پخته و گریل مثل هویج، کرفس، لوبیا سبز، نخود‌فرنگی و ذرت و … غافل نشوید تا گرمازده نشوید.

در صورت تمایل گوشت مرغ و ماهی تازه را از افق کوروش به روش‌های خرید حضوری، تلفنی و آنلاین تهیه کنید.

۷- در ساعات مناسب از منزل خارج شوید

در ساعاتی که تابش نور خورشید و اشعه‌های ماورابنفش در بیشترین حالت خود به سر می‌برند تا آن‌جا که امکان دارد از خانه یا محل کار خود خارج نشوید. این ساعات به طور معمول بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر هستند. در این مدت در یک فضای سرپوشیده مثل منزل یا محل کار خود بمانید و آب، غذا و نوشیدنی‌های مناسب فصل تابستان را بنوشید، کارهای‌تان را انجام دهید و اگر فرصتش را دارید یک چرت بخوابید.

در فصل تابستان ممکن است عرق‌سوز هم بشوید، در این صورت برای درمان عرق سوز شدن محل عرق‌سوز شده را با آب و صابون ملایم بشورید و از کرم‌های ضد‌سوختگی استفاده کنید. در سفرهای تابستانی همیشه کرم ضدسوختگی برای مواقع عرق‌سوز شدن همراه داشته باشید. عرق سوز شدن یکی از علائم گرمازدگی است.

۸- به سایه پناه ببرید

اگر شغل‌تان به نحوی است که مجبورید ساعات زیادی را در فضای باز بگذرانید حتما توصیه‌های ایمنی را برای فرار از گرما و درمان گرمازدگی جدی بگیرید. بین ساعات ۲ تا ۴ بعد از ظهر حتی‌المقدور در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار نگیرید. به مکان‌های سرپوشیده و خنک یا پارک و فضای سبز بروید و کمی استراحت کنید و آب بنوشید.

اگر مجبورید در فضای باز باشید از کلاه استفاده کنید، لباس نخی بپوشید، در سایه راه بروید، حتما از کرم ضد آفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید و یک بطری آب خنک همراه داشته باشید.

به یاد داشته باشید که علائم گرمازدگی در بزرگسالان و گرمازدگی در کودکان را جدی بگیرید و در اولین فرصت برای رفع و درمان گرمازدگی اقدام کنید.

عواملی که موجب تشدید گرمازدگی می‌شوند کدامند؟

عواملی که موجب تشدید گرمازدگی می شود

گرمازدگی مشکلی است که ممکن است برای هر کسی ایجاد شود، اما به هر حال برخی شرایط می‌تواند ریسک ابتلا به گرمازدگی را در افراد افزایش دهد. در ادامه به چند عامل مهم که می‌تواند حساسیت به گرما را افزایش دهد، اشاره شده است.

سن زیر ۴ سال و بالای ۶۵ سال
مصرف برخی داروهای خاص
اضافه وزن و چاقی
افزایش ناگهانی دمای هوا
افزایش رطوبت هوا
بیماری دیابت و خطر گرمازدگی

نکات تکمیلی برای جلوگیری و درمان علائم گرمازدگی

در صورتی که احساس می‌کنید گرمازده شده‌اید، به سرعت فعالیت خود را متوقف کنید، به مکانی خنک بروید و نوشیدنی خنک بنوشید.
در صورتی که بعد از ۱ ساعت احساس بهبودی از گرمازدگی نداشتید و احساس گیجی و آشفتگی دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
فراموش نکنید که گرمازدگی می‌تواند به یک مشکل فوق‌العاده جدی تبدیل شود و حتی آسیب‌هایی دائمی به اندام‌های حیاتی بدن وارد کند.
برای جلوگیری از گرمازدگی سعی کنید در روزهای گرم از لباس‌های سبک و گشاد استفاده کنید.
برای کاهش دمای بدن در زمان گرمازدگی بهتر است به سرعت بدن را خنک کنید و دوش آب سرد بگیرید.
اگر گرمازده شدید زیر بازو و اطراف کشاله ران خود کیسه یخ بگذارید.

سوالات متداول

چه غذاها و خوراکی‌هایی موجب تشدید گرمازدگی می‌شود؟

اگر دچار گرمازدگی شده‌اید، به‌هیچ‌عنوان از غذاهای سرخ کردنی، شور و چرب استفاده نکنید. زیرا این غذاها دمای بدن را افزایش می‌دهند و علائم گرمازدگی را تشدید می‌کنند.