برای خریدن قند و شکر باکیفیت باید یکسری نکات حرفهای را بلد باشید. قند و شکر جزو پرکاربردترین چیزهایی هستن که توی خونه دارید. انتخاب درست این اقلام علاوه بر طعم چای، قهوه، دمنوش یا انواع کیک، شیرینی و دسر خونگی روی سلامتی شما هم تاثیر میذاره. با این مقاله از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش همراه ما باشید تا راهنمای خرید قند و شکر و نکات مهم در این زمینه رو با شما به اشتراک بذاریم.
چرا انتخاب و خرید قند و شکر باکیفیت و استاندارد خیلی مهمه؟
ممکنه تصور کنید همین که قند و شکر انواع غذا و نوشیدنی رو شیرین کنن، کافیه و وظیفه خودشون رو به خوبی انجام دادن. اما در واقع، نوع قند روی خیلی چیزها اثر میذاره؛ از مزهای که حس میکنید گرفته تا سرعت شیرین شدن نوشیدنیها، رنگی که به سطح کیک میده، بافت نهایی شیرینی یا دسر؛ یا حتی نحوه و مدت زمان بالا رفتن قند خون بعد از خوردن. بهعبارت سادهتر، هر نوع قند رفتار متفاوتی داره و همین رفتارها تعیین میکنن که اون قند یا شکر برای چه کاری مناسبتره.
در صورت تمایل، برای خرید انواع قند و شکر میتوانید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
انواع قند و کاربردشون
قبل از خرید قند و شکر لازمه با انواع قند و کاربرد هر یک از اونها آشنا بشید. توجه داشته باشید، در زبان فارسی وقتی میگیم «قند» معمولا منظورمون قند خرد شده مکعبی، قند کله و نبات هست؛ یعنی همون تکههای جامدی که برای چای و دمنوش استفاده میشن. در ادامه، رایجترین انواع قند رو به شما معرفی میکنیم:
قند سفید
«قند سفید» معمولا از چغندر قند یا نیشکر استخراج میشه و بعد تصفیه و بلوربندی میشه تا شکر خالص یا ساکارز بدست بیاد. این روزها، قند سفید در بازار معمولا به شکل قند مکعبی (قند چای) دیده میشه.
طعم و بافت
- قند سفید دارای طعم خالصیه؛ یعنی چیزی جز شیرینی به مزه چای یا دسر اضافه نمیکنه و فوری در مایع گرم حل میشه.
کاربردها
- برای شیرین کردن چای، قهوه و انواع نوشیدنیهای داغ کاربرد داره.
- برای تهیه دسرها و در رسپیهایی که به شیرینی خالص نیاز دارن به صورت پودر قند (طرز تهیه پودر قند) به کار میره.
- موقعی که نمیخواید طعم کاراملی یا ملاس به خوراکیها اضافه بشه، میتونید از قند سفید استفاده کنید.
نکات خرید و نگهداری قند سفید
- موقع خرید به سلامت بستهبندی توجه کنید و بستههایی رو انتخاب کنید که رطوبت نکشیده باشن.
- قند سفید فقط در صورتی خراب میشه که دچار آلودگی یا رطوبت شده باشه؛ بنابراین، لازمه همیشه در ظرف دربسته و خشک نگهداری کنید. ظروف شیشهای دربدار بهترین گزینه هستن.
قند قهوهای (یا قند نباتی رنگی)
این نوع قند در طیف رنگی از سفید تا قهوهای روشن تولید میشه؛ معمولا کمی ملاس یا مواد رنگدهنده طبیعی داخلش مونده که طعم کاراملی ملایمی بهش میده.
طعم و بافت
- قند قهوهای دارای طعم ملایم و کاراملیه که تجربه شما رو از مصرف این نوع قند کمی پیچیده و جذاب میکنه. در مقایسه با قند سفید، آهستهتر حل میشه و در نتیجه، شیرینی این قند به صورت تدریجی در نوشیدنی منتشر میشه.
کاربردها
- برای شیرین کردن دمنوشها و چایهای سنتی که بخواید طعم مایل به سنتی یا کاراملی داشته باشن.
- استفاده در بعضی از رسپیها و در صورتی که بخواید طعم کاراملی ملایمی ایجاد کنید.
- در تهیه برخی از دسرها و شیرینیها میتونید شکر قهوهای و قند قهوهای رو جایگزین هم کنید؛ ولی توجه داشته باشید، چگالی شکر قهوهای بالاتر از قند قهوهایه؛ بنابراین، این دو محصول رو حتما براساس وزن جایگزین کنید نه حجم.
نکات خرید و نگهداری قند قهوهای
- اگر دنبال طعم ملایمتری هستید، رنگ روشنتر انتخاب کنید؛ قندهای قهوهای تیرهتر طعم قویتری دارن.
- قند قهوهای رو هم درست مثل دیگر انواع قند و شکر در ظرف دربسته و خشک نگهداری کنید.
قند کله
«قند کله» نوعی قند سنتیه که معمولا به صورت یک تکه فشرده و بزرگ عرضه میشه. قند کله هم با مواد اولیهای درست میشه که به طور معمول از چغندر یا نیشکر استخراج شدن.
ویژگیها و طعم
- قند کله معمولا بافت قرص و محکمی داره و به صورت آهسته حل میشه؛ بنابراین، چای و نوشیدنی شما رو به تدریج شیرین میکنه.
- طعم قند کله خالصه؛ اگر از شکر خام تهیه شده باشه، ممکنه طعم کاملا خالص ساکارز داشته باشه؛ و اگر از شکر کمتر تصفیه شده تولید شده باشه کمی طعم ملاس میده.
- به هر دلیلی، اگر میخواید قند کله سریعتر ذوب بشه، قبل از انداختنش در چای، کافیه کمی از لبههای قند رو بشکنید یا ابتدا در کمی آب جوش حل کنید.
کاربردهای معمول
- شیرین کردن نوشیدنیهای داغ که بهتره شیرینیشون به مرور اضافه بشه.
- مناسب مهمانیها یا پذیرایی سنتی که مردم دوست دارن چایشون کاملا به اندازه و به صورت تدریجی شیرین بشه.
نبات
نبات بلورهای بزرگی از شکره که معمولا روی چوب یا در اطراف یک رشته نخ به صورت کریستال تولید میشه. این محصول در برخی از مواقع با مواد معطری مثل زعفران، نعنا یا دیگر انواع گیاهان طعمدار و عطرآگین میشه.
ویژگیها و طعم
- نبات خیلی آهسته و لطیف در مایع حل میشه و در صورت طعمدار بودن معمولا مزه ملایم و عطرآگینی ایجاد میکنه.
- طعم شیرینی طولانیمدت و ماندگاری به وجود میاره.
کاربردها
- شیرین کردن انواع دمنوش و چای یا هر نوشیدنی معمولا سنتی دیگهای که قراره به آرومی شیرین بشه.
نکات نگهداری نبات
- نبات هم مثل باقی انواع قند و شکر باید در مکان خشک نگهداری بشه؛ بخار و رطوبت موجب کاهش کیفیت نبات میشه.
- اگر از نبات معطر استفاده میکنید باید حتما جدا نگهش دارید تا رایحه زعفران یا عرقیجات موجود در نبات به باقی خوراکیها منتقل نشه.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید چای سیاه ایرانی
انواع شکر و کاربردشون
اول از همه اینو یادتون باشه: توی آشپزی حرفهای و مخصوصا شیرینیپزی، انتخاب نوع شکر فقط به میزان شیرینی و طعم ختم نمیشه؛ بلکه، اندازه دونهها، میزان رطوبت، رنگ و حتی ترکیبات همراه شکر میتونه نتیجه کار شما رو زیر و رو کنه. یعنی همین انتخاب کوچیک، روی بافت کیک، پوسته شیرینی، قوام دسر یا حتی رنگ کاراملی خوراکی خوشمزهای که دارید درست میکنید اثر مستقیم داره.
برای مثال، شکر دانهریز خیلی سریع حل میشه و برای کیک پفدار لازمه چون به همزدن کمک میکنه و هوا رو توی خمیر نگه میداره. یا شکر قهوهای چون ملاس داره، علاوه بر شیرینی، رطوبت بیشتری وارد مواد میکنه و همین باعث میشه کیک نرمتر بمونه. حتی شکر گلوکز (که مزهاش کمتر از شکر سفیده) توی شکلاتسازی برای جلوگیری از کریستاله شدن ضروریه.
پس موقع خرید قند و شکر حتما باید بدونید مورد استفادهتون چیه تا بتونید بهترین محصول رو انتخاب کنید. در ادامه، رایجترین انواع شکر رو به شما معرفی میکنیم:
شکر سفید دانهریز (Granulated)
همون شکر معمولی و شناختهشدهای که توی همه آشپزخونهها پیدا میشه و بلورهای سفید، ریز و یکدستی داره.
طعم و ویژگیها
- شکر سفید دانهریز طعم خالص ساکارز داره.
- این محصول در نوشیدنیهای گرم به سرعت حل میشه.
- اندازه بلورهای شکر سفید معمولا یکسانه؛ همین موضوع، شکر سفید رو به یه محصول کاملا قابل پیشبینی و مطمئن تبدیل میکنه.
کاربردها
- در تهیه انواع کیک، شیرینی، بیسکوییت و انواع دسر به کار میره.
- برای درست کردن انواع مربا و انواع شربت و حتی برخی از انواع ترشی کاربرد داره.
- برای شیرین کردن انواع نوشیدنی روزمره مثل چای و قهوه مورد استفاده قرار میگیره.
نکات فنی در پخت
- توی مرحله «کریمینگ» (Creaming) یا زدن کره و شکر با هم، بلورهای شکر بافت رو هوادار و سبک میکنن.
- هرچی دونهها ریزتر باشن، زودتر حل میشن؛ هرچی درشتتر باشن، هوادهی کمتر انجام میشه و حبابهای هوای کمتری وارد مخلوط میکنن.
- برای داشتن یه شربت شفاف، حتما باید نسبت درست آب و شکر رو رعایت کنید.
نگهداری شکر
- توی ظرف دربسته و جای خشک نگهداری کنید؛ رطوبت باعث گلوله شدن شکر میشه.
شکر قهوهای (Brown Sugar – Light & Dark)
«شکر قهوهای» یا از شکر سفید با اضافه کردن ملاس درست میشه، یا اینکه از شکر کمتر تصفیهشده به دست میاد. شکر قهوهای معمولا به دو نوع روشن (Light) و تیره (Dark) طبقهبندی میشه. هرچی رنگش تیرهتر باشه، یعنی ملاس بیشتری داره و همین باعث میشه طعم کاراملی قویتر و رطوبت بالاتری داشته باشه.
طعم و بافت
- شکر قهوهای عطر و طعم کاراملی داره.
- شکر قهوهای مرطوبتر از شکر سفیده؛ بنابراین، بافت کیک و بیسکویت رو نرمتر میکنه.
کاربردها
- در تهیه انواع نان و انواع کیک با بافت مرطوب و طعم غنی به کار میره.
- برای درست کردن انواع کوکی و بیسکویت بهترین گزینهست.
- در تهیه انواع سس (مثل سس باربکیو) و غذاهایی که طعمشون باید عمق داشته باشه، کاربرد داره.
نکات نگهداری شکر قهوهای
- از اونجایی که ملاس رطوبتدوسته، شکر قهوهای به سادگی سفت یا گلوله میشه.
- برای نرم کردن شکر قهوهای و برطرف کردن رطوبت اضافیش کافیه یک تکه نون یا یک قطعه سیب داخل ظرف شکر قهوهای بذارید و درب ظرف رو طبق معمول ببندید. بعد از چند ساعت نرم میشه.
نکته: شکر قهوهای رو همیشه براساس وزن با مواد مشابه دیگه جایگزین کنید، نه براساس حجم. درضمن، اگه شکر قهوهای رو جایگزین شکر سفید میکنید، شاید مجبور بشید کمی مایع رسپی رو کم کنید. دلیلش هم اینه که شکر قهوهای رطوبت بیشتری داره.
شکر گلوکز / دکستروز (Glucose / Dextrose)
«شکر گلوکز» معمولا به دو شکل پیدا میشه؛ یا به صورت پودر کریستالی که بهش دکستروز میگن، یا به صورت شربت غلیظ (شربت گلوکز). این ماده بیشتر از اینکه برای شیرین کردن استفاده بشه، یه نقش فنی و تکنیکی توی قنادی و شیرینیپزی داره؛ مثلا برای جلوگیری از بلور زدن شکر یا دادن بافت نرم و یکنواخت به محصول خیلی کاربردیه.
ویژگیها
- گلوکز در مقایسه با شکر سفید شیرینی کمتری داره.
- از کریستاله شدن محصول نهایی جلوگیری میکنه.
- باعث میشه محصول نهایی بافت نرم و یکنواختی پیدا کنه.
کاربردها
- برای تهیه کارامل و آبنبات کاربرد داره.
- در تهیه انواع مارمالاد، انواع بستنی و شکلاتسازی به کار میره.
- هر جایی که باید جلوی بلور بستن شکر گرفته بشه، میتونید از گلوکز استفاده کنید.
نکته: اگر میخواید شربت یا آبنبات شفاف درست کنید، یه مقدار شربت گلوکز بهشون اضافه کنید.
شکر طبیعی
این گروه شامل شکرهایی مثل شکر نارگیل، شکر نیشکر کمتصفیه یا بعضی از انواع سنتیتره. چون فرآوری زیادی روشون انجام نشده، هنوز بخشی از ملاس و مقدار کمی مواد معدنی طبیعی داخلشون باقی مونده. همین موضوع باعث میشه رنگ و طعم انواع شکر طبیعی با شکر سفید فرق کنه و حالوهوای طبیعیتر و کاراملیتری داشته باشن.
ویژگیها و طعم
- شکر طبیعی به رنگ طلایی یا قهوهای پیدا میشه.
- طعم شکر طبیعی نزدیک به کارامل یا میوهایه.
- بعضی از انواع شکر طبیعی دارای شاخص گلیسمی پایینتری هستن.
کاربردها
- وقتی میخواید نوشیدنی یا هر خوراکی دیگری طعم طبیعیتر و ظاهر سالمتر داشته باشه.
- برای تهیه دسرها، نوشیدنیهای کافهای و آشپزی سبک سالم مناسبه.
نکات خرید و نگهداری شکر طبیعی
- شکر طبیعی معمولا گرونتر از شکر سفیده.
- موقع خرید حتما برچسب و منبع محصول رو بررسی کنید تا از ارگانیک و بدون افزودنی بودنش مطمئن بشید.
نکته: یادتون باشه، شکر طبیعی هم درست مثل شکر سفید یا قهوهای دارای قند و کالری قابل توجهیه؛ بنابراین، سالم بودنش کاملا نسبیه و همچنان باید از زیادهروی در مصرفش خودداری کنید.
شکر ریز (Caster) و پودر قند (Icing / Confectioners)
دانههای شکر ریز (Caster) از شکر سفید معمولی ریزتره و سریع حل میشه. این نوع شکر برای تهیه مرنگ، کیکهای سبک و نوشیدنیهای سرد عالیه.
پودر قند (Icing) برای فراستینگ (Frosting)، گلیز (Glaze) و پودرپاشی روی کیک و شیرینی استفاده میشه.
شربت معکوس (Invert Syrup)
«شربت معکوس» محلولی متشکل از گلوکز و فروکتوزه که از شکستن (هیدرولیز) شکر معمولی (ساکارز) به دست میاد. این کار معمولا با حرارت و افزودن برخی از مواد اسیدی (مثل آبلیمو یا تارتاریک اسید) یا آنزیم (اینورتاز) انجام میشه. چون ساختارش با شکر عادی فرق داره، رفتار متفاوتی توی شیرینیپزی نشون میده.
ویژگیها و تفاوتها با شکر معمولی
- شربت معکوس شیرینتر از شکر سفیده؛ دلیلش هم اینه که فروکتوز خاصیت شیرینکنندگی بیشتری داره.
- شربت معکوس تمایل بسیار کمی به بلور زدن داره؛ همین باعث میشه شربتها، مربا و آبنباتها صاف و یکدست بمونن.
- شربت معکوس رطوبت رو بیشتر نگه میداره؛ بنابراین، محصول نهایی نرمتر خواهد بود و دیرتر خشک میشه.
کاربردها
- در تهیه انواع مربا و مارمالاد کاربرد داره و از شکرک زدن این خوراکیها جلوگیری میکنه.
- برای درست کردن آبنبات و کارامل به کار میره و بافت یکدست و ظاهر براقتری ایجاد میکنه.
- به منظور ایجاد بافتی نرم و برای جلوگیری از کریستاله شدن در تهیه انواع بستنی و شیرینی صنعتی مورد استفاده قرار میگیره.
- در تهیه انواع شیرینیهای تر کاربرد داره و کمک میکنه دیرتر بیات بشن.
- موقع خرید دقت کنید که شربت معکوس باید شفاف یا کمی طلایی باشه. کدر یا خیلی تیره بودن میتونه نشونهی حرارتدهی بیش از حد یا وجود ناخالصی باشه.
- غلظتش باید مثل شربت غلیظ (نه خیلی رقیق، نه خیلی سفت) باشه. اگر خیلی سفت باشه، یعنی بیش از حد جوشیده و ممکنه خاصیتش تغییر کرده باشه.
- شربت معکوس به خاطر شیرینی بالا مستعد جذب انواع آلودگیهای میکروبیه؛ بنابراین، حتما باید رد ظروف دربسته و استاندارد نگهداری بشه.
- موقع خرید توجه کنید روی برچسب این محصول فقط «شکر، آب و آنزیم/اسید» نوشته شده باشه. چون وجود هرگونه ماده نگهدارنده یا افزودنی غیرضروری کیفیت رو پایین میاره.
در مجموع موقع خرید قند و شکر چه نکاتی رو در نظر بگیریم؟
- موقع خرید قند و شکر حتما به شفافیت و رنگ محصول دقت کنید؛ هرچی تمیزتر و بدون ذرات اضافی باشه، کیفیت بالاتری داره.
- دونههای شکر باید یکنواخت و یکدست باشن؛ وجود ذرات خیلی ریز یا خیلی درشت نشونه کیفیت پایین یا فرآوری ناقصه.
- قند باید سفید و بدون لکههای زرد یا خاکستری باشه؛ تغییر رنگ میتونه نشونه نگهداری بد یا وجود ناخالصی باشه.
- اگر دنبال طعم طبیعیتر هستید، سراغ قند یا شکرهای کمتر تصفیهشده مثل قهوهای یا سنتی برید.
- بستهبندی خیلی مهمه؛ همیشه محصولی انتخاب کنید که دربسته و پلمب شده باشه تا رطوبت و آلودگی نگیره.
- تاریخ تولید و انقضا رو حتما چک کنید؛ شکر و قند هم با گذشت زمان کیفیتشون افت میکنه.
- اگر مصرفتون کمه، بستههای کوچیک بگیرید تا تازه بمونه و رطوبت نکشه.
- برای استفاده در شیرینیپزی یا موقع تهیه انواع دسر، حتما نوع شکر رو با توجه به رسپی انتخاب کنید؛ چون شکر ریز، قهوهای یا پودری هرکدوم نقش خاصی دارن.
- در خرید قند کله یا نبات، به سفتی و شفافیت بلورها دقت کنید؛ هرچی یکدستتر باشه، کیفیتش بهتره.
- اگر سلامت براتون مهمه، سراغ شکرهای طبیعیتر مثل شکر نارگیل یا نیشکر کمتر تصفیهشده برید، ولی بدونید کالری همهشون نزدیک به همه.
- همیشه از فروشگاههای معتبر خرید کنید تا مطمئن باشید محصول در شرایط بهداشتی نگهداری شده.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید چای سیاه خارجی و بررسی انواع آن
سوالات متداول در راهنمای خرید قند و شکر
تفاوت قند و شکر چیه؟
قند معمولا به شکل تکههای جامد مکعبی، کله یا نبات عرضه میشه؛ ولی شکر دارای بلورهای ریز یا درشت جدا از هم دیده میشه. قند برای همراهی با چای و دمنوش راحتتره؛ شکر بیشتر در پخت و پز و شیرینیپزی استفاده میشه.
شکر سفید بهتره یا شکر قهوهای؟
شکر سفید طعم خالصی داره و سریع حل میشه و برای تهیه کیک و شیرینی استاندارده. شکر قهوهای طعم کاراملی و رطوبت بیشتر میده و برای کیکهای نرم و بیسکویت عالیه. بنابراین، بسته به طعم و بافت مورد نظرتون میتونید یکی از این محصولات رو انتخاب کنید.
آیا قند کله بهتر از قند مکعبیه؟
قند کله به صورت تدریجی و آهستهتر حل میشه و شیرینی خودش رو کمکم آزاد میکنه. بنابراین، قند کله برای افرادی که میخوان نوشیدنیشون به صورت کنترل شده شیرین بشه، گزینه بهتریه. قند مکعبی فوری حل میشه و اندازهگیریش راحتتره.
شکر طبیعی مثل شکر نارگیل یا نیشکر واقعا سالمتره؟
انواع شکر طبیعی کمتر تصفیه میشن و حاوی مقداری مواد معدنی و ملاس هستن؛ اما کالریشون تقریبا مثل شکر سفیده. بنابراین، سالمتر بودنشون کاملا نسبیه و باید به صورت کنترل شده مصرف بشن.
شکر ریز و پودر قند چه کاربردی دارن؟
شکر ریز (Caster) سریع حل میشه و برای تهیه مرنگ، کیک سبک و نوشیدنیهای سرد مناسبه. پودر قند هم نرم و لطیفه و برای فراستینگ، گلیز و پودرپاشی روی شیرینی و کیک مناسبه.
شربت معکوس یا شربت گلوکز چه موقع لازمه؟
وقتی میخواید آبنبات، کارامل، مربا یا بستنی درست کنید و نمیخواید شکری که داخل این خوراکیها میریزید بعدا کریستاله بشه؛ شربت معکوس یا شربت گلوکز کمک میکنه محصول نهایی شفاف و نرم بمونه.
چطور از گوله شدن شکر قهوهای جلوگیری کنیم؟
شکر قهوهای رطوبتدوسته و ممکنه سفت بشه. برای نرم کردنش میتونید یه تکه نون یا یه قاچ سیب داخل ظرف شکر قهوهای بذارید.
بهترین روش نگهداری شکر و قند چطوریه؟
انواع قند و شکر رو باید داخل ظرف دربسته در جای خشک نگهداری کنید. رطوبت باعث گوله شدن و خراب شدن قند و شکر میشه. شربتها رو هم داخل ظروف دربسته و در مکان خنک نگهداری کنید.
موقع خرید قند و شکر به چه نکاتی توجه کنیم؟
به شفافیت، رنگ، یکدست بودن دانهها، بستهبندی سالم، تاریخ تولید و انقضا دقت کنید. نوع شکر رو با کاربردتون هماهنگ کنید و بستههای کوچیک بخرید تا تازه بمونه.
آیا شاخص گلیسمی شکرها فرق داره؟
بله، شکرهای طبیعی مثل نارگیل یا شکر کمفرآوری شده شاخص گلیسمی کمی پایینتری دارن؛ ولی در عمل تفاوتشون خیلی زیاد نیست و باز هم کنترل مقدار مصرف خیلی مهمه.