آداب و رسوم ماه رمضان در کشورهای مختلف دنیا در عین شباهت در برخی جزئیات هم متفاوت است. ماه رمضان نهمین ماه در تقویم قمری مسلمانان سرتاسر دنیاست. علاوه بر رعایت آیین روزه و روزهداری ماه رمضان، مسلمانان در کشورهای مختلف رسم و رسوم جالبی برای استقبال از ماه رمضان و مراسم سحر و افطار دارند. در این نوشتار آداب و رسوم جالب و تاریخی ماه رمضان در کشورهای مختلف دنیا را با هم مرور میکنیم. با مجله کوروش همراه باشید.
آداب و رسوم ماه رمضان در مصر
میدانستید ساختن «فانوس» در مصر یک رسم آبا و اجدادی است؟ البته واژه فانوس ریشهای یونانی دارد اما مصریها با روشن کردن فانوس در ماه رمضان آن را تبدیل به یک سنت مصری کردند، سنتی که به زمان «معزالدین الله فاطمی»، چهارمین خلیفه فاطمی رایج شد. رسم روشن کردن فانوس در ماه رمضان به کشورهای دیگر مثل سوریه و فلسطین هم رسیده است و به صنعت فانوسسازی مصر هم رونق بخشیده است.
تزیین خیابانها، نخستین نشانه از آغاز ماه رمضان در کشور مصر است که بیش از ۹۰ درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل میدهند. مصریها برای گرامیداشت این ماه رسم و رسوم جالبی دارند. چند روز مانده به آغاز ماه رمضان، بازارهای مصر مملو از جمعیتی است که برای خرید مایحتاج سحر و افطار روانه بازار شدهاند.
در این میان بازار خرید مواد اولیه پختوپز، انواع میوه و خشکبار و شیرینیهای مخصوص سحر و افطار حسابی داغ است. برخی هم که فرصت و حوصله بیشتری دارند مواد اولیه شیرینیپزی را تهیه میکنند تا شیرینیهای مخصوص رمضان را خودشان در منزل طبخ کنند.
بد نیست بدانید مصریها برای هر مناسبت هم در طول سال غذاها، نوشیدنیها و دسر و شیرینی مخصوص تهیه میکنند و در این میان ماه رمضان جایگاه ویژهای در نزد مصریان دارد. برای اطلاعات بیشتر روی لینک مطلب آداب و رسوم ماه رمضان در مصر کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در ترکیه
آداب و رسوم ماه رمضان در ترکیه به خصوص در شهر استانبول با آذینبندی خیابانها و مساجد همراه است. مراسم «چاووشیخوانی» در سحرهای ماه رمضان که در خیابانهای استانبول و سایر شهرهای ترکیه انجام میشود رسمی قدیمی است که برای بیدار کردن مردم برای خوردن سحری و خواندن نماز صبح انجام میشود.
جالب است بدانید که طبق رسمی قدیمی در ترکیه همسایهها هنوز هم همدیگر را برای سحر بیدار میکنند و پیشرفت تکنولوژی هم این رسم زیبا را از کمرنگ نکرده است. مردم ترکیه معمولا در ماه رمضان نماز صبح و مغرب در مساجد و به صورت جماعت میخوانند. برپایی سفرههای سحر و افطار در مساجد ترکیه هم باشکوه تمام انجام میشود.
آشپزی مردم ترکیه بسیار به آداب غذایی کشورهای حاشیه مدیترانه مثل یونان و قبرس نزدیک است به همین خاطر موادی مثل زیتون، ماهی، انواع پنیر و انواع مختلف سبزی و میوه در سبد غذایی آنها جایگاه بسیار مهمی دارد.
چند روز پیش از شروع ماه رمضان مردم برای خرید مایحتاج سحر و افطار ماه رمضان به بازار میروند و اغراق نیست اگر بگوییم در بازار جای سوزن انداختن نیست. از سوی دیگر رسم خوب افطاری دادن به فقرا و کسانی که در زمان افطار خارج از منزل هستند در ترکیه حسابی داغ است که هم از سوی شهرداری و هم از سوی مردم عادی اجرا میشود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آداب و رسوم جالب ماه رمضان در ترکیه روی لینک مطلب کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در لبنان
آداب و رسوم ماه رمضان در کشور لبنان هم با شور و جدیت خاصی انجام میشود. مردم لبنان از قدیم عادت دارند که پیش از آغاز ماه مبارک، آخرین روز ازماه شعبان را خارج از منزل و در دل طبیعت سپری کنند، چیزی شبیه همان مراسم قدیمی«کلوخاندازان» که در شهرهای مختلف ایران برگزار میشود.
رسم دیگر لبنانیها در ماه رمضان «سبیانه» یا «استبانه» نام دارد که به معنی انتظار برای دیدن یا رصد هلال ماه رمضان است و معمولا در آخرین یکشنبه قبل از شروع ماه مبارک رمضان در لبنان توسط مردم انجام میشود.
آغاز ماه رمضان توسط شلیک سه توپ از سوی شهرداری به مردم اطلاع داده میشود، رسمی که از زمان حکومت عثمانیها در لبنان مرسوم شد و بعدها در سایر کشورهای اسلامی هم اجرا شد. تزیین خیابانها و مساجد گرفته تا شور و شوق مردم برای خرید مایحتاج ماه رمضان در سرتاسر لبنان از دیگر آداب مسلمانان لبنان چند روز قبل از آغاز ماه مبارک است.
آداب خوردن سحری در لبنان
لبنانیها به خصوص در شهرهای کوچک و محلههای قدیمی و سنتیتر شهر با نوای فردی به نام «ابوطبله» یا «مسحراتی» که با صدای طبل و خواندن اشعار مذهبی اهالی را برای خوردن سحری بیدار میکند روزهای ماه رمضان را آغاز میکنند.
در شهرهای بزرگ هم در زمان سحر و افطار توپ شلیک میشود. وعده سحری برای لبنانیها شامل غذاهای سبک و مغذی مثل شیر، خرما، چای و آبمیوه یا کاسهای سوپ شوربا است. یکی دیگر از غذاهای معروف سحر در لبنان خوراکی موسوم به «منقوش» است که با نان، پنیر، زیتون و ماست چکیده درست میشود.
آداب افطار لبنانیها در ماه رمضان
لبنانیها با شیر، خرما و زیتون به همراه کاسهای سوپ روزهشان را افطار میکنند. ساعتی بعد از افطار سفره رنگین شام پهن میشود که از جمله متنوعترین سفرههای غذا در دنیاست. انواع آبمیوههای طبیعی که به آنها «جلاب» میگویند، سالادی به نام «فاتوش»، دسری خاص به نام «قمرالدین» که از زردآلو رسیده، آب، ورقههای نازک قیسی و شکوفه پرتقال درست میشود، سالاد تبوله، هوموس، متبل، انواع دلمه، انواع کباب و پلو، بره و مرغ شکمپر، انواع ماهی و غذاهای دریایی میل میکنند.
اما داستان شام هنوز ادامه دارد. بلافاصله بعد از جمع شدن سفره شام، شیرینیهای رنگارنگ به همراه چای و قهوه از راه میرسند. انواع و اقسام شیرینی و حلوا که معروفترین آنها مشبک، قطایف، کنافه، کلاج، شعیبیات، المفروکه، قاروطیه و بحصالینو هستند معمولا در ماه مبارک رمضان آماده و سرو میشوند.
مراسم بعد از افطار و شام در لبنان
بعد از صرف شام رسم شبنشینی که در لبنان به آن «سهره» میگویند آغاز میشود. تفریحات مختلف، تماشای تلویزیون با اعضای خانواده و فامیل و ختم قرآن دستهجمعی از جمله آداب «سهره» است. برخی هم ترجیح میدهند مراسم «سهره» را در مساجد به جا بیاورند و به دعا و نیایش جمعی مشغول باشند.
آداب و رسوم ماه رمضان در عراق
پیش از هر چیز بهتر است بدانید که آداب و رسوم ماه رمضان در عراق مشابه دیگر کشورهای اسلامی است ولی برخی رسوم، ریشه در فرهنگ و سنت این کشور دارد. البته نباید فراموش کنید که جنگ عراق و تبعات ناشی از آن نیز بر این آداب و رسوم تاثیر منفی، گذاشتهاند.
با این همه هنور ماه رمضان در این کشور ارج نهاده میشود و روزهداران از برکات این ماه تا حد ممکن، بهره میبرند. مردم عراق در این ماه رسومی را بجا میآورند که شامل موارد زیر میشود.
از آنجایی که عراقیها علاقه زیادی به خوردن انواع شیرینیها دارند، طیف وسیعی از شیرینیها را هم میتوانید در سفره ماه رمضان و افطار آنها مشاهده کنید. در کنار زولبیا و باقلوا ترکی، شیرینیهای دیگری مثل بامیه، برمه، دهین، قطایف، محلبی و حلوای خرما (کلچا) همراه با چای یا آب جوش برای افطار خورده میشوند.
عراقیها معمولا با همین شیرینیها افطار خود را باز میکنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آداب و رسوم ماه رمضان در عراق روی لینک مطلب کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در هند
هند به عنوان یکی از کشورهای پهناور و پرجمعیت جهان، در ماه رمضان حال و هوای دیگری دارد. در این کشور ادیان مختلفی هنوز زنده هستند و مردم با دینهای متفاوت با یکدیگر در صلح زندگی میکنند. در حدود ۱۳/۴ درصد جمعیت هند را مسلمانان تشکیل میدهند که ماه رمضان با روزه گرفتن و انجام فرایض دینی، تکالیف مذهبی خود را بجا میآورند. اما ماه رمضان در هند چگونه میگذرد؟
در هند از اواخر ماه شعبان، مردم خود را برای استقبال از ماه رمضان آماده میکنند و این کار را با تمیز کردن مساجد انجام میدهند. هندیهای مسلمان، گلدستهها و محوطه داخلی مساجد را غبار روبی و آنها را با گلهای رنگارنگ تزیین میکنند. تزئین کردن محلهها و خانهها از چند روز قبل از شروع ماه رمضان در هند هم بسیار متداول است.
از آنجایی که این اماکن تنها محل عبادت به حساب نمیآیند و هندیها در آن گردهماییهایشان را نیز انجام میدهند، برای هندیها از اهمیت زیادی برخوردارند. برگزاری جلسههای دینی، آموزشی و سخنرانیهای مذهبی و فرهنگی از دیگر رسومی است که در ماه رمضان در هند بیش از ماههای دیگر مورد توجه قرار میگیرد.
برای مطالعه جزئیات بیشتر درباره آداب و رسوم ماه رمضان در هند روی لینک مطلب کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در تایلند
حلول ماه رمضان در تایلند همانند همه کشورهای مسلمان هر ساله توسط روحانیون تایلند تعیین میشود. در منطقه جنوبی تایلند ۱۲۰ نفر روحانی مسلمان هستند که رصد ماه رمضان توسط این افراد انجام میشود.
برای این کار معمولاً مهمترین افراد مذهبی پیش از غروب به بلندترین نقطه منطقه میروند تا هلال ماه را مشاهده کنند. پس از رؤیت ماه کلیه شبکههای رادیویی و تلویزیونی این موضوع را از رسانهها اعلام میکنند و ماه رمضان را به مسلمانان تبریک میگویند. سپس مراسم رمضان و روزهداری از تاریخ اعلام شده آغاز میشود و مردم مسلمان تایلند با روزه گرفتن آیین این ماه را به جای میآورند.
برای مطالعه جزئیات بیشتر درباره آداب و رسوم ماه رمضان در تایلند روی لینک مطلب کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در مالزی
مردم محلی در شهرهای مختلف مالزی از فرصت ماه رمضان برای تهیه برخی غذاها و شیرینیهای سنتی مثل «فرنی لامبوک» استفاده میکنند. دسر فرنی جزو خوراکیهای خوشمزهای است که همیشه در ماه رمضان وجود دارد.
انواع مختلفی از فرنی هم در این ماه تهیه میشوند. مثلا «Bubur Lambuk» یک فرنی برنج حاوی گوشت چرخ کرده و میگوی خشک است و ادویههای اصلی آن شامل گل میخک، گل حلقوی، زیره، پوست دارچین و … است. معمولا این فرنی را مردم به کمک یکدیگر و به صورت جمعی در مسجد میپزند. سپس آن را بین اطرافیان توزیع میکنند. برای مطالعه آداب و رسوم ماه رمضان در مالزی روی لینک مطلب کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در عربستان
آداب و رسوم ماه رمضان در عربستان با چه جزئیاتی برگزار میشود؟ عربستان با جمعیت حدود ۳۵ میلیون نفر و دین رسمی اسلام، از مهمترین کشورهای مسلماننشین به حساب میآید. در این کشور ۸۵ درصد مسلمانان مذهب سنی و ۱۵ درصد دیگر شیعه هستند.
به همین خاطر هم مراسم ماه رمضان در این کشور بسیار پرشور و هیجان برگزار میشود. عربستان به داشتن روزهای گرم و طولانی مشهور است ولی در ماه رمضان شبهای آرام و پرجنب و جوشی دارد.
احتمالا نام مسحراتی را به عنوانهای مختلف شنیدهاید. مسحراتی یا طبالها در سحرهای ماه رمضان روی طبل میکوبند و مردم را برای روزه گرفتن بیدار میکنند. در برخی شهرهای عربستان به این افراد «ابوطبلیلا» هم گفته میشود.
این سنت هر چند در شهرهای بزرگ کمتر دیده میشود ولی در روستا و محلههای قدیمی، هنوز این رسم پا برجا است. به دنبال ابوطبلیلا، کودکان هم در خیابان و پشت سر او قدم میزنند تا هدایا و شیرینیهایی را که مردم هدیه میدهند، به آنها نیز برسد. برای خواندن ادامه جزییات و مراسم آداب و رسوم ماه رمضان در عربستان روی لینک مطلب کلیک کنید.
آداب و رسوم ماه رمضان در اندونزی
برای مسلمانان که ماه رمضان به عنوان یک ضیافت مذهبی شناخته میشود و از اهمیت زیادی برخوردار است، استقبال کردن از این ماه شور و حال دیگری دارد. مردم اندونزی به این ماه به چشم یک مناسبت ملی نگاه میکنند و قبل از فرا رسیدن آن، جشن و سرور به پا میکنند.
ترقهبازی و آتشبازی در خیابانها از رسوم ساده و متداول اندونزیاییها در ماه رمضان است. علاوه بر این مراسم، دانشآموزان و کودکان در روز استقبال از ماه رمضان، مشعلهایی را به دست میگیرند و به مناسبت فرا رسیدن این ماه پربرکت، برخی سرودهای مذهبی را میخوانند.
یک شب قبل از آغاز ماه رمضان در اندونزی و بعد از رویت و مشاهده هلال ماه رمضان، تعدادی از افراد شب تا صبح در مسجد میمانند و طبل میزنند. آنها با این کار شروع ماه مبارک رمضان را نوید داده و اعلام میکنند. برای مطالعه ادامه جزییات مراسم و آداب و رسوم ماه رمضان در اندونزی روی لینک مطلب کلیک کنید.
الهه . 20 خرداد 1398
چقدر حیف شد که ماه رمضون تموم شد.