علائم گرمازدگی + ۲۰ روش پیشگیری و درمان گرمازدگی

علائم گرمازدگی و نیز راهکارهای رفع و درمان گرمازدگی را می‌دانید؟ «گرمازدگی» از جمله بیماری‌های فصل تابستان است. اما با برخی راهکارها می‌توان با گرمازدگی مقابله کرد. در این نوشتار به شما می‌گوییم علائم گرمازدگی و راهکارهای رفع گرمازدگی در برزگسالان چه چیزهایی هستند، قدیمی‌ها برای مقابله با گرمازدگی چه می‌کردند، در مواقع سفر و غیر سفر چه بخورید، چه بنوشید، چه بپوشید، چه ساعتی از منزل بیرون بروید و چگونه از خودتان در برابر اشعه‌های مضر خورشید مراقبت کنید تا گرمازده نشوید. همه این‌ها را در مجله کوروش بخوانید. با سرویس سلامت همراه باشید.

علائم گرمازدگی در بزرگسالان و راهکارهای رفع گرمازدگی

زمانی که در هوای گرم بیش از حد در معرض گرما قرار می‌گیرید سیستم تنظیم کننده دمای بدن مختل می‌شود و در این حالت بدن نمی‌تواند گرمای اضافی را دفع کند، در نتیجه بدن بیش از حد گرم می‌شود و اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌بینند. در این میان اتفاقی که قابل پیش بینی است مواردی چون گرمازدگی، خستگی گرمایی و سکته گرمایی است.

از جمله علائم گرمازدگی در کودکان و بزرگسالان در فصل تابستان عبارتند از: پوست خشک و داغ، عرق نکردن، قرمز شدن پوست و  و سپس رنگ پریده یا کبود شدن تدریجی آن، تنفس کوتاه و سریع، نبض سریع و ضعیف، افزایش دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه، سردرد، گرفتگی عضلات (این نوع گرفتگی با ماساژ رفع نمی‌شود و به فرد گرمازده باید مقداری آب و نمک بخورانید)، گشادی مردمک چشم، گیجی، گرفتگی عضلات پا، پرخاشگری، توهم، سستی و بی‌حالی و تشنج. مرحله آخر گرمازدگی سکته گرمایی است.

درمان گرمازدگی در طب سنتی برای بزرگسالان

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای مقابله با علائم گرمازدگی بزرگسالان و کودکان و رفع گرمازدگی راهکارهای جالبی داشتند. درمان گرمازدگی در طب سنتی عموما با خوراکی‌هایی که طبع خنک دارند انجام می‌شود. قدیمی‌ها برای درمان گرمازدگی و درمان کم آبی بدن در اولین قدم شربت‌های ضد عطش و خنک طبیعی میل می‌کردند.

شربت گلاب، لیموترش و نبات، شربت خاکشیر به همراه لیموترش و نعنا یا گلاب، شربت تخم‌ شربتی و گلاب یا شربت تخم‌ شربتی و عرق نعنا از جمله نوشیدنی‌های سنتی برای مقابله با گرمازدگی در فصل تابستان هستند.

از جمله مواد غذایی که اجداد ما برای پیشگیری از گرمازدگی در فصل تابستان بیشتر مصرف می‌کردند می‌توان به آبدوغ خیار، دوغ تازه بدون گاز، ماست و نعناع یا ماست و پونه، عدسی، عدس‌ پلو، عناب، سماق و غذاهای برنجی سبک مثل آلبالو‌ پلو اشاره کرد.

اگر گرمایی مزاج و البته صفراوی مزاج هستید بهتر است برای درمان علائم گرمازدگی در فصل تابستان هندوانه رژیم تابستانی برای پیشگیری از گرمازدگی را رعایت کنید. شربت سکنجبین و خیار، سکنجبین و کاهو، آب انار تازه، آب آلبالو، آب آلو، شربت تمرهندی که ترکیب آب و تمرهندی بسیار مفید هستند. میوه‌های ترش مزه مثل آلبالو میل کنید. چای زیاد ننوشید. چای آب بدن را دفع می‌کند و بدن را دچار کم‌آبی می‌کند. اگر اهل خوردن چای هستید به ازای هر یک لیوان چای، دو لیوان آب بنوشید.

۵ راهکار مفید برای پیشگیری و درمان گرمازدگی در فصل تابستان

۱- چه بپوشیم

برای این‌که در فصل تابستان گرمازده نشوید لباس‌های نخی و سبک بپوشید، به خصوص زمانی که قرار است ساعات طولانی بیرون از خانه و در زیر آفتاب گرم تابستان قرار بگیرید. لباس‌های تنگ و پلاستیکی بدترین نوع لباس برای فصل تابستان هستند. لباس‌های روشن بپوشید، لباس‌های تیره گرما را بیشتر به خود جذب و سیستم خنک‌کننده بدن را مختل می‌کنند.

حتما از عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید. شاید استفاده از عینک آفتابی راهکاری شیک و غیرضروری به نظر برسد اما عینک آفتابی استاندارد ۹۰ تا صد درصد از آسیب چشم‌ها و پوست نازک اطراف چشم در برابر اشعه مضر آفتاب جلوگیری می‌کند.

برای پیشگیری از گرمازدگی در کودکان و بزرگسال از کلاه استفاده کنید. کلاه تا حد زیادی از پوست صورت شما در برابر آفتاب محافظت می‌کند. علاوه بر این کلاه از تابش مستقیم آفتاب به سرتان جلوگیری می‌کند و مانع سردرد و سرگیجه در اثر تابش مستقیم نور خورشید می‌شود.

حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. اشعه خورشید پوست در معرض آفتاب را دچار لک و چروک و پیر می‌کند. ۲۰ دقیقه قبل از خروج از خانه از یک کرم ضد‌ آفتاب استاندارد با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید.

برای تمام قسمت‌های بدن که در معرض آفتاب هستند مثل دست‌ها، صورت و گردن حتما ضد آفتاب بزنید. اگر قصد رفتن به کنار دریا را دارید حتما از ضدآفتاب ضدآب استفاده کنید و تمام قسمت‌های در معرض آفتاب را با کرم ضدآفتاب بپوشانید. برای محافظت لب‌ها در برابر آفتاب از بالم لب حاوی ضد‌آفتاب استفاده کنید.

حتما بخوانید: چگونه یک تیپ تابستانی شیک و خنک داشته باشیم

۲- چه نوشیدنی‌هایی بنوشیم

براساس توصیه‌های پزشکان برای درمان علائم گرمازدگی باید آب زیاد بخورید. به هیچ‌وجه خودتان را تشنه نگه ندارید و نگذارید که حسابی تشنه شوید بعد آب بخورید. در فصل تابستان حتما روزانه ۸ لیوان آب بنوشید تا بدن به اصطلاح دهیدراته یا کم‌آب نشود. یکی از مهم‌ترین علت‌های گرمازدگی کم آب خوردن و کم شدن آب بدن در فصل تابستان است که باعث سردردهای گرمایی هم می‌شوذ. موز، هندوانه، آب هندوانه و آب نارگیل تا حد زیادی آب بدن را حفظ می‌کنند، در فصل تابستان از آن‌ها غافل نشوید.

برای درمان گرمازدگی آب میوه‌های طبیعی بنوشید. همانطور که گفتیم نوشیدنی‌های سنتی مثل خاکشیر، تخم‌شربتی، سکنجبین، شربت گلاب، شربت آبلیمو و تمر هندی که قدیمی‌ترها برای مقابله در برابر گرمازدگی استفاده می‌کردند با هر طعم و مزه‌ای که می‌پسندید از جمله بهترین راهکارها برای مقابله با گرمازدگی است. علاوه بر این خودتان در منزل نوشیدنی‌های طبیعی بدون شکر مثل آب آلبالو، انواع بری، آب انار، آب سیب، آب آناناس و آب انبه و … آماده و میل کنید.

الکل و کافئین مصرف نکنید. الکل به طرز وحشتناکی بدن را دهیدراته و خشک می‌کند. کافئین هم مثل یک دستگاه مکش قوی تمام آب بدن را جذب می‌کند. پس در فصل تابستان مصرف چای و قهوه را به حداقل برسانید.

۳- چه غذاهایی بخوریم

برای درمان گرمازدگی و این‌که بدن‌تان را خنک و هیدراته نگه دارید تا آن‌جا که می‌توانید میوه ،سالاد و سبزیجات برگ سبز مثل کاهو، کرفس و اسفناج بخورید. کدو، قارچ و لیموترش بهترین خوراکی‌ها در فصل تابستان هستند. به خصوص اگر عازم سفر هستید یادتان باشد در مسافرت بیشتر غذاهای سبز و کم‌حجم و کم‌چرب میل کنید و میوه و سبزی را حتما در رژیم غذایی سفرتان بگنجانید.

در زمان مسافرت برای پیشگیری از گرمازدگی کمتر در رستوران‌های بین‌راهی غذا بخورید و بیشتر پخت و پز کنید. برای درمان گرمازدگی غذاهای تند بخورید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از غذاهای تند در فصل تابستان باعث می‌شود بهتر عرق کنید و دچار گرمازدگی نشوید. در کنار غذا و همراه با سالاد از انواع فلفل استفاده کنید.

غذا و گوشت‌های کم‌چرب میل کنید. غذاهای سرخ کرده و چرب آب بدن را کم می‌کنند. بهتر است از گوشت‌های کم‌چرب و غذاهای پخته و گریل استفاده کنید. انواع ماهی به خصوص ماهی سالمون کبابی و پخته یا گریل از جمله بهترین غذاها برای فصل تابستان است. در کنار انواع غذاهای گوشتی از انواع سبزیجات پخته و گریل مثل هویج، کرفس، لوبیا سبز، نخود‌فرنگی و ذرت و … غافل نشوید تا گرمازده نشوید.

۴- چه موقع از خانه بیرون برویم تا گرمازده نشویم

در ساعاتی که تابش نور خورشید و اشعه‌های ماورابنفش در بیشترین حالت خود به سر می‌برند تا آن‌جا که امکان دارد از خانه یا محل کار خود خارج نشوید. این ساعات به طور معمول بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر هستند. در این مدت در یک فضای سرپوشیده مثل منزل یا محل کار خود بمانید و آب، غذا و نوشیدنی‌های مناسب فصل تابستان را بنوشید، کارهای‌تان را انجام دهید و اگر فرصتش را دارید یک چرت بخوابید.

در فصل تابستان ممکن است عرق‌سوز هم بشوید، در این صورت برای درمان عرق سوز شدن محل عرق‌سوز شده را با آب و صابون ملایم بشورید و از کرم‌های ضد‌سوختگی استفاده کنید. در سفرهای تابستانی همیشه کرم ضدسوختگی برای مواقع عرق‌سوز شدن همراه داشته باشید. عرق سوز شدن یکی از علائم گرمازدگی است.

۵- برای فرار از گرما کجا پناه بگیریم

اگر شغل‌تان به نحوی است که مجبورید ساعات زیادی را در فضای باز بگذرانید حتما توصیه‌های ایمنی را برای فرار از گرما و درمان گرمازدگی جدی بگیرید. بین ساعات ۲ تا ۴ بعد از ظهر حتی‌المقدور در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار نگیرید. به مکان‌های سرپوشیده و خنک یا پارک و فضای سبز بروید و کمی استراحت کنید و آب بنوشید.

اگر مجبورید در فضای باز باشید از کلاه استفاده کنید، لباس نخی بپوشید، در سایه راه بروید و حتما از کرم ضد آفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید و یک بطری آب خنک همراه داشته باشید.

به یاد داشته باشید که علائم گرمازدگی در بزرگسالان و گرمازدگی در کودکان را جدی بگیرید و در اولین فرصت برای رفع و درمان گرمازدگی اقدام کنید.

عواملی که موجب تشدید گرمازدگی می‌شوند

گرمازدگی مشکلی است که ممکن است برای هر کسی ایجاد شود، اما به هر حال برخی شرایط می‌تواند ریسک ابتلا به گرمازدگی را در افراد افزایش دهد. در ادامه به چند عامل مهم که می‌تواند حساسیت به گرما را افزایش دهد، اشاره شده است.

• سن زیر ۴ سال و بالای ۶۵ سال
• مصرف برخی داروهای خاص
• اضافه وزن و چاقی
• افزایش ناگهانی دمای هوا
• افزایش رطوبت هوا
• بیماری دیابت و خطر گرمازدگی

نکات تکمیلی برای جلوگیری و درمان علائم گرمازدگی

*در صورتی که احساس می‌کنید گرمازده شده‌اید، به سرعت فعالیت خود را متوقف کنید و به مکانی خنک بروید و نوشیدنی خنک بنوشید.

*در صورتی که بعد از ۱ ساعت احساس بهبودی از گرمازدگی نداشتید و احساس گیجی و آشفتگی دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

*فراموش نکنید که گرمازدگی می‌تواند به یک مشکل فوق‌العاده جدی تبدیل شود و جتی آسیب‌هایی دائمی به اندام‌های حیاتی بدن وارد کند.

*برای جلوگیری از گرمازدگی سعی کنید در روزهای گرم از لباس‌های سبک و گشاد استفاده کنید.

*قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب حتماً از کلاه لبه‌دار، عینک و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

*برای کاهش دمای بدن در زمان گرمازدگی بهتر است به سرعت بدن را خنک کنید و دوش آب سرد بگیرید.