با شیر خراب و ترش شده چه کنیم؟ احتمالا برای شما هم پیش آمده که بخواهید از شیر استفاده کنید ولی متوجه ترش یا خراب شدن آن شدهاید. بنابراین آن را دور ریختهاید تا مبادا سلامتتان به خطر بیفتد. اما شاید جالب باشد بدانید که از این شیرها میتوانید به روشهای مختلف و برای مصارف گوناگون استفاده کنید. از درست کردن انواع غذا و دسر با شیر گرفته تا برق انداختن ظروف، استفاده از شیر به عنوان ماسک صورت و …، همگی مصارف مختلف شیر خراب و ترشیده هستند. در این مقاله از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش به شما موارد استفاده از شیر خراب و ترشیده، دلایل ترش شدن شیر و تفاوت شیر فاسد و ترش را خواهیم گفت.
شیر فاسد و ترش چه فرقی با هم دارند؟
با شیر تاریخ مصرف گذشته چه کنیم؟ اگر میخواهید از شیری که تاریخ آن گذشته است، استفاده کنید، باید فرق شیر خراب و ترشیده را بدانید. شیر فاسد یا خراب شده را به هیچ عنوان نباید استفاده کنید چون مصرف شیر فاسد موجب بروز مشکلات گوارشی و حتی مسمومیتهای غذایی میشود.
شیر فاسد به خوبی از شیر ترش شده قابل تشخیص است. در صورتی که شیر فاسد شود، بو و رنگ آن تغییر میکند. اگر رنگ شیر، رنگی به جز سفید باشد یعنی به سمت کرمی، زرد، سبز یا آبی برود و بوی گندیدگی و تعفن بدهد، به معنی خرابی شیر است و باید آن را دور بریزید. اما اگر شیر ترش شده باشد یا بریده باشد، قابل استفاده است.
در صورت تمایل شما میتوانید انواع شیر را به روشهای حضوری و اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش خریداری کنید.
چرا شیر ترشیده میشود؟
همانطور که گفتیم، ترش شدن شیر با فاسد شدن آن فرق دارد. یعنی اگر شیر دَلَمه بسته یا بریده شده بود، به معنای فاسد شدن آن نیست. دلایل ترش شدن شیر از قرار زیر است:
۱- نگهداری از شیر در دمای نامناسب
در شیر مقادیر زیادی باکتری و میکروارگانیسم وجود دارند که اگر در دمای مناسب آن را نگهداری نکنید، شیر ترش میشود و دلمه میبندد. دمای مناسب برای نگهداری شیر، دمای ۱ تا ۴ درجه سانتیگراد است. اگر شیر به مقدار زیاد خریدهاید میتوانید آن را فریز کنید و در دمای زیر صفر درجه برای مدت طولانی نگه دارید ولی اگر در دمای بالاتر بگذارید، خراب میشود.
۲- ظرف نامناسب
درب بطری شیر باید کاملا کیپ و بدون هیچ منفذ یا روزنی باشد تا میکروبها به داخل شیر، نفوذ نکنند.
۳- ترکیب شدن با مواد دیگر
اگر به شیر، قاشق یا وسیلهای بزنید که آلوده باشد یا ظرفی که شیر را در آن ریختهاید، از قبل به خوبی شسته نشده و آلودگی و ذرات دیگر به آن چسبیده باشد، باعث فساد و ترشیدگی شیر میشود.
۴- قرار گرفتن در مجاورت مواد غذایی فاسد شده
اگر شیر را در کنار مواد غذایی بگذارید که فاسد شده یا کپک زدهاند، احتمال انتشار کپک و ترش شدن شیر بالاتر میرود.
۵- مجاورت با نور خورشید
قرار گرفتن شیر در معرض نور خورشید، به خاطر فعال شدن باکتریهای شیر و تحریک آنها، به ترش شدن آن منجر میشود.
۶- نجوشاندن شیر به میزان کافی
شیر باید بعد از خریداری شدن (شیرهای محلی و سنتی) به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه حرارت ببیند تا باکتریهای مضر و فعال آن از بین برود. اگر زمان جوشاندن شیر، کم باشد یا از زمان خریدن شیر تا زمان جوشاندن آن، بیش از ۲۴ ساعت بگذرد، شیر فاسد یا ترش میشود.
با شیر خراب و ترشیده چه کنیم؟
با شیر ترش شده چه کنیم؟ به اصطلاح عامیانه، شیری که تاریخ آن گذشته باشد، بریده بریده شود ولی بو و رنگ آن تغییر نکرده باشد، «شیر خراب» میگویند ولی این شیر فاسد نیست و میتوان استفادههای مختلفی از آن کرد. موارد استفاده شیر خراب و ترشیده به قرار زیر است:
۱- تهیه نان با شیر ترش شده
یکی از شناختهشدهترین روشهای مصرف شیر ترش، استفاده در «نان سودا» به عنوان مخمر است. این نان در اصل یک نان ایرلندی است. در این نان، خمیر با شیر ترش، کفیر یا ماست تخمیر میشود. نان سودا بافت بسیار لطیف و طعم خوشمزهای دارد. در این نان، به خمیر برای نرم شدن، شیر ترش اضافه و ورز داده میشود تا مواد داخل شیر ترش، عمل کند و خمیر آماده شود.
۲- تهیه پنیر با شیر ترش
یکی دیگر از موارد استفاده از شیر خراب و ترش، درست کردن پنیر خانگی است. اگر میزان شیری که دارید و بریده است، به بیش از یک کیلوگرم میرسد، میتوانید به ازای هر ۱ کیلوگرم شیر، ۱ قاشق مرباخوری نمک اضافه کنید. سپس یک پارچه نخی را در یک آبکش بیندازید و شیر را روی آن بریزید.
گوشههای پارچه را گره بزنید تا آب اضافی آن خارج شود. برای سفت شدن پنیر و چسبیدن ذرات آن به هم، یک جسم سنگین روی پارچه گره زده شده و محتویات داخل آن بگذارید. به مدت ۲ تا ۳ ساعت صبر کنید تا پنیر سفت شود. سپس آن را سرو کنید.
۳- استفاده به عنوان ماده اصلی صبحانه
برای صبحانه اگر انواع پنکیک یا انواع وافل درست میکنید، میتوانید به جای شیری که در طرز تهیه پنکیک استفاده میکنید، از شیر ترش یا دوغ استفاده کنید. همچنین میتوانید از شیر معمولی با آبلیمو برای تهیه شیر ترش استفاده کنید. بعد از درست کردن خمیر پنکیک با شیر ترشیده، آن را سرخ کنید. سپس با میوههای دلخواه تازه و عسل، آن را سرو کنید.
دوغ، آبلیمو و عسل را به روشهای خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش میتوانید تهیه کنید.
۴- ترد و مزه دار کردن گوشت
یکی از موارد متداول استفاده از شیر ترشیده، مزه دار کردن گوشت و ترد کردن آن است. مخصوصا اگر بخواهید گوشت قرمز را کبابی کنید، میتوانید به مواد مرینیت، به اندازه ۱ یا ۲ قاشق شیر ترش اضافه کنید. بهتر است قسمتهای بریده شده شیر را صاف کنید و عصاره آن را در مایه مرینیت گوشت به کار ببرید.
۵- درست کردن اسکون با شیر ترش
«اسکون» یا «اسکان»، نوعی بیسکویت انگلیسی است که به عنوان صبحانه یا عصرانه سرو میشود. برای درست کردن خمیر اسکون میتوانید از شیر ترش به جای شیر معمولی استفاده کنید و دیگر نیازی به بیکینگ پودر ندارید. استفاده از این شیر، بافت خمیر را سبک و پوک میکند.
۶- درست کردن کیک و مافین
اگر به جای شیر معمولی شیرین، در خمیر یا مایه کیک و مافینهای مختلف از شیر ترش استفاده کنید، نه تنها طعم آنها بد نمیشود بلکه محصول نهایی، ترد و لطیف خواهد شد. میتوانید از دستور سرآشپزهای حرفهای برای تهیه انواع کیک و مافین با شیر ترش استفاده کنید و به روش متفاوت و خاص، کیک و شیرینی خود را بپزید.
۷- شیر ترش برای حیوانات خانگی
خوردن شیر ترش، برای حیوانات خانگی و دستگاه گوارش آنها، مشکلی ایجاد نمیکند. در کنار آب و غذاهایشان یا در غذاهایی که خودتان برای آنها درست میکنید، میتوانید شیر ترش هم اضافه کنید. البته ممکن است برخی حیوانات خانگی مثل گربهها به خوردن شیر ترش، علاقه نشان ندهند.
۸- شیر ترش برای رشد گیاهان
شیری که ترش شده است، هنوز هم حاوی مواد پروتئینی و مغذی زیادی است و میتوانید برای رشد و تقویت گیاهان باغ و باغچه یا گلهای گلدان از آن استفاده کنید. در این صورت، شیر را از صافی رد کنید تا قسمتهای پنیری آن جدا شود. سپس از آب شیر، برای آب دادن به گلها و گیاهان خود استفاده کنید.
۹- استفاده از شیر ترش به عنوان ماسک صورت
از شیر ترش به عنوان مایه اصلی ماسک صورت میتوانید نهایت بهره را ببرید. شیر ترش، برای رطوبترسانی به پوست، از بین بردن جای لک و آفتاب سوختگی و از رفع لکههای ناشی از آکنه، بسیار مناسب است.
علاوه بر این، انواع ماسک با شیر ترش میتوانند پوست را سفید، شفاف و درخشان کنند. در ضمن شیر ترشیده برای پوستهای خشک، به عنوان یک ماده رطوبترسان یا آبرسان عمل کرده و چین و چروکهای ریز ناشی از خشکی و پیری پوست را رفع میکند.
۱۰- برق انداختن نقره با شیر ترش
فرقی نمیکند ظروف نقره دارید یا اکسسوریهایی که با نقره درست شدهاند. حتما میدانید که یکی از نشانههای اصل بودن نقره، به مرور تیره شدن آنها است. به روشهای مختلف میتوانید کدری و تیرگی نقره را از بین ببرید. اگر ظروف نقره دارید، در یک ظرف شیر ترش یا خراب را بریزید و ظروف نقره را برای ۸ ساعت در آن نگه دارید.
برای زیورآلات نقره هم میتوانید همین کار را بکنید یا شیر ترش شده را روی شعله گاز بجوشانید و کمی سرکه به آن اضافه کنید. وسایل یا زیورآلات نقره خود را در آن بیندازید و اجازه دهید در شیر بجوشند. سپس آنها را بیرون بیاورید و با پودر صابون و آب گرم بشویید. برای راحتی کار میتوانید با مسواک نرم، روی آنها بکشید تا تیرگی و لکه پاک شود.
سرکه را به روشهای خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش میتوانید خریداری کنید.
بیشتر بخوانید: ترفندهای جلوگیری از سر رفتن شیر
سوالات متداول درباره کاربردهای شیر ترش شده
شیر چه زمانی خراب شده است؟
اگر شیر بوی تعفن و نامطبوع بدهد و همچنین رنگ آن تغییر کرده و به متمایل به زرد، آبی، سبز یا کرمی شده باشد، آن را دور بریزید. در صورتی که شیر این ویژگیها را ندارد ولی بریده شده است، شیر صرفا ترش شده و میتوانید از آن استفادههای دیگری بکنید.
با شیر خراب و ترشیده چی درست کنم؟
شما میتوانید از شیر ترشیده، در تهیه پنیر، خمیر پنکیک، خمیر کیک و مافین، خمیر نان، ماسک صورت، برق انداختن نقره و … استفاده کنید.
منابع: bonappetit /delish
