شیره انگور با طبع گرم و مزه شیرین و لذیذی که دارد، یکی از مفیدترین فراورده‌های انگور است که از آب انگور طبیعی به دست می‌آید. خواص شیره انگور آنقدر زیاد است که به مصرف آن هم در کتب قدیمی طب سنتی و هم متون علمی جدید تأکید فراوان شده است. اما شما چقدر با فواید شیره انگور آشنا هستید؟ در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش می‌توانید با فواید و مضرات دوشاب یا شیره انگور آشنا شوید. در انتهای مقاله به سوالات متداول در مورد عوارض و خواص شیره انگور در طب سنتی پاسخ خواهیم داد.
شیره انگور چیست؟
شیره انگور یا دوشاب یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای نگهداری انگور به مدت طولانی است که از قدیم برای شیرین کردن غذاها و همچنین درمان بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها استفاده می‌شد. شیره انگور در واقع از جوشاندن آب انگور طبیعی درست می‌شود و غلظت آن از عسل بیشتر است. جالب است بدانید قبل از این که شکر تصفیه شده به وجود بیاید، مردمان خاورمیانه و کشورهای مدیترانه‌ای برای شیرین کردن غذاهای خود از شیره انگور استفاده می‌کنند.
طبع شیره انگور و مصلح آن
شیره انگور که در طب سنتی و اسلامی با نام دوشاب شناخته می‌شود، طبع گرم و تری دارد و از همین رو مصرف آن برای افراد سرد مزاج و بلغمی بسیار مفید است. بهترین مصلح شیره انگور «تخم ریحان» است. افراد گرم مزاج بهتر است در مصرف این شیره زیاده‌روی نکنند.
خواص شیره انگور
شیره انگور سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است. یک قاشق چای‌خوری شکر تصفیه شده حاوی ۲۰ کالری است و ۱ قاشق چای‌خوری شیره انگور ۱۹ کالری دارد، اما فوایدی که این شیره برای بدن دارد، آنقدر زیاد است که با شکر قابل مقایسه نیست. شیره انگور حاوی ویتامین‌های A، B و C است و مقدار زیادی آهن، کلسیم، منیزیم و پتاسیم دارد. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین خواص شیره انگور طبیعی آشنا شوید.
۱- استحکام استخوان‌ها
شیره انگور حاوی مقادیر زیادی کلسیم است که می‌توانید به حفظ استحکام استخوان‌ها و سلامت آن‌ها کمک زیادی کند. مصرف شیره انگور موجب جلوگیری از پوکی استخوان می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که از هر ۴ زن ۶۵ سال به بالا یک نفر به پوکی استخوان مبتلا است. مصرف شیره انگور می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری و همچنین استحکام استخوان‌ها در سنین جوانی کمک زیادی کند.
۲- درمان یبوست
شیره انگور یکی از مفیدترین مواد غذایی برای بهبود حرکات روده و درمان یبوست است. یبوست یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلی جدی برای سلامت تبدیل شود. مصرف شیره انگور می‌تواند از بروز یبوست جلوگیری کند و درست مثل یک ملین طبیعی موجب بهبود حرکات روده شود.
۳- کاهش فشار خون
استرس، اضطراب و حتی گاهی اوقات خستگی موجب افزایش فشار خون می‌شود. اما بسیاری از افراد هستند که همیشه فشار خون بالایی دارند. شیره انگور حاوی مقدار زیادی پتاسیم است که از دو طریقه به کاهش فشار خون کمک می‌کند. پتاسیم موجود در شیره انگور، سدیم اضافی را از بدن دفع می‌کند و موجب حفظ تعادل نسبت سدیم در بدن می‌شود.
توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد شیره انگور می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و با افزایش چاقی و با بالا بردن سطح قند خون ریسک ابتلا به فشار خون و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: مواد غذایی کاهش دهنده اورژانسی فشار خون
۴- خواص شیره انگور برای درمان کم خونی
یکی از مهم‌ترین خواص شیره انگور در طب سنتی درمان عارضه کم خونی و فقر آهن است. کم خونی یک اختلال خونی است که موجب بی‌حالی، سستی و بی‌رنگ شدن پوست می‌شود. آهن نقش مهمی در تولید گلبول‌های قرمز خونی دارد. شیره انگور سرشار از آهن است و از همین رو هم برای جلوگیری از کم خونی و هم درمان فقر آهن به ویژه در خانم‌ها بسیار مفید است.
۵- کاهش اضطراب و درمان افسردگی
اگر استرس زیادی در طول روز دارید و یا علائم افسردگی را تجربه می‌کنید، بهتر است شیره انگور را به رژیم غذایی خودتان اضافه کنید. مصرف شیره انگور می‌تواند به بهبود خلق و خو و همچنین رفع علائم افسردگی کمک کند. شیره انگور سرشار از منیزیم است که برای آرامش سیستم عصبی، کاهش تنش عضلانی و برطرف کردن استرس و اضطراب بسیار مؤثر است.
مصرف شیره انگور موجب افزایش تولید سروتونین در مغز می‌شود و از همین راه احساس شادی و خوشبختی را در فرد ایجاد می‌کند و موجب تثبیت خلق و خو می‌شود.
۶- درمان کم خوابی
«کم خوابی» یک مشکل رایج و آزار دهنده است که می‌تواند روی خلق و خو و نشاط فرد نیز تأثیر بگذارید. شیره انگور حاوی منیزیم است و از همین رو مصرف آن می‌تواند به خلاص شدن از شر بی‌خوابی و همچنین بهبود کیفیت خواب شما در طول شب کمک زیادی کند.
۷- کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی و یائسگی
مصرف شیره انگور می‌تواند علائم ناخوشایند سندرم پیش از قاعدگی و عوارض یائسگی را در خانم‌ها کاهش دهد. منیزیم موجود در شیره انگور از گرفتگی عضلات و سردردهای قبل از عادت ماهیانه و دوران یائسگی جلوگیری می‌کند و می‌تواند به ثابت حالات روانی و نوسانات خلقی خانم‌ها در این دوران کمک کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شیره انگور به تعادل هورمون‌ها در یائسگی کمک می‌کند و از آسیب رادیکال‌های آزاد به سلول‌ها جلوگیری می‌کند.
۸- کاهش التهاب مفاصل
از جمله خواص شیره انگور این است که مقدار آنتی‌اکسیدان زیادی دارد و از همین رو مصرف آن برای جلوگیری از التهاب و بروز بیماری‌هایی نظیر آرتروز بسیار مفید است. شیره انگور می‌تواند همانند قوی‌ترین داروهایی ضد التهابی عمل کند و درد ناشی از آرتریت و علائم آن را کاهش دهد به همین دلیل جزو مواد غذایی مفید برای آرتروز محسوب می‌شود.
۹- جلوگیری و درمان سرطان
شیره انگور حاوی انواع آنتی‌اکسیدان است. یکی از مؤثرترین و شگفت انگیز‌ترین انواع این آنتی‌اکسیدان‌ها «رسوراترول» است. مطالعات نشان می‌دهد که این آنتی‌اکسیدان نقش مؤثری بر جلوگیری از بروز سرطان و همچنین درمان سرطان دارد. رسوراترول از تقسیم و تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که این آنتی‌اکسیدان قوی می‌تواند اثرات شیمی درمان و پرتو درمانی را افزایش دهد.
۱۰- خواص شیره انگور برای پوست
یکی دیگر از خواص شیره انگور مثل خواص انگور سلامت و جوانسازی پوست است. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شیره انگور از آسیب رادیکال‌های آزاد به سلول‌های پوست جلوگیری می‌کنند و روند پیری پوست را کاهش می‌دهند. مصرف این شیره موجب می‌شود تا شما پوستی نرم‌تر، صاف‌تر و جوان‌تر داشته باشید.
برای جلوگیری از پیری پوست می‌توانید علاوه بر مصرف خوراکی شیره انگور، یک لایه نازک از آن را روی پوست قرار دهید و بعد از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پوستتان را بشویید.
۱۱- کمک به سلامت جنسی
مصرف شیره انگور به دلیل ویتامین‌ها، مواد معدنی و همچنین آنتی‌اکسیدان‌هایی که دارد به تولید سالم هورمون‌های جنسی کمک می‌کند و میل جنسی را هم در خانم‌ها و هم آقایان افزایش می‌دهد.
۱۲- مفید برای بارداری و شیردهی
یکی دیگر از خواص شیره انگور تأمین مواد مورد نیاز بدن مادران باردار است. شیره انگور حاوی کلسیم، پتاسیم، منیزیم و آهن است و از همین رو برای مادران باردار و همچنین خانم‌هایی که به نوزاد شیر می‌دهند، بسیار مفید است.
۱۳- خواص شیره انگور برای کودکان
از دیگر خواص شیره انگور در طب اسلامی و سنتی می‌توان به تأمین مواد مورد نیاز بدن کودک اشاره کرد. شیره انگور حاوی مواد مغذی فراوانی است که برای کودکان در سن رشد و تکامل اهمیت زیادی دارد. مصرف مرتب این شیره در رژیم غذایی می‌تواند به رشد کودک کمک زیادی کند.
۱۴- جلوگیری از سردرد و خستگی
در بسیاری از مواقع عارضه سردرد و خستگی بدن ناشی از کمبود ویتامین و مواد معدنی است. از همین رو مصرف شیره انگور می‌تواند به تأمین ویتامین‌ها و مواد مورد نیاز بدن کمک کند و از سردرد و بروز خستگی جلوگیری کند.
۱۵- سلامت دندان و لثه
مطالعات نشان می‌دهد افرادی که به جای شکر و شیرین‌کننده‌های مصنوعی از شیره انگور استفاده می‌کنند، دندان‌های سالم‌تری دارند. شیره انگور حاوی پلی فنول است که از آسیب دندان‌ها در برابر باکتری‌ها و اسیدها جلوگیری می‌کند. مصرف شیره انگور موجب افزایش سلامت لثه‌ها می‌شود و به دلیل خواص ضد باکتریایی به پاکسازی دهان نیز کمک می‌کند.
۱۶- بهبود هضم
شیره انگور حاوی ماده‌ای به نام «پکتین» است که بهبود هضم غذا کمک می‌کند. این ماده به دفع سموم و مواد زائد در روده کمک می‌کند و در بهبود عملکرد سیستم گوارش و هضم نقش مؤثری دارد. مصرف این شیره موجب کاهش نفخ معده می‌شود و برای افرادی که معده حساسی دارند، بسیار مفید است.
۱۷- کمک به کنترل دیابت
شیره انگور حاوی فیبر فراوانی است و از همین رو می‌تواند به حفظ سطح طبیعی گلوکز خون کمک کند و جلوی افزایش قند در افراد مبتلا به بیماری دیابت و پیش دیابت را بگیرد. اگر به دیابت مبتلا هستید، می‌توانید به مقدار محدود و به جای شیرین‌کننده‌های مصنوعی از شیره انگور استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: لیست مواد غذایی کنترل و درمان دیابت
۱۸- کمک به کاهش وزن
شیره انگور بر خلاف مواد مغذی بالا، کالری نسبتاً پایینی دارد. این شیره حاوی مقدار زیادی پتاسیم و مواد مغذی مختلف است که می‌تواند به تنظیم تعادل مایعات در بدن و بهبود عملکرد عضلات کمک کند. اگر در رژیم غذایی خودتان به اندازه از شیره انگور استفاده کنید، می‌تواند به تأمین ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن و همچنین افزایش زمان سیری شما کمک زیادی کند.
۱۹- بهبود عملکرد مغز
یکی از مهم‌ترین خواص شیره انگور کمک به بهبود عملکرد مغز است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شیره انگور موجب بهبود حافظه و افزایش تمرکز می‌شود. ویتامین B6 موجود در این شیره برای رشد سلول‌های عصبی و عملکرد طبیعی مغز بسیار حیاتی است.
۲۰- خواص شیره انگور برای کبد
مصرف شیره انگور موجب تنظیم گردش خون در بدن می‌شود و از طرفی به درمان اختلالات کبدی نیز کمک می‌کند. شیره انگور دارای خواص چربی‌زدایی است و از همین رو در درمان کبد چرب و پاکسازی کبد نیز بسیار مؤثر است. مصرف شیره انگور موجب ضدعفونی کردن کبد از آلودگی‌ها می‌شود.
۲۱- خواص شیره انگور برای چاقی صورت
یکی دیگر از خواص شیره انگور که اتفاقاً در میان خانم‌های لاغر اندام خیلی محبوب است «چاقی صورت» است. مصرف شیره انگور در کنار انواع مغزها و همچنین پیروی از یک رژیم غذایی با پروتئین بالا موجب پر شدن صورت می‌شود و برای درمان لاغری مفرط نیز بسیار مفید است.
۲۲- تقویت سیستم ایمنی بدن
با بهره‌مند شدن از خواص باورنکردنی چند قاشق شیره انگور می‌توانید از بدن خود در برابر ابتلا به بیماری‌های ویروسی محافظت کنید. مصرف شیره انگور موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و نقش مؤثری بر جلوگیری از سرماخوردگی دارد. برای جلوگیری و درمان سرماخوردگی و همچنین تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود شیره انگور را همراه با مقداری آب لیموترش تازه مصرف کنید.
۲۳- خواص شیره انگور برای چاقی
مصرف شیره انگور برای افراد ضعیف و لاغر اندام بسیار مفید است و می‌تواند به افزایش انرژی و همچنین چاقی بدن کمک کند. افرادی که جثه لاغری دارند، بهتر است در کنار پیروی از یک رژیم غذایی سالم با کالری بیشتر از شیره انگور نیز استفاده کنند.
۲۴- فواید شیره انگور برای رحم
یکی دیگر از فواید شیره انگور کمک به درمان کیست‌های تخمدان و فیبروم است. مصرف شیره انگور از ماهیچه‌های رحم محافظت می‌کند و در درمان گرفتگی‌های این ناحیه به خصوص در دوران قاعدگی بسیار مفید است.
۲۵- خواص شیره انگور برای مردان
شیره انگور به افزایش میل جنسی و توان جنسی آقایان کمک می‌کند. مواد مغذی موجود در شیره انگور موجب تنظیم هورمون‌های جنسی در بدن مردان می‌شود و انرژی آن‌ها را افزایش می‌دهد. مردانی که در رژیم غذایی خود از شیره انگور استفاده می‌کنند، معمولاً توان بیشتری برای انجام کارهای روزمره خود دارند.
مضرات شیره انگور
خواص شیره انگور یا دوشاب برای سلامت بسیار زیاد است، اما مصرف بیش از حد این شیره می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد. از طرف دیگر طبع شیره انگور گرم و تر است و از همین رو افرادی که طبع گرمی دارند ممکن است با مصرف آن دچار علائمی نظیر دل پیچه، سردرد، جوش و بثورات پوستی شوند.
مصرف زیاد شیره انگور موجب افزایش وزن و افزایش میزان قند خون می‌شود و از همین رو افراد دیابتی باید با احتیاط و به مقدار کم از این شیره استفاده کنند. همچنین افرادی که دارای اضافه وزن هستند، نباید به مقدار زیاد از شیره انگور استفاده کنند.
مقدار مصرف شیره انگور
میزان مصرف شیره انگور برای افراد مختلف، متفاوت است. معمولاً توصیه می‌شود، بزرگسالان روزانه از ۱ تا ۳ قاشق غذاخوری شیره انگور استفاده کنند. مصرف ۱ تا ۳ قاشق مرباخوری شیره انگور برای مصرف روزانه کودکان کافی است. افراد گرم مزاج، افراد دارای اضافه وزن و مبتلا به دیابت باید مقدار کمتری شیره در طول روز مصرف کنند.
بهترین زمان مصرف شیره انگور
از آن جایی که شیره انگور طبع گرمی دارد، معمولاً توصیه می‌شود تا از آن در زمستان و فصول سرد سال استفاده شود به صورت شیره یا شربت شیره انگور. مصرف شیره انگور در فصل سرما موجب گرم شدن بدن می‌شود از ضعف و سرماخوردگی جلوگیری می‌کند. اما به طور کلی مصرف این شیره در هر زمان و هر فصلی که دوست دارید بلامانع است.
سوالات متداول
خواص شیره انگور با لیمو ترش چیست؟
برای جلوگیری و درمان سرماخوردگی و همچنین تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود شیره انگور را همراه با مقداری آب لیموترش تازه مصرف کنید.
چه کسانی شیره انگور بخورند؟
مصرف شیره انگور به مقدار کم برای همه افراد مناسب است. افرادی که دارای طبع بلغمی و سرد هستند، خانم‌های باردار و شیرده، افراد ضعیف و لاغر اندام، کودکان در حال رشد و کسانی که به کم خونی و کمبود آهن مبتلا هستند، بهتر است حتماً از شیره انگور در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
منابع: foodwine، forkandspoonkitchen
