آش ماسوا که در واقع به عنوان آش دوغ یا آش ماست لری به سبک استان‌های غرب و جنوب غربی ایران هم شناخته می‌شود، یکی از آش‌‌های تابستانی و بهاری محبوب و پرخاصیت ایرانی است که در شهرهای مختلف از جمله بروجرد، لرستان، ایلام، خوزستان، اراک و … به روش مشابه ولی با موادی که در جزییات کمی متفاوت هستند، پخته می‌شود. این آش ماست لری خوشمزه یک آش بدون گوشت است و برای کسانی که رژیم گیا‌هخواری دارند یا وگان هستند، یک گزینه بسیار عالی است. آش ماسوآ را می‌توانید به عنوان پیش‌غذا هم استفاده کنید. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش به طرز تهیه آش ماسوا می‌پردازیم و نکات و فوت و فن‌های پخت آش ماسوآ را هم به شما خواهیم گفت.
معنی ماسوا چیست؟
ماسوا یا ماسوآ در اصل به معنی «آش با ماست» است. ماس کوتاه شده واژه «ماست» و «وا» همان «با» به معنی آش است. در اصل این واژه «ماستبا» بوده که در گویش لری و کردی به صورت «ماسوا» تلفظ می‌شود.
درباره آش ماسوا بیشتر بدانید
هر چند از اسم این واژه برمی‌آید که ماسوا یک آش با ماست است ولی می‌توان ماست را با دوغ یا کشک هم جایگزین کرد. اتفاقا درست کردن ماسوا با کشک، هم راحت‌تر و آسان‌تر است و هم طعم خوشمزه‌تری دارد. معمولا در طرز تهیه آش ماسوا از ماست یا کشک محلی ساییده شده استفاده می‌شود که شما می‌توانید در صورت دسترسی نداشتن به آن، از ماست یا کشک کارخانه‌ای هم استفاده کنید.
در طرز تهیه ماسوا یا آش ماست لری مواد اصلی شامل کشک، نخود، بلغور و اسفناج می‌شوند ولی می‌توانید به این ترکیب سبزیجات، حبوبات، برنج و مواد دیگر هم اضافه کنید. حتی خوزستانی‌ها در طرز تهیه آش ماسوا دزفول، از گوشت هم استفاده می‌کنند و آن را به عنوان یک وعده غذای اصلی با نان سرو می‌کنند.
البته اگر شما هم آشپز ماهری باشید می‌دانید که اضافه یا کم کردن برخی مواد به آش، کاملا سلیقه‌ای است و نیاز به سختگیری زیاد نیست. به همین خاطر هم آش ماسوا در شهرهای متخلف، موادی را اضافه یا کمتر دارد تا با طبع مردم آن منطقه خاص سازگاری داشته باشد. این غذا به عنوان غذای افطاری یا سحری ماه رمضان هم شناخته می‌شود. در کل به عنوان یک غذای سبک و ساده می‌توان آش ماسوا را در رژیم غذایی جای داد.
آش ماسوا مال کجاست؟
آش ماسوا در اصل یک آش لری است و به لرستان و شهرستان بروجرد تعلق دارد ولی این آش در شهرها و استان‌های اطراف لرستان مثل اراک، ایلام و خوزستان هم پخته می‌شود. شیوه پخت این آش‌ها مشابه ولی مواد مورد استفاده در آن‌ها کمی متفاوت است. این آش در شهرهای مختلف با نام‌های آش «ماسوآ»، آش «ماسوعا» یا آش «ماست عبا» هم می‌گویند.
طرز تهیه آش ماسوا
مواد لازم برای تهیه آش ماسوا بروجردی
مدت زمان آماده سازی: ۱۵ دقیقه
مدت زمان پخت: ۱ ساعت
میزان کالری در ۱۰۰ گرم: حدود ۶۰ کالری
• نخود: ۱ لیوان دسته‌دار فرانسوی
• بلغور گندم: ۱ و ۱/۲ لیوان دسته‌دار فرانسوی
• اسفناج: ۵۰۰ گرم
• پیاز: ۱ عدد درشت
• کشک: ۲/۳ لیوان دسته‌دار فرانسوی
• نعنا خشک: ۲ قاشق غذاخوری
• نمک، فلفل و زردچوبه: به میزان لازم
• روغن: به میزان لازم
مراحل طرز تهیه آش ماسوا بروجرد
برای درست کردن این آش خوشمزه اصالتا لرستانی، ابتدا باید بلغور و حبوبات را آماده کنید. آن‌ها را بپزید و سبزیجات دیگر را هم به آن اضافه کنید. در آخر هم مثل آش رشته پیاز داغ و نعنا داغ درست کنید و با کشک آن را تزیین کنید. زمان پخت و آماده سازی آش ماسوا در کل حدود یک و نیم ساعت است که این زمان بدون احتساب خیساندن حبوبات حساب شده است.
مرحله اول: بلغور و نخود را خیس کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه آش ماسوا نخود را در یک ظرف بریزید و روی آن را با آب بپوشانید. در ظرف دیگری به صورت جداگانه، بلغور را خیس کنید. بلغور و نخود را یک شب تا صبح در آب بخیسانید و در این مدت، آب آن‌ها را ۳ بار عوض کنید تا هم نفخ‌شان گرفته شود و هم نرم‌تر شوند.
مرحله دوم: پیاز داغ آش ماسوا را آماده کنید
برای درست کردن پیاز داغ ابتدا پیاز را پوست بگیرید و نگینی یا خلالی باریک خرد کنید. در یک قابلمه مقداری روغن بریزید و روی حرارت قرار دهید. وقتی روغن داغ شد، پیاز‌های خرد شده را در روغن بریزید و آن را تفت دهید. وقتی پیازها سبک و طلایی شدند، زردچوبه و فلفل را اضافه کنید. اگر ادویه دیگری می‌خواهید اضافه کنید، در همین مرحله به مواد بیفزایید تا با روغن و پیاز کمی تفت بخورند و طعم خام آن‌ها گرفته شود.
مرحله سوم: نخود و بلغور را بپزید
در این مرحله از طرز تهیه آش ماسوا، اسفناج‌ها را بشویید و درشت خرد کنید. آن‌ها را به پیاز داغ اضافه کنید. نیازی به سرخ شدن اسفناج‌ها نیست. نخود و بلغور را آبکش و به قابلمه اضافه کنید. سپس آب ترجیحا جوش به قابلمه اضافه کنید.
مرحله چهارم: کشک و نمک را به آش ماسوا اضافه کنید
اجازه دهید آب شروع به قل زدن کند، سپس درب قابلمه را بگذارید و حرارت را روی حالت ملایم تنظیم کنید. در مدت زمانی که بلغور و نخود در حال پختن هستند، آن‌ها را مدام هم بزنید چون بلغور خیلی زود ته می‌گیرد. وقتی همه مواد پختند و جا افتادند، کشک را با کمی آب حل کنید تا داخل آش ماسوا گلوله نشود. سپس آش را بچشید و نمک و فلفل سیاه را اندازه کنید. بعد از حدود ۱۰ دقیقه، وقتی آش جا افتاد، حرارت را خاموش کنید.
مرحله پنجم: آش ماسوا را تزیین کنید
در آخرین مرحله از طرز تهیه آش ماسوا، در یک تابه مقداری روغن بریزید و بعد از داغ شدن، نعنا خشک یا پونه خشک پودر شده را اضافه کنید. حدود ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه آن را در روغن تفت دهید تا از خامی بیفتد. قبل از این که نعنا داغ بسوزد، حرارت را خاموش کنید. آش ماسوا را در ظرف مناسب بریزید و روی آن را با کشک، نعنا داغ، پیاز داغ و سیر داغ تزیین و آن را سرو کنید.
این بود طرز تهیه آش ماست لری، نوش جان!
فوت و فن‌های طرز تهیه آش ماسوا
*علاوه بر اسفناج می‌توانید در طرز تهیه آش ماسوا از ترکیب سبزی آش هم استفاده کنید.
*در کنار نخود می‌توانید از لوبیا سفید هم استفاده کنید. در صورت استفاده از لوبیا سفید، این حبوب را هم خیس کنید ولی زمان مورد نیاز برای پخت لوبیا سفید کمتر از نخود است.
*به جای پختن نخود می‌توانید برای صرفه‌جویی در وقت، از کنسرو نخود استفاده کنید.
*در برخی شهرها در طرز تهیه آش ماسوا از برنج نیم‌دانه هم استفاده می‌شود. در طرز تهیه آش ماسوا با برنج چون زمان پخت برنج نیم‌دانه کوتاه است، می‌توانید آن را در ۲۰ یا ۳۰ دقیقه پایانی پخت اضافه کنید. اضافه کردن برنج، لعاب آن را بیشتر خواهد کرد.
*افزودن زعفران دم کرده به آش ماست خرم آبادی و لری می‌تواند طعم آن را خوشمزه‌تر و عطر آن را بیشتر کند.
*در شهرهای غربی مثل کرمانشاه بعد از پخت آش ماسوا کرمانشاهی روی آن را کمی روغن محلی هم می‌ریزند تا طعم آن خاص‌تر شود. در صورت استفاده از روغن کرمانشاهی، میزان چربی آش بسیار بالا می‌رود. پس بهتر است احتیاط کنید.
*اگر از کشک خانگی در طرز تهیه آش ماسوا استفاده می‌کنید قبل از اضافه کردن به غذا، آن را به مدت حدود ۲۰ دقیقه بجوشانید تا میکروب‌های احتمالی از بین بروند. زعفران را می‌توانید به کشک هم اضافه کنید.
سوالات متداول
آش ماسوا غذای محلی کدام شهر است؟
در اصل آش ماسوا به عنوان غذای محلی بروجرد و استان لرستان شناخته می‌شود ولی در شهرهای دیگر هم پخته می‌شود.
ماسوا یعنی چه؟
ماسوا یا ماسوآ به معنی آش ماست است ولی معمولا با کشک محلی درست می‌شود.
آیا در آش ماسوآ از گوشت استفاده می‌شود؟
در نسخه اصلی این آش از گوشت استفاده نمی‌شود ولی می‌توانید به دلخواه از گوشت در طرز تهیه آش ماسوا استفاده کنید.
محصولات مرتبط
