انواع شیرینی مخصوص عید نوروز در مازندران کدام شیرینی‌ها هستند؟ مازندرانی‌ها برای عید چه شیرینی‌هایی در خانه می‌پزند؟ شاید این‌ها سوالاتی باشد که وقتی پای انواع شیرینی مخصوص عید شهرهای مختلف به میان می‌آید، از خودتان بپرسید. در هر شهری از ایران که باشید، احتمالا می‌دانید که شیرینی‌های خاصی در عید نوروز پخته و سرو می‌شوند که حال و هوای محلی و سنتی دارند. در شهرهای استان مازندران هم، بازار پخت شیرینی‌های سنتی مخصوص عید از ماه اسفند حسابی داغ است. شیرینی‌های خوشمزه شمالی با ماندگاری بالا، برای پذیرایی از مهمانان در عید نوروز، پای ثابت دورهمی‌های نوروزی هستند. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش فهرست و طرز تهیه انواع شیرینی های اصیل مازندرانی مخصوص عید نوروز را به شما معرفی کرده و آموزش خواهیم داد.
انواع شیرینی‌های اصیل مازندرانی مخصوص عید نوروز چه ویژگی‌هایی دارند؟
به عنوان اصلی‌ترین ویژگی انواع شیرینی عید مازندران، این شیرینی‌ها مثل دیگر شیرینی‌ها عید، اغلب جزو شیرینی‌های خشک با ماندگاری بالا هستند و در آنها از موادی مثل خامه استفاده نمی‌شود. از آن جایی که شیرینی‌های عید باید برای مدت طولانی‌تری تازه بمانند و طعمشان تغییر نکند، در این شیرینی‌های عید با ماندگاری بالا، موادی که زود فاسد می‌شوند، به کار نمی‌روند.
یکی دیگر از ویژگی‌های انواع شیرینی عید مازندران، استفاده از محصولات یا مواد غذایی پرکاربرد و متداول در این استان است. مثلا در بیشتر شیرینی‌های عید مازندارن، از آرد برنج استفاده می‌شود یا خود برنج هم در تهیه برخی از شیرینی‌ها به کار می‌رود و این موضوع نشان‌دهنده اصالت و سنتی بودن این شیرینی‌ها است. حتی در برخی موارد از گیاهان یا دانه‌های بومی این استان استفاده می‌شود که حال و هوا و اصالت مازندرانی شیرینی را دو چندان می‌کند.
به طور کلی مثل دیگر شیرینی‌ها، معمولا در طرز تهیه انواع شیرینی عید مازندران از موادی مثل آرد برنج، آرد گندم، آرد نخودچی، شکر، مغز گردو، برنج ایرانی، روغن جامد، روغن حیوانی، روغن مایع، انواع کره، تخم مرغ، گلاب، پودر یا عصاره هل، زعفران و … استفاده می‌شود که تمام این مواد را می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش در سراسر کشور خریداری کنید.
۱- شیرینی ساق عروس
«شیرینی ساق عروس» را به عنوان یکی از شیرینی‌های سنتی و قدیمی ایرانی‌ها که معمولا در مراسم خواستگاری یا تشریفات جشن عروسی استفاده می‌شود، می‌شناسند اما این شیرینی، یکی از شیرینی‌های عید مازندرانی‌هاست که روش تهیه آسانی دارد و بدون فر هم می‌توان آن را تهیه کرد.
برای درست کردن شیرینی ساق عروس باید ابتدا کره و روغن را به روش بن ماری روی بخار کتری یا سماور آب کنید. بعد از ذوب شدن کره و روغن، صبر کنید تا چند دقیقه بمانند و از دما بیفتند. سپس با همزن به مدت ۵ دقیقه آنها را روی دور کند بزنید. بعد پودر قند را به آن بیفزایید. دوباره به مدت ۵ دقیقه با دور تند همزن، مواد را با هم بزنید. تا حدی که رنگ مواد به سفیدی بزند.
در ظرفی جدا، تخم مرغ را در یک کاسه بشکنید. آن را با چنگال هم بزنید تا از حالت لختگی خارج شود. نصف تخم مرغ زده شده، پودر هل و گلاب را به کاسه روغن و پودر قند هم‌زده شده اضافه کنید. دوباره با همزن، ۲ دقیقه دیگر با دور تند، مواد را بزنید تا کاملا یکدست شود.
برای آموزش مواد لازم، ادامه مراحل و جزییات کامل طرز تهیه شیرینی ساق عروس، روی لینک مقاله مورد نظر کلیک کنید.
۲- شیرینی برنجک یا بهاردونه
«شیرینی برنجک»، «شیرینی برنج»، «شیرینی بهاردونه یا بادونه»، یکی از شیرینی‌های مخصوص عید مازندران و همچنین گیلان و جزو انواع شیرینی با برنج پخته و شکر است. این شیرینی مخصوص عید طعم بسیار خوشمزه و بافتی ترد و عسلی دارد و به جز ایام عید در عروسی‌ها و جشن‌های این استان‌ها هم سرو می‌شود. شیرینی برنج، هم به صورت ساده و سفید و هم به صورت رنگی تهیه می‌شود.
برای تهیه شیرینی برنجک، ابتدا باید برنج ایرانی را به مدت ۱ تا ۲ ساعت خیس کنید. سپس آب برنج را جدا کنید. در یک قابلمه، مقداری آب بریزید و روی حرارت بگذارید تا شروع به جوشیدن کند. نصف قاشق چای‌خوری نمک و برنج را در قابلمه بریزید. بعد برنج‌ها را به مدت ۶ تا ۷ دقیقه در آب بجوشانید. دانه‌های برنج باید داخلشان کمی سفت شده و سطح روی آنها، نرم باشد. برنج را بین دندان یا انگشتتان تست کنید، وقتی آماده شد، قابلمه را از روی حرارت بردارید و برنج‌ها را در یک آبکش بریزید.
برای آموزش مواد لازم و ادامه مراحل طرز تهیه شیرینی برنجک مازندرانی روی لینک مقاله مورد نظر کلیک کنید.
۳- شیرینی آغوز کنا (کناک)
«آغوز کنا»، «آغوز کانا»، «آغوز کناک»، «آغوز نون» یا «شیرینی کناک» یکی از شیرینی‌های سنتی و اصیل مازندران و به خصوص شهر آمل برای عید نوروز است که علاوه بر عید نوروز، در مراسم‌های مختلف جشن و شادی هم سرو می‌شود. آغوز کنا در واقع نوعی شیرینی گردویی است ولی بافت آن با شیرینی گردویی کمی فرق دارد و لطیف‌تر است، چون با آرد برنج درست می‌شود. این شیرینی به خاطر مدت زمان ماندگاری بالا، یک گزینه عالی به عنوان شیرینی خشک عید نوروز است.
برای تهیه آغوز کنا ابتدا روغن صافی یا کره را در یک ظرف بریزید و با همزن بزنید تا کاملا پوک شود. سپس ۱ عدد تخم مرغ کامل و یک زرده تخم مرغ را به روغن، اضافه کنید و با همزن دوباره بزنید. روغن و تخم مرغ کاملا باید منسجم شوند و حجم آنها زیاد شود. بعد پودر قند را به مخلوط اضافه کنید و به مدت ۵ تا ۷ دقیقه با همزن بزنید تا کاملا رنگ کرمی و بافت کشدار پیدا کند. بعد به اندازه ۱ یا ۲ قاشق زعفران دم کرده، پودر هل و پودر رازیانه را اضافه کنید و هم بزنید تا این مخلوط کاملا یکدست شود.
برای آموزش مواد لازم و ادامه مراحل طرز تهیه آغوز کنا روی لینک مقاله مورد نظر کلیک کنید.
۴- رشته برشته
«رشته برشته» یا «رشته به رشته» یک نوع شیرینی ساده و سریع محلی است که در مازندران، گیلان، سمنان و کرمان به روش‌های مختلف آماده می‌شود. به نظر می‌رسد به دلیل همسایگی سمنان و مازندران این شیرینی از این استان به مازندران رفته باشد چون «دیباجی» های سمنان این شیرینی را متعلق به خودشان می‌دانند.
در هر حال در مازندران شیرینی رشته برشته به صورت رشته‌های نازک و گاهی رنگی تهیه می‌شود که روی آن مقداری پودر قند می‌ریزند. درست کردن رشته برشته که یک شیرینی مخصوص عید نوروز در مازندران هم هست، کار سختی نیست و می‌توانید با کمی مهارت آن را در عرض چند دقیقه آماده کنید.
برای تهیه این شیرینی عید مازندرانی که شبیه شیرینی شمالی رشته خشکار با اصالت گیلانی است و بدون نیاز به فر در تابه آماده می‌شود، ابتدا باید خمیر آن را آماده کنید. برای تهیه این خمیر باید آرد برنج را با مقداری آب ترکیب کنید و یک خمیر رقیق درست کنید. بعد آن را در یک ظرف مناسب بریزید. سپس روی ظرف را با سلفون بپوشانید و برای چند ساعت در یخچال قرار دهید تا خمیر آماده شود.
برای آموزش مواد لازم و ادامه مراحل طرز تهیه رشته برشته روی لینک مقاله مورد نظر کلیک کنید.
۵- حلوای آغوز یا حلوا گردویی
«حلوای آغوز» یا «حلوا گردویی با برنج»، یکی از دسرهای خوشمزه شمالی است که هم در مازندران و هم در گیلان، به روش مشابهی تهیه می‌شود. این حلوا رنگ سیاه دارد و به همین دلیل با نام «حلوا سیاه شمالی» هم شناخته می‌شود. حلوای آغوز در مناسبت‌های مختلف مثل اعیاد، دسر شب یلدا، شب عید نوروز و … هم به عنوان یک دسر و شیرینی محلی سرو می‌شود.
برای تهیه حلوای اغوز مازندرانی، برنج ایرانی نیم دانه را ۲ تا ۳ بار بشویید و در یک ظرف با مقداری آب، به مدت حداقل ۲ ساعت بخیسانید. سپس آب برنج را خالی کنید و برنج‌ها را روی یک پارچه نخی تمیز بریزید و پهن کنید. برنج‌ها را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت در مجاورت نور خورشید یا هوای آزاد بگذارید تا خشک شوند و آب خود را از دست بدهند. سپس آنها را در آسیاب‌کن برقی یا دستی بریزید و کمی خرد کنید.
برای آموزش مواد لازم و ادامه مراحل طرز تهیه حلوای آغوز، روی لینک مقاله مورد نظر کلیک کنید.
۶- شیرینی پیس کنده (پیس گندله)
«شیرینی پیس گنده»، پیس کِنده، پیسّه کِنده یا پیس گندله، نام‌های یکی از انواع شیرینی عید مازندرانی و نوعی کوفته برنجی گردویی است که به شکل توپک‌های گرد، درست می‌شود. شیرینی پیسه گنده با برنج، آرد برنج، گردو و … درست می‌شود و روش تهیه بسیار آسانی دارد.
برای درست کردن این شیرینی عید با ماندگاری بالا در ابتدا، برنج نیم دانه را پاک کنید و در یک کاسه با مقداری آب (بدون نمک)، بخیسانید. ۲ تا ۳ ساعت برنج‌ها را خیس کنید. آرد برنج را ۲ تا ۳ بار الک کنید تا بافت آن نرم و لطیف شود. مغز گردوها را هم بکوبید یا در آسیاب پودر کنید. بعد از خیساندن برنج‌ها، آنها را آبکش کنید.
در یک قابلمه برنج را بریزید و روی آن به اندازه ۳ بند انگشت آب اضافه کنید. قابلمه را روی حرارت بگذارید و اجازه دهید آب بجوشد. سپس حرارت را کم کنید تا برنج روی شعله ملایم بپزد و حسابی نرم و شفته شود. وقتی برنج کاملا نرم شد شکر را هم اضافه کنید و ترکیب برنج و شکر را هم بزنید. ۵ دقیقه دیگر صبر کنید. سپس شعله را خاموش کنید.
برای مطالعه ادامه مراحل و جزییات طرز تهیه شیرینی پیس کنده روی لینک مطلب آن کلیک کنید.
۷- شیرینی برنجی (آب دندون یا باب دندون)
«نان برنجی شمالی»، شیرینی برنجی، آب دندون یا باب دندون، همه این‌ها به یکی از شیرینی های عید نوروز شمالی و اصالتا مازندرانی گفته می‌شود که در اصل جزو شیرینی‌های محلی شهر آمل است. این شیرینی عید مازندرانی به خاطر بافت نرمی که دارد و در دهان آب می‌شود، به آن «باب دندون» یا «آب دندون» گفته می‌شود.
شیرینی برنجی مازندرانی، هم جزو شیرینی‌های عید و هم مراسم عروسی و مناسبت‌های مربوط به عروس مثل خرید برای عروس است. برای درست کردن این شیرینی برنجی در ابتدا، اگر روغن صاف قنادی ندارید، روغن جامد را در یک ظرف روحی یا تابه مسطح بریزید و روی حرارت بگذارید تا دانه دانه‌های داخل روغن جامد، ذوب و کاملا صاف و شفاف شود.
وقتی روغن ذوب شد، شعله را خاموش کنید و برای چند دقیقه (۲ تا ۳ دقیقه) تابه را در دمای محیط بگذارید. سپس تابه را سریعا به یخچال منتقل کنید تا روغن دوباره ببندد.
برای مطالعه طرز تهیه شیرینی برنجی شمالی روی لینک مطلب آن کلیک کنید.
سوالات متداول درباره شیرینی‌های مخصوص عید نوروز در مازندران
شیرینی مازندرانی با برنج چی درست کنم؟
در اکثر شیرینی‌های مازندرانی از برنج یا آرد برنج و یا برنج آسیاب و کوبیده شده استفاده می‌شود. شیرینی برنجک یا بهاردونه و حلوای آغوز، با برنج خیس خورده و کوبیده شده یا برنج سالم ایرانی درست می‌شوند. اما برای تهیه شیرینی گردویی، شیرینی رشته به رشته و آغوز کنا، برنج به صورت آرد شده به کار می‌رود. هر یک از این شیرینی‌ها را برای عید نوروز می‌توانید خودتان در خانه با کمترین امکانات درست کنید.
شیرینی عید مخصوص شهر بابل چیست؟
همه انواع شیرینی عید مازندران به عنوان شیرینی عید بابل و آمل هم شناخته می‌شوند ولی بین مردم بابل و آمل، شیرینی آغوز کنا یا آغوز نون، محبوبیت زیادتری به عنوان شیرینی عید نوروز دارد.
