آیا در مورد مسمومیت های شایع در فصل گرما چیزی می‌دانید؟ از آنجایی که ویروس‌ها و باکتری‌ها در هوای گرم فرصت بیشتری برای رشد و تکثیر دارند، روزهای گرم تابستان زمان اوج بیماری‌های تابستانی و مسمومیت‌ها هستند. از طرفی، اختلالات دیگر مثل گرما زدگی، سکته گرمایی و … می‌تواند باعث ضعیف شدن بدن در مقابل باکتری‌ها و ویروس‌های مختلف شود. به همین خاطر، رعایت بهداشت فردی و نکات سلامتی، تا حد زیادی می‌تواند از بروز مسمومیت های شایع در فصل گرما، پیشگیری کند. همچنین با به کار بستن برخی دستورالعمل‌های بهداشتی می‌توانید این مشکلات را درمان کنید. این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش را به بررسی بیماری ها و مسمومیت های شایع در فصل گرما اختصاص داده‌ایم و در مورد راه‌های پیشگیری و درمان بیماری های فصل تابستان به شما خواهیم گفت.
مسمومیت های شایع در فصل گرما
انواع مختلفی از مسمومیت‌ها با مواد غذایی که مستعد فساد هستند، وجود دارند که در فصل گرما احتمال ابتلا به آنها افزایش می‌یابد. در برخی موارد این مسمومیت‌ها خفیف و در برخی مواقع، شدید خواهد بود. فراموش نکنید که تا قبل از شدت گرفتن مسمومیت‌ها باید با پزشک درباره راه درمان مشورت کنید، مخصوصا اگر بعد از انجام روش‌های درمانی خانگی مسمومیت، بهبود پیدا نکردید.
مسمومیت غذایی با غذاهای کنسرو شده
کنسروها جزو بهترین مکان‌ها برای رشد باکتری‌های بیماری‌زا هستند. به همین خاطر هم توصیه می‌شود که قبل از مصرف، آنها را به مدت حداقل ۲۰ دقیقه بجوشانید. باکتری عامل مسمومیت ناشی از مصرف کنسرو، «بوتولیسم» نام دارد و معمولا در کنسروهایی که منفذ ورود هوا به آن وجود داشته باشد، به سرعت رشد می‌کند.
اما در مجاورت دمای بالا و جوشانده شدن، از بین می‌رود. کنسروهای مختلف مثل تن ماهی، لوبیا، انواع خوراک‌های کنسرو شده و … در صورتی که باد کرده باشند، احتمال مسمومیتشان بیشتر است.
عوارض ناشی از مسمومیت غذایی با کنسرو، ابتدا با خشکی دهان و افتادگی پلک بروز پیدا می‌کند. سپس احساس ضعف، سستی و کرختی، خود را نشان می‌دهد. در این حالت، معمولا فرد مسموم شده، دچار اختلال در عملکرد سیستم گوارش، دستگاه تنفسی و دو بینی هم خواهد شد.
در صورت مشاهده این عوارض، حتما باید به پزشک مراجعه کنید، چون در موارد شدید، احتمال مرگ وجود دارد. مسمومیت با کنسرو، جزو مسمومیت های شایع در فصل گرما محسوب می‌شود که به راحتی قابل پیشگیری است.
مسمومیت با غذای شب مانده و فاسد شده
در فصل تابستان، حتما غذاهای پخته شده را بعد از مصرف و تا وعده بعد، در یخچال نگه دارید. یکی از مسمومیت های شایع در فصل گرما، مسموم شدن با غذاهایی است که شب قبل در محیط گرم و آشپزخانه مانده‌اند. این غذاها شامل انواع خورش، خوراک و برنج چلو و پلو می‌شوند که به صورت پخته و آماده هستند.
اگر این غذاها در محیطی گرم و خارج یخچال بمانند، باکتری به نام «باسیلوس سرئوس» امکان رشد پیدا می‌کند و خوردن غذای حاوی این باکتری، منجر به دل درد، اسهال، حالت تهوع و استفراغ خواهد شد. در این صورت هم باید به پزشک مراجعه کنید تا با خوردن داروهای مخصوص، ظرف نهایتا دو روز ، بهبودی خود را به دست آورید.
مسمومیت ناشی از بسته‌بندی مواد غذایی
یکی از مسمومیت‌های رایج، از طریق بسته‌بندی نادرست و غیر بهداشتی مواد غذایی منتقل می‌شود. برای مثال در برخی موارد، بسته بندی مواد غذایی مثل برنج در پاکت‌هایی که دارای رطوبت هستند یا اگر از فلزات سنگین در ظروف نگهداری استفاده شده باشد، احتمال مسمومیت وجود دارد. همچنین قرص‌های شیمیایی که برای نگهداری طولانی مدت برنج در کیسه‌ها قرار داده می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد مسمومیت شوند.
مسمومیت با گوشت
یکی از مسمومیت های شایع در فصل گرما، مسموم شدن با گوشتی است که در هوای گرم مانده است. قرار دادن گوشت در محیطی به جز یخچال، باعث رشد میکروبی به نام «کلستریدیوم» می‌شود که مسمومیت ناشی از آن، به شکل دردهای شکمی و حالت تهوع، بروز پیدا می‌کند. این عوارض معمولا بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف گوشت فاسد، آشکار می‌شوند.
برای درمان این نوع مسمومیت، نیاز به مراجعه به پزشک و درمان با تزریق سرم و داروهای ضد تهوع است. همچنین در این مواقع، پزشکان توصیه می‌کنند که از خوردن غذا جلوگیری شود تا روده‌ها، توان خود را دوباره به دست بیاورند.
مسمومیت با شیرینی‌های خامه‌ای
شیرینی‌هایی که در آنها از خامه استفاده می‌شود، بسیار مستعد ایجاد مسمومیت در فصل تابستان هستند. خامه جزو مواد غذایی است که نباید در خارج یخچال بماند چون فسادپذیری بسیار بالایی دارد. در شیرینی و نان‌های خامه‌ای، میکروبی به نام «استافیلوکوک» باعث بروز مسمومیت می‌شود. این مسمومیت در فصل‌های گرم سال، شایع‌تر است.
علائم مسمومیت با این میکروب، به صورت استفراغ بروز پیدا می‌کند و فرد مسموم شده معمولا تا ۲۴ ساعت نمی‌تواند مواد غذایی دیگری بخورد، چون با استفراغ مکرر مواجه خواهد شد. این نوع مسمومیت با خوردن سوسیس، کالباس و ساندویچ‌های سرد هم ایجاد می‌شود. در صورتی‌که شیرینی تر یا خامه‌ای، بیش از یک ساعت در دمای محیط و گرما ماندند، از خوردن آنها بپرهیزید چون احتمال مسمومیت در آنها بسیار زیاد خواهد بود.
مسمومیت با آب آلوده
رفع تشنگی با آب آلوده و تصفیه نشده هم از دیگر مسمومیت های شایع در فصل گرما است. اگر ورزش کردن در پارک جزو برنامه‌های روزانه شما است، یک بطری آب با خود همراه داشته باشید. اگر هم می‌خواهید از شیرهای آب داخل پارک، آب بنوشید، حتما به تابلو آب آشامیدنی یا غیر آشامیدنی دقت کنید. چون برخی از شیرهای پارک، مخصوص آب چاه هستند و آلوده بودن آنها، حتمی است. در صورت نوشیدن این آب‌ها، احتمالا ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مثل وبا، بیماری‌های انگلی، حصبه و بیماری‌های عفونی وجود دارد.
بیماری‌هایی که فرد، با خوردن آب آلوده به آنها دچار می‌شود، همراه با تب، بیماری اسهال و درد در ناحیه شکم همراه خواهد بود. اگر هم در طبیعت هستید و آب سالم، در دسترس ندارید، بهترین راه جوشاندن آب و مصرف آن بعد از خنک شدن است. در این حالت باکتری‌های مضر آب از بین خواهند رفت و آب، تمیز خواهد شد.
بیشتر بخوانید: بهترین روش‌های شستن توت فرنگی
توصیه‌های کاربردی برای پیشگیری از مسمومیت در تابستان
برای این که از ابتلا به بیماری‌ها و اختلالات سلامتی ناشی از مسمومیت های شایع در فصل گرما پیشگیری کنید، کافی است چند راهکار ساده را انجام دهید. این راهکارها، شامل موارد زیر می‌شوند:
*تا جای ممکن از مصرف غذاهای رستورانی و فست فود خودداری کنید. سعی کنید خودتان در خانه، غذای مصرفی‌تان را بپزید و آماده کنید. در صورت نیاز، غذاهایتان را از مکان‌ها و رستوران‌هایی تهیه کنید که از نظر بهداشتی، تایید شده و سالم هستند.
*از قرار دادن شیرینی‌ها و مواد غذایی که زود فاسد می‌شوند، در خارج یخچال، خودداری کنید. شیرینی‌ها و نوشیدنی‌هایی که حاوی خامه هستند، مواد غذایی شامل انواع فرآورده‌های گوشتی مثل سوسیس و کالباس، و غذاهایی که در آنها از سس مایونز استفاده می‌شود مثل سالاد الویه یا سالاد ماکارونی، ظرف مدت کوتاهی در خارج یخچال، دچار فساد خواهند شد.
*مواد غذایی مصرفی خود را به صورت بسته‌بندی و پاستوریزه، تهیه کنید. احتمال فاسد بودن مواد غذایی که فروشندگان دوره‌گرد به فروش می‌رسانند، بسیار زیاد است.
*میوه و سبزیجات را قبل از مصرف، به خوبی با مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده بشویید تا انگل‌ها و میکروب‌های موجود در آنها، کاملا از بین بروند.
*اگر به مسافرت می‌روید، حتما با خودتان آب سالم برای آشامیدن و شست‌وشوی دست‌ها به همراه داشته باشید. قبل از صرف غذا، حتما دست‌هایتان را با همان آب تمیز بشویید.
سوالات متداول
مسمومیت های شایع در فصل گرما با خوردن چه مواد غذایی ایجاد می‌شود؟
رایج‌ترین مسمومیت‌های تابستانی با خوردن غذاهای شب مانده، گوشت‌های فاسد، آب آلوده، فرآورده‌های گوشتی و انواع کنسرو و آب آلوده ایجاد می‌شوند.
علائم مسمومیت شامل چه چیزهایی می‌شوند؟
در صورت بروز مسمومیت، علائم مختلفی از جمله دل درد و دل پیچه، تب، اسهال، استفراغ، حالت تهوع، بیحالی، ضعف و … بروز پیدا می‌کند. البته اگر منشأ مسمومیت متفاوت باشد، عوارض ممکن است به شکل متفاوتی خود را نشان دهد.
