ترکیب ادویه زرشک پلو با مرغ چیه؟ زرشک پلو با مرغ نذری یا زرشک پلو با مرغ مجلسی یکی از غذاهای اصیل و محبوب ایرانی است که به عنوان غذای نذری محرم و رمضان و سایر مراسم هم پرطرفدار است. این غذای اشتهابرانگیز و معطر، نه تنها به‌دلیل ترکیب زرشک، برنج و مرغ شهرت یافته، بلکه ادویههای خاص موجود در آن، طعمی منحصر‌به‌فرد به غذا می‌دهد. ادویه‌ها در این غذا، نقشی فراتر از چاشنی ایفا می‌کنند و بخش مهمی از بار گرفتن بوی زهم مرغ و طعم‌دهی به غذا را بر عهده دارند. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش به معرفی ادویه زرشک پلو با مرغ، بهترین زمان افزودن ادویه به زرشک پلو، ترکیب ادویه زرشک پلو با مرغ و نکات استفاده و نگهداری از ادویه زرشک پلو با مرغ می‌پردازیم.
ادویههای اصلی زرشک پلو با مرغ
ادویههای زرشک پلو با مرغ، نه تنها باعث خوش‌عطر و خوش‌طعم شدن غذا می‌شوند، بلکه بوی زهم مرغ را هم می‌گیرند. به کار بردن اصولی این چاشنی‌ها می‌تواند طعم غذا را بسیار خاص کند.
زعفران
«زعفران» که با لقب «طلای سرخ» شناخته می‌شود، یکی از نمادهای شاخص آشپزی ایرانی است که از گل زعفران به‌دست می‌آید و با دقت فراوان خشک و فرآوری می‌شود. طبع زعفران گرم و خشک بوده و به همین دلیل برای متعادل کردن غذاهای سرد و تر (برنج و مرغ) بسیار مناسب است.
از نظر خواص دارویی زعفران، زعفران آرام‌بخش، ضدافسردگی، تقویت‌کننده سیستم ایمنی و موثر در بهبود گردش خون شناخته می‌شود. در ادویه زرشک پلو با مرغ، زعفران نقشی اساسی در ایجاد رنگ خاص، عطر و طعم منحصر به فرد ایفا میکند. همچنین افزودن آن به برنج در انتهای پخت، رنگ طلایی درخشان و عطر بی‌‌نظیری به آن می‌دهد.
دارچین
«دارچین»، یکی از ادویههای کهن و پرکاربرد در آشپزی ایرانی است که از پوست درختی گرمسیری به دست می‌آید و با عطر خاص و طبع گرم و خشک خود، جایگاهی ویژه در غذاهای سنتی دارد. این ادویه معطر دارای خواص متعددی مثل افزایش جریان خون، بهبود عملکرد گوارش، کاهش قند خون و تقویت سیستم ایمنی است. از دیدگاه طب سنتی نیز، از جمله خواص دارچین این است که به‌عنوان تقویت‌کننده قلب و ضدسردی شناخته می‌شود.
در زرشک پلو با مرغ، دارچین نقش ایجاد تعادل طعمی را ایفا میکند. این ادویه ترشی زرشک را با معتدل کرده و بافتی گرم‌تر و دلپذیرتر به طعم مرغ می‌بخشد، حتی می‌تواند به خوبی از پس گرفتن بوی زهم مرغ بربیاید. همچنین وقتی در ترکیب با پیاز و ادویههای دیگر هنگام تفت دادن مرغ استفاده می‌شود، عطر خاصی به آن می‌دهد.
هل
«هل سبز»، ادویه‌ای معطر و گران‌بها با طبع گرم و خشک است که از میوه‌های کوچک و سبز رنگ گیاه «الترکاردموم» به‌دست می‌آید. این ادویه که به «ملکه عطرها» نیز شهرت دارد، رایحه‌ای نافذ، شیرین و اندکی گلی دارد که وجودش در هر غذایی به‌ویژه غذاهای سنتی، احساس طراوت و نشاط می‌بخشد.
هل سبز از نظر خواص درمانی بسیار غنی است. از جمله خواص هل می‌توان به نقش آن در تقویت قلب، کاهش نفخ، بهبود هضم، خوشبو کردن دهان و ایجاد آرامش نقش پررنگی دارد. در زرشک پلو با مرغ، استفاده از دانه‌های هل، چه در هنگام پخت مرغ، چه در زمان دم کردن برنج یا به صورت دم‌کرده در کنار زعفران، عطری منحصر‌به‌فرد به ترکیب کلی طعم می‌دهد.
زردچوبه
«زردچوبه»، یکی از اصلی‌ترین و پرکاربردترین ادویههای آشپزی ایرانی است که از ریشه گیاه «کورکومین لونگا» گرفته می‌شود و به‌دلیل رنگ زرد متمایل به طلایی‌اش، در بسیاری از غذاها به کار می‌رود. از جمله خواص زردچوبه این است که دارای طبع گرم و خشک است و در طب سنتی برای پاکسازی کبد، تقویت گوارش، خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی‌کنندگی‌اش شناخته می‌شود.
زردچوبه حاوی ماده‌ای به‌نام «کورکومین» است که نقشی موثر در مقابله با رادیکال‌های آزاد و بهبود ایمنی بدن دارد. این ادویه در دستور زرشک پلو با مرغ، عمدتا در مراحل آغازین پخت مرغ استفاده می‌شود و نه‌تنها به رنگ‌دهی آن کمک میکند، بلکه با طعم تلخ-ملایم و خاکی خود، به چشیدن و حس کردن بقیه طعم‌ها هم کمک میکند. این ادویه همچنین بوی زُهم مرغ را کاهش می‌دهد و با افزودن گرمای طبع، تعادل مناسبی با سردی زرشک برقرار میکند.
فلفل سیاه
«فلفل سیاه»، جزو ادویههای کلاسیک و جهانی است که در آشپزی ایرانی نیز جایگاهی قابل توجه دارد. این ادویه از میوه‌های خشک شده گیاه «پیپر نیگروم» به‌دست می‌آید و دارای طبع گرم و خشک است. فلفل سیاه با طعم تند، تلخ و کمی تیز خود، نه‌تنها به تحریک اشتها کمک میکند، بلکه خواص زیادی برای سلامتی، از جمله بهبود گوارش، افزایش متابولیسم، ضدعفونی‌کنندگی طبیعی و حتی خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد.
در زرشک پلو با مرغ، فلفل سیاه معمولا در مراحل ابتدایی پخت مرغ استفاده می‌شود، جایی که با پیاز و زردچوبه ترکیب شده و ضمن از بین بردن بوی زُهم مرغ، به عمق‌دار شدن طعم گوشت کمک میکند. تندی ملایم فلفل سیاه در کنار ترشی زرشک و شیرینی دارچین، تعادلی هوشمندانه و لذت‌بخش پدید می‌آورد و غذا را از یکنواختی طعمی خارج می‌سازد.
فلفل قرمز
«فلفل قرمز»، ادویه‌ای با طبع گرم و خشک است که به‌خاطر تندی زیاد و رنگ درخشان خود، جایگاه ویژه‌ای در بسیاری از غذاهای سنتی و مدرن دارد. این ادویه از میوه‌های خشک‌شده و آسیاب‌شده انواع مختلفی از فلفل‌های تند به‌دست می‌آید و بسته به نوع، شدت تندی آن متفاوت است.
از خواص درمانی فلفل قرمز می‌توان به تحریک‌کننده متابولیسم، کمک‌کننده به کاهش وزن، تقویت‌کننده گردش خون و دارای خواص ضدباکتریایی و آنتی‌اکسیدانی قوی اشاره کرد. در ترکیب زرشک پلو با مرغ، فلفل قرمز معمولا در حد اعتدال و همراه با سایر ادویه‌ها نظیر زردچوبه به کار می‌رود تا به غذا حرارت و عمق طعم ببخشد.
تندی فلفل قرمز می‌تواند لطافت مرغ و ترشی زرشک را برجسته‌تر کند و مزه‌ای جذاب و هیجان‌انگیز به غذا ببخشد. استفاده ماهرانه از فلفل قرمز می‌تواند طعمی دل‌نشین و فراموش‌نشدنی خلق کند، بی‌آنکه تندی آن بر دیگر عطرها سایه بیندازد.
ادویههای مکمل زرشک پلو با مرغ
ادویههای مکمل یا فرعی، به ادویه‌هایی گفته می‌شوند که استفاده از آنها در زرشک پلو با مرغ، واجب و ضروری نیست اما می‌تواند طعم این غذا را چند پله ارتقا بدهد. میزان این ادویه‌ها در ادویه زرشک پلو با مرغ، اختیاری است و می‌توانید آنها را به‌اندازه‌ای استفاده کنید که به طعم دلخواهتان برسید.
گل سرخ
«گل سرخ خشک‌شده»، یکی از لطیف‌ترین و خوش‌عطرترین ادویههای مکمل در آشپزی ایرانی است که هر چند نقش اصلی در ادویه زرشک پلو با مرغ ندارد، اما به‌عنوان تزئین یا تقویت‌کننده طعم و عطر، جایگاه ویژه‌ای در این غذا به خود اختصاص است. طبع گل سرخ گرم و خشک است و از نظر خواص درمانی، به آرامش اعصاب، تقویت قلب، کمک به هضم و کاهش التهابات گوارشی کمک میکند.
گل سرخ خشک بیشتر در مراحل نهایی پخت یا هنگام سرو، روی برنج پاشیده می‌شود تا علاوه بر زیبایی بصری، با عطر ملایم و گلی خود، حال‌وهوایی لطیف به غذا ببخشد. ترکیب گل سرخ با زرشک، زعفران و برنج، حس بویایی را نوازش داده و تجربه خوردن زرشک پلو با مرغ را به یاد ماندنی و ماندگار خواهد کرد.
زیره
«زیره» یکی از ادویههای معطر و پرخاصیت است که به دلیل تأثیر مثبت در هضم غذا، کاهش نفخ و خواص ضد التهابی در طب سنتی بسیار مورد توجه است. این گیاه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی مفید مثل آهن و منیزیم است و در کنترل قند خون و تقویت سیستم ایمنی نقش دارد.
در آشپزی ایرانی، به‌ویژه در تهیه زرشک‌پلو با مرغ، زیره به عنوان یک عنصر خوش‌عطر استفاده می‌شود تا طعم دلپذیرتری به برنج بدهد. برخی افراد هنگام پخت برنج، مقدار کمی زیره را با برنج مخلوط می‌کنند تا هم طعم را غنی‌تر کنند و هم هضم غذا آسان‌تر شود. علاوه بر این در تهیه مرغ، زیره به‌خوبی با زرشک، زعفران و طعم مرغ ترکیب می‌شود و عطر خاصی به غذای نهایی می‌بخشد. استفاده از زیره در غذاهایی مانند زرشک‌پلو، به‌جز ایجاد طعم متمایز، فواید سلامتی زیادی نیز به همراه دارد.
جوز هندی
«جوز هندی» ادویه‌ای معطر با طعم قوی است که از دانه خشک‌شده درختی گرمسیری به دست می‌آید و معمولا در مقادیر کم (در حد نوک قاشق مرباخوری) برای عطردهی به غذاها استفاده می‌شود. این ادویه دارای خواص متعددی از جمله بهبود گوارش، کاهش اضطراب، کمک به خواب بهتر و تقویت قوای عمومی بدن است و در طب سنتی برای تسکین دردهای مفصلی، تقویت سیستم ایمنی و حتی افزایش میل جنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این ادویه در آشپزی، اغلب به عنوان طعم‌دهنده‌ای ظریف در غذاهای گوشتی، خورش‌ها، دسرها یا حتی نوشیدنی‌های گرم به کار می‌رود. به دلیل طبع گرم جوز هندی، استفاده متعادل و محدود آن توصیه می‌شود، چرا که مصرف زیاد آن ممکن است عوارضی مثل توهم یا بی‌قراری ایجاد کند. جوز هندی با طعم گرم و تلخ و شیرین خود، مزه خاصی به غذا می‌بخشد که با هیچ ادویه دیگری قابل جایگزینی نیست.
بیشتر بخوانید: ترکیب ادویه آلبالو پلو خوشمزه و مجلسی
مواد اولیه برای تهیه ادویه زرشک پلو با مرغ مجلسی و نذری (برای ۴ نفر)
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| پودر دارچین | نصف قاشق چای‌خوری |
| پودر زردچوبه | نصف قاشق چای‌خوری |
| پودر فلفل سیاه | ۱/۴ قاشق چای‌خوری |
| پودر فلفل قرمز | به مقدار دلخواه |
| پودر هل | ۱/۸ قاشق چای‌خوری |
| جوز هندی | ۱/۸ قاشق چای‌خوری |
| زعفران (ساییده شده) | ۱ قاشق چای‌خوری |
روش تهیه ادویه زرشک پلو با مرغ
مرحله اول: ادویه‌ها را تفت دهید
برای درست کردن ادویه زرشک پلو با مرغ، ابتدا دانه فلفل سیاه، دانه هل و چوب دارچین را از عطاری تهیه کرده و در یک تابه بریزید و روی حرارت بگذارید. ادویه‌ها را به مدت ۳ تا ۴ دقیقه تفت دهید تا عطر آنها خارج شود. سپس شعله را خاموش کنید تا از دما بیفتند.
مرحله دوم: ادویه‌ها را آسیاب کنید
ادویههای زرشک پلو با مرغ شامل هل، دارچین، فلفل سیاه، زردچوبه و فلفل قرمز (به جز زعفران) را در آسیاب برقی بریزید و پودر کنید تا کاملا یکدست شوند. سپس آنها را الک کنید تا صاف شوند. سپس ادویه‌ها را به مرغ در حال پخت یا به برنج در حال دم کشیدن، اضافه کنید.
نکته: زعفران ساییده را می‌توانید به مرغ در حال پخت اضافه کرده یا به صورت دم شده، بعد از دم کشیدن برنج، روی آن بریزید.
برای تهیه انواع ادویه و چاشنی می‌توانید از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش به روش‌های حضوری و اینترنتی اقدام کنید.
نکات مهم در استفاده و تهیه از ادویه زرشک پلو با مرغ
- برای تهیه ادویه زرشک پلو با مرغ، از ادویههای تازه و باکیفیت استفاده کنید تا عطر و طعم قوی به غذا بدهد.
- بهتر است ادویههای تازه را به صورت جداگانه از عطاری خریداری کرده و خودتان در خانه، آنها را آسیاب کرده و الک کنید.
- ادویه‌هایی مثل فلفل سیاه، هل و چوب دارچین را قبل از پودر و آسیاب کردن، در یک تابه، تفت دهید تا عطر آنها آزاد شود و سپس آنها را آسیاب کنید.
- جایگزین گل سرخ در زرشک پلو با مرغ، گلاب است. گلاب را می‌توانید در مراحل پایانی پخت مرغ، به آن اضافه کنید تا عطر آن حفظ شود. شما می‌توانید گلاب اعلا را به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
- در صورت تمایل می‌توانید از ادویههای دیگر مثل پودر کاری و فلفل پول بیبر هم در ترکیب ادویه زرشک پلو با مرغ استفاده کنید.
- به جای سیر و پیاز تازه، می‌توانید از پودر سیر و پودر پیاز در زرشک پلو با مرغ استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: ترکیب ادویه لوبیا پلو و روش های درست کردن آن
سوالات متداول درباره ادویه مخصوص زرشک پلو با مرغ
بهترین زمان اضافه کردن ادویه زرشک پلو با مرغ چه زمانی است؟
به صورت حرفه‌ای، این ترتیب استفاده از ادویه‌ها، تعادل طعم‌ها را حفظ کرده و نتیجه‌ای لذیذ و خوش‌عطر به همراه خواهد داشت:
- ادویه‌هایی مثل زردچوبه، فلفل سیاه، دارچین، پودر سیر و پاپریکا را بهتر است در مرحله تفت دادن پیاز و سیر به مواد اضافه کنید تا رایحه آنها به‌درستی آزاد شود.
- هنگام افزودن رب گوجه‌فرنگی و تفت دادن آن، می‌توان مقدار دیگری از این ادویه‌ها را اضافه کرد تا سس مرغ عمق طعمی بیشتری پیدا کند.
- زعفران دم‌کرده را در اواخر پخت مرغ، پس از نرم و پخته شدن آن، بیفزایید تا عطر آن حفظ شود.
- در خصوص برنج، در صورت تمایل می‌توان مقدار اندکی دارچین یا زیره را در زمان دم کشیدن به آن اضافه کرد. همچنین بهتر است بخشی از برنج را با زعفران مخلوط کرده و برای تزئین و طعم‌دهی در زمان سرو استفاده کرد.
- در نهایت، زرشک را بدون ادویه، جداگانه با مقداری کره یا روغن و کمی شکر تفت دهید و در هنگام سرو بر روی برنج قرار دهید.
- برای نگهداری ادویه زرشک پلو با مرغ، آن را در ظرف دربسته تمیز قرار دهید و در جای خشک و خنک نگهداری کنید تا عطر آن نپرد.
- ادویه زرشک پلو با مرغ را حداکثر ظرف ۶ ماه مصرف کنید.
مقدار ادویه زرشک پلو با مرغ، در این غذا چقدر باید باشد؟
برای تهیه زرشک پلو با مرغ برای ۴ نفر، مقدار ادویه‌هایی که در بالا به آن اشاره شد (مواد اولیه برای تهیه ادویه زرشک پلو با مرغ)، کافی است. اگر می‌خواهید این غذا را در حجم بیشتر یا کمتر درست کنید، مقدار ادویه را می‌توانید به همین نسبت، کم یا زیاد کنید.
محصولات مرتبط
