جعفری یک سبزی خوراکی و در اصل گیاه دارویی است که خواص ادرارآور، آنتی اکسیدان، ضد باکتری، ضد دیابت، تعدیل کننده سیستم ایمنی و … را دارد. از برگ، دانه و ریشه جعفری میتوان در درمانهای طبیعی، جبران کمبود ویتامین، به عنوان چای و دمنوش، استفاده در اسموتی به همراه دیگر میوهها، مصرف عصاره آن، در کنار غذا و به عنوان سبزی در داخل انواع پلو و خورشهای مجلسی استفاده کرد. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش، فواید و خواص جعفری برای سلامت بدن و زیبایی را بررسی خواهیم کرد.
خواص و فواید جعفری برای سلامت بدن و زیبایی
جعفری را میتوان در درمان بیماریهای کلیوی مانند UTI یا سنگ کلیه استفاده کرد. همچنین به دلیل داشتن اثر ادرارآور میتواند برای درمان فشار خون بالا مفید باشد. جعفری را هم میتوانید به صورت تازه و هم به صورت خشک در رژیم غذایی خود جای دهید. در ادامه دیگر فواید و خواص جعفری آورده شده است.
۱- جعفری سرشار از مواد مغذی
خواص جعفری به دلیل فلاونوئیدهای موجود در جعفری به نام «میریستیسین» و «آپیژنین» و همچنین «آپیول»، «آلفا پینن و بتا پینن»، «ویتامین C» و «کاروتن» برای سلامت بدن و پوست و مو بینظیر است. جدول زیر ترکیبات غذایی ۱۰۰ گرم جعفری تازه را نشان میدهد:
• انرژی: ۳۶ کالری
• کربوهیدراتها:۶.۳۳ گرم
• پروتئین:۲.۹۷ گرم
• چربی:۰.۷۹ گرم
• فیبر:۳.۳ گرم
• کلسیم: ۳۸ میلی گرم
• منیزیم:۵۰ میلی گرم
• آهن:۶.۲ میلی گرم
• فلز روی:۱.۰۷ میلی گرم
• پتاسیم:۵۵۴ میلی گرم
• فسفر:۵۸ میلی گرم
• ویتامین ث:۱۳۳ میلی گرم
• ویتامین B1:0.086 میلی گرم
• ویتامین B2:0.098 میلی گرم
• ویتامین B3:1.31 میلی گرم
• ویتامین B6:0.09 میلی گرم
• فولات:۱۵۲ میکرو گرم
• ویتامین A:421 میکرو گرم
• ویتامین E:0.75 میلی گرم
• ویتامین K: 1640 میکرو گرم
• کولین:۱۲.۸ میلی گرم
۲- درمان عفونتهای مجاری ادراری با جعفری
جعفری دارای اثرات ضد میکروبی و ادرارآور است که میتواند به درمان عفونتهای ادراری مکرر کمک کند. دستورالعملهای چای جعفری را که میتوان برای درمان UTI استفاده کرد، بررسی کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین درمانهای گیاهی و سنتی عفونت ادراری
۳- فواید و خواص جعفری برای تقویت سیستم ایمنی بدن
جعفری میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند چون سرشار از ویتامین C، روی و ویتامین A است و علاوه بر آن دارای خواص ضد میکروبی است. برخی از مطالعات نشان میدهد که جعفری به ویژه در برابر باکتریهایی مانند «استافیلوکوکوس اورئوس»، «باسیلوس سوبتیلیس» و «اشریشیا کلی» موثر است.
۴- خواص جعفری برای دیابت
خوردن جعفری میتواند برای دیابتیها در جهت تنظیم قند خون و محافظت از کبد، به دلیل عملکرد آنتی اکسیدانی آن مفید باشد. علاوه بر این، فلاونوئیدهای موجود در جعفری به جلوگیری از بروز دیابت نوع ۲ کمک کرده و آن را به گزینهای عالی برای بیماران مبتلا به پیش دیابت تبدیل میکند.
۵- بهبود فشار خون و درمان احتباس مایعات
جعفری سرشار از پتاسیم است که برای دفع سدیم از طریق ادرار لازم است. جعفری همچنین دارای خواص ادرارآور است. این دو عامل به کاهش فشار خون و مبارزه با احتباس مایعات کمک میکنند.
۶- فواید و خواص دیابت برای درمان کم خونی
از آنجایی که جعفری سرشار از آهن و اسید فولیک است، میتواند برای درمان کم خونی مفید باشد. آهن یکی از اجزای گلبولهای قرمز است که وظیفه انتقال اکسیژن در خون را بر عهده دارد، در حالی که اسید فولیک نیز برای تشکیل و توسعه این سلولها ضروری است. علاوه بر این، جعفری حاوی ویتامین C است که به جذب آهن در روده کمک میکند.
۷- ارتقای سلامت چشم و بینایی
جعفری سرشار از کاروتنوئیدها، به طور عمده «لوتئین» و «زازانتین» است که به حفظ بینایی و ارتقای سلامت چشم کمک میکند. برخی از مطالعات نشان میدهد که این ترکیبات به جلوگیری از دژنراسیون ماکولا مرتبط با افزایش سن کمک میکند، بیماری که میتواند منجر به نابینایی شود.
استفاده از ضماد کمپرس برگهای له شده جعفری بر روی ورم چشم، در تحلیل ورم آن و سر باز کردن چرک و عفونت زیر پوست بسیار مفید است. همچنین مصرف آب جعفری تازه همراه با آب هویج در درمان بیماریهای چشم موثر است.
۸- فواید و خواص جعفری برای پوست
جعفری حاوی «لوتئین» است، نوعی کاروتنوئید که دارای اثر آنتی اکسیدانی است. این آنتی اکسیدان به کاهش آسیب اکسیداتیو در لایههای بالایی پوست ناشی از اشعه ماوراءبنفش، دود سیگار و آلودگی کمک میکند. در نتیجه برای جلوگیری از پیری زودرس موثر است.
علاوه بر این، جعفری حاوی ویتامین C است که نه تنها یک آنتی اکسیدان قوی است، بلکه یک ماده غذایی کلاژنساز است که شلی پوست را کاهش میدهد و پوست را محکم، مرطوب و کشسان میکند.
۹- خواص جعفری برای سنگ کلیه
جعفری یک ماده غذایی مفید برای مشکلات کلیوی است. جعفری به تحریک دفع مایعات در بدن کمک میکند. نتایج یک مطالعه گزارش میدهد که این سبزی میتواند به دفع ادرار کلسیمدار و افزایش pH ادرار نیز کمک کند. این عوامل با هم میتوانند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنند.
۱۰- جلوگیری از سرطان و بیماریهای مزمن
جعفری سرشار از آنتی اکسیدانها، فلاونوئیدها و کاروتنوئیدها است، ترکیباتی که به مبارزه با آسیب سلولی ناشی از رادیکالهای آزاد و همچنین استرس اکسیداتیو کمک میکنند. این فرآیندها با ایجاد سرطان و سایر بیماریهای مزمن مرتبط هستند.
فلاونوئیدها با کاهش خطر سرطان روده بزرگ و چاقی مرتبط هستند. کاروتئینوئیدها مانند لوتئین، میتوانند رشد سلولهای سرطانی را در سرطان سینه مهار کنند. ویتامین C نیز که در جعفری نیز یافت میشود، میتواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد.
۱۱- جلوگیری از بیماری قلبی
جعفری سرشار از فولات است. ویتامین B کمپلکس موجود در آن نیز از تشکیل پلاکهای چربی در امتداد رگهای خونی جلوگیری میکند. این امر به سالم نگه داشتن رگهای خونی و جلوگیری از بیماریهایی مانند تصلب شرایین، انفارکتوس یا سکته قلبی کمک میکند.
همچنین جعفری حاوی ویتامین K است که سلامت رگهای خونی را با انعطافپذیر نگهداشتن آنها بهبود میبخشد و از تجمع کلسیم جلوگیری میکند که میتواند منجر به مشکلات قلبی عروقی مانند تصلب شرایین شود.
۱۲- بهبود هضم غذا با جعفری
برخی از مطالعات علمی نشان میدهد که جعفری ممکن است برای درمان زخم روده مفید باشد. این گیاه از مخاط معده محافظت کرده و ترشح معده را مهار میکند. با این حال، مطالعات بیشتری برای تایید این یافتهها مورد نیاز است.
۱۳- ارتقای سلامت استخوان
جعفری سرشار از ویتامین K است که به دلیل افزایش فعالیت «استئوبلاست» به تشکیل استخوان کمک میکند. همچنین مسئول فعال کردن برخی پروتئینهایی است که تراکم استخوان را افزایش میدهند و میتوانند چسبندگی بهتر کلسیم به استخوانها و دندانها را تحریک کرده و از پوکی استخوان جلوگیری کنند.
۱۴- خواص جعفری برای عفونت رحم
استفاده از دمنوش جعفری برای درمان عفونت رحم مفید است. تقریبا کلیه اجزای این گیاه اعم از ریشه، تخم و برگ آن در درمان اختلالات قاعدگی از قبیل عقب افتادگی قاعدگی، عادت ماهانه و همچنین ترشحات سفید غیر طبیعی زنان به صورت جوشانده، پودر و نشستن در عصاره جعفری، به کار میرود.
۱۵- فواید و خواص جعفری برای کبد
جعفری میتواند اثرات محافظت کبدی فوق العادهای را به ویژه در مورد افراد مبتلا به دیابت از خود نشان دهند. در یک مطالعه، موشهای مبتلا به دیابت که با جعفری درمان شدند، سطح بالایی از گلوکز خون را نشان دادند و سلامت کبد را افزایش دادند با توجه به گزارش تغذیهای دیگر، جعفری به ایجاد انسداد در کبد و طحال کمک میکند.
از این سبزی به عنوان یک داروی سم زدا برای کبد میتوانید بهره ببرید. مقادیر بالای فلاونوئیدها و کلروفیل موجود در آب جعفری باعث سمزدایی و پاکسازی کبد شده و به درمان بیماریهای کبد از جمله کبد چرب کمک میکند.
۱۶- جعفری برای درمان اسهال
برگ، دانه و حتی ریشه گیاه جعفری ابزاری قدرتمند برای درمان اسهال است. بر اساس مطالعات نوشیدن جعفری به عنوان چای میتواند به درمان اسهال بهتر عمل کند. چای جعفری هضم چربیها و پروتئینها را افزایش میدهد و حتی جذب روده را بهبود میبخشد.
۱۷- خواص جعفری برای گوش
جعفری یکی از گیاهانی است که میتواند به تمیز کردن مایع درون گوش کمک کند. از آنجایی که جعفری به طور طبیعی مخاط را در بدن حرکت میدهد، میتواند به جریان سیال از گوش به طور موثر کمک کند. البته برای استفاده از آن، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
۱۸- فواید جعفری برای زنان باردار
جعفری منبع خوبی از آهن، ماده معدنی مهم در دوران بارداری است. این گیاه به آسانتر شدن بارداری کمک میکند.
۱۹- فواید و خواص جعفری برای لاغری
جعفری خواص «دیورتیک» دارد یعنی ادرارآور دارد. همچنین حاوی فیبرهایی است که انباشتگی چربیها را کم میکند. علاوه بر این، «اپی ژنین» موجود در آب جعفری باعث افزایش چربی سوزی به ویژه در ناحیه شکم شده و علاوه بر لاغری و کاهش وزن به درمان چاقی شکم کمک میکند.
این سبزی معطر باعث کنترل اشتها میشود پس اگر قصد لاغری دارید و میخواهید از شر سلولیتهای مزاحم نیز خلاص شوید، این گیاه را در رژیم غذایی خود جای دهید. در این صورت، به انواع سالاد و غذاهایتان جعفری اضافه کنید. همچنین برای اینکه از خواص آن نهایت استفاده را ببرید از آب جعفری غافل نشوید.
۲۰- درمان سرفه با جعفری
یکی از علائم برونشیت، سرفههای مکرر است. برای درمان این مشکل، سبزی جعفری مانند اکسپکتورانت یا همان خلط آور طبیعی برای درمان سرفه عمل میکند. این گیاه را به مدت ۵ دقیقه دم کرده و میل کنید.
۲۱- خواص جعفری برای سرماخوردگی
جعفری بک درمان طبیعی تب است. کسانی که سرما خوردهاند یا تب دارند، از سوپ جعفری استفاده کنند. برای گرفتگی صدا در اثر سرماخوردگی نیز مقداری جعفری خرد کرده در شیر بریزید و صبح ناشتا میل کنید. خوردن و بوییدن جعفری برای درمان خانگی سرماخوردگی، دفع رطوبت، سردی مغز و سرفه خشک مفید است.
۲۲- درمان بوی بد دهان با جعفری
آب جعفری به دلیل مقادیر بالای کلروفیل یکی از بهترین روشهای طبیعی برای درمان بوی بد دهان (هالیتوز) است.
۲۳- خواص جعفری برای یبوست
آب جعفری به طور سنتی برای پیشگیری و درمان بیماریهای روده مانند عارضه یبوست و کولیک روده استفاده میشود. ویتامین C و اسید فولیک موجود در آب جعفری نیز به درمان ناراحتی معده و سوء هاضمه کمک کرده، اشتها را افزایش میدهد. این مواد معدنی، نفخ معده را کاهش میدهند و به سلامت دستگاه گوارش کمک میکنند.
۲۴- جعفری و درمان ریزش مو
یکی از مهمترین دلایل ریزش مو در زنان و مردان، کمبود ویتامین و مواد معدنی است. آب جعفری به دلیل مقادیر بالای ویتامینها و مواد معدنی از جمله آهن و مس با افزایش گردش خون در سر به تقویت فولیکولهای مو کمک کرده و ریزش مو را درمان میکند.
۲۵- ماست و جعفری از بین بردن تیرگی و پف زیر چشم
مقادیر بالای ویتامین C، کلروفیل و ویتامین K موجود در جعفری به درمان پف و سیاهی دور چشم کمک میکنند. از ترکیب ماست و جعفری برای این کار میتوانید استفاده کنید. یک قاشق غذاخوری آب جعفری تازه را با یک قاشق چایخوری ماست مخلوط کنید و آن را زیر چشمها بمالید.
اجازه دهید این ماسک به مدت ۱۰ دقیقه بماند و سپس به آرامی با آب سرد بشویید. این ماسک را ۲ بار در هفته استفاده کنید تا پف و سیاهی دور چشم شما درمان شود.
عوارض و موارد منع مصرف جعفری
هر چند جعفری سرشار از ویتامینها و مواد مغذی و معدنی است ولی برخی افراد از خوردن آن منع شدهاند. هر چند مصرف این سبزی به میزان بسیار کم برای این افراد بیخطر است ولی برای خوردن آن باید جوانب احتیاط را رعایت کنند.
*افراد مبتلا به مشکلات کلیوی شدید، مانند نارسایی حاد یا مزمن کلیه یا سندرم نفروتیک، جعفری را نباید مصرف کنند.
*افرادی که کمتر از ۱ ماه از تاریخ عمل جراحی (هر نوع عمل جراحی را شامل میشود) نگذشته است، باید از مصرف جعفری اجتناب کنند.
*چای جعفری نباید توسط زنان باردار یا شیرده مصرف شود، چون میتواند در رشد کودک یا تولید شیر مادر اختلال ایجاد کند.
*جعفری حاوی مقادیر زیادی ویتامین K است که میتواند با داروهای ضد انعقاد مانند «وارفارین» تداخل داشته باشد. قبل از مصرف جعفری باید با پزشک خود مشورت کنید.
*افرادی که از «دیورتیک» ها استفاده میکنند نباید چای جعفری مصرف کنند، چون میتواند منجر به دفع بیشتر مواد معدنی نسبت به نیاز شود.
* جعفری ممکن است پوست را نسبت به نور خورشید حساس کند و سبب خارش و جوش زدن شود.
* مصرف بیش از حد جعفری برای کودکان مضر است و برخی افراد به ترکیب جعفری و لیمو حساسیت نشان میدهند.
* مصرف بیش از حد جعفری، جریان خون را کند میکند. همچنین زیادهروی در خوردن جعفری محرک اعصاب است.
سوالات متداول
طبع و مصلح جعفری چیست؟
طبع جعفری گرم و خشک است. مصرف زیاد جعفری در افراد داری مزاج گرم میتواند باعث تشدید حرارت بدن و کاهش رطوبتهای مفید شود. مصرف مقدار کمی ترشی طبیعی همراه با غذایی که در آن جعفری است، باعث تعدیل مزاج غذا و جلوگیری از ضرر آن میشود. همچنین کاسنی و بادرنجبویه از مصلحات جعفری هستند.
آب جعفری برای چی خوبه؟
عصاره جعفری دارای خواص ضد باکتریایی است. بر اساس نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی، آب جعفری فعالیت ضد باکتریایی قابل توجهی را در برابر مخمر، کپکها و یک باکتری رایج و عامل عفونت به نام «استافیلوکوکوس اورئوس» دارد.
این عصاره همچنین از رشد باکتریها در غذا جلوگیری میکند. آب جعفری از رشد باکتریهای بالقوه مضر مانند «لیستریا» و «سالمونلا» جلوگیری میکند که هر دو باعث مسمومیت غذایی میشوند. البته آب جعفری همه فواید و خواص جعفری را در خود دارد.
منبع: tuasaude/healthline
