شنگ پلو یک غذای خوشمزه بهاری و مخصوص مناطق کوهستانی ایران مثل لرستان و کرمانشاه است. ترکیب سبزی‌های معطر و پرخاصیت کوهی با برنج و درست کردن انواع غذای متنوع و خوشمزه به خصوص در مناطق کوهستانی از اصول آشپزی مردم این مناطق محسوب می‌شود. اما می‌دانید سبزی شنگ چیست؟ شنگ پلو با ته دیگ کاهو چطور آماده می‌شود؟ چقدر با خواص درمانی سبزی شنگ آشنایی دارید؟ در این مقاله ازسرویس آشپزی در مجله کوروش می‌توانید با طرز پخت شنگ پلو یا پلوی شنگ به عنوان یک پلوی خوشمزه برای شام یا غذا برای ناهار آشنا شوید. در انتهای مقاله به سوالات متداول در مورد شنگ پلو بهاری پاسخ خواهیم داد.
طرز تهیه شنگ پلو در یک نگاه
برای تهیه شنگ پلو با گوشت و ته دیگ کاهو، ابتدا برنج را به خوبی بشویید و همراه با مقداری نمک به مدت حداقل دو ساعت در آب بخیسانید. در همین حین، گیاه شنگ را پاک کرده، ساقه‌های ضخیم و برگ‌های زرد آن را جدا کنید و پس از شست‌وشو، در آبکش قرار دهید تا خشک شود. سپس، برگ‌های تر و تازه شنگ را به‌صورت ریز و مشابه سبزی پلویی خرد کنید. گوشت گوسفندی را هم بشویید و به قطعات قیمه‌ای برش بزنید.
در ادامه، پیاز را خلالی خرد کنید و در روغن تفت دهید تا طلایی شود. سپس، گوشت را به تابه حاوی پیاز داغ اضافه کنید و با زردچوبه، فلفل سیاه و مقداری زعفران دم‌کرده، تفت دهید تا مزه‌دار شود. پس از آن، با افزودن کمی آب، اجازه دهید گوشت روی حرارت ملایم کاملا پخته و نرم شود. در مرحله بعد، برنج را در آب جوش حاوی کمی نمک و روغن برای چند دقیقه بجوشانید و در پنج دقیقه پایانی، شنگ ساطوری شده را نیز به قابلمه اضافه کنید تا کمی نرم شود.
پس از این‌که برنج قد کشید، آن را آبکشی کنید. برای آماده سازی ته‌دیگ، کف قابلمه را با کمی روغن چرب کنید و برگ‌های سالم و درشت کاهو را در این قابلمه بچینید. در ادامه، ترکیب برنج و شنگ را روی ته دیگ در قابلمه بریزید و مقداری کره آب شده روی برنج اضافه کنید.
قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید تا بخار کند، سپس با گذاشتن دم‌کنی و کاهش شعله، اجازه دهید شنگ پلو به مدت حدود ۴۵ دقیقه دم بکشد. در نهایت، غذا را به‌صورت قالبی در ظرف سرو برگردانید و همراه با گوشت پخته شده گرم سرو کنید.
برای مطالعه مواد لازم، جزییات و مراحل کامل درست کردن شنگ پلو ادامه این مطلب را بخوانید.
مواد لازم برای پخت شنگ پلو یا پلوی شنگ (برای ۴ نفر)
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| برنج | ۴ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| پیاز (برای پیاز داغ) | ۱ عدد متوسط |
| گوشت گوسفند | ۳۰۰ گرم |
| شنگ تازه | نیم کیلوگرم |
| زعفران (دم‌کرده غلیظ) | به مقدار لازم |
| زردچوبه، نمک و فلفل سیاه | به مقدار لازم |
| روغن سرخ کردنی | به مقدار کافی |
| کره یا روغن حیوانی | به مقدار لازم |
| سالاد، ماست یا ترشی | برای سرو با شنگ پلو |
مدت زمان لازم برای آماده‌سازی مواد اولیه: ۳۰ دقیقه
مدت زمان لازم برای پخت شنگ پلو با گوشت: ۱ الی ۲ ساعت
مراحل طرز تهیه شنگ پلو با گوشت و ته دیگ کاهو
هر چند که شنگ یک گیاه کوهی است، اما امروزه می‌توانید به راحتی این گیاه را در بازارهای تهران و بسیاری از شهرها خریداری کنید. خواص بی‌نظیر گیاه شنگ در کنار طعم منحصر به فرد آن موجب شده تا بسیاری از افراد برای درست کردن یک وعده غذای سالم و مفید از این گیاه استفاده کنند. در ادامه این بخش مراحل طرز پخت شنگ پلو یا پلوی شنگ را دنبال کنید.
مرحله اول: برنج را بخیسانید
در اولین مرحله از طرز پخت شنگ پلو باید برنج را به خوبی بشویید تا آب برنج زلال و شفاف شود. سپس، برنج شسته شده را همراه با مقداری نمک و آب داخل یک قابلمه یا کاسه بریزید و اجازه دهید برنج شما حداقل برای ۲ ساعت در آب بماند و خیس بخورد.
در صورت تمایل، برای خرید نمک و انواع برنج ایرانی و خارجی می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله دوم: گیاه شنگ را آماده کنید
در این مرحله از طرز تهیه شنگ پلو، وقت آن است که گیاه شنگ را پاک کنید و ساقه‌های ضخیم و برگ‌های زرد و پلاسیده آن را دور بریزید. سپس، برگ‌های تر و تازه شنگ را با آب سرد به خوبی بشویید.
پس از آن، شنگ‌های شسته شده را چند دقیقه سبزی‌ها را در آبکش قرار دهید تا آب اضافی آن‌ها خارج شود. در ادامه، شنگ را به صورت نسبتا ریز (در ابعاد سبزی پلویی) ساطوری کنید و کنار بگذارید.
مرحله سوم: گوشت گوسفندی را آماده کنید
بعد از خرد کردن سبزی، در این مرحله از طرز تهیه پلوی شنگ نوبت به خرد کردن گوشت می‌رسد. برای این منظور، باید گوشت گوسفندی را با آب سرد به خوبی بشویید و در سبد بریزید تا آب اضافی آن خارج شود. سپس، گوشت گوسفندی شسته شده را به تکه‌های کوچک برش بزنید یا اصطلاحا آن را به صورت قیمه‌ای خرد کنید.
برای خرید انواع گوشت مانند گوشت گوسفندی می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله چهارم: پیاز را تفت دهید
در این مرحله از طرز تهیه شنگ پلو بهاری یک پیاز را پوست بگیرید و آن را به صورت خلالی نازک یا نگینی ریز خرد کنید. سپس، مقداری روغن را در تابه مناسبی بریزید و روی حرارت متوسط بگذارید تا داغ شود. در ادامه، پیازهای خرد شده را به این تابه اضافه کنید و در روغن تفت دهید تا پیازها کاملا سبک و طلایی شوند. پس از سبک شدن پیاز، مقداری زردچوبه نیز در این تابه بریزید و همراه با پیاز برای چند ثانیه تفت دهید تا عطر زردچوبه آزاد شود.
برای خرید روغن سرخ کردنی، پیاز داغ آماده و انواع ادویه معطر مانند زردچوبه می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله پنجم: گوشت را اضافه کنید
بعد از سرخ شدن پیاز، باید گوشت‌های خرد شده را به تابه حاوی پیاز داغ اضافه کنید. گوشت‌ها را تا جایی که رنگ آن‌ها تغییر کند در روغن سرخ کنید.
سپس، یکی دو قاشق غذاخوری زعفران دم کرده و مقداری فلفل سیاه را نیز به ترکیب گوشت و پیاز اضافه کنید. این مواد را به خوبی هم بزنید تا قطعات گوشت در حین تفت دیدن کاملا مزه‌دار شوند و بوی زهم آن‌ها گرفته شود.
برای خرید زعفران و فلفل سیاه می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله ششم: گوشت را بپزید
پس از تفت دادن و مزه‌دار کردن گوشت، باید یک لیوان آب به تابه حاوی گوشت و پیاز اضافه کنید. سپس، درب تابه را ببندید و اجازه دهید گوشت با شعله ملایم برای ۱ الی ۲ ساعت بپزد. بعد از پخت گوشت شعله گاز را خاموش کنید و تابه را کنار بگذارید.
مرحله هفتم: برنج را بجوشانید
حالا، وقت آن است که قابلمه مناسبی را تا نیمه پر از آب کنید و روی حرارت متوسط بگذارید تا بجوشد. به اندازه یک قاشق مرباخوری نمک و مقدار کمی روغن هم به این قابلمه اضافه کنید. سپس، آب برنج خیس خورده را خالی کنید و خود برنج را در قابلمه در حال جوش بریزید تا برنج برای ۵ دقیقه به تنهایی قل بزند.
مرحله هشتم: شنگ را اضافه کنید
پس از گذشت این مدت، گیاه شنگ را نیز که قبلا شسته و ساطوری کردید به قابلمه برنج در حال جوش اضافه کنید. از آنجایی که شنگ بافت ضخیمی دارد، بهتر است آن را همراه با برنج به مدت ۵ دقیقه بجوشانید تا کمی نرم شود. بعد از این که برنج کمی قد کشید و آماده شد، آن را در سبد بریزید و حسابی آبکشی کنید.
مرحله نهم: شنگ پلو را دم کنید
برای درست کردن شنگ پلو با ته دیگ کاهو، باید مقداری روغن ته قابلمه بریزید. سپس چند برگ کاهو به عنوان ته دیگ داخل قابلمه بچینید. ته دیگ کاهو بسیار ترد و خوشمزه می‌شود. سپس ترکیب برنج و شنگ را روی کاهو بریزید.
شما می‌توانید به جای کاهو از انواع ته دیگ برای شنگ پلو استفاده کنید. سپس، برنج آبکشی شده را داخل این قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط بگذارید. مقداری کره آب شده یا روغن حیوانی هم روی برنج بریزید. در ادامه، درب قابلمه را با دم کنی روی آن قرار دهید و پس از بخار کردن قابلمه، حرارت را ملایم کنید. اجازه دهید برنج برای ۴۵ دقیقه با شعله ملایم دم بکشد.
برای خرید کره و روغن حیوانی می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله آخر: شنگ پلو را سرو کنید
پس از گذشت این مدت و اطمینان از آماده شدن برنج، حرارت را خاموش کنید و برنج را به صورت قالبی در ظرف سرو برگردانید. سپس، ترکیب گوشت و پیازی که از قبل آماده کردید را گرم کنید و در کنار برنج قرار دهید و شنگ پلو را با ماست (طرز تهیه ماست سفت بازاری)، انواع سالاد یا انواع ترشی سرو کنید.
انواع ترشی و ماست را به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش می‌توانید تهیه کنید.
طرز تهیه شنگ پلو به روش‌های دیگر
شنگ پلو را به روش‌های دیگر هم می‌توانید آماده کنید.
روش تهیه شنگ پلو به صورت کته
برای تهیه شنگ پلو به صورت برنج کته باید برنج شسته و خیس خورده را همراه با شنگ خرد شده و کمی روغن و نمک داخل قابلمه بریزید. به ازای هر لیوان برنج، ۲ لیوان آب به این قابلمه اضافه کنید.
سپس آن را روی شعله متوسط قرار دهید تا بجوشد. اجازه دهید آب قابلمه کم شود. سپس شعله گاز را کم کنید و درب قابلمه را روی آن قرار دهید تا برنج شما دم بکشد. برای درست کردن شنگ پلو به صورت کته می‌توانید کمی هم زعفران به برنج اضافه کنید تا عطر و طعم بهتری پیدا کند.
دستور تهیه شنگی پلو شاهرودی
طرز تهیه شنگی پلو شاهرودی یکی از معروف‌ترین رسپی‌های این غذا است که معمولا مشابه همین روشی که پیش‌تر ذکر شد تهیه می‌شود؛ اما برای ته دیگ آن از شنگ استفاده می‌شود. برای این کار باید مقداری روغن در قابلمه بریزید و سپس سبزی خرد شده را به آن اضافه کنید.
در ادامه، یک لایه از ترکیب برنج آبکش شده با شنگ را به قابلمه اضافه کنید و گوشت و پیاز پخته و تفت خورده را روی آن بریزید. پس از آن، می‌توانید بقیه برنج را اضافه کنید. در آخر، قابلمه حاوی شنگ پلو با گوشت را روی حرارت قرار دهید تا دم بکشد.
نکات مهم در طرز تهیه شنگ پلو
- برای پاک کردن شنگ تنها باید ابتدا و انتهای سبزی را همانند تره جدا کنید.
- در طرز تهیه پلوی شنگ می‌توانید به جای ته دیگ کاهو از ته دیگ نان یا سیب زمینی نیز استفاده کنید.
- در صورت تمایل، می‌توانید چند حبه سیر را نیز به صورت ریز ساطوری کنید و همراه پیاز تفت دهید.
- می‌توانید از برگ‌های تازه شنگ برای تهیه انواع سالاد نیز استفاده کنید.
- به یاد داشته باشید که مصرف گیاه شنگ برای خانم‌های باردار و افرادی که به ضعف کلیه مبتلا هستند، مناسب نیست.
- شنگ طبع سردی دارد، برای رفع سردی شنگ پلو و همچنین خوش عطر و طعم شدن شنگ پلو می‌توانید مقداری پودر لیموعمانی، پودر زیره یا پودر دارچین (خواص دارچین) به آن اضافه کنید.
- در طرز تهیه شنگ پلو با مرغ ساده و خوشمزه می‌توانید به جای گوشت از مرغ سرخ شده در کنار برنج استفاده کنید.
- شنگ کمی دیرپز است، بنابراین می‌توانید آن را به صورت جداگانه بپزید و بعد به برنج اضافه کنید تا کاملا نرم و پخته شود.
- می‌توانید شنگ پلو را با گوشت قلقلی یا ترکیب گوشت چرخ کرده با برنج نیز آماده کنید.
- شنگ پلو با ته دیگ کاهو یکی از معروف‌ترین و خوشمزه‌ترین شیوه‌های پخت این غذا است که طعم فوق‌العاده‌ای دارد.
- در صورت تمایل می‌توانید گوشت سرخ شده را به صورت لایه لایه بین برنج قرار دهید و بعد برنج را دم کنید.
شنگ چیست؟
سبزی شنگ نوعی گیاه کوهی است که ظاهر آن شباهت زیادی به تره دارد. این گیاه طعمی ترش دارد و به هیچ عنوان مثل تره تند نیست. رنگ گیاه شنگ سبز تیره است و ظاهری باریک، دراز و نواری دارد. در زبان ترکی به سبزی شنگ «یملیک» گفته می‌شود. این گیاه در نواحی مرطوب، شمال، شمال غرب، غرب و بخش‌های کوهستانی رشد می‌کند.
طبع گیاه شنگ سرد و خشک است و معمولاً مردم مناطق کوهستانی از آن برای تهیه شنگ پلو، کوکو شنگ، سوپ و آش شنگ استفاده می‌کنند.
با خواص شنگ آشنا شوید
«شنگ» یک گیاه مفید در طب سنتی است که از آن برای درمان اسهال خونی و اسهال صفراوی استفاده می‌شود. مصرف شنگ برای تقویت معده مفید است و ریشه آن خاصیت سم‌زدایی دارد.
عصاره گیاه شنگ برای درمان کبد چرب بسیار مفید است. مصرف شنگ به درمان کچلی و زخم‌های پوستی کمک می‌کند و در درمان بیماری‌های التهابی روده بسیار مؤثر است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف گیاه شنگ می‌توان به درمان زخم‌های گوارشی و ریوی کمک کند و از همین رو برای افرادی که به بیماری‌های گوارشی نیز مبتلا هستند، بسیار مفید است.
از دیگر خواص شنگ می‌تواند به کاهش درد مفاصل، تنظیم قند خون، افزایش اشتها و پاکسازی کبد اشاره کرد.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن شنگ پلو
بهترین طعم دهنده در دستور پخت شنگ پلو چیست؟
برای خوش‌طعم شدن شنگ پلو می‌توانید از مقداری زعفران دم کرده، پودر لیمو عمانی، زیره یا دارچین استفاده کنید.
چگونه شنگ را تمیز کنیم؟
ابتدا برگ‌های جوان و تازه گیاه شنگ را انتخاب کنید و ساقه‌های ضخیم و قسمت‌های زرد و پلاسیده را دور بریزید. سپس، برگ‌های تر و تازه شنگ را برای چند دقیقه در آب سرد بخیسانید تا گل و لای آن کاملا برطرف شود. پس از آن، شنگ را به دقت بشویید و آبکشی کنید.
برای کاهش تلخی شنگ چه باید کرد؟
اگر احساس می‌کنید شِنگ کمی تلخی دارد، می‌توانید آن را چند دقیقه در آب نمک بخیسانید یا با حرارت ملایم برای مدت کوتاهی بجوشانید و سپس آبکشی کنید. این کار تلخی گیاه شنگ را کم می‌کند.
چه زمانی باید شنگ را به برنج اضافه کرد؟
بهتر است شنگ را ابتدا با پیاز و زردچوبه کمی تفت بدهید. سپس هنگام دم‌کردن برنج، آن را به‌صورت لایه‌لایه میان برنج بریزید تا عطر آن در غذا پخش شود. با این حال، افزودن شنگ تازه به برنج در حال جوش نیز رایج است.
آیا می‌توانیم شنگ پلو را گوشت مرغ درست کنیم؟
بله. شما به دلخواه می‌توانید این غذا را به صورت کاملا گیاهی تهیه کنید یا به جای گوشت گوسفندی یا مرغ بپزید. برای این منظور، لازم است مرغ را جداگانه بپزید و همراه شنگ پلو سرو کرده یا به صورت لایه‌ای به پلوی شنگ اضافه کنید.
آیا می‌توانیم شنگ را در فریزر نگهداری کنیم؟
بله. برای این منظور، پیشنهاد می‌کنیم شنگ شسته و خرد شده را ابتدا کمی تفت بدهید و سپس، در فریزر برای مدت طولانی نگهداری کنید.
محصولات مرتبط
